장음표시 사용
201쪽
distingui nee per practice, & speculative, nee
per materialiter, & sermaliter, 8c hoc genus omne distinctionum esse ineptum, Est proinde illa a soluta, 8c concedenda corde & ote ab habente eam opinionem; quemadmodum opinans , ma teriam primam habere propriam existentiam, hane suam assertionem concedit, & tenet ; & sic prorsus illa de contractu pti diuat usuram , seueista de materia existentiam, scilicet verὲ, dc te ipsa eum contractum esse usurarium. Mox in ianori subsumit, eum contractum sibi licere. Ergo habemus te ex ore tuo fatentem, licere tibi usuras. Quidam pauci recurrent ad diversitatum motivo. rum . sed plerique hoc spernunt, & sciunt diverasitatem motivorum non tollere contradictionem.
In serie deinde nostra diversitas ista non tollit, quominus ista mente simul e nuncies, hoe est usu rarium ;& hoe est mihi licitum; ae inseret intellectus: ergo aliquid usuratium est mihi Iieitum. Ex quo denuo arguitur, si aliquid usurarium est tibi lieitum, omnes usiuae sunt tibi licitae: nam tota ratio illiciti in usuris est ratio usitae. sed diaeis : aliquid usurarium est mihi licitum. Ergo inferre potes: omnia usuraria, & ustirae omnes mihi licent. Additur mox t sed qui exercere potest usuras sne peceato, potest Sc reliqua omnia, qua quippe non sunt magis prohibita. Licebunt ergo
s. I V. De o contra durum dist monem. K Aiorem ni , postionem distinguebas di-d Vis eundo, hie contractus est usurarius materi et liter, concedebas ; formaliter, negabas. Haeei stinctio iistem inconvenientibus subjacet, atque' illa alia de practico ,& speculativo, inferamus pio inde eadem. Ergo quoties in sch li. vel libro doces, aliquid esse malum, usurarium, simoniacum, luxuriosum , δἰ c. sensus opini uium est, illa esse talia materialiter, non sotina ialiter , 8e quoad contrahendam culpam ; hoe enim si nificat hoc tim in formatiter. In vertis ergo primum toram naturam moralis scientiae.
Secundδ ergo & sensus contrarium opiniori mis idem erit, haec scilicet, &illa esse bona, non usuraria , non luxuriosa, scilicet materialiter; non autem esse bona formalite sn minus in seti l a. uel libν, non eontradicitis, sed nugamini,dum H hoe dicit usurarium materialiter; alius, non esse usi filium sermaliter. Hoe deinde priviis pium opinionum negantium, aliquid esse malum, divolgandum esset, illas scilicet esse absilutas ab omni test Aione, δc deservientes pro praxi,
contraiias autem omnes esse limitatas per ωὲ mater uer, dc inutiles pro vita, motibusque hominum. Ac rursus nulla uteris opinione contraria tuae, nam sormaliter, dc materialiter perimitur
Tertici: ergo qui eumque contra omnes dicit, aliouid esse licitum, non contra omnes dicit, ut supponitur, sed contra nullum. Patet; quia perte sensus omnium opinionum ditentium. aliquid est, in alum , esse iniustum, vel usurarium, estes tale materialiter, non autem formaliter oui autem vult coAssere, vel operari ea, quae videbantur esse contra omnes, Parum curat, an si bo-dum , vel malum materialiter; satis sbi est , ut non sit malum sormaliter. Ergo dicendo, vel ope xprido, quod videbatur conia omnes, nihil dicit, vel operatur contra omnes.
Hinc omnia erunt licita; nam asserta omnia de malo, 5 de peccato intelliguntur depe eeato , 8c orato materialiter; non sol maliter. Jam auteni
explosa fuit ea evasio, quod scilicet Oui dicit, 'aliquid sibi esse bonum, vel licitum, dicat esse bonum materialiter smul, 8c formaliter. Nam si Maeli et, tu qiu in majore syllogismi per opinionem tuam dicis, contractum praedictum esse usurarium ni 'erialiter, dicendo deinde in cones usone,& per dictamen conscientiae licere tibi eum contractum, haberes simul hos duos actus, hie contractus est materialiter malus; hic eon tramis nec maletialiter nee formaliter est malust quorum actuum implicantia adeo est m1nifesta. Ergo per te dictamen eonscien 'iae praescindita mare rialiter malo, vel non malo; de solum dictat deformalit opiniones contia dicunt, & intelligunt de malo materialiter, non formaliter.
sti, scilicet hia iamrari us es furantis, non posse Hic directus processus distingui nequit ner probabile , vel probabiliter: nam ista sunt reflexa circa opinionem tuam directam , ego autem assumo opinionem tuam directam,qua de contractu enuncias esse usurarium. Non enim est sensus, esse usurarium probabiliter: hoc namque est alia enunciatio reflexa non opinativa, sed evidens; Adloqui hic foret sensus omnium opinionum; eessaret omnis eontradictili ineptae essent disputationes, geri ego, de concedo. Et ea omnia sequuntur, quae
de illi, aliis distinctionibus dicta sunt. s. VI. i licet operari eoAIra sitiam opinionem lices
Hoc etiam cogeris fateri; pone enim tecum opinari omnes Theologos i sed dictameneonscientiae tuae, quo concludis, Ac dictas, tibi hic, Ac nune licere istum eontractum , vel eontradieit opinioni tuae, vel non contradieit si eontradicit ergo smul esse non possunt; si selliere, una assertio affirmat, quo 3 altera negat, juxta regulas Logicae. Si non est contradictio;ergo nec di
ctamen tuae eonscientiae erit contra opinionem, quae supponitur esse omnium.
Haee eonsecutio videtur evidens : nam quod1 dicit, fle e nunciat opinio tua, hoe idem eodem, modo enunciat opinio Petri, de opinio Pauli; M. ita de reliquis nullo exceptor ergo idem eodem modo enunciat opinio omnium r at dictamen tuae conscientiae non contra dieit opinioni tuae: ergo nec opinioni omnium inam per eamdem enu ciationem nequit contradici dc non eontradita idem eodem modo dicentibus. sed per te dictamen tuae conscientiae, quo conis eludis, hune contractum tibi licere, nihil conis tradieit opinioni tuae dicenti,contractum esse usu
ratium ,sed per distinctiones speculative, vel pra alia; aut materialiter, vel sormaliter, vel por similes
202쪽
miles eoneilias omnia, & eontradictionem 3- pedis. Ergo iisdem viis, At terminis consiliabitur
dictamen tuum eum opinione contraria omnium nee ulla erit contradictio , nee contrarietas. Proinde tu, quando contra omnium opinionem agere videris, non contra agis, sed omnino praeter. Ais, quando omnes opinantur, contractum esse usurarium , non superesse opinionem probabilem contrariam, qua sor mare postis dictamen conscientiae, quo dicas, tibi licere eum contractum. sora Caeteriam non de hoe ego immediate disputa ham, sed inferebam, dictamen , quo diceres, tibi
licere illum contractum, non sore contra opinionem omnium; nam haec idem eodem modo enunciat, si e si opinio probabilis in contrarium, sue
non r& s omnibus nune tenentibus contractum esse usurarium, anno sequenti veniant tres The
Iovi, qui doceant. non esse usurarium, opinio omnium non variat objectum. Sed idem hoc anno, in quo est Omnium, de in sequenti, in quo non erit omnium, enunciabit, & eodem modo. Habetur ergo illa consecutio, quod tu volens formare dictamen conscientiae, quo dicas, licere tibi eum contractum, nihil contradicis , nihil repugnas Epinioni omnium. Hinc rursus habebitur, tibi licitum sore contractum: nam ne de hoc formare postes dictameneonscientiae, illud obstabat, quod omnes dicerent esse usurarium t at tuum dictamen nihil per hoe dictum impeditumi nam dictamen tuum nitiis contradicit huie dicto omnium, sed eum illo cohae rit , & conciliatur ; quemadmodiim per te cohaeret, & conciliatur eum opinione tua idem eodem modo enuneiante, & dicente: nisi velis, haec duo mon habere contradictionem, & repugnantiam in eodem intellectu, scilicet in tuo in diversis autem habere. Itaque per quascumque distinctiones conciliabis dictamen tuum cum opinione tua, conciliabis eodem modo eum opinione omnium, &nulla o pinio poterit tibi manus ligare. Confirmantur ; si nimo opinaretur contractum esse usurarium , sed omnes praetermitterent, vel dicerenti se nescire, tibi liceret is contractus. EOgo ne de facto liceat, sollim obstat opinio Om mium. Haec autem nihil obstat, & aliud omnino nescio quid enunciat opinio omnium, sicut opinio tua ; At aliud prorsus dictamen, nec est eontradictio, vel assismatur, & negatio ejusdem de eodem secundum idem ; alioqui nec cum tua
Atia absurda. Eodem modo fateti debes dictamen tuum, quo dicis, tibi beere iurati, nihil opponi praecepto DeeaIogi, & ita de caeteris praeceptis. Et probatur, quaa praeceptum Decalogi , & opinio, si qua esset de eadem re alicujus saltem Philosephi, sunt de eodem, & idem dicunt. Et idem est,t assumamus aliquid aliud, quod sit de fide esse malum. Fides dicens, id esse malum, & opinio dicens d esse malum, idem dicunt; & ided etiam disputatur, an sdes, & opinio possint esses mul;
supponitur ergo idem per utramq; ammari. Praeterea quia juxta omnes implicant esse simul fides amrmans, & opinio negans. Sunt ergo de eodem.
