장음표시 사용
131쪽
lucescit in prima albari: omnium enim sensus unus esse scilicet ,
in aurora , antequam sol appareret corpore , qui iam inspicic perat suis radijs , & lumine. Postquam etiam explicauerat, per singula , omni aquae dissicultatem videbantur sacere : tandem sic texit ex omnium Euangelistarum narratione uniuersam historiam: qtiam ideo hic apponimus; sola enim sufficiet ad omnes dissicultates dissoluendas. Sanctus ergo Doctor sic inquit: apropter haec omnia , quae circa tempus resurrectionis Domini
facta sunt, secundum omnium Euangelisarum te monia in
unam quandam narrationem, quantum nos Dominus adiuuerit,
quemadmodum geri potuerint, ordinemus . Prima sabbati itaculo , ut omnes consentiunt, ventum es ad monumentum. Iam factum erat quod olus Matib. commemorat, de terraemotu, o lapide reuoluto, conterritrique custodibus;ita ut in parte aliqua velut mortui iacerent. Venit autem, sicut Ioannes dicit, Maria Magdalenae , ne dubio, eum caeteris mulieribus, quae Dominominis uerant, plurimum dilectioneferuentior; ut non immerito Ioannes solam commemoraret, tacitis eis quae cum illa fuerunt;
sicut alty tesantur. Venit ergo, ct o Giait lapidem sublatum a
monumento, antequam aliqv d diligentius inspiceret, non dubitans ablatum inde esse corpus Iesu, cucumit scut dixit idem Ioannes ; ct nunclauit Petro atque ipse Ioanni. At ilia currere caeperunt ad monumentum; Et praeueniens Ioannes inclinauit se, Odit posta linteamina; nee intrauit. Petrus autem consecutus intrauit o e. deinde ct Ioannes Atrauit ste. Abierunt ergo
discipuli. Maria autem stabat ad monumentum foris plorans; iis ante illum saxei pulchri locum, sed tamen intra iiDds num quod iam ingresseaefuerant fortus quippe illis erat ut idem
Ioannes commemorat. Tunc viderunt Angelum sedentem a demtrissuper Lapidem reuolutu a monumento,de quo Angelo narrant Matt.ct aliare. Tunc eis dixit Nolite timere vos scio enim quos
Iesum, qui cruci us es, quaeritis: Non est hic, surrexit enim se ut dixit: venite, ct Oidete locum, Gipositus erat Dominus. Et cito euntes dicite discipulis eius; quia surrexit . ct ecce praecedet vos in Galilaeam, ibi eum videbitis repraedixi vobis Ad haec verba Maria, dumseret, inclinauit se , o prospexit in monumentum: ct vidit duos A geses, sicut dixit Ioannes, sedentes in albis, unum ad caput, ct unum ad pedes; ubi postv --rat corpus Iesu. Dicunt ei illi: muli r quid ploras i dicit: quia tule-
132쪽
tulerans Dominum meum, θ' nescio ubi posuerunt eum. Nine intelligendi sunt, surrexisse Angeli, ut etiam flantes viderentur, sicut res Lucas Asosfuisse comemoratiis dixisse fecunda eumd Iaseam, timentibus mulieribus, ct vultum in terra declinanti . bus: uid quaeritis viventem cum mortuis ρ Non es hiebe urrexit: recordamini, quale locutus erit vobis cte. Pos baee conivrsa est retrorsum Maria, O Odit Iesum Lintem .seut dicit Io--
neu 9 nonsciebat,3uia Iesus es, exis ans 3uia hortulanus essetcte. I Vi haec egresa es is monumento, boe es ab illo loco, ibi eraeborti statium ante lapidem effossum; Et cum illa aliae , quas secundum Mare. in frat tremor o pauor, nemini quicquam dicebant. Tune iam fecundum Matib. ecce Iesus oecurrit illis dicens: Auere; illae autem accesserunt, ct tenuerunt pedes eius. Tunc ergo ait illis: Nolite timere Ite nuntiate fratribus meis , eant in Galilaeam: ibi me videbunt. Venit ergo Maria Magdalenae annuntians discipulis cte. Non solum ipsa ,sed edi aliae quas Lucas commemorat, nune lauerat 9 discipulis cte. Ex liuiusmodi narratione constat, quam vere omnes Euangelistae loquantur: nec enim, si unus sileat quae ab aliis commemorantur,cOntradictio est: quae solum tunc appareret, quando dicta ab uno aliquis negaret; vel aliquo modo ex dictis unius impossibilia conuincerentur esse ab alio commemorata: quod hic non accidit, ut patet ex narratione.
