장음표시 사용
71쪽
A. Probatur ex osciis singularum Wirtutum , is strum possessores esse
causam escientem magna ex parte temporalium bonorum, quae
ab hominibus pos identur. Cap. X LIximus, hominem suo modo esse omnium
mutabilium finem.Videamus etiam, per virtutes esse essicientem causam temporalium bonorum magna ex parte, vel proxime, vel remote: in primisque sunt quatuor praeci puae virtutes, Prudentia, Iustitia, fortitudo, Teperantia. his imperat Religio, sapientiae
ministra. Sit igitur aliquis exempli gratia sine pruden tia quo
non dissipabit hic omnia bona temporalia per insipientia sua pQuo non disperdet omnia quaecumque venient ad illius manus quo non corruet cum sui S omnἰbus in omnia mala, ta m- - teritum supremum λ Nam cum prudentiae sit,actionibus finem , in praestituere, expedientiaque ad finem seligere, caeci instar, aut
insani seretur quisquis sine illa opus aliquod aggredietur. Nec
minus mari se comittet, cum placidum fuerit,ac tutum, quam cum procellosum, & omnino infidum, nullos scopulos cavebit, nullas Syrtes,naufragium sine dubio faciet, absorbebitura fluctibus . Si fuerit agricola, non curabit agrum colere,hoc illove potius tempore,humu serere,quid seminu iaciat non inlpiciet, omnia sine dubio perdet.Esto Rex eode loco amicos, quo inimicos habebit: immittet igitur in viscera sui Regni efferatissit nos hostes a quibus omnia proculcentur,ad nihilu redigamur, subie omnes spolientur, interficiantur. Sit ad huc aliquis absq; iustitia,quae est secuda virtus, rapiat,occidat, violet, obum quodq; An no ille ad extremu pessimo fine cum suis omnibus peribit Quod si aliquis Rex fuerit huiusmodi malos, atque homicidas euehat,bonos,ac mansuetos opprimat,veluti Christionus Daniae Rex an non Regno spoliabitur,ac deiectus omni gradu norum cosenescet,& morietur in squalido carcere λ Quod si fla-itiosi per istum euecti publicas res administrabunt,nomae omnia rapinis,libidinibus, ac caedibus replebuntur,& ipsi inter se sceleribus comedentes inuicem dilaniabunt,ac dilaniabuntur Rursus esto aliquis expers rtitudinis Quae est tertia virius,ad musca qualibet circumuolante trepidabit,animo concidet, terroribus die, ac nocte in ipsis insomniis co cutietur,agitabitur,
ac miserrime disterpetur,veluti emota nacte secus. QEd pro
72쪽
derun t opes, quid amicitiae,quid nobilitas,quid sanitas,pulchri Atudo,robur , si nulla in re constet animo, ad singula quaeque contremiscat, neque placido sopore curas animi coponere valeas An iste poterit aliquid firmu cogitare, perpendere, statuere,&exequi,cui pauor excutit omnes animi senius, atque, ut aiebat ille omnem ex animo sapientiam expectorat λ Meli tam credo, de sendet aduersus Turcas,ut equites Hierosolymitani secerui, aut suos fugientes in acie retinebit, ne turpiter terga dantes omnia sua cum focis, & aris inflammanda insequentibus hosti- bus relinquant.Talis certe lepus ac damula propriae fugς exemplo se in pedes coniiciens in fugam similiter singulos coiiciet, Aut inimicorum telis facillime configi possint, ac diripienda,&vastanda deserant omnia sua. Reliqua est Temperatia, quatuor virtutum postrema. Inspiciamus, an sine hac vel felicitas temporalium stare possit, ita ut prosint in temperato,vel ipsa illa temporalia. Atqui neutrum sine illa potest haberi, sicut neque sine superioribus.ebriosius namque helluo, luxui, libidinique deditus,& corporis vires,& decus perdit, & quaecunque insumit in ingluuiem, lasciuiam, vel quidquid est huiusmodi. Heliogabalus non modo effeminatissimus erit, nulliusque roboris, sed omnia profundens.& semetipsum.& illa perde t. Idem cotinget C quod Sardanapalo,Gallieno,Neroni, & aliis huiusmodi portentis.Petulantiae addictus,vinoque,& cibo distetus id curat, ut es- frenem cupidinem,ue tremq. expleat. Id modo assequatur,cetera contemnit,aut non magni certe facit. En i itur, ut vitiosis bona temporalia iam bona non sint, atque utilia, breui per eos dissipentur magis minusue ii magis minusue homines vitiosi erunt.
