장음표시 사용
151쪽
Hos omnes ergo, aliosve similes hypo. ehondriorum dolores considerans in hoc aphorismo Hippocrates, illos inquit salubriter finiri superveniente febre 3 sed neque s lum dolores ipsos veluti essectus, sed di mor. bum qualemcumque , unde dolores ipsi proficiscuntur, a suscitata febre terminari. Dixit autem dolores hypochondriorum , hoc
est partium illarum, quae sub hipochondriis,
seu cartilaginibus, costas spurias obducentibus sitae iunt, quemadmodum in dextra parte labus est jecoris cum adiuncto illius ligamento , in altera parte lien : excipiuntur autem stomachus , ventriculi fundum, pylarus , intestina gracilia , quae inter utrumque hypochondrium sita iunt, & medium regionis epigastricae occupanto siquidem par tes istae dolentes, a superveniente febre minime liberarentur , lad magis , magisque
molestatas , emtium brevi futurum ex febre Portendereno, quemadmodum ex aliis tum
Hippocratis, tum Galeni locis, clarissime deducitur, & pluribus experimentis pals min praxi comprobatum est, quippe non dolent nisi a causis vehementibus, oc cum sint parres maximo sensu praeditae , semper ac febrim comitem habent, in mortem dest. nunt . Contra vero dolores in hypochondriis
excitati , quia plerumque fiunt ab humoribus crudis, crassis, glutinosis & flatu entis, facillime beneficio supervenientis labris
discutiuntur , & resolvuntur , cum febris vim habeat attenuandi , resolvendi ,& ejusmodi crassos iuccos concoquendi, facta denique per via& urinarias, vel etiam per alvum.depositione . Excipit autem Hippocrates dolores ab inflammatione dependentes: Iunc enim . quia causa dolori non est lentus, & crassias humor, aut conclusus flatus , sed sanguis vel acer, vel acidus restagnans in ipso jecore , vel liene, neutiquam a febri subigetur, sed potius exacerbabitur, re exacuetur; unde sicuti in priori ea su se. bris.remedium et , ita in posteriori simum erit pessimi morbi, & exitus calamitoli, veluti designans causana malam dissiculter superabilem, & partes a S ctas penitus esse in
uis operationibus invasas. Qua plane ratione fit , cur Hippocrates apposuerit adverbium illud tarea: nam inflammatio semper intimiores , dc praestantiores partes Occupabit s.simplen vero dolor superficiarias tantum, nec adeo naturae operibus necessarias .
Hi ne autem idem Hippocrates str psit a. promethis. febres en hypochondriorum d loribus malignas est e , veluti ab inflammatione . vel . Phlogoli dependeates. Denique adjectum est , non solam data rem , sed etiam morbum subinde solvi: narracum dolor in hypochondriis , sit symptomae
consequens vel morbum, vel causam morbi, puta obstructionem, tumorem, vel status, . humoresque crassos inflantes, oc distendentes, profecto nedum per febrim dolor ips desinet, sed etiam morbus, vel causa morbi dolorem excitans . Et licet dolor nullus. fiat sine causa aliqua continuum ibi vente, quia nihilominus Hippocrates non deficiis vit in hoc aphorismo naturam , seu speciem doloris , poterit bene explicari de quocumque dolore , etiam gravante , ini ante , vel distendente , qui cum fiat ab humoribus lentis , vel etiam a natibus . iacillime poterunt a superveniente sebre
Pro coronide tandem deducere licebit eae hoc aphorismo , non semper labrim nocuam esse , sed saepe laepius salutarem , quemadmodum non hic lolam , sed alibi. pluries idem Hippocrates est testatus
Iarbuscumque suppuratio in corpore existens non annotescit , iis ob erastuinem puris, aut loci, non innotescit.
Cum antea dictum sit dolores in intimis partibus, corporis excitatos , non,
raro ab inflammatiombus exoriri . & inflammationes in luppurationem deduci, -- licit in hoc aphori imo Hippocrates , quibus de causis illa non innotescat , alique
vel ob crassitudinem puris , vel ob profunditatem loci non apparere , aut vi tu , veI tactu non percipi. Et quidem primo necesse est, factam multo antea fuisse luppurationem a sanguine alicubi concreto, unde praecesserint febres, d lores , inquietudines, aliaque symptomata. suppurationem comitantia : cumque post luppurationem illa soleant plurimum remit ii , documento eiusdem Hippocratis Σ. amoris. dicentis : dum par eonficιtur, dolores, febres accadunt magιs , quam iam confra ῶpropterea ab indicio confecti puris. dc desi
nentium Umptomatum , si.illud aliunde non,
innotescat, alterum ex duobus intercedem, .
crassitudinem videlicet puris, aut loci Pr .sunditatem . Usus est autem Hippocraten
voce ma ιν eruoscere, quae idem Omnin .
significat, ae non consp cuum fieri , no . apparere , neque manifesta indicia de se pr--.
Dere,sive fluctuation live tumefactione, si V
152쪽
aemo dolore, ae febre, sive exitu per vias inae , per alvum, alloive ductus corporis, itaut omnino intra corpus delitescens nullam manitatum indicium praebeat , quo pollit prudens Medicus in illius cognitic.