Respondetur ad decima extam,decima eptimam, decimamoctauam,decimamnonam, sty vigesi-
mam dissicultatem. DEcimosexto obiicis praeterea adulterationem Euangelii
ex eo quod dicit Marc. vltimo, quod qui non crederent essent puniendi. Qui autem non crediderit condemnabitur. At s
133쪽
non sint rergo salsum est illud in Evangelio , ac prolade non . Euangelicum,sed supposititium . Miror quidem, prudentis ingenii talem esse obiectionem; cut' clarissimc pateat ex contextu; non esse accipiendam dam. nationem & punitionem in praesenti , sed in futuro seculo; cum post huius vitae terminum, impii simul cum infidelibus , tartari supplicijs, condignas suorum criminum poenaS dabunta, ....i, ' Dςς imo septimo, Oblicis item Euangelia averitate descere,. quando dicunt: Euangelium ipsum praedicatum es se toto orber id .ati,isi, terrarum diVis enim i historiarum volumina asserere : Apost stius .ae .nt.. los Christi Propter Iudaeorum metum semper occultos perma- sillo. At in hae obiectione falsa assumuntiir. Nec enim est verum, semper occultos mansisse Apostolos: si quando vero dicit liber Actuum Apostolorum, seu Ioannis Euangelium, COMe atos Apostolos in unum propter metum Iudaeorum, loquitur tantum
de decursu temporis , quod intercessit inter Christi passionem,& Spiritus sancti aduentum , qui fuit decimo die a Christi in caelum al*ensione; ex tunc autem , ut in eodem libro habetur; per orbem dictu si sunt, incipientes praedicationem in ipsa Vrbe Hiero tolγma, in monte Sion, ubi des endit Spiritus sanctus; in cadem enim domo statim corpit Euangelis praedicatio : completumque est illud l filiae cap. 1. de Sion exibit lex, verbum Domini de merusalem. Dicere autem, Christi Apostolos occultos permansisse , dc Euangelium non praedictae; est etiam' At chorani eius'. Glossarii verba negare:prout supra c. ..ictu est de Petro, de Paulo, de Ioanne, de Matthaeo,ex glossis Alcho- . rani & ex capPraeterea pugnat cum totius orbis fide, nam diuersae mundia artes singillatim situm loquuntur Apostolum o Petrum & Pawlum Roma tenet: ubi propter fidei praedicationem a Neron occidi iussi sunt: Petrus per Crucem, & Paulus per ensem .' Italia,Syria, Graecia, & complures mundi regiones utrumque Apostolum pariter loquuntur ; ut patet etiam ex Epistolis Petri,ct Pauli; cum ad illas regiones episto as miserint, quasi uat Celix fide imbuerant. Ioan item, opines Asiae Ecclesiae, Ipheius, Smyrna , Pergamus, Tityatir , Sardus Philadch hia, Laodi,
go, praedicant diu, Hic rosolymia, sed spbesi in haς vitata,
134쪽
C A P. VII . SECTIO XII. iovmigrauit, ubi & eius sepulchrum habetur. Iacobum maiorem Hiipania& Iudaea proloqirantur. Philippum Scythia,& Phrygia. Iacobum minorem Hierosolyma, cui Antistes prepositus suit. Bartholomaeum India citerior, di Armenia. Matthaeum Aethio pia. Simonem Chananaeum Aegyptus Thadaeum, qui dicebatur etia sudas Iacobi, Mesopotamia & simul cum Simone vos PersiqThadaeum loquimini; nam in Persia occubuerunt Simon &Thadaeus Andream loquitur Lpirus , Thracia , Europae Scythia , & Achaia . Thomam Parilii, Medi, Persae , Hyrcani MBactri, de Indi. Matthiam vero praedicat ipsa Iudaea Quod si
semper clausi Apostoli perstitissent Hierosolymis, Hierosolymis utique Vitam cum morte commutassent,nec Petrus & Paulus occubuissent Romae, nec Ioannes in feruentem olei calda
riam misset aliquando cremadus introinissus, nec in insulii Pat-imos aliquando deportatus: nec a homas ab indorum Rus , propter Euangelii praedicationem, telis configi iustos aliquando fuisset. Nec Philippus, propter eiusdem Euangi irpicidicationem,Hierapoli Phrygiae Urbe fuisset alliquando cruci aifixus,& lapidibus obrutus. Nec Bartholomaeus Albani, maioris Armeniae Ciuitate, vivus aliquando decoriatus fuisset aut ca rite truncatus. Sed omnes Hierosolymis defecissent. Non ergo semper pauidi intra domus angustias se Apostoli continuerunt, sed per totum orbem Christi fidem praedicauerunt .: iuxta illud P i 8. In ominem terram exivit nus eorI , ct in Horbis terrae verba eorum. Et iuxta Pauli testim tu ad I oni scribentis c. i. Fides Cesria annuntiatur in uniuerse iuudo. Et iuxta Christi praeceptum Apostolis Marc. vltimo de Mat.vit . Euu . tes Aeete omnes gentis baptizantes eos &c. Praedicate Euangelium
Decimooctavo, ad illud quod ob cis: non eodem modo ab osm; .
