장음표시 사용
161쪽
hoc autem ut expFcet hane opinionem, tradit, quod sicut ens quoddam dicitur per te, & quoddam per accidens, ita etiaquaedam dicuntur in loco esse ner se, &quaedam per accissens, uia dimi ex est locus. Primus communis pluribus, ut CPlum, ciuitas,&domus, quae pluribus conueniunt.Secundus dicitur proprius, idest uni tantum personae, vel rei attributus. vlla ergo in loco communi dicitur esse in loco per accidens, nam dicor et se inesto, quia sit Perficies quae me modo Uenetiis ambit, in cflo est. At dicor esse in hac superficie qliae me modo continet,&terminat Venetiis, tanquam in proprio loco. Si ergo locus proprius coni inet.& determinat. Ergo deducitur, quod fit serina, quia serma est illa quae continet, di determinat. Subdit Opinionem Platonis, dicentis locum esse materiam. Argumentabatur autem sic Plato. Locus est quaedam dimensio. Sed din ensio, re materia idem sunt. Ergo locus erit materia. Addit autem milosophus, Platonem in scriptis tenuisse locum esse materiam, quia recipiebat iarmam, sed in his quae oretenus tradidit, affirmauit esse parmum, & ma
Lecuine Secundo ergo loco principali ponitqμε hane conclusionem Philosophus, quam
Ny quinque rationibus probat, scilicet. L iμ sq. cus neque est materia, neque sorma .frm . Prius autem dicit, quod cognoscere quid fit locus dissicile est, quia difficilis est specillatio materia, & Grinae, quoniam unuillorum non potest cognosci absque alio. Probat creo conclusionem primo sic. Materia, & forma non posita ire separari sine corruptione Iei, cuius dicuntur materia, vel iarma. Sed locus separatur a locato absque eius corrupi:one, ut patet invase, in quo prius erat aqua, a quo si fuat Mua, subingreditur aer, vase manente
Secundo. Materia, δe serma non sunt extra rem,cuius dicuntur materia,& krma. Sed lacus est extra locatum , cuius dicitur lacus. Ergo, &c. I Temo hoc probat specialiter contra Platonem, ponentem ideas separatas a nrateria , Sc locum esse materiam. Nam se sequitur, suod numeri, εἰ magnum, re paruum fiat in nratem . .
Participans est in re participara . si igitur ideae ab iis participantur . Ergo sunt in illis.
Quarto.Res mouentur ad sua loca n turalia. Sed non mouentur ad materiam, de formam, in haec habeant. Ergo, Sco uinto. Locus corrumpitur per recessum rei locatae. Sed materia, de se a non corrumpuntur per recessum rei l catae ab uno loco. Ergo materia, de forma non sunt locus.
Circa supradicta autem primonotan- Letodum venit,antiquos prπterea dixisset mnii ocum esse serinam , quia serma determianat, coarctat, de finit, sicut facit se a. na,. . sed sciendum quod determinare dccalat trinsecti dupliciter. Primo intrinsece,& essenti liter, determinando potentiam materiae,& rem constituendo hi tali esse. Secundo extrinsece, de accidentaliter, idest quo ad extrinseca, de accidentalia. Primo modo conuenit determinare formae, & secun do modo loco, unde ratio antiquoruml rabat in aequi uoco. Vel)dicendum, quod Ioco non conuenit determinare
roprie,quia sic conuenit formae, sed ha-
et determinare improprie, de similitudinarie, quia locatum dicitur a loeo. Secundo adnotandum, quod duplici- omister pollunt interpretari verba P atonis, Plamis dicentis locum esse materiam. Primo, ut interpra voluerit locum esse materiam proprie, latur. de conuertibiliter, de hoc non vitam hi Platone, nec potest esse verum. Secundo similitudinatae, qu a sicut lacus recipit locata, ita materia recipit formas, unde
vocatur earum re Piaculum . Consuetum autem fuit apud antiquos uti figuratis locutionibus, vel quia ex notioribus nobis procedebant, vel quia rei cognitionem in rseetain, & quo ad quaedam generalia habebant , quamobrem merito ab Arist. reprehenduntur, quia propria cognitio rei non pendet a M tapi oris, de similitudinibus. Tertio animaduertendum venit, Philosophu in dixisse speculationem mate- m ter Ariae, de serinae elle diqicilem propter tria. O f Primum, quia materia, de sorma sunt madorincipia, de causae rerum naturalium, ciliis. orum autem alti sima, idest dissicilis est cognitio . Secundum, quia forma saltem intellectiva secundum rem separatair a. Macria, nuceria autem minimum habet dea tua
162쪽
de acta, mi est prin illium cognitionis,
ta ideo istoruna cognitio redditur diis-cilis , Tertium est,quia haec simul cognoscuntur, difficilior autem conlargit co-' gnitio duorum simul, quam unius, cateris paribus.
Quario duo collige. Primum, quod Philosophus hucusque disputatiue processit , in sequentibus autem procedet diisnitive. Secundum est, quod dissiciliseit cognitio loci, quoad quid est, non vero quo ad an est,quod di dicimus de materia, & Arma.
D V B I A. HAec autem, suae dicta sunt in sup
moribus,dilhcultate non carent.