Contra nititur,atque essicit virtus. Eius namque munus est, in omnibus iuuare,& amplificare non modo utentem rebus, sed uniuersum praeterea genus humanum.quod si quando iebus te- Dporalibus utens, illarum iacturam facit ob commune bonum , S maius sibi acquirit, ut supra asserebamus, neque tamen eas dissipat quae in utilitatem generalcm cesserunt: Iccirco virtus est causa emciens tum omnium,tum vero speciatim temporalium bonorum, minor quidem minorum,maior autem maioria. pr. , quorumlibet condicione.Nam licet Agricolam virtus impellat ad bona sublimia, veluti ad amandum,& cognoscendum Denm;eadem tamen per artem agriculturae impellit, atque imperat,vi bene colat agrum,quin iubet, ut optimus omnium sieagricola,
73쪽
A. agricola,& optime omnium colat. Atque idem de singulis dicendum,qualiacunque ea sint.Exempli gratia. Est aliquis intemperans,accedit ad coniugem, cum menstruis est obnoxia, quod nesciat libidine cohibere . concipietur foetus morbo comitiali subiectus, & corporis male allecti. Eodem modo inualidis erunt membris geniti ab ijs , qui coitum nimis frequentant, aut nimio cibo, potuque replentur. quod non contingit ijs, qui gignuntur a teperatis. Quod si de tertia virtute agamus Fortuu-d ne, ameticulosis,& nimio pauore exagitatis prognati nutrisunt robore ἰ infirmum namque illis est semen. Nulla gens est B Tartarica crudelior,& ciferatior meque ulla gens ad Septetri
nem posita filios edit adeo de formes, ut ista: quod e losephi Barbari scriptis apparet.Nulla est natio in Africa,quae insipietior,
simulque foediori vultu sit ijs,qui torrida Zona continentur, ex ceptis Abyssinorum populis, qui Christum sequuntur,& magis ad humanitatem sunt exculti. Et quamuis plerumque non se consequantur haec pulchritudo,& virtus, Deus tamen, ad com mendatione virtutis, inter homines minus peritos, voluit, haec saepe coniungi: ut non inepte Homerus Tltersitem stolidum si .mul depinxerit, ac turpem : ac vetus illud iactetur:
Numquid autem virtus animi pulchritudinem, roburq. co poris em cietλAn illa isti iis aliquo modo causaλA fferet aliquam philosophus .asserens,animo bene per virtures composito,neq; perturbationibus agitato, humores corporis eodem modo haberi, atque eodem modo semen ad concipiendum icetum prosundi . Et quando mores, & corporis temperatio solent inter se colis rere,quod Galenus omnino probat, illud erit etia veru:
Fortes creantur fortibus, o bonis,
Est in iuuencis,est in equis patrum D Vigor, nec imbellem feroces
Sic supra aperuimus, imperia magna ab hominibus virtute aliqua praestantibus fundata , non a flagitiosis, & scelerum cobluvie coopertis. Neque imperia seiuna magna, sed artes ipsas, ac disciplinas elaboratas, atque ad summu perductas ab ijs, qui licet aliquando in aliquod: crimen inciderint, ad se lentiam tamen, iustitamque uniuersalem prae ceteris aspirabant. Nam tales fuere Pythagoras Italicae Philosophiae parens, ac Thaleg
Milesius Ionicae, ut apparet e Diogenis Laerti j libris . Tales F L suere
74쪽