Tuangelistis narrari: circa suscitationem filiae Archisynagogi: Eu.iis ti scum Matth. Sectione 2 . in tex. Arabico dicat principem Syna- de archise gogae mortuam dixisse filiam. Marcus vero sect. i s. Et Lucas ' Dct. 3 i. dicant: non mortuam , sed morti appropinquare . Ad hoc inquam, de omnia, quae ibi dissicultatem facere videntur,i 'respondet sic Ain. lib. 2. de consensu Evangelistarum cap. 12-Consuerandum es, inquit ne repugnare Videatur; ct intelligendum est, breuitatis carasa, Mattiacim boe potius dicere voluisse ,
135쪽
es; oscilicet mortuam suscitaret: Attendit enim, non Cerba m
iris de suasua; sed quod es potissimum P voluntarem, ct talia
verba posuit, qualis Toluntas erat. Ita enim desperauerat; C potius eam vellet reuiuiscere, non credens vivam posse inueniri , quam morientem reliquerat . Duo fides Marcus, ct Ia cauitque posuerunt, quid dixerit Iairus: Matibaeus aut e quid voluerit, atque cogitauerit. Vtruque ergo petitum es a Domino et tives morientem Iesuam faceret , et es mortuam suscitaret. Sed cum insiluisset Marabaeus totum breuiter dicereihoc insinuauit patrem
rogantem rixisse, quod ct ipsum certum es volui e, ct orbium
fecisse. Sic Augustinus . Praeterea, solemus dicere de eo, cuius desperata salus est. & morti proximo; iam mortuum est eis. Rursus, nulli dubium est parem potetiam requiri ad impediendam mortem necessario sequuturam, ac pro fulicitatione: Vnde , petere a Christo ut talem mortem impediret, idem sui tac petere, Ut mortuam suscitaret. Quando autem dixit Christus de mortua puella,no esse momtua, sed dormire; eode modo locutus est metaphorice; sicut.lo. II. seu sect. 23. de Lazaro mortuo inquit; Lazarus amicus noster
dormit, do ut a fomno excite eu. Vbi discipulis respondentibus: Si dormitsaluus es. Explicauit metaphora, manifeste dicens. Mortuus es. Vbi subiungit Euangelista quod Desomno mortis diisset. Et bene tam Lazarus, quam puella, licet mortui,dormire dici poterant, cum tanquam a sono mox essent a mortuis excitandi. ergo nihil sequitur contra Euangelia . . Decimon ono, illud quod circa iusiurandum in Evangeliis dicitur,non prohibet iuramentum cum debitis circumstantiis; iustitiae, necessitatis,& veritatis: sed prohibet periurium, de frequentem iurandi consuetudinem, ex qua quis facile in periurium prolabitur. Item iuramentum in communi sermone sine necessitate, quod erat frequentissimum: Propterea Chri sus tantopere inculcauit. Vigesimo, Nec est co tradictio inter Euangelistas, quoad Crucis gestationem ad Caluariae locum; patet enim ex contextibus; prius gestasse Christum deinde Simonem Cyrenensem. Sic August. lib. 3. De consensu Evangelisarum cap. I o. Insuper ide S. Doctor in quatuor lib.editis De consensu Eu gelist pluribus etiam ante Mahometum saeculis, omnem difficultatem circa Euangelia, quam vel humanae mentis imperitia
136쪽
CΑP. VIII. SECTIO Ι. Irrpos et incurrere,v e I sophisticae adinventionis pervicacia posset obijcere,ita dissolvit & explicat , ut nullus sit locus dubitationi relictus.