nem perduci. Sed tamen non inde quis existimabit, taliter affectum , ac patieulem bene te habere , nullaque aegritudine mole. Bari 3 nam eum pus genitum , & alicubi collectum sit de genere eorum, quae praeter naturam sunt, neri nulla tutione poterit , quin operationes aliquae laesae s. nssibiliter non sint, unde probabiliter suspicari queat a con . tento pure, alieubi deluescent , sine opexationes aliquas, taltem naturales, ab ιpis restagnante vitiatas , cum sensu saltem ponderis, cum lassitudine, cum motus dii-ncultat , cum mala nutricatione, cum se-bri aliqua pusilla , cum inquietudine , cum vigilia , aliisque symptomatibus , magis ,
minusve aegrotantem molestantibus, prout
pars affecta nobilior , ve, ignobilior fuerit . Atque hac ratione multoties visum , factas suppurationes in glandulis , dc paν-tibus glandulosis, diu patientem male aD sectum detinuisse, dc post aliquot horas a pastu levi febricula vexasse , tum anxietudine, molastia, minus impotentia, sine evidenti aliqua causa , & tandem iacta iris ruptione pus prodiisse per alvum, aut per vias uriPae 3 unde licet patiens ipse male se haberet , non tamen certa indicia patebant peractae suppurationis is
Uerum quamvis diruit lunum plane sude iacta suppuratione certum judicium proferre, poterit nihilominus sagax Medicus ex praegressis causis, atque eκ praecedenti morbo no a improbabiliter conlectari paractam alicura illam esse : si nimirum ex casu, Contusu ne, Nulnere quis aegrotaverit, iteminque ex praecedenti dolore lallem gravante, potissimum in partibus imi ventris, iteminque ex n aulea , vomend, stimulo , pavoribus noctarais, pullo inaequali, decubitum aliquam partem corporis ni Oietto, lassitudi-ue, inquietudine, motus impotentia, alii seque per ali ;uod temp.is fuerit ille affectus, mox velati repente gravi febre, & acuta eorripiatur , quae sine ulla inter millione, Scum repentibus rigoribus , aut horripilationibus, ad tres, quatuorve dies uniformi obiervetur φ deinde subito mit eicere, dc remitti videat ut adjuncto levi ludore, vel urina crassiori , ob quam ita in melius abi. e videatur, ut se a se bre i inmunem omis ino existimet , procedente vero tempore
insim, statutis quibaldam horis febricula
molestetur, dc cum appetendo, dc eoneo quendo bene se habere videatur, nihilum tumen proficit 3 plane suspicari licebit, eκ
causis tu per lἰis memoratis, abscessum, aut inflammationem alicubi factam esse, monedi superveniente febre acuta , dc vehemen
ii promotam fuisse suppurationem , qua peracta , remissa suisse luminomata , aut etiam inconspicua evalisse , sed non omnino deleta , patientem detinere morbo sum , aut valetudinarium I q ramobrem, re adiutatis medicamentis dissolventibus , ecpuri consecto exitum parantibus se aliquis
expurgatio deinde purulenta subsequatur , certum indicium prodibit latentem suppurationem patentem jam evasisse. Quod autem suppuratio in corpore eristens dei te at, & certa sui indicia non pr serat, idque ex memoratis duabus in hoc
aphorismo causis haberi possit, clarius est ,
quam ut longa hic oratione explicari egeat ἀSiquidem puris cra istudo multoties in causa est, ut alicubi restagnans, neque ingentem molestiam pariat, neque exitum sibi paret ι quoniam propter crassitiem circum iacentes partes minime vellicantur , quam propterea nou proritatae nullatenus illius evacuationem moliuntur: id quod. ut antea est animadversum saepe tapius aecidi din partibus grandulosis r nec praeterea purulenta na-eri aetenax , & crassa vehementem in partibus excitat sermentationem .
unde diu ibidem subsissere potest , quemadmodum experimur in Atheromate, Steat
male , dc Meliceride, in qu biis propter humoris contenti crassitiem, dc vilcositatem eartes affectas in longissimum tempus suia
serunt tumefactiones, dc gravam na. Partes etiam reconditae ,i plofundaeque corporis, itemque erassas, obelae, glandulosae veluti tentus expertes , in diuturnum tempus solent collectam purulentam materiaris citra grave incommodum sustinere, dc abiniquo ullo periculo putre iactionis, aut corruptionis ν quia putrefactio , dc corrupti nota fit sine fermentatione , dc serment tio non sine intestino motu partiom tenulum , dc mobilium ν cumque pus crassumsit, atque adeo ineptum motioni, dc Pamtes assectae exangues , nullo , vel modico sensu praeditae , fit proinde , ut diuti lime suppurationes istae deliteicant , dc eo-ulque innoxiae perseverent, quousque Pr moto in illis motu , vel novus4mOrbum insequatur, vel aditum sibi iaciat pus attenuatum . Caeterum peritiores Chirurg,
solent de interata istiuiali ut iuppurata
153쪽
uibus partium profundarum certe serme tuis dicium proferre a fluctuante per tactum arimque initum materiae, li nimirum hine inde prementibus digitis, quod subest, loeo moveri percipiatur,& cutis exterea a suo na turali colore, & calore permutata videatur. Omittendum denique non ere, de iis su puratis locutum esse hoc loco Hippocratem, qui in imo ventre potissimum suppurationem Patiuntur, secus vero de supporatis in pulmone, aut pectore, quorum alibi signa cum eodem Hippocrate tradidimus , in commeuinaariιs super qua Num tibrum apbori moram.