siere Socrates , Plato , Aristoteles, Zeno Stoicorum Princeps AEuclides , Architas, Archimedes Mathematicorum supremi, Hippocrates, S Galenus Medicorum. De Regnis autem fusius agetur a nobis loco suo: explicabiturque ad culme tunc euecta, cum minus a recta Religione aut eius sectatoribus abfuerunt. Denique, ut finem faciamus, a mortalibus nihil efficitur boni in terris, siue illud tenue sit, siue amplum, quod non a virtute, vel perseeta,vel impersecta essiciatur. solius enim virtutis est, bonum producere: a malo enim malum,a bono bonum: virtus est principium boni,vitium mali.Qiticunque igitur agit bonum per virtutis qualemcunque participationem id emcit, ita, ut a Binagna magnum,ab exigua procedat exiguum munus. Hinc artes seruiles,liberales, scientia. sapientia,& eorum praeclarae sunctiones eluce scunt,ab igniculis illis virtutum, quos animus h minum natura, atque auctor naturae Deus inseruit, excitatae. Hinc vere iucunda, utilia, di hones a cuncta inter homines latisimne in terris cffunduntur. Iusti sunt bonorum lcmporalium causa meritoria , o moralis, quae reducitur ad escientem. Cap . XII.
Idimus hominem religione praeditum esse in primis finem causamque, ut dicunt finalem rerum Comnium mobilium vidimus,quomodo magna ex parte sit causa e ciens temporalium bonorum. Videamus,an alio modo sit horum causia emcies. Et quidem est causa meritoria, ac iror talis quae ad emcientem reducitur omnium bonorum temporalium,quae non modo ne- η cessaria sunt ad aeternam salutem, sed etiam utilia. ita recte Sasas,. i. . Gub Thomas definiuit, decernes, Quemlibet,vbi suerit in gratiar. νι ιι Lei cx condigno hoc mercri. Est enim filius, atque heres Dei,c ut non modo debetur beati tudo, sed quaecumque conferunt ad illa ira: cum sit idem iudicium finis, atque eorum quae perducunt Dad finem . Cumque moueatur intime a Spiritu Sancto,huic motiunt a tanto motore procedenti tanta merces iure, ac digne debetur. Ac proinde homo huiusmodi merebitur, ut motus co-tinuetur,ac generatio.a quibus fiunt teporaba bona, quae meretur. soli aute sibi existes in gratia augumetu gratiae meretur ex S Tφ'. 3 q, codigno, reliquis ex cogruo mereri potest,ac propterea neque '' necessa rio. Deque semper. Solus Christus caput non 'modo hominu conetorum, sed etiam Angelorum, potuit alijs ex condigno gracia mereri, ac proinde potest eos penitus immisso Spi.
75쪽
A ritu sancto, & charitate ad Deum prae cunctis amandum ciere certi inino euentu atque adeo temporalia bona ad hoc utilia mereri. Sic igitur Christus a Deo constitutus in caelestibus,inquit Sanctus Paulus, ad Ephesios scribens,supra omnem potestatem,& principatum,mouet Angelos,a quibus caesum mouetur, Per quem quidem motum generantur omnia. Cumque una sit Ecclesia Christi,& quae in terris est coniuncta sit illi, quae in ca lo,una atque eadem, cuius est caput Christus: per Christum nihil non haec Ecclesia, in qua sola considet vera sap:entia, ac religio vera, hoc modo,ut apparet, mouebit,atque eis ciet. Est B autem Christus caput,non modo ut Deus, sed etiam ut homo, habens animatum corpus, cui quidem vero corpori coniungimur vere, ac reipsa per nostrum corpus Eucharistiam sumentes, uti palmes coniungitur,quod Christus dixit viti, membrucapiti, atque ob id Ecclesia dicitur corpus eius. quod pastipsum Christum,& Paulum late declarant Sancti Irenaeus, setho T ι'
dius Martyr, Cyrillus Hierosolymitanus, Alexandrinus, Hila θλο. Cyririus,ac post multos alios Algerus,& Pascasius Corbiensis,ut ali c ,ri' bi late prosecuti sumus. Cum simus itaque Christi corpori ei- e. ι dem, quod est in caelo, adiuncti, concurrimus aliquo modo per
C metitum congruum nos quoque ad haec temporalia que in te ris gignuntur. Iccirco & nos sacerdotes idem corpus ex pane μιν. Pasth. mirabiliter coficimus,ut loquitur Sanctus Ambrosius,& offert, c.