Denique quia fides estet de uno, & opinio de alio nescio, quo qui negative opinatetri contrasdem non esset haereticus;quia de alio esset sdes,& de alio opinio negativa. Patet ergo de eodem esse sdem & opinionem , licet alia si assensus firmissimus, alia assensus cum formidine. Insero: ergo quod non opponitur, nec contradicit opinioni amimanti aliquid, neque opponi tur,vel contra dieit sdei idem amrmanti; nee item praecepto idem jubenti. At dictamen conscientiae tuae opponitur, nec contradicit opinioni tuae a firmanti aliquid esse surtum. Ergo nec opponitur, nee contradicit fidei assimanti, aliquid esse suriatum. ac eodem modo neque praecepto prohibenti. Quare nullum dictamen conicientiae esse poterit vel contra fidem, vel contra praeceptum, li-eebuntque omnia contrahendo dictamina nostia intra nos ipsos, praescindendo a rebus in se, & -- terialiter, eo demum modo, quo component dictamina cum propriis opinionibus contrariis.
Nec est in his evasio per probabile; nam opiniones, de quibus loquimur, non sunt reflexae. sed directae, nec dicunt de probabilitate ipsa, sed de re, uti fides ia& scientia, ut patet & ostendit per dicta. Alia plurima sese hie offerunt: sed haee videntur suffectura, ut adversarii, qui ad eb reflexiVi videntur, in sua di a reflectant, eorumque sgnificata, & objecta nobis nihil prorsus intellige potentibus exponant non verbo dando,
Uuum ergo Fbditis teneatur obedire superiori contra proprium opinionem de peccato's. I.
ΙNquam , μηtra pluriam visionem de peltatis Nam si diversias opinionum, & judiciorum est circa alia, & de rebus agendis, vel non agendis:& se, vel aliter ab hoe, vel alio agendis, ei tra peexatum tamen , certum est subd itum teneri obedire : & ita habemus in coelesti epistinue. Ignatii de obedientia primum gradum obedientiae, id est, exterioris executionis, dc secundum, id est voluntatem obedientiae, & obediendi eontra opi nionem propriam, & contra judicium proprium. Praeterea certum est, subditum non ten Mi examinare, & scite, an superior recta praecipiat, an
mala. Debent praesumere, ubi nesciunt rara esse reiacta. sie ut ex Augustitio M. 21. contra Faustum Manich. cap. 74. & refertur cap. Gmd culparur Σ3. qu.
.aecipiunt Theolosi, & non tenentur milites examinare, &nosse justitiam belli. Sin veth in iustitia esset manifesta peccarent militando. si s lum opinentur , erit casus nostrae quaestionis. Videtur ergo, quodsiiuditus teneatur obedire superiori etiam contra propriam opinionem de peccaro. Primh per textum mihi irrefrasabilem S. Ignatii dicenti obediendum esse superiori, titi
peccatum non cerneretur et At habens opinionem se-lam de peccato, peccatum non cernit, nee viis
det , sed opinatur solum, & videt, se salii posse.
Ergo obedire debet.becundo, quia, quo quidam refugiunt, ce
203쪽
tiam praevalet non eerto : at praeceptum si perioris est certum, manifestum , ut supponimus e lex autem Dei soli1m est opinata , nam subditus soluin opinatus, certus non est de peccato, E io tenezur obedire. Confirmatur; nam posto, vel
Eho, me opiniones . habere de lege Dei pro sa-cienda re aliqua ; certitudinem veth pro non facienda , tenerer non facere: dc hic locum ad litia
teram illud habet. Tene cerrum, O dimitte laceratim iptie valet enim lex certa non certae . sed solum opinatis. Ergo standum est praecepto certo superioris contra legem in contrarium opinatam so lum.
Tertio; quia dato etiam, quod operari nemo possit, neque consulere contra propriam opinionem speculativam , 8c practicam, at juxta dicta potest, quoties pro sudicio practico oceurrit spe cialis ratio, & ei reunstantia particularis. At in qua stione occurit specialislima circunstantia ,sei licet voluntasi Superioris, ex qua, dc propter quam lieeat, imh debeat quis discedere a judieio universali speculativo in formando singulari practico judicio; nec inde ulla resultat contradiclio, quia judicium practicum non fertur ad idem adae
quate objectum cum speculativo, sed ad illud jam
variatum, dc nova particulari eircumstantia vo luntatis superioris assectum, atque vestitum. Τenemur ergo obedire contra propriam opini
Alioqui magna inconvenientia incurri videriatur; quia Helle unusquisque dicet: se opinionem habere de peccato , dc re ipsa quaestis ad id ratio nibus opinabitur; & tota vis obedienti labefactabitur. Nec videtur sumcere restinguendo ma lorecursus ad magis probabile; quia ut verissimὲ contestatur Vasqueet: unlauique sua semper opinio videtur probabilior, quod constabit in appendice. , :
tici probationem emacissimam significabimus. Dillarunt verb ratio errans, de conicientia erronea a ratione ; & opinione contra supeliorem in hoc, quod ratio errans , 8c conscientia erronea sub his terminis , semper, & per necesse sint erro nea: ratio autem, & opinio eontra Superiorem
potest esse vera, & rectat nec hoc repugnat: est tamen per se loquendo, de ut in plurimum salsa, & errans: Idcirco quod de semper; dc necessariti deciditur de ratione vincibiliter errante,& ει don scientia erronea vincibili; hoe idem de plerumoque est dicendum de ratione 3 8c opinione conatra imperata , vel quoquo modo pra scripta a
. Respondemus ergo categorich , subditum per
se , & ut in plurimum loquendo teneri simpliciter ad obediendum superioris quia absoluia ri simuplicitet tenetur ad deponendum suam opinionem.& suam eonscientiam e ex suppositione tame sibi ut in plurimum voluntaria opinionis siue contrariae, & in sensu composito suae opinioni de peccato nequit contra istam operati seu tenetur negative, non quod opinionem suam se quendo recth faciat, ut superius de latione erranis te notabat S. Thomas, 1ed quod peccet contra illum operando. Et ideh secundum S. Thomae doctrinam in dicta responsone ad 3. o de meriti
qu. I . an. . ad 8. 3c .alias, petcabit utrumlibet faciendo.