M orbus Regius quinam sit, Ec a qui
bus causis progigni soleat, re quemnam exitum febrientibus contingens portendat , alibi est a nobis examinatum: nunc Mum pro expositione istius aphorismi, di-aunus illum hic dumtaxat ab Hippocrate monsiderari , qui ab instammatione vel sim plica , vel mista iecoris contingit di nam eum selleus humor nequir in sua cycli colli-gι , Propter tumorem , aut insammationem iecoriν, plane per uni verium corpus diffvn.ditur, re sanguinem inficiens, non sine se-hri evenit i hine dupli ei de causa malus ille erit , tum quis insectus subinde sanguis cunctas corporis partes inevitabiliter contaia minat , & operationes e idem principales clit , praesertim respirationem , & pulsum , cum Icterus numquam fiat in febribus
fine fermento sanguinis corruptivo I tum etiam, quia a recoris in Bammationem vel tum Ore provenit, &eiusmodi mala in il Ioi temper gravia sunt ... Nisi etiam inte pretari velimus Hippocratem de tumore , &duritie jecoris consequente, non autem antecedente se vel comitante Icterum. Siquidem morbo regio laborantibus , si jecur obdurescar, invicio erit tantam in lecore humoris non repurgati collectionem factam iui me , ut exinde illud remaneat obduratum ρ vel etiam selleum humorem in cy sti recollectum ex eonditione' aeri transi nim iecisse in acidam, malignam, obstruentem , figentem , obdurantemque sub stantiam ieeinoris , ur proinde non solamen ipsa tumefactione, & duritie' ,. sedi etiam, ex obstructione , & maligna conditio ne fellet humoris ieeur obduruisse', ni in
pota re nullus sit repurgandae dili locus, ted universa sit per sanguinem , & hab
tum corporis diffundenda ι quamobrem ex multis capitibus malis aegrotanti porten
S Eriem quorumdam morborum lienosigeontingentium proponit in hoc aph rismo Hippocrates , eum prognosi exinde Iethali. . inquie enim lienosos dysenteria ,& quidem diuturniori correptos, facile ita Hydropem ,- aur Lienteriam delabi , ac
Pro lienosis autem non intel Iigie quoscumque liene laborantes , sed eos solum, qui diuturna lienis aegritudine laborarunt, cum tumore obstructione, de duritie manifesta in sinistro hypochondrio : tales enim nedum acido . & melancholico humore su perabundant se led. etiam serositatibus gravantuc fere per totum eorpus dispersis , siquidem & languis universus, in his malus est , ω totus habitus corporis foedus , α decolar,. nonnisi ab acida eiusdem hum ris cociditione , & . copia aquosae supermitatis quae cum non bene repurgetur in . nec in renes deferatur, Omnia viscera naturaliae, totumque corpus inficit, & con- spurcat Hinc obstruant Anatomici carere renibus animalia illa, quae splene iuncorbata: & nos passim in praxi experimuΠspleneticos ex Obstructione se aut tumore parum mingere urinam proferre decolorem, tenuem , & veluti percolatam . . Quoties igitur limosi tanta excrement rum multitudine superabundant , ur irruptionem per me senterium, dc ramos me senis:tericos simul, & splenicos livaluum facta, . dysenteriam incurran , praesertim longi
rem, fore plane , ut labefactatis plus justo
visceribus imi ventris . propter diuturnam excretionem cruentam simux , & dolor tam intestinorum, aqua intercusse seu hydropS , aur lienteria lubsequatur cum in t ritu inevitabiliter successuro Neque enim
mirum videri poterit, quod post diuturnam dysenteriam laevitas intestinorum se aut hy-d rops,. su fisequatur: nam cum lienosi se eranuPer traditis , acidis humoribus , & se is superfluitatibus abundent , proculdubio
154쪽
his ista eumulatiora fient in lienosis post in-
testinorum dissicultatem , tum quia vires sunt magis intractae, partim ex dolore, di assiduo egerendi conatu, partim quoque ex languinis egestione 3 tum etiam, quia ser-
mentum stomachi digestivum vel dilutius omnino fit, vel aciditate insensius, unde
chy loles pessimae, adeoque & sanguis , qui
ab his restaurari deberet ut propterest tandem dysenteriam excipiat lienteria, si acidae istiusmodi aquosae superfluitates petant ventriculum , dc In testina gracilia 3 vel hydrops,
si per totum corpus dispergantur, aut in ab dominis cavum deducantur e superveniens Rutem alterutra ex his affectionibus, mortem inevitabi liter afferet, cum aegrotantem invadat diuturna aegritudine male affectam , di dolorosis evacuationibus conflictatum , adeoque viribus imbecillem: quia sanerati ne fiet, ut morti brevi succumbat, emeto sanguine, & spiritibus xxoluto. Caeterum ,
quod a plerisque scribitur subsecuturam moriatem in his a labefactata iecoris sanguificatione , quoniam iecur putatur perpetuo affectum in hydrope , nec experimento , nec menti Hippocratis in hoc aphorismo cohaeis ret I non experimento, quia hydropici citra iecoris vitium affecti plurimi referuntur, ut alibi quoque a nobis en animadWerlamr n que Hippocratis menti, qui ex lienis affecti, ne acido melancholica suturam inquit dysenteriam, indeque liente iam, aut hydropi sim nulla facta de iecoris laborantis mentione. . Sed dae apud Schenkium , Platerum , Bone tum aliosque, plerique memorantur hydr piei solius male ineat lienis vitio, Ecex meis lancholico potius humore siperabundanti, quam ex dyserasia frigida humidaque iecoris , sanguinem pituitosum , dc aquolum progignentis: quippe ubi lienetumet, & acidus, melancholicuique humor praevalet , aqua etiam, illaque malae conditionis, perpetimquoque superabundat, ut propterea iure optimo melancholiam Hippocrates Λquam appellaverit.
suibus eae sillieidis urina Ileos Rperven rit , in septem diebus pereunt , nisi, febre superveniente , satis virιua fluxerat .
ΡRoponit & in hoc Aphorismo Hippo.
crates morbum morbo luperFenientem
coasiderandum , ut exinde exitum utriusque deducat, aut ad salutem , aut ad mortem .
in fieri autem exemplum supervenientis Ilei urime istillicidio, aitque Ileum stillicidio ut nae iuccedentem , infra septem dies lethum afferre , nisi tamen febris superveniat, o
tua vi, atque essicacia minam reddat copio. iamo dc affluenter prodeuntem .
