장음표시 사용
331쪽
geminam assinitatem suerat, sibi desponsa Iulia, vicissimque sua silia Caesari. Ceterum quum deludi se postea sentiens legatos Lustra misisset, ad Antonii Partes popularium inclinavit animbs. Sed nec illi multum profuit istarum gentium societas, et ipsis tantummodo causam romani belli praebuit. Mediam spectaculorum hilaritatem delibavit ma gis, quam abrupit, Caesaris aegritudo, per quam nihilominus eo iubente curati ab aliis ludi sunt; interque id tom-Pus senatores prae suis quisque foribus in propatulo epulati sunt; ut alias quoque, invitandorum praetereuntium causa, iactitatum in publica laetitia suerat.
332쪽
IN LOCUM LIBRI CXXXIV LIVIAN .
Caesar, rebus Compositis, et omnibus provinciis in certam sormam redactis, Augustus quoque cognominatus est; et meusis sextilis in honorem eius appellatus est. Quum ille conventum Narbone ageret, census a tribus Galliis, quas Caesar pater vicerat, actus. Bellum adversus Bastarnas, et Moesos, et alias gentes, a M. Crasso gestum , resertur.
I. Dum ita populus romanus post saevissimas bellorum tempestates praesentis otii laetitia suturique Spe perfruitur, etiam soris per M. Licinium Crassum bene gesta respublica selicitatem temporum auxit. Praeter Dacos in armis etiam Bastarnae fuerant ; finibusque suis egressi, superato Istro, iuxta colentes Triballos atque Dardanos subegerant. Tum ero transcensis montis Aemi iugis Dentheletavum nationi inserebant hellum. Τhraciae haec gens erat. Romanis foedere coniuncta: regem tum Si tam habebant propter cecitatem minus aptum arcendis hosti-
333쪽
3ῖo io. Γn Elta Sil EMII SVPI LEM. bus. Igitur Crassus, qui ex consulatu Macedoniam obtinebat , non magis Socii regis, quam Provinciae
Pomanae periculo excitatus, adventus sui terrore excedere Dentheletarum regione Bastarnas Coegit.
II. Sed ipse non contentus hac gloria , sequi recedentes instituit ; Segesticaque redacta in pol statem , etiam in Moesorum fines impetu iacto , munitum quoddam oppidum oppugnavit. Interea longius praemissurum copiarum Partem adorta genSinsigni seritatu, Crasso necessitatem imposuit, ni
hos amittere vellet Penitus. toto cum exercitu suC- currendi. Dum acies instruuntur , unus ducum ,
postulato silentio, re Qui vos, inquit, estis p ra Respon
inquit ille, si nos viceritis M. Accepit omen Romanus ; et quum ante aciem immolato equo votum Barbari concepissent, ut romanorum duc m extis et iamrent ei pescerentur, vix tubam sustinentes disiecit; reversusque ad obsidionem, oppidum cepit. III. Et quo Iectores admoneantur, quanti sit inanibus non moveri, quamque id bencsicium non sol Ociae, Sed ingenio concesserit Deus, tam Praecipitis Moesorum fugae nulla fuisse certior causa traditur, quam quod centurio quidam romanus , foculum
gerens super CasSidem, eXC itala motu corporis flamma, tanquam vomente incendium capite stolidos mortales exterruit. Averso in Mocsos exercitu, Bastarna
exitum speculantes ad Hebrum fluvium substiterant. Tum igitur devictis illis, ad se veniri cernentes, logn-tione missa denuntiarunt, iniuraeficere Romanos, Se PerSequendo , a quibus nullam iniuriam accepissent.