Videbunt ex his, quid de illis sit habendum,
cui non solum habentes opinionem contrariam sed vel nihil omnino opinando, & generalissmas opiniones assumendo quin de earum veritate, necopinari quidem po8int , vel etiam opinionem conformem superiori habendo, pneter aut contra propriam etiam opinionem audent non obedire thos enim, si qui sunt, peccare , ex superioribus uaestionibus palam aceipitur ι & ex adjungen is modis constabit a sortioriaProbemus nunc diacta per pariesa e 3 I
Espondeo, hanc quaestionem sic per se, & nex in plurimum loquendo esse decidendam quemadmodum per se, dc de semper resolvunt Theologi quaestionem illam, an conseientia eoronea liget, aut obliget: dc quemadmodum de
conseientia erronea vincibili tradi S. Thomas a. a. u. is . art. ε .ad 3. 3c alias ; declarat autem acu thVasqueet disp. 6o. Op. a. mm 4. Tradunt enim sim
pliciter. & absolute non uneri quem adimpleniadam, & sequendam conscientiam erroneam; quia simplicitet de absolute potius tenetur ad eam deis ponendam : eum addito tamen, 8c supposito e rore , idest, ex suppositione, ut sermoR Thomae proeedit, obligatur quis ad non con veniendum eo cientiae erroneae, seu ut loquitur Vas. quee, obligat talis conscientia negativis, non posti vh. . PRatio autem pariscandae quaestionis sumiturax dictis: quia tamen est omnis nostra conscientia, qualis est nostra ratio, vel certa, vel opinativa; L si ratio: di opinio est de peecato, in etiam com scientia 'de peccato. Ratio autem nostra, de optimio per se, & ut in plurimum loquendo, quaeineotitia iussa Superiorum, est ratio errans; & exeonsequenti emcit conscientiam erroneam per se
loquendo, d ut in plurimum i dc mox. ex S. Igna
Non potes quis oseabe, Dia nece . iis sens. composeo. θ ex suppositori opimonis
sa de peccato. umamus subditum religiosum opinanterio se peccare, nisi jejunet in hae quadragesima i& superiorem, quia eum male habere eernit,prmcidere, ne jejuncta Dieo. quod religiosus iste peccabit non jejunando in sensu composito suae opinionis de peccato. Haec confuso probatur primum ex dictis tu
operantibus, vel eonsissentibus contra propriam opinionem e nam operans contra propriam opinionem operatur contra premiam conscientiam rnam ratio speculativa, & conscientia, &judiacium universale speculati v I, 8c judicium parti- tu late practicum in omnibus, de per omnia sibi concordant. ubi non est ratio particulatis distoris dandi, ut exVasqueet, saneher, & aliis declaraviamus. Quod autem in argumentis allegatum est ι me esse rationem specialem de voluntate superi ris, verum quidem est i si subditus tenax non stide creditsuperioris se in universali lege non esia comprehensum: si tamen persistit in proprio tua
dicio, nulla est ratio speetalis quoad ipsum: Deinde quaestio non est de supuiore jubente quanda
204쪽
sti rado addue;t rationem speetalem, ne in ea inutiletudinis; sed an ipsa sua justio sine speetali alia ratione sit cireunstantia particularis, ut s se
ditus opinetur , Omnem talem contractum esse usurarium ,& superior jubeat, ut smilem aliquem contractum ineat, sine ulla circunstantia dive si se ante contractum ne particularem a contractu in communi, quem usurarium esse subditus opinatur. Tunc voluntas superioris nihil ponit parti- Eulare', cur contractus hic particularis non sit usu-
Tatius , si similis omnis contractus in communi estiiserarius 1 at subditus de omni simili contractu ini communi opinatur, & judicat esse usurarium rergo & de contractu particulari injuncto judi- -judieri particulari esse usurarium e ergo ineundo contractum operatur contra conscientiam
dictistem , se eommittere usuram. Hobatur secundo & declaratur. Habens opi-xsionem de peccato iudicat nolle Deum, ut rem 5llam faciat opinari enim est judicare, ut suppomo. Ergo habens opinionem de peccato nequit judicare, contrarium velle Deum, nequit enim tinus, & idem judicare Deum velle , & nolle, sexem eamdem facere. Quod si quis judiearet, esset casus de conscientia perplexa & peraecidens etractamus de hoc.Ergo habens opinionem de meis cato, non judicat praecepto superioris adesse voluntatem divinam, seu non judicit, Deum, id velle, quod vult si perior: haberet alioqui judicia contraci ictoria opinativa de voluntate, & non voluntate Deir quod implicat ex communi & v xa sententia. Ergo non judicit, praeeeptum superioris esse obligatorium. Cujus consequentiae prohatio eo resolvitur, quod vis omnis superioris r vocatur ad voluntatem divinam, & in tantum atomines habent vim oblitandi in conscientia, an quantum eorum jussionibus adest voluntas di bina , & prima regula. Hane doctrinam statuit saepe, & probat D ehor de obedientia egregius S. Ignatius, & vim
ubique omnem ed revocat, omnino conformantes,
ξnquit,pra sta Mi voluntare, M ,dura superioris proxeta a sua voluntatis , O jussi ιι, νο exu sconformenia bur prima de Amma regati omxis bona volans ris, o Dd iii, qua sarema sontias, sapiemiar Ut hie oblia ter videat quisque, qualis regula esse possint opiniones non magis verae, quam salsae, id est, non rugis conformes voluntati Dei, quam non vo-3untati.
Multis in idem arsuit epistola de obedientia. Superiorem sit Christi vicarium,Dei vicem gerentem , & loco ejus habere jubet. Arguit ex Lararo. qui mos avidit, me audi &α ex Matth. 23. omnia ergo,qamumque disermi vosis , servara, O facite, ex epist. ad Eph. g. Medate Dominas carnatius eam Iis Ο- σι , ct armare, Aut christo &c. factenus volamur Dei ex anima, cum lania volamure semientes scut Domi--, O non hamur sus. Tota ergo vis superioris,
virtus tota obligandi eb resolvitur, quod voluntati superioris adest ipsa voluntas Dei, Ela in tantum tenemur, & nihil plus, & minus , ad obediendum superiori, in quantum quod vultra: ior, vult etiam ipse Deus: hine illa Minata ista a S. Patre: siis Deus sve homo riuarius Dei mandarum quiscum e tradideria, pari profecto ias
quendum scara, pari r eremia defereisum, tisa ramen Deo contraria non pragipu homo.
Hi ne in quaestione subditus sie de praecepto, &ejus obligatione judicare potest, sit judicare potest de voluntate Dei at nequit opinari & iudia
care Deum velle contradictoria; aliunde veth opiis natur , & judicat, Deum velle contradictorium ejus, quod vult superior & opinatur, & judieat,
esse peccatum, ac proinde contra voluntatem
Dei id, quod jubet superiori nequit ergo simul judicare, id velle Deum nam assensus etiam opinaiativus habet contradictionem, & incompossibilitatem cum assensu contradictorio ; nequit ergo
judicare loquor semper in sensu compotito) praeceptum habere ullam vim; si quidem vis omnis inis est ex tonsortio voluntatis Dei.
Quare nimis videntur superseialiter decrevisse illi qui dicunt praeceptum superioris esse ce tum , ac ideis praevalere. vel enim est confiderare praecept um quas phisce, id est, quoad loeuti nem illam& sie est certum:vel est considerare in taliter, id est quoad vim obligandi, quoad suam
rectitudinem, ec consormitatem eum voluntate
Dei, &cum prima regniar Et se non est certum, neque mentaliter enune labile ei, qui opinatur, &opinando judicat rem eam, quae jutitur, esse pec- earum , id est, esse conti a voluntatem Dei, & primam regulam. Et id ei red casus pro isto non est , sicut si opinaretur, Deum velle unum , & s mulereth sciret, Deum ipsum velle contradictoriumrhoe enim ficto easi certum non certo praevalere deberet, cum caetera omnia snt paria. Verum ea sus noster non est iste r sed opinatur subditus , Deum velle unum, & celth, scit superiorem, id est, hominem velle contrarium, cui tamen in eo non adest voluntas Dei ; ut ipse credit. Tune ergo ex suppositione, & in sensu composio procedendo peecat, si contra opinionem suam operetur. Et hie est eastis Consulis, & imperatoris, quem ex Augustino S. Thomas, & Theologi usurpantis. IV. Adm solario removerar asiloritate, o doctrina S. Ignatii. Distinguent ergo duas Dei voluntates, aliam
quasi primariam ,& antecedεntem, qua aliis quid absolute praecepit ; aliam secundariam , Meonsequentem, & quas ex supposticis praecepti superioris, absoluta enim illa,& primaria,& anteis cedenti voluntate voluit re vera, & praecepit me jejunare, vel orare: at quia plus ne it obedientiam, quam victimas,& jejunia, vult consequenti alia voluntate, me obedire superiori , & ex suppositione praecepti vult me stare praeeepto. Hine opinio mea de peccato versatur etrea primariam illam , & antecedentem voluntatem: operando ve-
ih eontra illam sormabo judicium particulare de non peccato, quia ex suppositione praeeepti sup rioris vult Deus, ut non obstante sua quati sua v
voluntate me accommodem praecepto superioris. Hane autem eonsequentem voluntatem constare.