Primum ergo dubium erit circa illud,
quod dixit Philosophus locum esse denumero causarum. Hac enim consequentia mala est. Si locus est. Ergo erit de nu-
mero causarum, non enim omne ens, est
causa . Ad hoc dicitur, quod talis consequentia non est i hilosoplii, sed antiquorum , qui posuerunt locum esse causam. Secundo dicitur, quod sumendo locum
non Mathematice, scd naturaliter, erit causa saltem modaliter, quia haliet in dum forniae determinantis. Vel dicendum tertio, quod optima est conse attentia Philosophi, si colligatur clim aliis r tionibus , sic enim conficitur argumentum . Aut locus est corpus, aut est cui dindiuisibile,aut est elementum,aut eli ex elementis quasi effectus, aut est de genere causarum. Sed nullo horum potest esse ut arguebant. Ergo non datur locus.
Secudum dubium accidit circa id quod Philosophus dixit, scilicet cognitionem materiae, & sormae esse dissicidem , quia unum horum non potest cognosci sine alio,oppositu enim dixit in s. Methaphysicae text.3. dum afirmauit formam e steseparabilem cogn:tione. Ad hoc dicitur, uod materia, & forma duobus moduspectari polIunt. Primo in uniuersalia io materia,& forma ut sic. Secundo in speciali,pro tali materia, D tali forma. Primo modo sunt inseparabiles, quia dicunt
ordinem ad inuicem . Secundo modo separantur cognitione, quia verbi gratia forma Mathematica secundum rationem scparatur a materia naturali, non tamen
ab intelligibili, ge hoc est quod voluit a G
serere Aristoteles, in s. Methaph. Vel secundo dicendum , quod forma potest duobus modis considerari. Primo sub ratione independentiae, & sic potest sep rari a materia, quia ab ea non dependet, sed e contra materia dependet , forma.,&ideo non cognoscitur nisi per Anal giam ad formam, nam sorina ut forma est actiis, & materia potentia de se, a tus autem ut actus de se eit cognoscibilis, non sic potentia. Secundo modo possunt considerari formaliter, & relative, ut forma est materiae forma, de materia ethserina materiae, Se sic unum non potest cognosci sine alio.
Pes hae autem accipiendum s quot mo
Post quam Philosophus egit de loco
secundum dicita antiquorum hic incipit tractare da vera natura loci. A textu igitur a3. usque ad quinque dicit. Primum ell, Quod octo modis aliquid dicitur es Ie in alio. Primo siciit pars in
toto, ut digitus in manu. secundo sicut totum in partibus. Tertio sicut Pelius in
speciebus, & omne superius in inferioribus . Quarto sicut species in genere, &inferius in superiori. Quinto sicut sanitas in adaequatione humorum. Sexto sicut recta in re gente. Septimo sicat res sunt in optimo, & fine. Octauo siciit locatum eli in loco. Secundo loco mouet dubium . An idepossit esse in seipso. Et respondet negatiue, scilicet non posse esse in seipso perse, sed bene per accidens, pro ut partes dicuntur esse in toto, v.g. quia in amphora est vinum, ita ut dicatur vini ampnora,
idcirco vini amphora else in seipsa per hibetur, non quidem primo, sed ratrone
Tertio soluit rationem Zenonis ar-Pentis,quhd si locus datur, locus erit in loco. Respondet enim, quod locus non erit in loco octauo modo, vel sicut accidens est in sit biecto, vel ut sanitas cit in calidis, & frigidis, quia locus est vitin
superficies corporis continentis, de ideoliabebit modum essendi in alio, sciit accidens se alia quid tu
163쪽
cidens est in subiecto. soluit etiam rationes tenentium locum esse materiam,
vel formam, de quibus supradictum est. Quarto loco principali apponit suasedam responsiones, ex quibus incipit determinare de loco. Prima est,quod locus continet locatum, non tamen est aliquid locati, &sic excludit quod locus sit fomina, quia serma est ali uid rei cuius dicitur est e forma. Secunua est, quod locus est aequalis locato, non maior, nec minor. Tertia est, quod locus nunquam deficit locato in specie, & si ei deficiat in numero . Quarta est, quod in omni loco reperiuntur quaedam differentiae locales, tes- licet sursum, deorsum,&c. ad quas naturaliter mouentur res naturalcs.
Quinto loco tradit obseruanda pro assignanda lwna diffinitione loci, de clicit . quod ex motu deii enimus in cogitutionem loci, S: quod ea quae mouentur, quaedam mouentur Per se, Se quaedam Per accidens, & omnia clara sunt in tex
rotus hi Circa supradicti primo. adnotandum hils l. venit circa illam propositionem. Locus cati iv. nihil est locati, quod duobus modis p rdiiseca. intulligi. Primo, ut nihil omnino sit locati, de li est fallum, quia constituit, trahit, & perficit locatum, & est supermcies ultima corporis continentis. Secundo modo intelligi potest, ut nihil dicatur locati intrinsece, licui materia, de formad:cuntur aliquid esse corporis, ex ipsis constituti, & sic intellia: tur, quia locus non facit locatum, sed ipsum supponite se. Est inse- Smindo notandum est, quod lociis sit parabi, separabilis, vel inseparabilis a locato,bi risu lo- fariam sumi potest. Primo secundum nu-cato sin merum, & sic qualibet res separabilis est cun/um a loco, idest ab hoc, vel illo loco. Secun-jnerium. do secundum speciem, idest a loco, &sic intelligitur, quia quamuis locatum separetur ab hoc, vel illo loco,tamen semper erit in aliquo loco. Quali Tertio adnotandum est etiam circa il- ιις ηε lam propositionem. Quaelibet res detem termia mutat sibi sursum, & deorsum, quod bi nat sibi fariam intelligi potest. Primo in rebus sis sum, naturalibus, & nc est verum, quia leuia U' deem sursum liendrini, &grauia deorsum desum. scendunt Zec. Secundo in rebus Mathematice consideratis, & secundum rati
nem abstra his, & sie eadem res abstrahit a sursum,deorsum,dextrorsum, siniastrorsum ante,& retro.