Quid autem sit Ileos, ct a qua causa sata
abunde a nobis alibi est explicatum. Et quamvis a laeum e stipatione , & duritie. a vi, cosis, de tenacibus succis, a situ ei uidem νω testini Ilei vitiato, vel percontortionem, et per intrusionem , vel per inversionem, de denique ab inflammatione ejuidem, aut parmitum circumstantium oriri soleais in praese ii tamen Aphori imo, quia ex urinae stillicidio provenire dicitur, putandum a connulluacrium, ec mordicantium humorum illum excitari, ut propterea, qui humores in vesicam serebantur, di urinae stillicidium inferebant, in intestinum Ileum delati, aut phl gosim , aut inflammationem parianti m xima autem, re vicinissima communio inter vesicam , dc intestinum Ileon intercedit,cum illi proxime vesica iuperincumbat, quam obrem prompte possunt ex una in aliam paristem humores deeumbere: si ve autem isti extimas vesicae partes occupent , sive etiam musculum ianitorem proritent, sive deniqua mediam vesiuae tunicam fimbris carneis inistertextam infestent, pIane poterunt illam ad micturiendum sollicitare, atque adeo urinaes illicidium inferrer vi praeterea delati in in stinum Ileon, illud inflamment, vel per m
tum peristiati eum inversum ad vomendum lacessant, non sine dolore, dc ventris instam. matione, profecto fiet, ut mors infra spatium septem dierum sit subsecutura, cum Ileus morbus sua natura sit lethalis , oc multo maisgis si sat ab inframmatione propter affluxum
acrium , ct mordentium humorum. Statui tur autem terminus septem daerum,noa quod
septimo die mors omnino accidat, cum Icsexto , quinto, quarto evenire possit 3 sea quia septimus dies est terminus morborum Peracutorum , cujusmodi est Ileus. Hinc non
dixit Hippocrates, in septimo die , sed in septem diebus, hoc est intra spatium septem
dierum pereunt. Poterunt nihilominus p tientes ab hac calamitate evadere, s beneficio febris quae proculdubio a fictionem
hane , ut a principio comitabitur, aut intra oraedictum spatiuiri consequetur dissoluti humores denuo in vesicae cavo repant, &urinam affluenter promoveant, siquidem promota per febrim sermentatione, dc at tenuatis humoribus, laxatisque viis in vesicae
cavum tendentibus, fieri poterit transpositio eorumdem ab intestino lim in vesicam.
155쪽
Et quamvis de ductibus eontroverti possit,at-eenta nihilominus diligenti, Ac accurata ana tome Recentiorum, qui duce Bartholino detexerunt ex intestinis gracilibus. dc praeter tim ex Ileo, meatus quosdam deduci ad re-Des,ureteres,& vesicam, plane satis heri poterit ejuscemodi dissicultati; quin de sagax Na. tura mille sibi ut alebat Galenus parare sinlat vias,per quas se iplam exoneret,it a morin
his vindicet. Quod si urinae stillicidium fieri dicatur ab humoribus mucosis,crassis, dc aet-dis, qui partim tenacitate, partim acore vesicam ad micturiendum stimulent, longe iaci. Iius poterit a superveniente febre , excitatus Deus deliner de mors praecaveriuequandoquidem per febrim viscosi isti humores facillime
attenuantur, Ecdissolvuntur, unde postmodum urinae profluvium . Debet autem urina affluenter promoveri, quemadmodum dici. ur in textu , ut ejusdem coeta, nedum humores in I leo collecti, sed alii quieumque per
universum corpas diffusi, veluti critice, u riori mictu penitus egerantur , siquidem crisis, ut sit persecta, debet proportione rei πω dere quantitati humorum peccantium , qui sane in isto casu non pauci d cendi sunt, cum Ileum, sebrim , dc inflationem cum dolore ventris excitaverintaei quamvis Hippocrates in Aphorismo non meminerit, cu-sus conditionis urina sutura sit, ut patientem ab Ileo, & a morte tueatur, credere tamen licet illam debere esse non solum quantitate copiosam , sed & crassam , multo sale , dc sulphure saturam , ac abundanti sedimento scatentem , quemadmodum deducere est ex Coae is praellottantur.
In Eleeribus annuis , aut etiam diuturnioribus , abscessum eum osse communieario necesse, im eicatrices cavas feri.
ΜAκime utilis est hie Aphorismus in
praxi Chirurgica procurandis ulceri reteratis: in ea enim edocet Hippoerates , quaenam mala consequantur ulcera diuturnior ἰ simulque reddit causam,cur eadem
dissicillime quandoque curemur , etsi essicacis lima praesidia, tum interna, tum externa fuerint administrata 3 quippe saepe evenit, ut adhibitam quamcumque diligentiam elu dant, nullaque ratione ad cicatricem perduci queant, licet rubra,multa,& sine ulla inflammatione obterventur, ac pus reserant concoctum minimeque lalidum s quia scilicet ossa illis subiecta livorem , aut corruptionem ab
ipsamet diuturnitate contraxerunt, unde aIiamentum pertinio communicatum inficitur ,
dc infectum nullatenus permittit ulcus ipsum consolidari. Admonentur proinde Chiruigia phor illica hac doctrina, ortere subiectum os denudari, deinde etiam si laesum, viti tum , aut lividum observetur, detergi, abr di , dei qua mari, quousque pars sana ossis detecta luerit. verum ad exactam totius Aph ril mi intelligentiam aliqua erunt adnotanda. Primum memorari hic ab Hippocrate uLeera a-ua , aut etiam diutarmora ἰ nam recentia videntur excipi debere, nec ejus.
modi incommodum lubire, tum quia non statim ossa, oc ossium periostia in ulceribus laeduntur, nec alimentum , quod illis suggeritur, statim ab initio contaminatur 3 tum etiam, quia non subito a pure detento, aut vitiato, ulcera sinuosa fiunt, vel saltem sordida, & cacoethica , unde profundiores illius partes infici possint ι tum demum, quia magna etiam ex parte resistunt corruptioni , dc putredini ora ipsa, quae propterea non nisi ad longum tempus foedari. dc vitiari solent.
Itaque ulcera debent eme in longum tempus Prodracta, ut propterea iure optimo dixerit Hippocrates in viseribus annuis , quae nimi rum per annum , ct ultra perduraverinis Adjectis autem , & non immerito, aut etiam
cuturuioribar ; quoniam non ab annua con
ditione , sed a temporis diuturnitate subj cta ossa in ulceribus inficiuntur e Neque u ro diuturniora solum ulcera debent hie intelligi, quae ultra annum producta sunt, sed
etiam alia quaecumque, quae intra annum
curari potuissent, dc sanata non sunt, cum in aliquibus partibus ulceratis curatio facilior esse ioleat, in aliis dissicilior ι unde ex perimur partes emunctorias corporis, glandulo las, articularias , aliasque similes dissio citius curari , longe facilius carnosas , dc musculosa si quin oc inter has adhuc aliqua different ia obtervatur, nam ulcera in mus culis clunium meitata , semper sunt dissici. liora, dc serius ad cicatricem producuntur , imo Ac ulcera musculorum temporalium periculosissimai quamobrem diuturniora a P-pellari poterunt ulcera illa , quae praeter mo rem protrahuntur, sine ulla evidenti causa. Dixi sine ulla evidenti causa r quoniam fieri potest, ut ulcera in longius tempus disserantur ex mala curatione, de ex imperitia Chirurgi , sorte, quia non tractantur iis medic
me utorum gener ibus , quae a natura ulceris,
Ac partis affectae sunt expostulata , vel quia sordities non est detersa, vel quia corpus est impurum , dc cacoethicum, vel qui galli
156쪽
gallica contagione insectum 1 vel quia in
ulceribus occultum aliquod detinetur , quod curationi impedimento est, quemadmodum Galenus refert tib. artis Medi eae , ἐκ passim Chirurgi experiuntur in vulneribus , in quibus, aliquod extraneum relictum est, puta ensis mucro , itu pa , capillus , pila plumbea, aliud ve simile.