inquis, & esse revelationem in illis locis ; Qui vas
prosecth si omnes in mundo superiores tales snt contra quod nil ego scio quale. ego habui, parum curarem , quod ista voluntatem Dei distiniactio fieret elaea superiores: nunquam enim vidi, a superioribus meis praeeipi aliquid, de quo opera ii, nee suspicari possem esse peceatum e sanctista ma volunt, & jubent ε, utinam impleremus. Dato deinde , quod casus ratus aliquis accideret, rarti accidentia
205쪽
aeeigentia praeter scientiam sunt; nec magna inia d. & frequentia mala evenirent. At videtur, quod tractice distinctionem illam extensim aliqui vo-unt etiam ad Doctores, etiam contra superiores,& etiam contra superiores simul, & propriamo oinionem, vel nullam. De Doctoribus porro falsis multas contrarias revelationes habemus, ut eonstabit. lib. titi. Nunc Maul. s. post memoratam illam tectam opinionem Doctorum legis: necatis
autem calum me docentes dominas, O mandata homi
num , uti erat doctrina illa. Quia ergo id circa Doctores dici non posse probabitur practich exemplo Doctorum legis ; &ostendetur libro ultimo, nunc ut idem quasi a se tiori constet, nefanda est ea distinctio voluntatum Dei etiam circa superiores. In primis illa locum non habet in per se malis , de quibus, & circa quae Deus nullam voluntatem
nee antecedentem, nec consequentem habet nisi puth permissuam non tollentem, imb supponentem rationem peecati. Ergo Deus nec consequenti voluntate vult ea a nobis fieri, si a superi re praecipiantur.
Seeundh quia si Deus hujusmodi antecedentes,& insequentes voluntates haberet, parendum esset funerioribus etiam quando quae imperant, sunt manifes h contra voluntatem Dei e essent . enim contraria Voluntati anrecedenti, & absoluam, quasi suae : at ex suppostione quod superior
iusserit contrarium, jam Deus universilissima v luntate retractavit omnes suas voluntates, eas. que voluntatibus superiorum sit bordinavit. Con-Ωquens autem est manifeste absurdum notum Viri tamen Deo connaria non praecipit homo , dicebat Bernardus : ubi peccatum non cerneretum, dicebat s. Ignatius 1 & iterum omnisas in rebus, quis tam pe curo manifesto conpinit e non sunt.
Ratio autem a priori, cur Deus in iis, in quibus ipse per se jam legem tulit, non consultis quidem, nee arbitris superioribus, non possit nee legem, nec voluntatem suam subordinate legi, & .voluntati Superiorum , ea est , quod hoe pacto se spoliaret primatu suo in regulando, &stioeriores divinitate donaret quod implicat: quare voluntas Superiorum debet resolvi tamquam in primum in voluntatem Dei, & non vice versa. Et haec est etiam latio manifesta, cur divina sipientia nequit spoliari primatu in gubernando dirigenia doq;homines in finem suum. Ideo omnis humana ratio ου irigens, & regulans debet resolvi in divi nam Sapientiam. At nulla salsi est resolutionis nee participative, nec confirmative. Nulla ergo falsa dirigit, & regulat, id est, recte. Hane verissimam Theolosiam notam habuit,& supposuit S. t gnatius in epistola citata, di alias. Idcireh intendens ultimum, & persectum gradum obedientiae, qui in consormitate judicii su diti eum judicio superioris consistit, nullam talem consequentem voluntatem Dei affinxit; quo posito nulla erat ratio discordandi,nulla erat sicus opinandi, &judicandi; per ipsim enim voluntatem superiotis haberet subditus, & nosceret voluntatem illam consequentem , & quasi pedisequam Dei: dc fatuum ellet, ulterius quaerere, an bonum, an malam esset, quod jubebantur. Supponit ergo nihil tale dari. Totus proinde eb ducitur, ut subditis persuadeat, judicium superioris esse re ipsa consorme v
iuntata , & sapientiae Dei ; non autem judicium
suum , aut opinionem suam. PrImδ non eonsi rando in persona superioris hominem obnoxium erroribus, sed Christiam, qui est Apientia summa, bonitas immensa, caritas infinita, qui nisdecipi potest, nee vos vult ipse decipere. Et quoniam consili vobismet estis: vos Dei amore jugum obedientiae subijsse, ut in superiores voluntate se quenda voluntatem divinam certius sequeremini, nolite dubitare, quin pergat fidelissima Domiani caritas eorum ministerio, quos vobis praesecis vos deinceps gubernace: utique in sequenda v Iuntate divina. Altera ratio vel modus s. patris ad concordiam judicii obtinendam est, ut quod Superior man dat, vel sentit, defendere semper apud amicos
nostros studiose nitamur; improbare autem nequaquam.
Tettia est statuendo nobiscum, quidquid sup rior praeeipit, ipsus Dei praeceptum es, & v
luntatem : atque ut ad credenda, quae Catholica fides proponit, toto animo assensuque nostros aistim incumbimus, sie ad ea saetenda quaeeumque superior dixerit caeco quodam impetu voluntatis parendi cnpidae , sine ulla prorsus disquisitono seramur. Quod exemplo Abrahami, sanctiquo Mauri, atque aliis confirmat.
Ex quibus denique mirabili sapientia subji-eiendo subditum superiori, & hunc rursus suo, ω se deincps usque ad Romanum pontificem, omnium voluntatem ad divinam, judiciorum omnium ad Apientiam Dei institui, facitque resilutionem, rem exemplo mobilium ad supremum movens , ordinum D militer Angelorum illustiana egregie, atque declarans. Cuncta haee vana essent,& nihil necessaria dias inguendo duas voluntates Dei. Una est ergo rcitea quam tamen habendam , & tenendam praeserendum si judicium superioris, credendumquotaro si item salii superiorem , & in contradictione judicandum esse eum superiore,ut mox declarabo. Ubi vides obiter; quod etiam in appendiee diei mus, quam procul abfuerit S. Pater ab ea immediata libertate voluntati concedenda, qua in rebus non evidentibus valeat immediate cogere intellectum ad sensim cujussi bet partis r quem adis modum ego nune liber sum ad seribendum, vel ad cessandum. Si hane libertatem admississet , quorsum illud prooemium t V1deor mihi vis , farres cha rissimi, aurire taenus, de vir uris quidem h tisanerestiare id est, judicandi, scut judicat superior
jam non ambigere, artad verὲ, ut cognoscatis, via menter opture, quo pacto ad 0Ms perfectionem pervenue
possiti ' Sicut si quaererem ego, quo pacto.adees Andum a scribendo pervenire possim. Deindὸ omnes tres traditi modi eo tendunt, ut si1bditus sibi persuadeat, se errare, & non superiorem. Revorat ergci subditum ad Iudieandum eum superiore, quia hoc est verum;& contrarium salsum non ergo quia volo. Imb responderetur, infallibilius quidem esse judicium superioris: eontrarium tamen relinqui probabile, & hoc sumeere,
ut subditus in suo iudicio persistat: sed de his sa
tis in appendice. Patet ergo, omnia etiam in superioribus resolvi ad veritatem, scilicet ad consormitatem cum V luntate divina , quae est consorinis tum sbi, tum sipientiae Dei,& naec non errat,scientissimus ob clientiae Doctor non dixit, non innuit ; verum, vel salsum esse nihil interest sive erret, sive non
206쪽
ortet superior: sve bonum dicat malum, vel maiarum bonum, salva est obedientia: totus contraducitur, ut ostendat, judicium sererioris non errare, esse tectum; hoc esse medium habendi re ipsa v
Iuntatum Dei. Sciebat sanctus Pater, non eam vim esse superiorum, ut live consormia, sive contraria re ipsa voluntati Dei jubeant, id est, sive
errent, sive non errent, habere vam dirigendi, regulandi, obligandi nis ex conscientia erronea:)
ed uim omnem resolvit demum adeonformitatem realem cum divina lege, & ad veritatem.