Quarto adnotandum est, quod a P ibloso. in textu quatuor assignantur condi- rimistiones bonae dis nitionis. Prima est,quod naexplicet naturam diffiniti, quia ad hoc diliora. datur. Secunda est,quod tollat omnes difficultates , circa naturam rei diffinitae emergentes, quia diisnitio soluit omnes . dissicultates. Sed hoc dupliciter stare potest. Primo formaliter, & sic est D sum. Secundo virtualiter, de sic est verum, quia ex assignatis particulis, & bene i tellectis soluit omnes nodos difficulta tum . Tertia est, quod innotescere faciae proprietates rei aiffinitae, quia est me dium ad cognoscendam inhaerentiam riis sonum in subiecto. sed hoc intellige. quod non faciet scire omnes, & quascuq. proprietates, sed solum essentiales. Quarta est, quod ex notitia eius pateat causa discordantiae. Haec autem omnia dicit esse assignanda in diis nitione loci. Quinto notandum est, quod ex motu Ex totudeueniamus in cognitionem loci, hoc est cua su
verum, non loquendo de cognitione a mus i priori, quia locus supponitur prior m m. tu, unde verum est de cognitione a posteriori, per notiora nobis, nam quia vidimus qtiae mouentur mutare locum, de
modo hic esse, Se postea a libi,sic deueniamus in cognitionem loci.
Contra supradicta autem sunt duo
dubia. Primum est,quia Philos. cedit hanc propositionem. Amphora vini, est in amphora vini ratione partium.
hoc autem non videtur concedendum, quia amphora est locus vini, locus at tem non est in loco. Respondetur tamen,
quod hic variatur suppositio, quia dum dicimus, vinum esse in amphoram intel- ligimus v in loco , dum vero asserimus
amphoram esse in vino, non ut contem tum a vino, sed ut continens vinum. Secundum dubium est. An locus aequa lis sit locato, ut dicitur in textu . videtur enim hoc esse falsum. Primo', quia loca tum cum sit corpus habet tres vimensi nes, locus vero cum sit superficies, duas solum habet. Ergo nou lunt aequales. s
164쪽
eundo. Continens est maius contento, I cus est continens,& locatum contentum. Ergo locus non est aequalis contento.
r.eu Pro solutione huius dubii considerati-rtiae er dum venit. Primo quod duplex est locus, scilicet communis, qui plura continet, de toprius, qui tantum unum ambit, deunc dicimus esse aecualem locato. Secundo adnotanuum est cum Alber tita dis 4 Magno, quod duplex est aequalitas. Dae. Prima dicitur dimennua, idest secundum
dimensiones. Secunda dicitur continen-- tiae, inouantum unum non plus continet
quam aliud, & hoc secundo modo locus
dicitur aequalis locato,quia non continet nisi locatum. Non autem aequales dicuntur primo modo, ut primum argumentum probat.
Insuper Tertio adnotandum est, quod duae su- scio duo perficies sunt considerandae in loco,de imsunt estsi cato. t rima dicitur concaua , idest ci
Grada. eumdans corpus. Secunda dicitur conuexa, quae terminatur ad concauam in indivisibili. Cum igitur duo indivisibilia se
tangentia non iaciant inaequalitatem, nec maioritatem, vel minoritatem, hinc dicimus locum, ia locatum esse aequales. Quario notandum venit. Quod etiam aliquat: ter secundum dimensiones loc: is potest dici aequalis locato, quia unum alteri esse aquale fecitndum dimensiones dupliciter stat. Primo esseti taliter , leadaequate, & sic non sunt aquai a, nisi illa , quae habent easdem dimensiones, &
ris continentis. Probat minorem. Primo quod non sit forma, quia forma continet intrinsece, & locus extrinsece . Secundo quod non sit spacium, Se hoc dupliciter. Primo, quia ri tale spacium trinam dimensionem habens daretur in natura,cs.sent infinita loca, quia corpus locatum
infinite diuidi potest, Se sic laberet infinita loca. cundo,quia sic sequeretur I cum et se in loco, locum'. mutare, Sc plura simul loca esse. Tertio probat quod non sit materia. Primo, quia materia re cipit formam, ut pars conlpositi, non sic locus. Secundo, quia materia non potest separari a composito sine corruptrone, locus vero a locato utiq. Reliquum e go erit quod locus sit suserficies eorporis continentis,imna obilis primo. Habeas autem hanc rationem non esse demonstratii iam,quia antiqui potuissent dicere, locum esse aliquid aliud ab enumeratis,Z: ideo citriat tantum contra iam orcs
Vtrum recta sit diffinitia uri qua di suntur. Locus es stiperficies, corporis cen. tinenIis , immobilis primo .
1 7 Idetur quod non sit recta. Et primo V probatur, quod no sit superficies. Nam locus, & superficies sunt d. versae species quantitatis, per Ph losophum in
omnes. SNndo Hrtualiter, & arriuiua- pradicamentis cap. de quantitate. Ergo Ienter, se hoc modo locus virtualiter, & locus non erit superficies. Probatur, aequivalenter dicitur habere prosuridita- una species non est altera species.aqviatem, sicut eam habet corpus locarum,
quia illud conseritat, & circumscribit,ser omnes dimensiones, ta per haec patet ad argumenta.