mus veluti secrificium placas Deli, per illud impetraturi quod
oramus,qui sunt omnes actus religionis,per quam nos congrue meremur alijs, Christus condigner atque ideo in causa merit ria sumus,ut temporalia bona gignantur,distribuantum, motus, ac generatio continuetur.cestabuntque haec.& mundus corruet
cum iuge sacrificium cessabit, ut ex Daniele aiebat Sanctus Hippolytus Martyr libro de consummatione mundi. Meremur Danietu rer, tamen adhuc nobis, si quidem simus in gratia Dei ex condigno, i
aeternam vitam, beatitudinemque persectam,ac proinde corporis nostri resurrectionem,doleique gloriosas. Interim Vero Om- LTH. r. a.
nis creatura ingemiscit,& parturit usque adhuc, quia & ipsa li- φου.ara. berabitura seruitute corruptionis,& ipsi intra nos gemimus adoptionem filiorum Dei expectantes redemptionem corporis nostri. Et Deus singula ordinare inter se,maiora quidem maioribus,minora minoribus aut praeficiens pro merito cuiusque,aut subijciens, ita,ut natura, S naturalia cuncta ab ipso creata antequam nos essemus,serviant, atque obediant gratiae super
76쪽
naturali, cum sint illa ordinis inferioris, ac diurni. Stetqueis Aordo aut melior, aut deterior huius mundi variabilis, vel, per merita nostra meliora melius vel per demerita nequiora peius. Atque haec non modo Theologi Christiani statue-Me. l. lini runt. sed Chaldaeorum quoque, Persarum, S Orientalium sacerdotes Magi dicti. sic enim Diogenes Laertius, Theopompus. in- quit, ociatio Philippicorum libro revictitros homines iuxta magorum sententiam dicit, immortalesque suturos, di uniuersa illorum precationibus consistere. ula Eudemus quoque Rhodius tradit. Haec ille. Neqtie solum ad haec inferiora temporas Th. ri q. lia statuit nos Deus operibus nostris concurrere, uti diximus, Bε7i r se l. titur nobis ad emcienda maxima quaeque miracula quasi instrumentis quibusdam , licet ea sint supra omnes naturae vires,& Omnem nostram potestatem . Hinc appetitio sanctorum mouetur a Deo ad illa speciatim cupienda, quae Deus ipse vultem re. amborum namq est eade cupere. Sic impulit Virgine, ut assenties Angelo nuntiati diceret: Ecce Ancilla Domini,fiat mihi secundu verbum tuum.quae simul ac dixit, Dei filius ex illa. corpus assumpsit, ex quo mundi totilis est restauratio, ad quam veluti instrumentu quodda remotum,& morale Virgo contulito assensum sutim, propter quem Dei filius factus est homo. & nuc C
ad dexteram Dei sedens omnia moderatur, & omnia suo tem- pore in optimam sprmam renovabit. Sic Deus ait ad se clamas se vocem sanguinis Abel, qua commotus punierit homicidam Cain t sic Adami peccato in pulsus execrationi terram subiei cit, illumque expulit e Paradiso, & criminibus innumeris moris talium coactus uniuersali eluuione terras, atque humanum g nus excepto clam si ijs Noe perdidit & indignatus ad constructionem Babylonicae turris posteritatem Noe late dispersit; Abraham petenti filios