334쪽
IV. Crassus oratores humaniter acceptos, gnarus eas nationes vini cupidissimas esse, tanquam Postridie responsurus adhibuit mensae, et ab ebriis omnia Bastarnarum consilia expiscatus est. Eadem nutem
nocte, dum illi poculis vacant, ad silvam proximam exercitu promoto , in ulteriora prospeculatum expeditos praemisit. IIis visis , hostes, quum longe abesse robur legionum arbitrarentur, proruunt; refugientesque intra silvas sequuti, ab instructis ordinibus excipiuntur. Magna ibi statim, magna deinceps fugientium caedes suit; carris maxime , quibus Castra sua a tergo Sepserant, receptum impedientibus , et quod his impositos cum coniugibus liberos haudquaquam aequis animis deserebant. V. Nobilis eo loco romani ducis pugna fuit, occiso Crassi manibus hostium rege Deidone ; et si suis auspiciis rem gessisset, opimorum spoliorum decus meruerat. Quod hostium illud proelium non consumpserat, partim in silva incensa concrematum; alii, expugnato, in quod confugerant, oppido, interierunt. Fluvius etiam Ister, et sparsa per agros suga ,
multis . exitium attulerunt. Maxima moles in superandis iis suit, qui munito ex loco per aliquot dies vim romanam repulerunt, donec Bolis adventu, Getarum reguli, haec quoque deleta manus tum quidem ei bello finem imposuit. Bolem illum Dicomae silium
suisse, quamquam tradi videam, assensum sustineo ;quando nullum eius rei neque testimonium idoneum, neque argumentum assertur : ad Caesarem inde prosectum esse satis Constat , amicumque ac socium discessiSSO.
I. IIis ita gestis, Crassus Moesorum rogionem
335쪽
lo. FRElΝSHEMII SUPPLEM. repetens, quum nonnullos suadendo, ceteros minis,
pertinacissimum quemque armis Subegisset, neque magna Pars domanda superesset, hiemem iis locis nimiam Veritus, exercitum in pacatiora reduxit. Sic quoque , Priusquam Macedoniae sines attingeret, a frigore nonnihil, sed atrociora a Thracibus, quamquam sociis, Perpessus , Propositum ulterius has gentes adeundi deposuit. Ob hanc victoriam Caesar Imperator appellatus est, eique supplicatio triumphusque decreti; idem honor et Crasso habitus , nisi quod , Imperatoris nomen datum, Dio negat; ab aliis hoc quoque traditum, haud dissimulans. H. Igitur his potius crediderim, quum Causam Dio nullam attulerit, et sub Augusto ac Tiberio quoque nominis eius decus concessum quibusdam ducibus suisse non ambigatur. Sub idem tempus Caesar, sive frequentibus morbis iratus, Sive ut obiectam ab Antonio cupiditatem dominandi rebus refelleret, deaecddenda republica cum amicis deliberavit. Duo ipsi erant arcariorum omnium Participes: M. Agrippa, quem amplissimis honoribus extulerat; et C. Maecenas , non minus carus Agrippa, sed minus honoratus, quia manere suo in Ordine Pornu nus eques maluerat. Ilis in secretum advocatis, ubi consilium suum exΡΟ-suit Caesar , fidemque testatus amicitiae, ut rectum Verumque consilium Promerent, Oravit; in tam exiguo numero tamen variatum sententiis suit.
VIII. Prior Agrippa his sere argumentis Caesarem ab imperio continuando dehortatus esse traditur: a Si tantis a te opibus honoribusque cumulatus insistere coeptis iuberem, Caesar, tametsi mens forsitan
336쪽
integra seret, oratio posset esse suspectior, tanqualnea , quae mihi Privatim crederem profutura, Suaden- . tis: nunc quia diversa mihi rectior videtur via ac salubrior, laborare non debeo , ne parum explere partes amici benevolique consultoris videar. Ego sano
semper hanc indixi mihi legem, ex quo me penitiorem
in amicitiam assumpsisti, ut tantae benignitati, quando meritis non poteram, fide responderem ; neque mihi retinendum quia quam esse crederem, ex quo tibi periculum . aut invidia nasceretur. IX. re Igitur in hac etiam summa deliberatione, propriorum Commodorum immemor, ea tantum in consilio habiturus sum, quae tuam atque publicam ad salutem pertinere iudicavero. Age igitur , omnia. quae summo imperio insunt, non Praecipiti cogitatione expendamus , ut eam sequi partem liceat, quam ratio nobis meliorem atque seliciorem fore
ostenderit: nec enim ita nos potentiae cupido occae-Caverit, ut incubandum esse imperio, tametsi nobis malo suturiam appareat, existimemus. Esset hoc malo sustinentium fortunam suam , et Usque ConvNlsorum