Quoties igitur citra quamcumque causam manifestam ulcera, quae caeter ut apparenter salutaria videntur, ad cicatricem non perducuntur, neque consolidationem admit.
Iuni, vitium in Osse contractum significant, quod primum abradi, & deiquamari, deinde detersum complanari expostulat I unde cogendi sunt Chirurgi, ut in his casisus cavum , & prolandum ulceris exquirant , ilitum perio ilium, tum os subjectum mundisecent, atque ab omni vitio tueantur , aliter abscessiis , & de cubitus humorum ad partem ulceratam factus , non lotuin curationi impedimento erit , verum etiam talem , ac tantam laesionem in osse sublecto inseret, ut de totius ossis , totiusque membri enormi laesione timendum sit: quamobrem jure optimo ad mona in hoc Aphorismo Hippocra-ies ex diuturnitate ulceris abicessum in osse communicari, & cicatricem cavam fieri, eκ causis superias adductis.
Iui gibbi ex asbmate, aut tussi fiunt, au-
Ouamvis gibbi plerique sint,& ex mulis
tis causis tales fieri possunt, non tamen omnes hic Hippocrates considerat, sed eos dumtaxat, qui gibbi fiunt a dorsi, Spectoris structura vitiata, itaut pulmo, aliς-que partes spiritales intra pectoris cavum conclusae, & in angustum positae , in respiratione molestentur: etenim non alia de causa videntur gibbi hic ab Hippocrate memorati , vitae periculum subire , nisi quia summopere in respiratione offenduntur , quae ad vitam Omnino necessaria est. Sed non solum gibbos hic considerat Hi in pocrates cum usu respirationis laeso, ted etiam ante pubertatis tempora , siquidem in ea aetate pectus nimis angustum esse solet, ct cum insitu, vacuitate, ac figura sit depravatum, nequit procedente aetate , juxta exigentiam corporis amplificari: quo fit , ut viscera spiritalia in angusto satis loco conis elusa, neque debitam magnitudinem posifim adipisci , neque pro respirationis usa
comae e expandi, unde venae, arteriae, vasa lymphatica , itemque pulmonis tubuli, cordis ventriculi, peri cardium, admodum exilia , oc contracta putanda sum , ut uo satis commode sanguinis , ct cordis minium ad vitae indigentiam adiuvare queant, proindeque necesse sit vitam procedet. te aetate diutius sustinera non posse. Addidit praeterea Hippocrates eκ asthm te, aut tu ili gibbos, quoniam tunc gibboliatas non ex sola ostium introversione ., aut extraversionet, sed ex pulmoni , caeter rumque partium ipHitalium vitio provenit ιn amasthma, & tullis aegritudines sunt pectoris, & pulmonis. Uerumtamen sicuti exasthmate, dc iusti gibbositas oriri potest . ita e converso ex gibbositate asthura, ct tu sis non raro fit, ea tamen differentia, quod in priori calu gibbolitas illa 'sit maxime periculosa , di plerumque lethalis; in posteriori vero calu , sit quidem molesta , sed possit in diutius tempus prolongari quemadmodum experimur in senibus. At vero , qui gibbi fiunt ex asthmate, aut tussi, pr
pter violentam , dc continuam contracti
nem juguli, odis sterni, musculorum inter. costalium, colli, dc a perae arteriae , fieri nequit , quin simul una partes internae spiria tales, Ac externae Pectoris, haud graviter coafficiantur, praeter tim in aetate puerili, in qua ossa mollia sunt, neque debitam expantionem , ac convenientem structuram sunt adepta, unde organa universa respirat ion i destinata idonea fiunt vitae tuitioni. Atque hinc concludit Hippocrates eos
ante pubertatem interire , cum per eam aetatem exigat natura respirationem ampliorem , di vasa circulationi sanguinis dicata , latiora esse debeant 3 cumque per gibbositatem, dc partium spiritalium contractionem, illa insufficientia sitiat , merito proinde dicitur ante pubertatem illos interire. Sed dc possiet etiam Aphori imus exponi de gibbis illis ex asthmate , aut tussi iactis ante pubertatem , ut proinde senius fiat , non quod ante pubertatem moriantur , ted quod gibbi ex asthmate , aut tussi ante pubertatem iacti , in longum tempus vivere non possint . in cumque autem modo legatur.Αphorismus
semper exitus in his lethalis portenditur , quoniam cum gibbositate respiratio , dc motus cordis, ac li anguinis plurimum i Peditur , ac interrumpitur , unde vita diu foveri non potest .
157쪽
Iugustumque -- sectio , vel medicatio
convenit, bor vere purgare , vel venam incidere oportet.