dedit credentique maxima. & obedienti ad durissima pollicitus est ex ipso Reges nascituros, Gentiu Dpatrem siturum , nationibus cunctis per ipsius semen bene, &dicendum. & faciendum. Atque, ut huiusmodi infinita omitta- .mus tosiue Solis curim,Lunaeque cohibuit, Isaias eiusdem cursum retro adegit, Elias caelum clausit atque aperuit. Denique ob Λdae peccatum ,& eius posterorum mala omnia nos affligi; int, quae iustorum precibus depelluntur, aut minuuntur,itaui Sancti poenas ipsas aliquando in se avertant exemplo Christi , ut mox aperietur, atque ita lacum placent reliquis hominibus . eminentissime namque est ille liberalis: ac veIuti mor-
77쪽
Advorsus impios politicos . . F
A tales, quo magis liberales sunt, eo magis petentibus amicis non illicita concedunt, sic Deus omnium maxime in suos amicos, quod aequum volent & rogabunt,ampli: si me effundetiac proinde etiam tum reliqua, tum vero bona temporalia, quae necessaria sunt in persectis, aut alioquin conferentia ad humanam selicitatem, siue in terris, siue in caelo. Enimuero, cum Deus aliquem perdere constituit obscet ' ra, simul ordinat etiam, nequis pro illo iniet cedat, atque ut is intercessores a se alienet, amicos nimirum Dei. Ordinat autenon inspirans animum suis,ac desiderium, ut pro illo orent, ae B permittens ab eodem negligi. & contemni amicos Dei, pre- ce'. ipsoru. quod Pharao fecit. Hinc legimus,a Deo fuisse Samueli edictum. ne pro Saule precaretur, & Ieremiae,ne pro Iudaeis,quos Deus constituerat Nabuchodonosoro in seruitutem
tradere, cum multis iniuri is onerassent, tum Ieremiam, tum
bonos omnes; ita ut meliori loco fuerint boni plerique,in quibus erat ipse Ieremias,apud Chaldaeos,quam ludaeoS. Pentapo. iis tunc est igne caelitus delapse absorpta, cum Deus palam testatus est, non fuisse in ulla quinque ciuitatum duos, qui boni forent,ac si fuissent,afferebat sere, ut omnem poenam condona. C ret quin non ante euertit eas vi bes, nisi ex quo contuinet ijs
affecti sunt Angeli, ac Loth, atque ex illis profugere. sic Deus voluit placari falsis ijs Jobi amicis ipsius Iobi interuentu, ac saepius Hebraeis precante Moyse, ac post ipsius mortem sacrificiis sacerdotum. Quod si neque e populo,neque e sacerdotibus suiffer ullus tanti apud eum meriti,& amicitiae,ut posset Deum
conciliare,aut se non interponeret; tunc omnia mala contingebant. Et conqueritur aliquando Deus non esse in terris, qui inter ipsius, nocente'. intercedat. Ouaesiui, inquit, apud Ezechielem, decis virum, qui interponeret sepem, & staret D oppositus contra me pro terra ne dissiparem eam, & non inueni, di effudi super eos indignationem meam,in ignem irae meae cosumpsi eos, viam eorum in caput eorum reddidi. Haec Deus. Iccirco crebro asserit se propter Abraham, Isaac, & lacob, P pulo Hebraeorum fauere, aut indulgere. Ob Dauidem vero
ignoscere ipsius posteritati, eamq. in Regia potellatriae dignitate tueri.