Quod in superioribus ita est, liquet a sortiori elatissime idem ipsum in doctrina, in Doctoribus,
in opinionibus, 3c in omni humana ratione, fieri qualibet mundi regula. Patet enim, ex genere suo Plus deserendam esse superiori. quam Auth xi, ex genere inquam suo, & caeteris non admodum imparibus, 3c contradicente Authote, dc superiore , standum est superiori. Non ergo est invenire ullam regulam sistendo in contradictionibus non magis conformibus, quam difformibus voluntati Dei: quaerenda est ulterius voluntas Dei: ec resolutio facienda ad veritatem.
DIctum est procedendo ex suppositione, dc
in sensu composito propriae opinionis r qui sermo ut exemplo conscientiae erroneae vineibilis declaravimus, est sermo secundum quid. lam nune absolute, est dicendum subditum absolutὸ& simplicitet teneri obedire saltem per se loquendo , ut in plurimum ; quia tenetur deponere suum dieium : quemadmodum qui habet conscientiam erroneam vincibilem, absistu-th, 8c simpliciter tenetur ad legem contrariam; & solum ex
suppositione, & secundum quid, 3c in sensu composito tenetur ad conscientien erroneam legi contrariam re ipsa.
Hoc autem non solum pono quando subditus habet opinionem contrariam de peerato, id est, opinionem proprie talem, vi cujus subditus pro certo non habet, esse peccatum, quod jubet superior: nee enim hoc solo posito obedientia debita est in tuto: nam quemadmodum facile fabrieamus Opiniones, & probabilitates; 'se etiam facillime fallimur, & si passio aliqua vehemens Vrgeat, certitudines , 8c evidentias comminiscimur, quas obedientiae opponamus. Dicimus itaque, subditum non solum teneri absoluth, de simplieitet obedire, loquendo ut in plurimum contra propriam opinionem . sed etiam teneri contra omne proprium judicium omnisas an rebus, qua cum munifesti pectura re uncta nonsume quales este non solentres utrinque controversae; 3c scitur, quaenam sim triantiaste peccata.. Etenim ratio probant, deberi obedientiam eon- ra propriam opinionem, probat, deberi obedientiam contra proprium omne judicium in rebus -omnibus, in quibus niani seste peccatum non nitur, quamquam subdito ex tuo judicio certum videatur peccatum hine. Nam ratio probans
Contra opinionem, non est, quia opinio est quid debile; 1ed quia adsunt media ad ostendendum inpiatonem subditi, plerumque saltem esse salsam:
eram autem opinionem superioris, δc Omnia
resolvistus ad verum, de salsum; Sed hoc medium quod superior non erret, & subditus p
tius sit, qui errat. eomprehendit etiam judicia, quae subdito existimentur esse eerta , 8c judieare debet suam certitudinem esse salsam. Ergo in rebus, quae manifeste, id est; sne controversia, Seesare peccato non sunt, ut in plurimum subdi tus obedire non solum eontra proprium judicium opinativum , sed contra omne aliud suum judicium. Sin minus s quaelibet existimata certitud obedientiam evacuat, fle est legitima exceptio contra praeceptam superioris, difficile haud erit 8c comparare, dc obtendere hoc genus certituis
Conclusio polita, qua diximus, subditum eon tra opinantem, & eon ita judicantem absolute de smplieiter teneri ad obediendum plerumque, dc ut in plurimum, in gravibus quidem graviter, Sciti levibus leviter, probatur ex adductis a S. Patre Ignatio. Probat enim ex Dei promissionibus, alis re ex dictis, de factis sanctorum, de ratione, me tum habendi re ipsa voluntatem Dei esse voluntatem superioris. In hoc porrδ involvitur, volun talem superioris plerumque saltem, de ut in plurimum esse re ipsa conformem voluntati Dei; nam si non haberet plerumque saltem consormari voluntati Dei, non esset per illam magis nosse. quam non nosse voluntatem Dei, ut suse declar
tum est explicando probabilitatem. Ergo volumtas , 8c priecepta superiorum habent saltem pleiarumque conformari voluntati Dei. Ergo iudicium, quod praeceptum superioris contineat pec eatum, is est, quod est contra voluntatem Dei, est judicium ex genere suo contra plerumque verum et de judicia contra superiorem sunt plerum que falsa. Ergo plerumque, dc ut plurimum tenemur ea deponendo obedire. Modos autem breviter, fle expedite judieiuna proprium deponendi tradidimus ex s. Patre. Ex
illis ipsis reflexh elicitur hie alius, quod judicare
contra voluntatem superioris plerumque, & ut in plurimum est errare: in his autem, quae plerumque salsa sunt, facile quis credit, se salii, nisi irreia
gularem aliquam, dc specialissimam rationem habeat. Quemadmodum eontingit in Omnibus pleiatumque falsis, ut s quis credat, Matrem odio habere filium; Luxuriosum hominem in oeeasone
occurente non lapsumr uno, aut ludo deditum non ludere, non bibere. Requiritur vehementi sma, de violentissima probatio. Cum ergo volumias superioris in plerumque concordans voluntati Dei, ut probatum est ex Patre, ae proinde omne
judietum contrarium si plerumque salsum, sequitur, quod plerumque tubditus tenetur obedire deponendo m ne suum judicium,sive ulterius judicium suum eoneordet eum judidio superioris, quoad persectionem pertinet, sive nihil prorsus
s. v I. D/etiratio ulrerire doctrina. HAud sanὲ aequiparare millimus superior
omnes: est enim inter eos ordo, 3c major, &minor immunitas ab errore. Primum in terris i
eum habent EMesa, Bi Romanus Pontifex inis quam , Ecclesia, vel per Romanum ipsum Pontificem, vel per Concilium generale legitimum praecipio
207쪽
praeeἰpiens. Huic superiori semper, & in omni- leges pure humanae quia scilicet lege h aliquan-btis est obediendum in iis omnibus: quae vel circa do desciunt, dc ideo ubi peceant, opus habent
mores, vel cultum, dc religionem jubet omnibus emendatione. Sic ergo apeAores, reliqui praetet fidelibus : nam in talibus nunquam erant: qui- de insta primum gradum eum non sint in saltibi cumque ergo subditus contra judicans, nisi obe- les; exceptionem admittunt, nee pluris recti tuis diat, peccat modo ab ignorantia in vincibili non dinis, dc indeficientiae ipsis tribui potest, quam te excusetur. Ad nostrum porro argumentum non gibus ex adductis ab Aristoteler. Rhetoris. cap. I. liis pertinet, hanc Romani pontiscis, & Concilio- eetenim leges propter suam universalitatem sint tum in Olibus infallibilitatem statuere. alicui errori magis obnoxiae, quia tamen legis a Jam de reliquis superioribus nemo intende- tores pauci prudentissimi deliguntur , de in uni re, nec contendere potest, eorum voluntatem , dc versali constituunt ; Senator vero, O Ddeae s & si..ti emessa insallibilem, & indefectibilem regulam militer superior ) de praesentitis determinent, Oniorum : cogimur id de Romano etiam Pontis- amor; O oderim sau qasque utilitas conueras , nee ee contra contentiosos probare, dc quis interea ideh saris queant Nerisarem perspicere, computatii
de eo privilegio inserioribus superioribus adscri- omnibus non possumus saltem plus in desectibili-bendo verbum faciat φ Hic probabile illud sive ve- tatis tribuere superioribus, quam legibus. sicutitiin , sive falsum , 8c nihil veritari alligatum , ergo leges indigere possunt emendatione pecvidebunt quale sit: aiunt illud regulam indefecti- aequum , 8d bonum ; se etiam superiores.