Ita ergo manimum ex his . tex.3s.
IN his textibus immoratur Philos in
explicatione diffinitionis loci. Ait emgo ex dictis esse manifestum, quid sit i
cras. Nam vel erit materia, vel sorma, vel spacium consistens in medio cossorum, vel erit extremum corporis continentis. Sed locus neque est materia, nec sorma, nee spatium. Ergo erit extremum capse Secundo. Corpora naturalia naturali ter mouentur ad sua loca naturalia, ut ignis sursum, S: terra deorsum. Sed nullum corpus naturale naturaliter mola tur ad superficiem, cum non magis moueatur,ad la Gquam illam. Ergo deci Tertio. Si lociis esset superficies, una,& eadem res simul esset in pluribus t eis.Sed hoc est inconnueniens. Ergo. Probatur assumptrum exemplo arboris, cuius radices sunt in terra,& rami in aere, hec
autem habet diuersas superfities, scilicet
Qii artαSi locus esset superficies, esset mecies specialissima, quia locus ponitur species speciali sima quantitatis. Sedi
O non potest esse species specialissima.
165쪽
Ergo. Probatur minor. Quia locustab se continet plures species specialissimas i ci ideit sursum, deorsum , dextrorsum,
si iistrorsum,&c. Quinto. Sursum,&deorsum sunt per se dii ierentiae loci. sed deorsum non potest conuenire superficiei, cum non habeat profunditatem. Ergo &c. Sexto. Locus eli immobilis. Sed superficies est mobilis. Ergo. Probatur minor. Quia turris immota manens mutat di-lieri aes superficies, pr er aerem flante, cimba in fluuio poma,se immota ina nens mutat diuersas superficies aquae
Septimo. Immobile non est de consideratione Phil. naturalis. Sed locus est immobilis . Ergo &c. Maior est Aristotelis 2.Physi. & 6. Methaph. Minor est eiusdem hic. Octauo . De ratione loci est allicere corpora, alicina ibuere, Se colamare. Sed superficies haec non habet, cum sit quantitas,*quamitas non sit activa, per Comen.tatorem hic textu 34. Ergo.
ra corporis cotinentis constitutis in lage Rivitum hic, tractatu de natura loci,quaestione prima. Secundo adnotandum est , quod apud Aristotelis expositores variae sint sentetiae de natura loci. Quidam enim dixerue illum esse corpus, tangens ubique locatum. Alii dixerunt eum esse situm, &alii positionem, de quibus opinionibus es,
qua dicenda erunt infra. Tertio ergo accedendo ad veram dissi resu, nitionem loci adnotandum eth, quod lo muli,cus multis modis sumitur. Primo enim se modisseismitur communiter pro corpore contine mirer .
te locatum, quomodolibet, sicut dolium dicitur locus vini,aqua terrae, aer aquae,& ignis aeris,qnia haec continent. Secundo sumitur pro ration flocativa, seu locandi, quo pa to dicimus corpus locari per quantitatem, immateriale per operationem, S: secundum Avermem ultima hera est in loco Per centrii. Tertio m do capitur pro subie to operationis, idest pro eo loco in quo quis operatur, unde dicimus Angelii esse,ubi operatur. Quae Nono. Angelus dum in loco operatur, to modo accipitur pro situ, per motu lor su- calem acquisito, &sic in cin eo est Sed in eo non potest esse peperficiem continentem, cum res immaterialis non possit contineri a materiali.
Decimo Corpus Christi reperitur subsuperficie sub qua continentur species panis, &vini. Sed Christus non est sub illa superficie tanquam in loco. Ergo.
Vndecimo. Separet Deus quantitatem
ab aqua,in vase constituta, ibi erit, & no per superficiem,quia superficies circumdat solum quanta. decisione huius quaestionis ad n tandum est, apud antiquos quatuor famosores fuisse opiniones de loco, ut supradicium est. Nam quidam illum fecerunt
materiam, alij formam,& alii spactu, seu
interuallum, de tandem Arist. dixit, locuesse sit perficiem,& vltimum corporis cotinentis, immobilis primo,per quam diffinitionem saluamus quodammodo opiniones veterum. Nam, quia locus recipit locatum, dicitur habere rationem materiae,& quia est ultimum rei locatae, dicitur habere modum formae, & etia m spa-cij, pro quanto in loco succelsi. e succedunt corpora locata. Si autem cupis scire
quomodo antiqui diuifi sunt inter se, dumsuerunt locum esse s acrum inter late-
o dicor esse Venetijs,& si adiero alium locum, ibi discat esse. Quinto modo sumitur pro conseruatiuo locati, Se sic terra dicitur esse locus arborum,& animalium,& aqua piscium . Sexto modo sumitur pro ultima superfitie corporis continentis, inamob litatem habentis,& sic accipitur hici Quarto adnotandum est, A ristotelem in textu non ita expresse dixisse locum esse superficiem, sicut dixit eum esse viti-mu corporis continentis, & hoc ob duas rationes. Prima est,quia locus est termianus rei locatae. Secunda est, quia dato qJ taer subtraheretur,qui dicitur habere rationem superficiei, Se tunc aliquid moueretur de orbe lunae ad terram, haberet ultimum secundum Quod eiset in longiori, vel propinquiori distantia ad terram, letamen tunc non haberet ultimam superficiem, se ambientem. Quinto adnotandum est, dupliciter - , 'posse intelligi locum esse superficiem. Pri fino sumendό superficiem, prout est quaedam mensura quantitativa, me trans locatum solum secundum longitudinem,& latitudinem, adeo ut sint idem identi,ce, e couertibiliter, locus,& superficies,