Neque vero Christus hunc ordinem perturbauit ullo modo. Nam cum sint optima, quaecumque ipse institavi, maxime omnium stabiliunt hunc ordinem ipsius insti tuta, cuius est,ut alia
78쪽
sint alijs priora, atque ab his pendeant posteriora, bonumque Atotius uniuersi est in ordine, alioquin redigeretur in antiquum Chaos ob id Paulus praecipit, ut omnia rite,& secundum ordi-Dem fiant,& ecclesiam totam saepe corpori comparat, ipses Christianos membris, quorum caput sit Christus. An vero qui Dpiam tam praeposte rus inuenietur,qui velit pedes bonum suum recipere a capite absque intermediis membris λSi quis haec oracula funda t,nae sapientissi inus erit.Sed, quemadmodum vis mebri alicuius in magis coniunctum magis derivatur , in luxatum vero,aut remotum non ita: sic amicorum Dei merita, siue illa
sint in desiderijs ipsi oblatis, siue in operibus solis ad magis col- Bligatos ipsis Dei amicis magis deferentur. Et, quo maior erit
connexio, maior erit ac potentior influxus. Quocirca, si Chrisstianorum coniunctio vel quoad fidem, vel quoad caritatem . , quoru alterum spectat ad intellectum,& cognitionem, alterum ad xoluntate,& amorem,maior erit,quam siue priscorum, siue
quorumlibet hac ratione Christiani praestabunt omnibus, cum Deo coniuncti sint, a quo bona sunt omnia, praestabunt inquam ad mala fuganda a reliquis Christianis , eisdemq. impetranda quaelibet bona, ac magis haec impetrabunt ijs, qui sucrint ipsis
magis connexi. CAd summam, cum propter bonos,religiosos, ac sapientes omnia sint, atque hi Deum rogent ac studeant.ab ipis impulsi,ut ea sint ad hominum felicitatem propaganda , conserunt efficaci ter,ac modo suo efiicienter, morali scilicet causa ad temporalia bona. atque ita bonorum coetus non modo finis est omnium rerum mobilium, sed simul, eo, quo narrauimus, modo efficiens temporalium bonorum. Mali, eum viventes aliquid boni, quamuis valde exigui, agant , . merentur, o ipse aliquod, licet exiguum, si comparetur ei, quod boni merentur. Cap. XIII. Am vero constat, mortales siue longius, siue propius abesse a suma Dei cognitione,& Minore. no enim status ide cuctis, ut apparet. Quocirca.& erunt maiora aliquibus, ac minora merita,ac demerita. Numquid igitur malis, S iis qui de Diuinitate summa non recte omnino sentiunt, erit aliquod meriatum Non, qua parte inimici sunt Deo,illumi non agnoscunt, iud qua '
79쪽
A sed qua parte non nihil amant , atque intelligunt. Nam Deus nihil odit eorum, quae secit,inquit Salomon . Cum boni igitur aliquid astant aliqui mortales, quamuis absimi longius ab amore,& scientia Dei ,& Deus ipsis bona temporalia largietur. Quamuis hoc haeretici quidam negent. Hinc legimus de mulieribus Aegyptiacis, quae noluerunt suffocare partus Hebraein EM. i. rum, quamuis non idem cum Hebraeis de Deo vere sentientibus ipsae sentirent,quia timuerunt obstetrices Deum , aedificauit illis domos, & apud Ezechielem Deus ita loquitur, fili hominis Nabuchodonosor Rex Babylonis seruire secit exercitum LVciam
v suum seruitute magna aduersus Tyrum. Omne caput decaluatum,& omnis humerus depilatus est, & merces non est reddita ei, neque exercitui eius deTyro pro seruitute, qua seruiuit mihi aduersus eam: propterea haec dicit Dominus Deus. Ecce ego dedi Nabuchodonoser Regem Babylonis in terra Aegypti, di accipiet multitudinem eius, & depraedabitur manubias eius,& deripiet spolia eius,& erit merces exercitui illius. Haec Deus de Nabuchodonosem,qui nodum bene, vel ipsum Deum cognoscebat, vel, uti par erat,amabat. Eodem modo Chri lius ad suos ait, Si salutaueritis fratres vestros tantum, quid am-
C plius facitis,nonne & Ethnici hoc faciunt estote ergo vos perfecti. ita Christus exigens a suis amplius bonum , di persectum. ergo aliis est aliquod non ita amplum bonum, sed impersectum . Rursus idem de diuite,qui in inferno cruciabatur. Recordare fili,quia recepisti bona in vita tua, & Lazarus simi
liter mala. quo in loco S. loannes Chrysestomus, Gregorius, Titus Bostrenus, Haymo volunt,malis ob aliquod bonum, quod faciunt, mercedis aliquid a Deo rependi. & Apostolus ad Romanos scribens;Getes, ait,quae legem non habent, naturaliter, que legis sunt,factur. H ec Paulus,asserens legis mandata quae
D sine dubio bona sun tiac beneficit,quicumque illa obseruat obieruari ab ijs, qui lumine fidei non fuerint illustrati. Sic itaque Sancti Patres decernunt, mula bona, sed impersecta, ac ' i l. s.ciis.