obsequio; nisi malimus pietatem in patrem et reliqua obtentui sumpta, colorum imperandi lubidine egisse
omnia videri. Vtrumvis horum, crimen ac periculum habet; nec aut laudarct talia quisquam bonus, aut perferro liber potest: qui Vero patriam suam nec aliis servire, nec sibi patietur, ad iustam aequalitatem omnia reserens; is prosecto, tanquam maximorum bonorum auctor, semper apud cives in honore ac pretio erit. X. H Idque ex utriusque comparatione facillimo intelligi potest; quippo iuris aequalitaς naturae Con sentanea , sicut oportuit iisdem legibus natos, educatos, institulos, Paremque corporum atque animorum
337쪽
ID. I REINSIIEMII SVl l LEM. Praestantes usum reipublicae, Pari omnes iure atque Potestate esse Sancit, neque quemquam Cuiquam, nisi virtutis causa, anteponi. Ergo quoties unius potentia ceteri deprimuntur, tanquam in re. quae contra naturam acciderit, anguntur, nequaquam aequis animis passi, penes se maiorem sum Ptuum laborumqueuc Periculorum Partem, Penes unum aliquem pleraque Commodorum esse. At quia Carere magistratibus
respublica nulla potest, vicissim regero et regi aequissimum putant; nec contemptui futuri imperantibus, quum et his imperare aliquando possint; nec efferendi
Potestate, quam mox in se accepturos alios sciant.
XI. M Sic et meritis honores invidia nulla tribuunt, sibi quoque idem ad hos per virtutem iter Patere
memores ; et onera Prompte sustinebunt, quae nona dominis imponi, sed aequa iustaque lege sentiant. Necessum igitur est, tali populo Prospera atque adversa transire in omnes; neque sibi privatim quemquam esse quicquam procuraturum, quod dissentire a publicis rationibus intelligat. Tum et odia tollentur Civium, et prava aemulatio: nemo gaudebit inalis alterius , nemo aut alienae Virtutis obtreCtatorem aget,
aut alium timebit suae: querelae, suspiciones, insidiae aberunt; nihil appetetur contra morem, nihil recusabitur; imperabitur sine superbia, parebitur sinem armure; tam Pro unoquoque Stabunt omnes, quam unusquisque pro Omnibus. XII. D Haec tanta commoda popularem statum sequuntur: at in unius imperio vix potest obtineri , quin diversa his Omnibus exeant et contraria. Iam Primum, omnibus in unum intuentibus, illo sit morum atque vitae regula, Si C tamen, ut eius vitia exprimantur vulgo; si quae sint virtutes, eas imitari nec possint
multi, nec lare, qui Possunt, audeant, ne videantu I
338쪽
animi magnitudine, artibus imperatoriis, prudentia, liberalitate cum principe contendere. Inde fit, ut ad publica munia segnes, voluptatibus, aut quaestu omnem indolis ingenuae vigorem deterant; atque sic condiscant, rempublicam nullam putando, domesticas Pectare Iucaea , et felicitatem alienam aegris oculis
intueri, tanquam sibi decedat, quidquid apud alios
conspicitur. Quae si privatos tantummodo incesserent molestiae, quamquam sane iniquum esset conflictari Populos, ut unus aliquis suaviter ac delicate vivat; fortassis auctor essem non amittendi e manibus , quod propitia tibi sortuna contulisset: ceterum ad ipsum imperantem curas infinitas, labores incredibiles, invidiam, odia, pericula sine numero, sine modo Pertinero video. XIII. D Mittamus praeterita, quae si tibi satis selicia viderentur, non deliborares in praesentia; quid ex Specis re Paulo Post debeamus , APParet. Vrbanae res parum adhuc compositae; Italia varie turbata; Prinvinciae aliae exhausta , aliae dubiae; nationes cii cava idae armis : his occursuro multa deerunt, quae non facillime comparaveris. Α ro nummaria ordiar, qua tibi extraordinariis quaerenda remediis erit; nec enim ad tot alendos exercitus, aliasque noceSSitates, VE-ctigalia populi romani sufficient. Eadem igitur necessitas fuerit, inquies, et restituta republica. Immo vero longe dispar est ratio: tum enim non defuturi essent divites, qui laude liberalitatis, aut honoribus, quales liberae civitates pro meritis hoc genus rependunt, contenti, pecuniam conservent in publicum; et, si tributa populo indicerentur, haud gravati in quilibet a se abire nummos Pateretur, quos in re communi sibi quoque putaret impendere.