em motum. Et ecce interea si vel Concilium unum At autem necessaria est Glossa c. Thomae r. l. Provinciale non approbatum , dc vel Hieronymum , vel Thomam faciamus, regulam in saltibilem morum, ridemur. Quid autem est esse regu lam moruolansallibilem Utique non aliud, nisi eam sequendo peccare non polle: De Romano, ut dicebam, interea pontisce hoc actuose probate cogimur : δc interim unusquis' ne sequendo
unum , vel quatuor Authores curtillime non peccat siue verum, sive falsum sequatur, evidens est non peccare: quod quippe pure materialis error, minime nobis imputandus, quin honestati m. tum nihil staejudicans incurratur; quid nostra , quid mundi reserti De quo late partea. Sed ad nos. Compertum est itaque de reliquis superioribus inferioribus sive regibus, sive Ducibus, sive Episcopis, sive praelatis Religionum , quod eorum nullus est tegula infallibili, morum , 3c quod possibile sit eos errare in praecipiendo. idcirco superiores revocarunt multas leges superiorum inseriorum i Ecclesia reoocavit imperatorum leges aliquas; item tegulae ipso Pa triarcharum Religionum judicio Ecclesae sub ij-ciuntur, δc a sede Apostolica approbantur. Et est omnium reselutio ad unum, id est, ad verum, per quod cuncta dijudicantur. Habemus ergo ex una parte, hos omnes superiores errare posse, & praecipere contraria voluntati Dei Habemus ex alia parte legem Dei clare
praecipientem, ut obediamus superioribus c. o. Matib. DI. Ephes6. item i. Perii 2.subjecti uisue estore amna humaria creatura propter Deum, sive Regi quo Meileuta, sive GDus tamquam ut eo misis, δce. Jam concordiam quaerere non possumus distinguendo, & confingendo duas illas voluntates Dei, de quibus dici uni est ; de alioquin quemlibet superiorem facimus insallibilem, cujus scilicet voluntas annexam habeat, dc asserat voluntatem consequentem approbativam Dei. Tenendum est ergo, concordiam esse, quam diximus, scilicet superiores plerumque praecipere conformia, non contraria voluntati, de dc legi Dei: tenemur ergo plerumque, dc ut in plurimum obedire, dc justa sacere : sic voluntas superioris est bona, de probabilis regula morum. Habere quidem potest exceptionem, ut de probabilibus in genere ostensum est : requiritur tamen magna,& particulari illina probatio. Hoc ad literam explicatur, dc probatur ex iis, quae ex Aristotele dc D. Thoma, dc aliis adduximus de aequo, dc bono eu epicheia,qua indigem quaest. Do. arι i. ad 3. ne per istud aequum, Ac b num , seu epichiam, vel epicheiam praecepta superiorum enerrentur, vel evacuentur, sciat eu
euari leges solent. Dicit Itaque Angelicus Doctor, quod eum dictis S. Patris Ignatii concordat; congruunt quippe sancta sanctis, dicit, inquam, epicheiam non habere locum in dubiis, tu qvistis
non stet a que determ natισne principis a veris legis recedere , seu in manifestis ηοu est opus interoretatione, sed emendatione. Epicheia iraque circa legem locum solum habet in manifestis,de proportionaliter cir-
ea superiores, id est , quod S. Pater dixit parendum esse omnibus in relus, qua cum manifesto peccata conjuncta non μηι. Ad re in quoque est glossa altera Caietant: ct hoc, inquit, bene notent supιentes in oculis suis, qui etiam, qua piris di υini, inrevrclarι praesimum,3cc. o ditum, se uti vi ria: per quod Caietanus 'sgnificat, aliquos nomcn quidem nosse epicheiae,
ignorare tamen rem signiscatam.
Doctrinam itaque concludendo, s superiores
plerumque praeeiperent contraria Deo, estent Ty ranni, de non superiores, si non haberent praecipere magis consormia, quam contraria , nullam obligationem inducerent, nisi probarent in particula ii; id, quod ea vice praecipiunt: esse conforme nunquam errarent, essent, sicut Ecclesa. hoc e
go in genere habent, scilicet plerumque non errare. Sicut tamen alia sunt aliis probabiliora, geratius mater non diligit filium , quam amicum illa alii aliis superioribus praestant in ista consorismitate cum Deo, id est, in veritate.
Non eb imus, ut Consessarios, & sngulo; redadamus , in opinionibus suis pertinaces, sed
ut reddamus veritatis, quam cognoscunt, Sc sicut cognoscunt sectatores , ut veritatem facie ues in charitate cresumus in uti per omnia, qui es caput Chrisus Eph. qui es via , O veritus Ioan . I . nec est alia
208쪽
ntasios quaesionis. ΙAm itaque superius notavimus per propriam opinionem haud intelligi meam mei selius
uniuς opinionem hujusmodi enim opiniones satius est deponere. Propriam vocamus, quam stilicet de facto habet Consessarius, & qua hoe sibi verum, oppositum salsum videtur ; qua credit, possbile quidem esse falli, de facto tamen sibi videtur non salli. Quaestio proinde est in sensu composito, & retinendo suam opinionem; nam si pe veniente poenitente sapientissimo, & ejus attenta authoritate, vel ejus auditis rationibus opinionem , & conceptum suum mutet, nulla est, ut patet , quaestio; jam enim tunc sua opinio est, paenitentem esse ab luendum. Quod si nihilominus persistat in sua opinione, casus erit pertinens ad nostram quaestionem. Iam ergo in hae quaestione quae antiquissima non videtur esse, distingui primum solent opiniones probabiles, & improbabiles, erroneae ;&. r solvitur, consessarium non posse absolvere poenitentem conrra propriam opinionem, si opini Mem poenitentis putet esse improbabilem: minus vero, si habeat erroneam. Rem ergo ad opinini nes probabiles restringendo ; mox, aliqui distingunt Cansessarium proprium , cujus sunt oves propriae: & hune aiunt posse, & debere absilvere
poenitentem contra propriam opinionem accommodando se opinio ii probabili poenitentis: secus autem Consessarium non proprium, & cujus .mon est ovis illa. Alii utrumque Consessarium obligant. Probatio est quia unusquisque in causa sua propria potest uti opinione probabili aliena contra
suam opinionem c ergo melius in aliena. Responso nostra est nemo in causa propria, nee in causa in genere ulla potest operari, nee consulere contra propriam opinionem in sensu composio : quin nec subditus obedire in sensu composito : minus ergo multb Consessarius, qui ad poenitentem comparatur tamquam superior ad inferiorem. Additur, Consessarium teneri absilvere poenitentem rite dispositum 1 sed paenitens in casu est rite dispositus: ergo tenetur eum ab luere. Majorem distinguimus t Consessarius tenetur ablatiavere poenitentem rith dispositum, quem non pα- utens, sed consessor ipse putat, & credit esse rite dispositum, concedo; quem non putat, nec credit, esse rite distostum, nego: nam Consessarius, & quilibet siua se eonscientia regulare debet in sensu composito, non aliena; nam unuseuisque audieabitur per suam, nis in casu scandali; tune
enim debemus conscientiam accommodare non quidem in malis, sed in non talibus, ut toties tradit Paulus i. ad Corinth. g. Poenitens itaque opinione sua credit, si non teneri ad restitutionemr contra Consessarius opinione sua credit, eum teneri & unicuique tua Opinio videtur vera;hoe enim est de essentiali eo ceptu cujuslibet mentalis enunciationis: verum enim, vel salsum dieere necesse . inquit Aristoteles, & concedunt omnes; opinio antem nan in μιμιιο, fide uti iris jam est , ut idem ponit Aristote-Ies,& pariter omnes concordant. Quibus postis, ut mox amplius declarabitur , nulla videtur posseratio esse, eur Consessarius suam , quam ver mputat, opinionem posthabere debeat, aut possit opinioni paenitentis, quam falsam credit. ii.
Duid ergo respondendom ex dictis pΕX dictis itaque universaliter de omni ope,
rante , vel eonsulente contra propriam opinionem , quoties pro variando judicio partieulari practico non occurrit circunstantia aliqua particularis, ex qua, &ob quam judicium particulare conscientiae non ultro, & temere, sed recthei seordet a judicio universili speculativo, accipitur, Consessarium non posse ullum unquam poenitentem absolvere contra propriam opinionem. Reflexas autem omnes, quas in aliis invenimus,& quae nobis occurrerunt, supra proposuimus, Acconsutavimus.