166쪽
& se non intelligimr, quia non omnis locus est superficies. Secundo sumendo superficiem pro ultimo termino contenti uo corporis locati, mense rivate locatum,
de sie hie dicitur struerficies, quod est dicere,locum non ellet si perficiem Mathematice, ed Physice. sexto notandum, dissidium esse intertiter. Doctores. An superficies fit locus iam liter, vel materialiter, idem subiective. Nam Iandimus hic quael . . tenet superficiem non esse locum formaliter, idest vesuperficies est, unde asserit qualitatem a Guam,in superficie existentem,& l alieoseruatiuam esse locum formaliter. Sed haec opinio falsa est . Primo . Quia locus ponitur ab Aristoteles in praedicamento quantitatis, ut locus est. Ergo formaliter non spectibit ad qitalitatem activam. Se-
eundo. Quia potest esse locus sine quali
late activa conseruatiua locati, ut patet in aere infecto. Ideo secundo loco sco tus quodlibeto i i. t. r. a firmauit superficiem non esse genus loci, vel eius rationem formalem, unde dixit relationem cotinentiae esse locv.Sed haec opinio etia res
sellitur. Primo. Quia proprietates loci scilicet commensurari, & -ari locato,
ipsum conseruari, dcc.relationi non con ueniunt, quoniam ab his abltrahit. Tertia ergo sciitentia est S. Doctoris,
licet quia sit perficies dicit rationem sormalem loci,& se habet ut genus,quia superficies tripliciter eosiderari potest. Primo ut dicit extensionem secundum lon-
itudinem & latitudinem,& sic ponitur
ecunda species quantitatis continup.Secundo ut per has dimensiones cir scribit locatum . Tertio ut abstrahit ab Osdine ad corpus continens, de colentum, &scium dicit quantitatem continuam ea
tensam secundum longitudinem, & latitudinem , & sic ponitur tanquam gerUS
s is aliter. Sed dicito, quod Liperficies dupliciter considerari potest. Primo in ordine ad corpus,quod ambit, di circuscribit,& sic se min ut eius se a determinatiua.Scsso ut ultra hoc immobilitate importat,de sic se het ut materiale, gaso alitas loci quoad immobilitate trahitur a pota mundi. rt mota dicimur. Septimo errari tandum venit, quod Es --
circa immobditatem loci extat triplex mabuismodus dicendi. Primo ergo A vermes primo Commento t. Se Iandunus hie 16asicut locum esse immobilem propter tres cin fas .Prima est,quia cum locus sit superficies, & superficies sit accidens, conseque ter non mouebitur per se, quia acciden snon mouetur nisi ad motum subiecti. Se
eunda est, quia si mouetur, non mouetus sicut locatum mouetur. Tertia est, quia non est necesse moueri locum, quando mouetur locatum. Sed haec sententia non
videtur Artitotelica. Primo. Quia dicere
locum esse immobilem, quia non molle 'tur,eo modo quo locatum mouetur, ecc.
non est facere loci:m immobilem per se, ita potius per accidens,&secundu quid. Secundo . Quia hoc non esset proprium
loco,quia sic omnia accidentia non m
uentur per se, sed si mouentur mouentur per accidens, scilicet quatenus sunt insi-biecto mobili. . Scotus ergo in secundo dist. a. q. sal π.1 .iuit huhas sententiae,quod locus diceretur immobilis secundum aequivalentiam uia dato,quod circaeandem rem locata iuersae superficies varientur, una tamealteri succedit, de primae aequivalet. Sed nee haec opinio subsistit. Primo. Quia no 'obseruat unitatem numeralem loci, seu solum specificam, quoniam admittit variationem numeralem specieriam, Aristoteles autem intelligit locum esse vr:u ni meraliter, & fic immobilem . secundo.
Quia idemnaei Aristoteles dat exemplude naui in fluuio posita, circa quam variatur diuersae superficies aquae, & tamen dicitur esse immobil: S localiter. . . Sententia igitur S. Doctoris est suod 'duo sunt consideratida in loco . Iλrimurn se habet ut materiale,& tale est superficies, hoc tale cossus locatum ambiens,
ut aer continuo circa tu mira motus, vel
aqua subtus navim sitiens. Secundum se habet ut sermale, & hoc est illa dis lataria quares locata gaudet ad polos mundi, Se
ad crium comparata. Si igitur primo modo locus consideretur, licitur mobilis, de secundo immobilis, quia Se si varientur sit perficies circa locatum, seruat tamen semper candem distantiam ad polos in di immobiles. Sed contra hanc sententia coturgit Benedactus Pererius, lib. I I. c.a.