ReJondetur ad ea quae obiiciuntur contra Eua gelium,in quantum eti Mosaicae legis
OBiicis pluribus in tui libri locis: adulterata suisse Euange- Non beon ita , in his praesertim , in quibus Mo si legem tollere,&veteri Testameto derogare conatur Vt est locus, in quo prohi--β η betur libellus repudii, & uxorii pluralitas; aIter in quo prohibe- i' 'RItur ultio,& talionis poena: ite in quo adulterae lapidatio praepe- ' ... ditur a Christo. In his, & similibus locis , in quibus Iegi Moysis '
derogat ; omnino vitiata esse sentis. Dicis enim, non solii facere contra legem Moysis; verum etiam & contra alium Iocum Lua.igelis, in quo C hristus ait: Iota emum, aut unus apex non praeteribita lege ergo non potest derogari Moy sis legi: & loca Euangelii derogatoria, Euangelica non sunt, sed supposita . Respondetur: ex his non bene inferri adulterationem Euangeliorum : nec esse aliquam in Evangelijs contradictionem rquod facile patet, omnia, & singula, legis praecepta perspicienti. Inter caetera enim praecepit Deus per Moysen: expectandum esse Messiam , ipsumque audiendum,illique in omnibus obtemperandum : inobedientes vero, & Messiae rebelles, externalia nandos. Hoc praeceptum legis Moysi praecipuum habetur Deuteronomij te. versa r. Pro e tam degente tua de fratribus tuis
D Chrisii au Ioritate ad Mosaicam
137쪽
etitiscue messus tabit tibi Dominus Deus tui: lsum auara ,
iis petist a Domino Deo tuo in Horeb; quando concio congre tas, atque dixisti: Cltra non audiam vocem Domini Dei nui, O ignem hunc maximam amplius non Cidebo, ne moriar. Et ait mmmus mihi. Prophetam sus talo eis de meaeo fratrum Dor smilem tui: ct ponam Cerba mea in ore eius, siqneturque ad Qui Eu. inge- eos omnia quae praecepero illi. Lui autem verba eius, quae loque-ι m iee m tur in nomine meo, audire noluerit; ego visor exiniam. His vor' ' ' bis promittit Deus Prophetam a se mittendum : &simul prae--,, cipit, ut illi in omnibus obedientia praestetur, ut praeallegata verba sonant. Hoc ergo mandatum, est mandatum legis Moysi ; quod quicumque seruauerit, negari certe non potest, illum legis Moysi praeceptum seruare, & seruare legem Moysi: illam enim legem dicendus est seruare , cuius legis praeceptum quis que seruat, Qui autem illud praeceptum non seruat, certe soluit legem Moysi, & dici potest legis Moysi transgressor dum
legis Moysi praeceptum non seruat. Est autem praeceptum , de obediendo Messiae: ergo, quicumque Messiae praeceptum non vult seruare, legi Moysis non vult obedire . Patet autem, nec est dissensio inter Christianos &Mahometanos , Christum Messiam e se Iesum Mariae filium. Ergo quicumque praecepta ii Icsu Mariae filio non suscipit, hic legem Moysis destruit. Hic positis: patet, quam bene loquatur Christus; dum in , Euangelio dicit : Se venisse ad complendam legem latam per Moysen : quia in ipso compleretur illa promissio de Messia a Deo facta. Bene etiam dicit nec unu lota,nec apice praetereun dum a lege; sed omnia complenda. Nam cum antea caetera praecepta, tam caeremonialia, quam iudicialia, quam etiam &moralia,legis veteris, a sanctis Viris plerumq. impleta suissent: hoc unum nondum erat impletum, quia nondum Messias aduenerat: unde, nec illi obedici tia reddi poterat iuxta illud praeceptum: per aduentum autem Christi factum est, ut pollet impleri: ac proinde illud tota, ille apex; idest illa pars legis quae nondu aliquando suerat impleta , & poterat dici praeteriisse se i per aduentum Christi factum est ut non prςteriret,qvia impletum est illud quod supererat implendum. Et ex tunc dici potuit: nulluS apex,nullum Iota a lege praetcrijt. Voluit quodammodo mantiducere Hebraeos Christus illis verbis ad scrutandalagio pronusta,& pracepta; ut bene omnia perspicientes, intc
138쪽
C A P. VIII. SECTIO I. Mycaetera hoc etiam a Deo praeceptum animaduerterent, & Metasam in lege promissiam agnoscerent , prout etiam IO. I. n. 39. seu se a. 1 1. alias dixit e Scrutamini scripturas , quia vos putatis in ipsis vitam aeternam habere; ct illae sunt,quae tesimonium perbibent deme ;& non Vultis venire ad me, ut vitam babeatis. Quod si bene perpendatur illud Mosaicae legis praeceptum: s --I ,.
constabit, virtualiter continere duo veluti contrariar scilicer, am l.- ut posset infirmare legem & derogare omnibus &singulis eius- vmper e-dem legis praeceptis a di ex altera parte, ipsam legem eo uio- ,
do infirmando a reddere etiam quodammodo aeternam Illo Z. . . .