Declaremus nonnihil: omnia quippe esilvuntur ad verum, & salsum;& per haec sola omnis
dirimenda est qu stio;& probabilitas ipse pi statim probabilitati, & erroneo, quia magis se habet ad verum; & tanta est vis veritatis, ut dato, vel ficto, improbabilia, & erronea se maetis habe re ad verum , quam probabilia maximarum, apparentiarum , omni procul - dubio improbabilia, erronea essent praeserenda, & praehabenda probabilibus ; qui fictus casus explicat, quam in probabilibus nihil sit subsidii seorsm a respectu ad veritatem , quae est totum, & unicum pretium, meliores enim, ut dicebat Augustinus, verus a-ti , quam tax muni cor ratione formatis.
Jam ergo eonsessarium inter , & paenitentem occurrit casus controversiis de estitutione, qui utrinque dicitur probabilis, non utique probabilitate reali positiva, quae est regula morum; nam haec nunquam contradictoriis sub omnibus eis dem circunstantiis congruit, sed probabilitate alia aliorum generum, quae diximus non sufficere Convenit profecto Consessarium inter, & pce nitentem, falli alterutrum; hoc enim non probabile , sed evidens est omnibus, in omni contra dictione etiam per selas opiniones palli unam
artium. Convenit etiam inter utrumque, polli
ite esse & falli Consessarium , & salli paenitentem & hme est formido opinionis ; nee enim Consessor falli potest, & poenitens Alli non po test :& si ponas poenitentem, qui falli nequeat,
cessant omnia, & Consessor tenetur ad omnia, nisi ex conscientia erronea invincibili ignoret hoe tantum poenitentis sui privilegium. Cum in praedictis duobus conveniant Consensatius, & poenitens , jam in alio di ordant ex totor Confessarius putat se non salsi, Ac falli pej- nitentem e paenitens, se non falli ; falli au tem Consessarium. In hoc ipso involvitur, quod supra toties est declaratum, quod Confessarius putat, Deum velle, ut poenitens restituat, dc eredit se non falli; salii autem paenitentem, qui credit, Deum non jubere. Jam ergo consessor iubetur , ut quod sibi videtur verum,
post habeat false ;& quod sententiam non dieat ut ipse eredit esse legem Dei, sed contra quam ipsi
videtur, esse legem Dei. Evisteremus ista amplius. Vim itaque omnem ponent
209쪽
PARSI. LIBER III. QUAESTIO XV.
ponent in eo, quod opinio eonfessoris solum se opinio, quod annexam habeat sormidinem, quod silli potest, & cum istis convertibilia alia, quae omnia pro dictis habeo. Jam verb primo, per hane viam exaltari simul,&deprimi videntui opiniones probabiles Exaltari quidem adeb, ut tam insas libiliter liberent 1 peccato, tam insallibiliter, actus ab ipsis regulatos
reddant honcslos , atque ipsemet divinae revela- lationes: prorsus enim,ut aiunt, est chimera, quod quis peccet sequendo opinionem probabilem; hcut est chimaera, quod quis peccet tequendo di-vjam revelationem: quod porct materialis e ror nobis minime imputandus, honestati nostrae nihil praejudicans, incurratur, quid .preeor, nostra interest' Aliunde veth has ipsas opiniones proba biles , qu se adeo insatili bilis sunt morum regula, tam parvi simul iaciunt, ut quilibet quando libet,& eonsultor , & Consessor possint, imo debeanteontra sitas opiniones probabiles operari, nec eas pluris sacere , quam si non haberentur. Profecto via non videtur esse aequitas: & quod ad liberandum nihil sit potentius ; ad obligandum nihil
infirmius. secundo; nee inter eonsessarium nostrum, &paenitentem videntur servare aequitatem e ins-stunt debilitati, formidini, & impersectioni opunionis Consessarii: & opinio paen itentis quid precor est. Ut itaque lib. q. acutissime Augustinus ponderabit, & reflectendum est, quod quaecumisque contra Consessorem allegant, quod falli po test , quod formidet, quod contraria, opinio est probabilis, haec simul omnia a se tioti allegant
poenitentem, quem reum, & in caesa sua magis errori obnoxium magis, & a fortiori convolvunt, ut a suo judicio destiens stet Consessori. Hie mihi vid ot S. Patrem Ignatium audire dicentem: Iams tin oti , . vindemque oportet tis membrorum sensum, O
capitis, facile cernum, utrumst equus , captis membris, avi membra Opim consentire. Concordari debet Conia fessarius, & poenitens circa restitutionem; reus,
cum tenens Christi, & peccatorum; facile eerniis tur . quis cui debeat consentire. Terith; idem cernitur similitudine, quae videtur identi ea rerum tiarum. Ecce circa res alias habemus opiniones contrarias, 3c alteri quidem videtur Petrum domi remansisse, alteri egressum esset alteri videtur insidiis plena, esse itinera; alteri seeus. Quaero, s de his rogemur, quibus sere tota aeteras numana constat, quid respondere debentus'an contra propriam opinionem Sc juxta opinionem aliorum' An mendaces non erimus An excusabimur, quia plurima certh, & indubi tale nescimus velles servum. amieum, si cium , concivem qui in talibus contra suam opinionem per reflexas: quod aliis ita videatur, evaderet ' Hoe in aliis pro mendae io habetur. sed
ais, in talibus salii possumus. Utique falli possit
mus, homines enim sumus : id ergo nostrum est, ut quae cognoscimus, & quomodo cognosti inus, ita dieamus 8c verbis, & factis. Causa porth nostra est multb gravior,quam humanae istae minutiae. Consellar ergo debet absolvere, & judicate , sicut, & quomodo intelligit coram Deo; at putat poenitentem teneri restituere: ergo nisi velit xestituere, non potest eum absolvere: & si poenitens nolit consentire, ipse sibi imputet.
Si conscientia Consessarii recta fuit, & ratio ejus non errabat, recte seeit: si errabat, habuleeonscientiam erroneam 1 si ea fuit in vincibilis. nii pectavit : s Mit vincibilis, eommisit peccatum
ignorantiae per regulas communes.
merior eamprobaris dberrina. Hoe in to eo illud pes mum quaerendum arribitrarer, eur quaestio ista de foro similiter existeriori , seu sori non instituantur , utrum scilicet Judex vel in criminibus, vel civilibus possit, num etiam teneatur vel absolvere, vel serre sententiam, vel judieare eontra opinionem suam nec enim semper nee saepe habent evidentias) juxta opini nem probabilem rei, vel partis unius in ei vilibus videtur sine tespondendum a Judicibus, haud diis gnam esse quaestionem ; cum enim Judex, & non reus sit judex, judicis est judicate; rei est judicati judicis sententiae, ac judicio reus stare debet, non
contra res et enim vices invertere, & ordinem pertubare rerum omnem. Sed aio: ista accomod
sitit. per reflexas. At negant, nee disputandum autumant, an sive per directas, sue per reflexast solutio. demum sit saetenda ad opinionem rei contra judicem, an ad opinionem, & judietum judieis contra reum. Facimus alioqui reum sutiamet judicem, & judieem ipsus ministrum. At in saero magno Concilio Tridentino tradiatur ses. I . cap. 6. Quamvis MIem assiario sendo iis alieni benesiti si disensitis, tamen non est solum
dum ministeriam Uel amans unda Eυ angelum, vel
declaranes rem ga esse peccara, sed restis actM Jud ia-lis, quo ab ipse vetus a judice se rentia pronuntiatur. Videtur ergo, quod in quaestione de restitutio ne inter Consessorem, & paenitentem, hie iulius consentire judicio, non jud:x poenitentistare debeat. Potest quidem in utroque foro a parte ipsa judex, vel Consetar audire motiva sua,& his induet ad idem cum reo judicandum: veis tum noti ista est quaestio, sed quando auditis cunctis contrariae opinionis vel est judex, vesConses r.