339쪽
XIV. is fit in regno rarus ostentator opum est, quarum magnitudine stimulari posse avaritiam potentioris existimet; nec serre tales largitores principi sacile foret, quos favore populi crederet ad res novandas incitari: tributa vero quoties indicuntur, Ρublica serme querela est; aequum enim Puta ut, suis eum facultatibus tolerare sumptus quoslibet, ad quem ex toto imperio fructus omnis pervenit. Adde, quod iniqui plerumque aeceptorum expenSOrumque Putatores sunt: reditus enim serme norunt et diligenteo numerant; at impensas alias in totum nesciunt; alias in illo. quam sint, leviores temere credunt. IIaec una difficultas est, quae rerum habenas tenentem . si quid Prospicio, magnis curis, iisque frequentibus exercu hil: hac nihilo iam erit mitior de iudiciorum ordine sollicitudo. XV. M Facinorosos enim puniri, sicut tibi vis necessarium , ita nunc perdissicile est; rava inter nos innocentia, Et praepotentibus reis. Atliorum causas si ipso cognoveris, pro crudeli traduceris et iniquo, et magis Ox suo commodo odii suo , quam legibus decernenis. Sin alios constituis iudices, damnatos afflixisse dicentur a te iussi : absolutos populus aequitati iudicum imputabit, aut etiam gloriae, maxime si quos dimiserint, quibus tu insensus esse existimeris. At in populari statu quum suifragiis civium , aut sorte lecti iudicent, qui, neminis unius in manu positas sortunas suas ESSE, norunt, integra religione, nec Potentiae cuiusquam , nec gratiue ius dare creduntur. XVL ei Sed ludus hic et iocus fuerit prae his aestibus, in quos te coniectura est ista dubi tutio, quemadmodum his oporteat uti, qui, cetera boni ac honesti viri, principatum unius pati nequeunt. Hos equidem et si
relinquis, imprudens; et si tollis, iniquus haberis.
340쪽
NeFe mediam ingredi viam tutum erit: namque nobilitatem si contemnere videbere, Si Circumscribero divitias, et coercere magnos spiritus, populi benevolentiam amiseris. Ecquis enim hunc uinet, Per quem unum omnibus carendum existimet his vitae honis , quae prae ceteris et aestimantur et expetuntur pCerte si uno corpore posses ad cuncta simul agenda occurrere , nec adiutoribus haberes opus, minus la- horaremus: nunc in tam amplo dis lusoque imperio
quum plurimis indigeas, quos adhibebis, unde nec aut securitati itiae, aut existimationi metuas 3 Gnuvis enim et industriis cum gloria Spiritus Trescunt, es Iiciuntque ineptos obsequio, quum se dignos imperio
XVII. o Socordes igitur et timidos praeficies rebus Zium vero negotium hostium egeris, socios alienaris, civibus sucris odio; his praecipue, qui se Postpositos
deterioribus nunquam sine dolore vecordabuntur. Hic iterum melior est rerii inpublicarum constitialio. quibus ornatui atque usui est sortium ac opulentorum civium frequentia, quorum Firtute augeri, quorum gloria illustrari sentiunt; nec quem quum ex his amissum imminutumve cupiant, nisi sorte quis ad tyrannidem animum adiecerit, Cuius praecipue criminis acerrimi consueverunt esse vindices. Horum omnium assiduos producere testes possem, CunCtΟS DI Ino quaeis Carum aliarumve nutionum populos, quibus iti libertate, quam sub dominis, seinper omnia felicius atque gloriosius evenerunt.
XVIII. is Sed externis abstineo, quum satis ad haee docenda locuples sit romanae rei diverse habita gubernatio. Sub regibus multa passi, angustissimisque coerciti finibus, in libertate crevimus: illa romanum extulit nomon, illa senatus auspiciis populique sus