manca fieri ab ijs etiam,qui non sunt in gratia Dei,neque recte Isentiunt de druinis, atque ob illa retribui a Deo conueniens ali ii, H quod ipsis. Ita SS. ChryBstomus cum caeteris interpretibus in ..im. ιιι.ει adducta Pauli verba & in homilia xxvi. ad populum Antioche- x. FH. 'num Hieronymus cap. a. Epistolet ad Galatas, Augustiniis plurimis in locis praesertim cum lcribit Romanis ideo fuisse ina.
perium datum, quod bene morati essent, & alibi saepius, Pros-i .
80쪽
per, Fulgentius, Gregorius Magnus, Damascenus. ΛΑ nonnullis igitur alienis a gratia Dei sit aliquod bonum . non propter surninum bonum simpliciter, qui Deus est, silio non ex amore potissimo, ac supremo Dei, sed propter inserius
bonum,sive ex amore humano,& naturali: ac proinde illi ope-: ri reddetur consentanca inferiori bono retributio; manca sellicet, atque impersecta in terris, cuius uis neque tam late amplificetur neque tamdiu duret inter mortales .i Iusti enim coniuncti sunt omnium maxime cum Deo, cuius est amplissima,& aeterna potestas,ergo omnium maxime mere huntur siue sibi solis, siue coniunctis, & in eodem coetu perma- IInentibus,atque ita imperfectis etiam . quorum multitudo semper est maxima in Ecclesia,& quid plurimis egent adiumentis
externis,ut supra disputabamus ad assecutionem boni;ideoque omnium maxime erui in causa morali omnium temporalium. Quin Sancti merentur ob coniunctionem cum Deo infinito . Mali non adhaerent infinito Deo, cum sint ab ipso auersi, & rebus finitis adglutinati. Iccirco Sanctorum merita effectum similem producent in ijs, quae merentur, ut innumeras res, ac tempore infinito contineant. At iniquorum merita finita sunt, finitiq. ad infinitum nulla est ulla in re proportio; ideoq. neque C quoad merenda bona temporalia, vel quatenus utilia stitit Sa ctis ipsis, vel quatenus Sanctorii studiosis. Iusti prieterea simpliciter, &absolute merentur bona temporalia, quatenus non modo necessaria, sed utilia quoque sunt ad virtutes, ut recte
definiuit S.Thomas, & Ecclesia sancta meretur illa simpliciter, WLVi & absolute pro impersectis, qui sunt in gratia Dei, cuiusmodi
sunt infantes, ac pueri, qui innumeris egent. Atque iniqui, corum q. coetus non merentur simpliciter,&absolute, sed ex aliqua particula tenuissima. Ac proinde minus hi sunt causa temporalium, quam illi, minoremque effectum producent, D qui pertineat ad pauciora, & breuiora. Amplius autem Deus longe magis fauet bonitati, quam nequitiae; ac propterea longe maiora,ac diuturniora largitur bonis ad bonum,quibus non se ipsos modo, sed etiam suos imperfectos promoueant ad bonum , quam malis ad malum. Conuenientiti'. est, ut impe fecti in coetu Sanctorum magis per bona temporalia subleuentur, quam in factionibus iniquorum. Sic igitur absolute,ac simpliciter causa moralis efiiciens plurimarum rerum, quae fiunt. est societas iustorum. Quamobrem S. Iustinus asserit ea sublata mundum