Ais, a tribunali nam alterum est justitiae, plenum miserie dimalterum, in quo quipp aeterna poena in temporalem commutatur ἔ enlpa tota remittitur di in quo reus pro se auditur. quia saltera eum non potest, qui peccata remittit, seu in cuius nomiisne, & virtute fit remissio, & si mentitur, nil obtinet. Caeterim in quibus sit misericordia seliatur gnee hoe ad alia est extendendum. poenitenti eredendum est dicenti pro se, & contra se, scilieet in sactis, vel non factis: non in reliquis, an
peccatum sit mortale , an veniale; an hujus, an illius speciei, an majus, an minus, an v. g. Omnes species hixuriae sint minus peccatum, quam minimum peceatum mortale furti. In his Consessor est, qui judicare debet: alioqui contra quam omisnes Theolosi tenent, nulla horum seientia, vel eognitio esse necessaria Consessarior quemadmodum nulla est illi neeessaria cognitio, quid quicque secerit, vel non secerit; peccaverit, vel non peccaverit: nam haec accipere debet a paenitente alleut & judex aliunde nosse debet salium, vel non factum. At facti totius habita cognitione, res, plurimum discrepare utrumque forum, Aenalium, & sacramenti. Et sateor equidem;
210쪽
liqua ad instar actus judicialis procedunt: Consessor plus minus conjicere debet, an sit lite dis. postus poenitens: si opinatur, eum non esse rite dispositum, nee credere visis omnibus ei potest dicenti se paenitere, quia ipsi non hoc verum videtur, quia vel occasonem proximam habet, vel alia de causa, nequit eum absolvere. Similitere reo, si legem Dei esse videtur, quod restituat de falli eos, qui contia opinantur, non potest illum eo tra suam sententiam absolvere, sed tenetur, ut judi at corde, sic etiam ore prosene sententiam, set t. judices : & sicut reflexae illae tergiversa - tiones in judieibus locum non habent, ita neque in Consessore. sin minus contra quam C Π-
ei lium statuit, nihil formae judiciariae superest, si paenitens denique non judicio Consessoris, sed judicio potius suo , vel aliorum absilvitur. Confirmantur ista saltem quoad casus omnes
pertinentes ad testiam persoriam. Ridiculum videretur, quod in causa contractus alleusus, vel
surti ; vel debiti, vel illatae injuriae M. non solum posse judex sinem, vel debitorem , vel ossenso rem contra suam opinionem absolvere, sed quod
hoc ulterius fieret inaudita prorsus altera parte,& quod judicium fiat audito solum debitore
de suis magnis necessi Latibus, de aliis causis , pr pter quas non videtur cosendus ad restitutionem vel solutionem, & eo etiam dato insuper, quod es e vir gravissimus, qui sciens, & volens non mentiretu; : salli enim posset in causa propria: audienda est alia pars, qui sorte majora patitur, qui multa pro se allegabit. Consessor erso in his saltem causis est medius, 3c in quo nimium uni favet, injuste praejudicat alteri r pro poenitente debitore, vel sure, vel offensore mitem esse est contra
creditorem, contra dominum rei, contra offensum durum existere, quibus interea major debetur nignitas , & savor. Tenetur ergo non solum contra opinionem propriam non absolvere,sed quandoquidem in suo judicio pars alia non comparet, illius quasi sustinete personam, vel supplere desectum considerando saltem universaliter, quanta creditores , rerum domini, offensi , dc alii patiantur, quia sua sibi bona non restituuntur ; 8c omnibus ei tra amorem, & odium, quae judicium veritatis perturbant, attente perpensis, uas hi in Domitio videbitur, rectum judicium, id- est, veritatis judicium judicarer quemadmodum faciunt judices. Declaratur, quia licet, quoad remittendas cutipas, & quoad infl istendas poenas ultumque serum prors sis discrepet, & tribunal sacramenti totius sinς lementiae ex Iesu Christi sanguine, at nihil juris competit Consessori magis,quam judici quoad disponendum vel arbitrandum de bonis, de sortunis aliorum, nec ad hoc erectum est sacramentum paenirentiae, nee susus sanguis Christi. Nihil ergo quoad illa magis potest Consessor, quam iudex, quem , dc quando judex reum non liberaiaret , nee absolveret, neque Consessor potest. Atria idquid novissime aliqui reclamarint, seeui um bonos quosque Theologos , fle secundum sensum, de praxim bonorum judicum, judex
opinans omnibus consideratis, reum teneri solvere, vel restituere, vel contractui stare nequit eum
contra suam ipsam opinionem liberare , 8c absolvere sequendo alias opiniones, quae sibi salsievidentur. Ergo neque potest Consesso Comprobantur ista ex causs, dc controversiis
frequentibus inter uinamque Potestatem, tacuiasiasti eam sic ilicet, & temporalem. Jam si Consenso, te potest , & tenetur eontra suam opinionem stare opinioni probabili si aenitentis, Sc rei, pote rit . similiter & tenebitur Potestas Ecclesiastica, id est, sancta, & pia Mater Eccletia contra fiam opinionem stare opinioni probabili filiorum si1orum, scilicet saecviarium Principum, & Ministrorum: quo uno omnes controversiae cessabunt, dc nulli communiter sententiae excommunicationis,
aut alteri poeme locus supererit. Etenim Dei gratia nullos his saltem aetatibus sortiti sumus tyrannos Prinei pes EeeIesiae canctae filio di habito eonia siliosuorum senatorum iudicio, nee sine Theolo gis , si res ad Theologiam pertinet, vel bella movent, vel delinquentes ex sacro loco extrahunt ;profecto operantur ex Opinione aut orizata , nec prorsus abique ulla apparentia rationum, Qui
enim, vel ubi principes Orthodoxi, qui citra similia contendunt cum Matre Ecelesia fQu e poristo pro absolutione in sacramento allegamur. eadem hic vigent. Iam ergo semper sin ta Mater Ecclesia contra suam etiam propriam opinionem stare debebit opinioni subditorum filiorum, miri quamque eos condemnare t ipsi quidem ex sita opinione probabili, imh, nihil opinando, de ex alieno etiam probabili sanctε, 8c sne peeeat jurisdictionem suam, vel promo Pebunt, vel tuebuntur , contra Ecclesia per eorum probabile judicite debebit.
Postremo, ut omittam alia, ex doctrina eo traria seret, contra quam omnes credunt, & l
quuntur: Confestotes Regum, de Principum in nullo esse periculo ; quia quibus Regibus, de Primcipibus suffragia desunt Senatorum, & Theologorum, & se probabile pro his maximὲ rebus,
quas non tamquam homines fragiles committiit,
sed tanquam Reges, & Principes per agunt sive in inserendo bello, sive ineundo confoederati nes, in gabellis: iarumpenda paee, de infringendis juramentis, flec. sane practice rem considerando qui sunt, vel ubinam gentium hi Reges, de Principe, Quin iis plus suppetit copia Autho rum subscribentium, Se approbantium, Quare Consessores eorum minus haberent periculi, si contra opinionem suam abscitvere pollunt, & debent: quin nec opinari quidem obligantur, sed nihil prorsus opinando, nec res intelligendo, an bonae sint, an malae, absolvunt tutissim LN'ue veris illi Consessores solum sent hominum, de non hominum Regum, aut homo peccat;& Rex non peccat; aut res hominis ad conscientiam pertinent 8c status, & bella , &-dera ad conseientiam non pertinent, aut si perit Rex, salvabitur homo , quemadmodum per inconsiderationem, quidquid est negotii, separare a comicientia velle videntur aliqui. Quod si de Consessariis, contra, vel pister opinionem suam absolventibus opponat aliquis, quod tamen nescio, quam multi hoc faciunt. Eoaato , he non eoneesso responderet Augus inus ureti. 33. Nune autem msfridisse regunt, ut inveniaminia vitarem 6ce. Quid enim dith φ qtiam matri ho faciunt eLι quιs hoc non fuci/ρ Et ramqtisd omnes perditurus est Deus e Iam superius est ostensum , hune esse manifestum , de vitiosum eirculum aliorum per alios vicisim se excusantium& defendentium.