167쪽
suae naturalis Philos&eam oppugnat ut naui non lacit pro sitii, sta pro loco, ut ipse ait validillimis argumentis. Primo. est superficies. Tertium non est dignum Quia sic sequeretur, litod locus format L consideratione, cum manifestum sit Ariater esset ens relatiuum,cum illa distantia stotesem loqui de loco ut eli superficies , non sit nisi quaedam relatio, & conseque & propterea de eius immobilatate dubia
ter ad locum noti esset motus, quia ad re tauit. ,
Iationem non est motus.Secundo.Sic su- Ad primum autem Pere ii dicendum perficies non esset de essentia loci, sed ii est , quod locus bifariam considerari po- . i , ratum accideret illi separabiliter. Sed hoc test. Primo pro sola distantia formalit . . I est absurdu. Ergo.Maior probatur. Quia Secundo pro distantia sundamentaliter superficies continuo mouetur, de separa- idest pro superficie mmiante mcdistantur.Prob.etiam minor. Qir a locus diffi- tiam, & hoc secundo modo dicimus i nitur per suam seperficiem,tanqnam per cum esse immobilem, considerando su- suum genus essentiale. Tertio.Aut hic or perficiem prout dicit continentiam loca-do erit subieci ue in Glo, aut insuperfi- it.:Ves secundo dicendum,quod locus -- cieadest in aere continente verbi gratia pliciter sumi potest. Primo pro hac su- turrim.Non inrita, cum cstum eodem perficie, disic non est immobilis, cummo se habeat ad omnia locata. Si in aere, haec superficies transeat. Secundo sumi, cum varietur aer cum stiperficie, locus tur Pro loco, ut dicitur locus res locar aesem mobilis, & non immobilis. Quarto. delici ad ipsum est motus, &ipse diest Quia mirabile est, Aristotesem nullain se rem absolutam i ii quantitatem, cum mile mentionem de hac dillantia , si ab respecta distantiae &α. hac pendet immisbilitas loci. Ad secundu negamus assumptu, quia At sentesia S. Doctoris immobilis stat, quamuis hac superficies possit separari
sed antequam eam ab argumentis huius a loco,non tamen omnis stiperficies, v viri defendamus , audiendum primu est, de pro eo tuno, pro quo locatum ambit squid iste senserit. Opinio igitur huius in necessario dicitur locus tribus punctis cosistit. Primum est, quod Ad tertium dicimus,quod talis dista
solus locus naturalis corporum simpli- tia subie te est in re locata,S loco concium, idest elementorum est immobilis, tinente non absolute, sed secundum ordidi de hoc selum locutus est Philosquare nem, quem habet ad polos immobiles cpr nis semper sursum tedit,& terra deor- li. Qui ordo non est aequaliter in cflo, utim.Secundum est, quod qua que usur eicit alem distantiam cum re locata pamus situm nro iocodicentes ea, quae Ad quartum dicitur. AristoteIem ex- sunt in situ esse in loco, sumendo locum presile talem distatiam textu 37. in fine. generaliter Tertium est, quod turris cim Ad quintum dicimus verum esse,quod in quam cotinuo currunt diuersae supem locus respectu superficiei trahit, & conficies dicitur immobilis passive, quia se- seruat locata diuersimode propter diue
cundum se non mouetur, active tamen sum ordinem,quem habet ad coetu, qu
non dicitur immobilis propter superfi- re tantum diuersitatem conspicimus inciem mobilem. Sed haec opinio rudis est, animantibus subdiuerso climate coi r nec Arist.consentanea.Primo. Quia Ari- sitis, & de lore velle dubitare irrati Boteles hic dissinit genus loci, ut patet, nabile est ' i
di non speciem loci, idest locum elemen Ad primum principale dicitur, quod
torum, lirabile enim esset, quod praeter Ioeus ut superficies, uupliciter considera misisset hoc tam necessarium, scilicet qd ri potest. Primo in ratiocie mensito ad
sit lociis,& expressisset solum quid sit so- quatae,& sic dicimus dis lingui. secundoctis elementot um.Secundo ad quid quae- in ratione continentis, & ambientis, defiuisset quomodo dissinitio loci coueniat ita actinnamus locum continere, & amuhimae spherae, si tantum de loco eis bire locatum, qui aest eius superficies mentorum intellexisset3 secundum pun- vltima.ctum etiam salsum est, quia situs respicit Ad secundum cscendum,quod millum partes in loco , & locus dicit continem corpus mouetur ad superficiem praecis
tiam locati, vade exemplum datiun de sed beneyt dicit talem ordinem, iaci stantiaru
168쪽
tantiam ademia, ex quis habet virtute attractivam, Se conseruantivana locati . Ad tertium dicimus, quod multae illaesi perficies se habent per modum unius superficiei,continentis locatum. - Ad quartum dicendum, quod superficies hie sumitur pro ut continet, & non entitatiue, prout dicit unum ens numero specie,vel genere.
Ad quintum di m filii, quod superficies h et prosiinditatem, non seeunda dimensionem, sed secundum continentia vel aequivalentiam.
Αd sextum, dictum fuit in .notabili. Ad septimum dicitur, quia valet de immobili alatracto a materia secundum
rem,& secundum rationem,tale enim est
de consideratione Methaphysici, no ve-aro omne immobile materiale, hoc enim est de consideratione Physici. Ad octauum dicitur, quod conseruare locatum no est locus formaliter, re essentialiter, sed est passio eius consecutive. Ad non in dieitur,quod Angelus non dicitur esse in loco circumscriptiue, sed. diffinitive. unde non eontinetur a super . ficie nisi materialiter, idest vitareumdat lacum in quo Angelus Operatur, An Ius vero dieitur continere locum forma. Ii, & causali continentia, sicut anima sic
Ad decimu dicitur, quod superficies, quae est locus locatum circumscribit , levissinit, ut ibi sit, & non alibi Hoc autem non habet superficies circumdans species corporis Christi, quia non solum est sub hae superficie, sed sub omnibus, etiam infinitis , si infinitae hostiae darentur, & hoc simul, & semel. . Ad undecimum dicendum erit in prima p. q. s a .art. I. pro nunc autem sese ficialiter dicitur, quod cum tunc aqua quantitate careat, quae est ratio locandi quantum, sicut operatio, est ratio locandi a materia separata, ideo erit tantum in loco imaginario. Vel dicendum, quod erit in
vase, non praesentialitate com-
Postquam Philoc tradidit dimiti L.
nem loci,modo mouet unum dubiu scilicet quomodo ultima syllera sit in i co, cum non habeat extra se ultimum treminum, qua dissicultate soluta transit ad soluendum dissicultates in praecedenti bus motas, circa naturam loci.