Multoties eorpora aegritudinibus obn noxia ad sui praetervationem indigent evaeuationibus, tum per venae secti nem , tum per purgantis medicamenti a sumptionem et sed quoniam non quocumque tempore ejuscemodi remediorum admi stratio opportuna est , docet propterea in hoc Αphorismo Hippocrates, quodnam tempuSst conveniens , cte opportunum , adeoque magis aptum purgationibus, aut venae sectionibus , ut illae ex voto proficiant. Λt vero non de quibuscumciue corporibus quomodolibet aflactis intelligendas est hic Aphorismus , sed de iis dumtaxat, quae
praeservatione indigent , ne in aegritudines Iabantur, Ac in quibus humores mali adeo superabundant , ut nullo alio leviori prinsidio possint emendari , sed omnino evacuatione egeant ν quamobrem non immerito Hippoerates in Aphori imo scripsit e quibus purgatio, vel venae sectis eonvenit, si e , ut aliis vertere visum est, quos muses purgare, vel sanguinis detrati ione evacuare: isti autem nonnisi cacochymi, vel
plethorici esse solent , de ut cacochymi purgatione , ut phlethoνici languinis missione indigere videantur ia Corpora namque actu aegrotantia , sicuti praesentibus non imminentibus aegritudinibus , afficiuntur , ita curatione, non praeservatione opus habent : perperam enim quis ageret , si aegritudine iam jam exigente, purgatorium medicamentum in vernale tempus disserre vellet, cum tamen interea increscente ingritudine , facile aeger ante hoc tempus perire posset . Itaqne Aphori imus intelliis gendus est in corporibus praeservandis , non autem curandis , quippe corpora praetervanda . licet actuali aegritudine minimefforripiantur , sunt tamen adeo male assecta causis aegrotare facientibus, ut ne progressu temporis istae plurimum adauctae , vel vitiatae , morbos excitent , Peropportune anrequam morbos pariant, ab illaempurganda sint , dc quidem temrire Conve. nienti , qua e ve male est, priusquam per aestivum calorem in motum fermentati
Um Praeternaruralem aligantur is Quaenam autem Corpora ista sim quae Ueris
notempore praeservari debent, ne qm dum Per aestatem tu aeTritudines labantur,iii- siquisitione dignum. Et recte exponuntur . Galeno, caeterisque interpretibus, quae per aestatem aegrotare consueverunt: puta si quis diebus canicularibus solitus sit alias eorripi tertiana febre, erysipelate, diarrhaea,aliisque similibus aegritudinibus, quoniam propter
superabundantiam excrementorum acrium ,
seu biliosorum , praedictas aegritudines aestivo tempore incurrere consuevit, prosecto, antequam aestas accesserit, purgante medicamento, ejuscemodi excrementa biliosa, acria, dc depravata educenda erunt, ne scilicet quantitate adaucta, qualitate corrupta, de in corpore diutius detenta, in subsequente aestate febres aliasque aegritudines acutax cum manifesto vitae periculo excitent.
Quod dictum est de ore respectu. atis,
pari ratione ampliari poterit ad Autumnum respectu Hiemis, quoties hiemali tempor consueverint aegritudines pluries recurrere , dccorpora divexaret unde si fortasse, quis per hiemale tempus solitus sit laborare ae gritudinibus pituitosis , aut lymphicis, Poterit praecedenti tempore autumnali, OPPOr tune repurgari a cumulatis ejuscemodi exincrementosis luperfluitatibus, antequam illet
per hiemem adauctae , dc depravatae , s litas illas aegritudines inducantia Disjunctim praeterea notavit Hippocrato meleationem , aut venae sectionem s nam noci in omnibus i aditarenter utraque adhibenda est , sea prout habitudo corporis, morbi conditio , dc apparatus humorum expostulaverit 3 quare corpora plethorica , carnosa , sanguinea, dc quae aliquam sanguinis evacuationem suppressam patia tur , a qua alias Iuvamentum suscepere , venae lectione tractanda erunt τ quae Uero cacochyma sunt, dc excrementis abundant,
vel in aegritudines delabi consueverunt , humorales dictas, medicationibus, seu pasegati ibus erunt praeservanda iamque solum ista diversimode peragenda erunt pro corporum varietate , & humorum conditione , sed etiam pro vari
tate aetatum , temperierum , regionum .
consuetudinum ς cum quaedam corpora per ejuscemodi cimum stantiarum diversitatem, hoc , vel illo remediorum genere in melius procedere soleant ἀDenique imminentes aegritudines debent esse tales, ut praeter timorem certae repet tionis in aestate, aut in hyeme, gravitatem,
diuturnitatem, aut vitae periculum rati a-biliter minentur r quamobrem sana ration 'luperius dictum est, nullo alio leviori prae dio nosse fieri emendabiles: nam si fortasta in
158쪽
Ia diaeta, exactaque victus Tatione, aut
certo alimentorum genere , rectoque ulu Terum nonnaturalium , praecaver POL
sent, haudquaquam confugiendum erit advenae sectionem , aut Purgationem . Ita quoque , si possint eadem praeservari meia dicamentis corrigentibus , aut etiam perali ductus corporis deducentibus humores puta per sudorem , aut per Vias urina. , similiter si per vomitum , ut in corporibus picrocholis dictis, dc in quibus facilis est vomitio , aut sponte naturae humores per superiora feruntur, ut ab eodem Hippocrate dicitur 4. Aphorasmorum . Hinc excipiuntur aegritudines illae , quae immateriales dicuntur , hoc est ab humoribus non pendentes , aut quae a solo viscerum Ianguore originem ducunt , adeoque sola
conectione , non autem evacuatione C
Quoniam vero in Boe eommeat. Galeinnus consulit, podagra, caeterisque articuisiariis doloribus affectos purgationibus quoque per eadem tempora praecaveri posse, cum dicat : sed ἐν podagram , morabum articularem ad c rner entem , onuondum poros circa artιculos faciorem , ex tali evacuatione multu Jam annas fieri prohibuimus. Qui hac ratione se tutos ab
illa credunt , perbelle deridet Podagra apud Lucianum su sua Tragopiastra , I ctabunda sic istos eludens ictuis est hominum , cui non ero , in perabilis - , Regina morborum Podagra , nota sim esuam nulla thura , nulla sumigatio.
suspensa templi 3 Qvitum plaeabilem
Reddunt : nee trie viseere summus eminnium
meam destrum indisus arte sua potest , Apolliniste filius A seulapius , &c.