Primo ergo dicit Philos quod ex data dissinitione loci elicimus il id corpus; iuod extra se habet superficiem circumantem, & ambientem,illud tale in loco erit. At illud quod hane superficiem non habet,non erit in loco. Hinc subdit,quod ultima sphera non est in loco secundum totum, sed secundum partes. Hoc autem declarat exemplo aquae, quae si non haberet aliud corpus ipiam circumdans. non esset in loco secundum se tota sed diceretur esse in loco per partes , quia partes aquae continuo mouerentur , domutarent locum, & ideo ratione harum posset tota aqua dies esse in loco pre
Secundo loco adducit quasdam disti ctiones . Prima harum eit, quod esse in loco per partes stat dupliciter. Primo vi actu, idest per partes diuisas existentes in loco in actu. Secundo in potentia ideli per partes non actu diuisas, sed continuas, Se hoc secundo modo asserit coelum, ra vlti inanisplicram esse in loco ripotentia, idest per partes,non actu diuisas. Secunda distinctio est, quod quodam sunt in loco in actu,& per se, te quἴdam per accidens. Primo modo dicuntur esse in loco: qtiae se mouendo mutant i cum, vel quae augmentivn, vel decrementum sustinent. Quapropter cςlum cum secundum se totum non mutet lotum .
non dicitur esse in loco per se, sed per partes, quae diuersa ubi in nictu obtianent. iacundo vero modo, illa dicuntur esse in loco , scilicet per accidens . quia id, in quo sunt, dicitur esse in loco , de hoc in O anima dicitur esse in loco, quia corpus in quo est, in loco es; S ita es tu dicitur esse in loco per partes suas , quia secundum se totum non mulat i
169쪽
peια Teritio soluit rationem negantium locum esse &c. Sed de his in annotationibus, te bib. Cii ea supradicta innar. Primo ad n tandum est,titem esse circa intentionem Aristodelis, mam habuit in textu M.M. Graeci dicunt quod coelian dupliciter sumi potest. Primo pro viii-ma s hera, quae secundum Aristotelemta firmamentum, idest estum itellaru infixarum, vel secundum alios est decimasphera, stipra chri itali sum existens, idest prininni mobile. Secundo sumitur pro Ugregato ex omnibus orbibus simul coiunctis. Dicunt ergo Aristotelem intellexisse ultimam spheram cum aliis coniunetam esse in loco per partes,quia scilicet a femores orbes lunt in loco. Albertus luero entit, Aristotelem voluisse vitinniam spheram esse in loco per partes, in quintum consta ex crio, elementis, &l rie pro eo quod mouetur in laeo ,
ocum, quem non habet, nec secundum totum, nec secundum partes. Primo m do calum potest dies moueri secundum locum, quia mouetur in loco, sed secui do modo non, quia non mutat locum s cundum rena,& secundum totum, ita socundum partes,unde hic motus non proprie dicitur localis, sed circularis. Tertio notandum est , Aristotelem iii textu 4 .incipere solliere rati es oppugnantium veram naturam loci. Reliquit tamen duas in solutas . scilicet, an locias esset elementuni aut ex elementis, quia compertum erat nullum hortam esse, sed terminum corporis continentis, ita non soluit an locus sit causa, quia ex diffiniatione eius, de proprietatibus explicatum remanebat. Respondet ergo primae r tioni, qua obiici tur, quis si locul datur,erit aequalis locato,& sic deberet au-ςlementatis . nam istae partes uniuersi in I seri , siciit augetur locatum. Respondet lac sunt. Sed sententia Sa octoris est,--
ut i per ultimam spheram. intelligat vi inmum, tum , quoa non est in loco per se, sed per partes, & non per partes
in Rctu, ut sequitur . ex aliorum opinionibus , sed in potentia, quia secundun, se sunt continuae. Ad hoc enim tendunt distinctiones Philocle eius verba. Inquit enim in eo enim quod circularia iter sunt,continet alia &c. Sed contra hac ςxpositionem instat letus,Aristotelem dicere, quod partes monentur sursum, ω deorsum, hoc autem non Potest con-uemre partibus orbiunx, velestia Sed respondetur, quod ly sursum, Ac deo sum negati ire ponitur, ut sit sensus,quod
rii aur circulariter, non mouetur sursu aec orsum,& propterea non mutat locum. Remanet ergo selida sententia SDoctoris, &impugnata alioru sententia , quia Aristoteles nullam menti nem fecit de hoc aggregato, sed de cςlo, ec suta cum ultima sphera,& ipsa sit pars univcrsi, adhuc videndum erat, quom do hac pars esset in loco per aliam partem, quia non fecit Philosophus. undo aditotadiim est circa textum quo loco negat Arist.quod circul
riter mQueriis, moueri secundum locum,
quod motus localis dupliciter sumi potest . Primo communiter, pro quocunque quod mouetur in loco ecundo Pr uaquam non elae inconueniens , quod cus aiseatur, quia cum sit superficies aerea A ficili cedit ,& augetur, &. minuitur cum re locata. Secuma erat, quia puntii esset locus. Hoc negat,quia locust non est punctum, sed superficies. Tertia erat, quod duo corpora essent hi eodem loco. Hoc qum . ninat, cuia superficies non penetrat corpus, sed solum illud G cundat. Quarta erat Zenonis, quod locus esset in loco. Hoc patiter negat,quia re locata est in continente , di circundante,& locante. Quarto animaduertendum enit es m textrum 49. quod cum aqua in aerem transmutatur, & aer in ignem, quia tunc imperfectium fit perseeium , ideo haec transmutatio poterit vocari generatio, quia transit ad esse persectius, dum vero superius in inferius mutatur , cum sit in minus perscctum, consequenter poterit dici corruptio.