Et infra , postquam retulerit varia reme. diorum genera , quibus eamdem retundere sibi mortales perluadent , dc plurimas, ut seipsam vincat, industrias adhibet, tandem eoncludit:
sed omnibus illis nil nisi plorare impe
Ei fio faeientibus, vel irritantibus , Oecurrere soleo magis Daeuudior. Iui vero rontra me nibit e as rogitant, Uir Deilem , fractabuem me pra
LIenosi hic intelliguntur, qui lienis viis
tio laborant , sed tum tumore citra innammationem, aut febrim, quia scilicet crassa, & tartarea excrementa ibidem collecta sinistrum hypomndrium contumesaineiunt , lienis ductus obstruunt , dc totum corpus serosis, ac vitiosis humoribus, aclis dis , de melancholicis inficiunt : cumquod issiculter humores isti possint evaeuari ,& lien ab eorumdem crassitie , ac densitate aegre admodum liberetur , propterea fit , ut non tam facile medicamentorum beneficio oppletus, pressusque, ille inani,
tur . Solet autem sponte naturae non rar
moles ejus adaucta diminui , di per pro . Prios ductus in melanterium , ac si intestiisna exonerari , transfusis nimirum ejuscemodi humoribus in alvum, unde dysente ria hic ab Hippocrate notata, non quidem inducta a vitio succorum pancreatici , ecbiliosi ι neque ab erosione venarum , aut arteriarum intestinalium , sed per solam metastatim decumbentis humoris, e liene in intestina crassa, cujus causa frequens . sed non adeo dolor osa dejectio exorietur , ut in vera dysenteria intestinati: id quod non ita pridem contigit observare in Nobili quodam viro, qui per integram hebdomadam atrum crassumque humorem ais murcae sanguinis haud dissimilem , non tamen sine vitae periculo, abundanter egebis. Verumtamen bonorum erit indicium, si exinde lien ab ejusmodi evacuatione detumescat , dc universi illi humores ibi. dem cumulati excernantur , viribus simul una consta..tibus . Accedit , quod lienosi plerumque serosis humoribus abundant , qui ab acido ibidem haerente sinistrum illud hypochondrium tumefacere solent , si deinde sponte naturae serosa illa colluvies in alvum deseratur, lien ipse detumescet. de ductus ejusdem obstructi reserabuntur ,
totumque corpus exinde male affectum ex nerabitur , atque in meliorem statum abibit. Est tamen verum, quod is senteria hoc loco ab Hippocrate memorata intelligenis da erit sine intestinorum ulcere , aut i
flammatione , dc Brtasse sine febre, quam plerique sub nomine diatho potius, quam dysenteriae , solent appellare . Etenim saysenteria sit cum ulcere intestinorum , vel cum eorumdem in staminatione , de
159쪽
febri conjuncta, plane ex his pertimescenda laret, adhuc si e liene tumefacto penderet , adeoque bonum non foret, cum dylen teria quaecumque semper mala sit, tum ratione partis affectae , tum ratione ulceris ibidem contracti, tum denique ratione sym-tomatum adjunctorum , di praeserti m se
Hinc modo edocemur sinendana esse ejusmodi evacuationem in lienosis, si subinde lien detumeat cum aegri levamine, & virium constantia: quin si fortasse Natura tarda sit, & aegre admodum hanc transpositi nem tentet, aut illam non perficiat, poterit sagax Medicus camdem explere. Pari ratione admonemur , lienOlos per easdem vias alvi fore eeacuandos medicamentis pur.
antibus , sed attenuantibus simul, & incientibus , cum plerumque humores ibidem haerentes cralsi , & tartarei sint, nec facile possint per alios ductus corporis emendari , nisi solum per Intestina . Quod si post crabsorum succorum evacuationem serosi alii 1 persint, qui forsitan neque verint simul una,
nec tam brevi tempore evacuari, diu reticis plane medicamentis per vias urinarias deduci poterunt , cum inter lienem, & renes magnus consentus ineat, ut ex Anatome :quamquam si crat si , tenacesque succi suerunt educti, verisimile sit simul una quoque tenues, di serotos per eosdem ductus commode potuisse evacuari,
sedata in quadraginta Hebus inflammati e , furuntur.
I Erminum podagricarum affectionum
hic memorat Hippocratea , dierum scilicet quadraginta , cum sponte sua, &citra quamcumque causam externam , aut errorem , tum ab aegrotante, tum a Medi.
co commissum , producuntur . Neque solum podagrae, sed cujusvis alterius particularis morbi terminum , implicite in hoc contineri existimandum i siquidem par ratio in cunctis est, cum non a partibus affectis, manu
scilicet, vel pede , sed ab humoribus ibidem depositis, & a loco articulari, terminus quadraginta dierum constituatur. qua profecto ratione experimur Rheu malismum, di Rheumaticas quascumque affectiones , in appendicibus mulculorum habitas, pari die-
Sed quamquam quadraginta dies hic ab Hippocrate pro termino desitionis podagricorum affectuum reseramur, non tamen quis existimabit, & ante hoc tempus, & multo etiam post fieri non posse; siquidem iuxta variam humorum decumbentium conditionem, ac copiam majorem, vel minorem, & citius,& tardius poterunt aegritudines illa desinere, unde si humores pauci sint, & tenues, citius3 tardius vero, si multi, di tenaces fuerint , terminabuntur : sic in tophacea podagra plerique sunt , qui ad mentes, & ultra laborant , sine ulla spe brevioris desitionis aQuamobrem non sine ratione adjecit Hi pocrates in textu, sedata inflammatione ς nam cum inflammatio eas partes occupat , terminus desitionis speratur quadragesima die 3 humores etenim depositi in articulos eum inflammatione nonnisi tenues, & calorem praeseserentes esse solent: inflammatio autem in his conspicua st , quoniam non solum internodia, & partes interiores articulorum , sed etiam appendices muscualorum , tendinum , & ligamentorum , imo & cutis ipsa initam mari consuevit . Contra vero, cum humores sunt crassi , crudi , phlegmatici , citra quamcumque i flammationem articulos assiciunt , imo quandoque reserunt conditionem tumoris cedemato si . Tempus etiam , vel aestivum. vel hiemale ad durationem breviorem, vel longiorem valde conseret, promota nimirum, vel retardata per poros cutis transpiratione . Praeterea neque dixit Hippocrates delituram eta podagram in quadraginta diebus, sed inflammationem, fortasse cum podagra copulatam. unde ista, tunc finienda speratur , cum inflammatio desierit: primo enim terminari debet in lammatio in articulis inducta , postea vero morbus podagricus, aut articularis. At qua de causa tantum tempus exigatur, ut inflammatio desinat, bene ex-licat Galenus ιn commensarior Quoniam umores illi leniim debent difflari , ct per poros cutis resolvi, quod sane nequit peragi ad breve tempus, sed omnino necessie ethspatium quadraginta dierum , qui terminus eli acutotum morborum 3 quare inflammatio, quae aegritudo acuta est , ejuscemodi termino finietur ι podagra vero, quae inter morbos chronicos refertur, etiam ultra hoCtempus prorogari poterit, & ut dictum, pro varietate adhuc humoris ibidem collecti , vel paucioris, vel copiosioris, vel crassioris, vel tenuioris. Accidit, quot ex languore articulorum, & ex conditione phleg malis ibidem congressi, acidum reserentis , multoties humores illi vertuntur in tophos , unde
160쪽
unde tophaea , & nodosa Podagra , quae
ne longi llima fit, di multoties immedi. bilis , de qua Ovid. Folvere nodosam nescit Medicina poda
minimo articuli ipsi ita convelluntur , di
distorquentur , ut luxationem subeant , nulla ratione reducibilem, ut ex praxi. Caeterum licet terminus hie statutus in Rheumaticis affectionibus palsim talis observetur, sicut Ocnon raro in repetentibus podagricis at flictionibus , non tamen de universali, totoque durationis.tempore podagrae intelligendus est , quippe, quae longissima cum sit, cum podagricis ipsis con. tenescit, de saepissime commoritur.
Ivibvstumque praeeiditur cerebrum , iis
nexesse es febrem , is bilis vomitum s
E si hie Aphorismus prognosticus, quo
nos edocet Hippocrates, quid praesagiendum sit a praecis O cerebro ι simulque etiam erit diagnosticus , cum ex sympto. matibus hoc loco memoratis ducamur incognitionem cerebri praecisi . ubi autem Leonicenus vertit cerebrum praeclum, Fu-'chsius clariori significatione exponit -Lneratum ἰ quin imo ec nos, quomodocumque conIusum , punctum , concussum, ati.
terve exaguatum, pari ratione interpretari poterimus. Quare ad partem chirurgi- .cam specialius pertinere videtur monitum hoc praeienti Aphori imo memoratum. El.quidem cum cerebrum est vulneratum, aliterve affectum, non solum ratione vulneris febris accidit, sed lpecialius a sanguine e vulnere prodeunte , ec in pus con- veris 3 quoniam sanguis alicubi rei agnans, statim grumelcit, ec in pus vertitur . unde Polt modum labris, quae dc acuta, di continua erit, tum ratione latius partis affectς, um ratione conclusi ibidem puris, aliut vecorrupti liquoris , qui nedum Cerebrum , eiusque meninges, sed dc pertranteuntem sanguinem statim inficit, atque in indebitam sermentatiouem adigit: cum fieri non pol sit, quin vulnerato cerebro men inges etiam scis Iae non lint, proindeque praeterfluens per illas languis depravetur , & inflammatio ibidem excitetur ν modo inflammationes in Maeningibus Cerebri statim febrem inst. sunt, continuam limul, & acutam. . Est tamen verum, quod non semper febristaec statim, & inter initia vulneris contin-
Tovi Op. ius. Toni. lv. igit, cum aliquando sit observatum, tertia,
aut quarta die illam supervenire , quoniam ,
ut dictum , non tam ratione vulneris, quam a sanguine extra vasato , corrupto,
aut in pus converso , labris oritur; atqui pus non statim fit, sed plerumque tertia.
aut quarta die, ut propterea non irration
biliter dixerit Hippocrates, febrem Iupervenire, non comitari. Hinc si sotta ite in vulneribus capitis labris post tertium, aut quartum diem non appareat, probabiliter
coniicere poterimus cerebrum , eiusque meninges haudquaquam fuisse vulneratas .
Neque solum febris supervenit Cerebri vulneribus, sed etiam vomitus , siquidem
vulnerato cerebro, meninges etiam, & principium nervorum assiciuntur, unde postm dum stomachum , ventriculum , septum transversum, caeterasque partes nerveas simul una collaedi necesse est , imo etiam con
trahi , ct convelli, adeoque vomitum subs qui, qui peculiaris actio ventriculi est: qui-nimo non raro accidit, ut statim ab affecto, vulneratoque cerebro ille succedat, ut & singultus, ac septi transversi coarctatio, ob maximum consensum , quem inter sese partes i stae cum Cerebro ineunt. Neque solum ii cerebrum vulneretur , vomitus accidit, sed etiam si scindantur, aut lacerentur me ninses , quae cum nervosissimae sint, imo nervos, de nervorum liquorem convestiant, semper ac illae assiciuntur, partes cum ipsis contentientes statim mutuo fibrarum commercio ita consensum trahuntur , quemadmodum specialiter est stomachus multis r sertus nervis e vago pari provenientibus. Quamquam autem vomitus saepissime
paulo post inflictum vulnus subsequatur, s
Iet nihilominus etiam tertio , aut quarto die supervenire , praelertim a sanguine putrefacto , a sanie , dc a pure jam genito , quod
cum non statim fiat 3 neque subito vomitum afferet ν postquam vero languis emulus in pus verius fuerit , atque cerebri meditullium, ac principium nervorum pertigerit , vomitum inducet: Atque hinc deducunt peritiores practici mortem proxime eme amu turam, ut propterea, si contingat vomitus
in quarta, aeger sit periturus in septima. dc si accidat in leptima, periclitabitur in undecima. re sic deinceps s eo quod vulnera capitis, ex cerebri , periculum semper vitae
minentur, quoulque non fuerint ex integro lanata I sed & aliquando etiam visa a in
parenter curata morium attulisse , ichore
ex vulnerata parte in cerebri meditullium resudante 3 quamobrem non sine ratione