D v B I A. SEd primo non transit absque dubio
id quod asseruit Aristoteles textu Q.
scilicet quod unu in elemedium mou tur ad superficiem alterius elementi. Contra enim in statur. Primo. Nam unum elementum sic mouetur ad superficiem alterius elementi.
170쪽
aquae sed ad sum centrum. Ergo. aqua terram inmmdat, at quod terram
ii. Secundo. Quaelibet res naturaliter
uiescit in suo loco. Sed terra non qui cit naturaliter in superficie aquae, quia
..... s supra ea ponatur, orium mouebitur. Tertio. Locus circumdat per totum i catum . Sed aqua non eircumdat per i tum terram,quia sic ea cooperiret. Ergo.
Treusdu Pro decisone huius dubii sciendum pliciter est, quod locus dupliciter sumi potest. sumitur. Primo pro ratione locandi aliquid in
continente, quam rationem a poellabimus locum ut quo. Secundo modo sumi
potest, pro superficie ambiente, & cire natante locatum, ipsumque ad se alli
cientem , ac conseruantem. Si locus primo modo sumatur,dicendum venit, omnia in loco poni per centrum muci, quia hoc est causa, Se ratio quod terra locetur in aqua, aqua in aere, & aer in igne. Si vero secundo modo sumatur, sic locus terrae naturalis est aqua, aquae aer, &ignis aeris. taeus e3 1 Secundo considerandum venit, quod fouat is superficies,bifariam considerati m. carum. ut superficies tantum praeci se. secundo ut estan tali distantia ad altitudinem poli, sub tali climate &c. quibus rationibus locus dicitur conseritatiuus rei locatae,&hoc secundo modo capitur. Tertio adnotandum est,quod quaedam elementa sunt grauia, ut terra, de etiam
aqua , quae est terrae propinqua, & quaedam sunt leuia, idest aer, & ignis, quae
magis accedunt ad superiora. In grauibus hoc operatur ratio locativa, quod facit ea dici esse in loco per centrum, magis quam per superficiem, quia per ce erum quiescunt, & conseruantur ab e teriori superficie At in leuibus alia est ratio, nam haec magis dicuntur eo in i eo per superficiem , quia conseruantur,& quiescunt,dum superius tendunt,non ad centrum mundi.
Ad primum, & secundum iam dictum
est, quod terra, & aqua ut grauia primo mouentur ad centri . Sed & terra secundum totum sumpta potest dici moueri ad superficiem aquae, non motu i cali , sed alterationis, idest conseruati nis, quia terra non esset fructifera, nisi circumdaretur, de irrigaretur aquis.
non cooperiat non est ob carentiam mistentiae aquae, sed ob voluntatem illius. qui dixit. Congregentur aquae in locum
unum, & Wareat arida, quod λstum
est ad conseruandam vitam animalium, se mouentium super terram. Secundo dubitatur eirca textum 4
in quo dieitur, quod locus non destruit rem locatam. Hoc enim fusum esse coimspicitur, cum ignis sit locus aeris, ignis alitem sit calidus,& aer humidus, de c sequenter se tangendo per contrarias qualitates necesse est ut se alterent, Se
Ad hoe dubium breuiter respondetur, quod elementa bifariam considerari possunt. Primo ut opponuntur in qualitate, ut aqua ratione numiditatis opponitur terrae, ratione siccitatis. Secundo, prout
secundum superficies, secundum quas se tangunt similia sunt. Primo modo se alterant, & patiuntur ad inuicem. Secundo autem minio nequHuam, quia simile
non patitur a simili, in eo in quo est sibi
simile. Hoc autem habet secundum S. Doctorem ex influxu eaeli, faciente quod unum elementum sis locus alterius secundum suas formas substantiales, sed per qualitates suas agentes, quoniam ex influxu corporis caelestis habent, quod una secundum id in quo cum altera co uenit, non se alterent, & si in tantum, non in totum, & per hoc patet ad argut
Drum ultimastheras in Deo ριν parui V Metur quod sic.Primo. Nam eo modo aliquid dicitur esse in loco, quomodo habet esse. Sed partes caeli, Se pamtes omne continui non habent esse nisi per esse totius. Ergo nee sunt in loco nisi
Secundo. Eo modo partes sunt in Io eo, quomodo mouentiar. Sed partes non mouentur nisi per accidens , ad motum totius. EUo similiter non sunt in loco nisi per esse totius . i