enim praecepto, &promissione Meimiae, significatur dandam , qt V' Mestae venturo plenam potestatem ins andi, derogandi, mutandi &c. cum dicatur ubi sepra Dςuter. Id. aeui autem Uerba eius quae loquetur aurire noluerit, ego vitor exis am ponam verba mea in ore eius, o loquetur ad eos omnia,qua praecepero die. Quare , si veniens Messias dixisset; nolo , siue, non vult Deus ut amplius illa praecepta seruentur: sed haec alia vobis eius nomine praescribo. Tunc utique esset omnibus Veteris lς-gis praeceptis derogatum supponimus enim Messiam auctoistatem & potestatem a Deo habuisse; ut illis verbis patet , de nulli dubium est, posse legi a legis conditore derogari, unde
in eo casu Lex antiqua esset aboleta, nempe quoad omnia praecepta. Ex alia vero parte, adhuc in suo robore persisteret rimo actu magis compleretur quoad illud unicum praeceptum, de Messia audiendo , illique obtemperando ; cum subditi Meiasae actu obtemperarent, &noua ab ipso lata praecepta actu seruarent. Et sic simul dici posset lex aboleta, & completa . Ita in casia nostro:De facto venit Messias,noua praecepta dedit, prout in Evangelio : imperfecta quaedam permissat 3 veteri , prohibens in noua: tollens poenam talionis, libellum repudii, uxorum pluralitatem, &c. Quae prohibens , 3e noua substituens
Messias, non destruxit legem , sed impleuit; nempe promissum illud a Deo in lege per Moysen factum: de Messia mittendo &c. Nec dicendus est Christus propterea legis transgressor , quia ipsa lex testatur: illum habere potestatem: & Princeps, legis conditor, non potest dici legis transgressor , dum legem mutat in aliam: quamuis dici possit legis derogator. Is vero tantum dicitur legis transgressor; qui, cum subditus sit,& a Principe potestatem non habeat, audet legem i nfringere, mutare, P vel
139쪽
vel non seruare .Christus autem mutauit legem habens muta di potestatem, ut patet ex allegatis . Miror autem Mahometicae sectae professorem audere, Christum lesum de eiusmodi mutatione notare; cum eliis potestatem in Alaorano Mahomet clarissimὰ fateatur, praesertim
c. i. cui titulus est. Ac di γ ' De sum ilia Amran, pag. mihi I, ante med. cap. ubi his verbis Christum inducit loquentem
in eas , ct euadent volucres ceri per Dei omnipotentiam; cdi I mmutos, ct leprosos, ch Ciuisco mortuos, Divina ope : ct annuntio Cobis, qutii comediatis, ct quid recondatis in domibus vestris , insignum vobis in deles sis; in te monium, , conmmatis-nem corum quae per me sunt, seu dicuntur ex Tora, sti lege Mns ; ἐν ut permissa, o licitafaciam vobis quaedam, o ae pro- bibita erant Cobis per legis articumo a Domino veLIro . Timet. ergo Deum ct obtemperate mibi . Et capit. cui titulus est De domo affabre extructa'o rata, pag. mihi o similia repetit Alchoranus ἡ
140쪽
C A P. Vii I. SECTIO 1. Ir x Uest: Et cum oenisset Iesus cum euidentibus is dixit eni a duos eumfapientia, o ut declarem Vobis quaedam, in quibus dissen tiunt ad inuicem. Time ergo Deum, ct obedite mihi. Cuna ergo clare asserat Alchoranus prςdicto cap. r. Christum potui is mutare legem, & ea quae prohibita erant permittere & si luere sprout i p. loquitur, seu facere licita: non potest Mahometa nus Christum de mutatione legis arguere: propterea existimo huiusmodi calumniam ab alio, idaeo sorte Aliquo, suppositam in tuo libro,non a te appositam ; sicut & execrationem illam tirmatos Christi Apostolos, de qua supra: fuerunt sorte supposita dum Perside Romam per tantos viarum tractus incederet. Et ex his patet, non beniὶ inferri gdulterationςm Euangelio .. rum in illis lucis., in quibus Vetus 6 legis praecepta tollunt, d de imperfecto ad perfectum reuocant; irarratur enim ibi, factum esse a Christ , quod in Veteri lege ab ipso faciendum praenuntiatur de faciendi.pote stas declaratur. Item dicitur illis locis Christum fecisse id, quod neque Alchoranus ausus est, propter rei evidentiam seu certitudinem, inficiari. Non ergo possent in illis locis Euangelia de adulteratione notari.
F Vit autem conueniens, legis Mosaicae in Evangelicam mu- Distatio: sicuti conueniens est, impersectum ad persectionem , 0 Gi ie- deducere: talis est enim Dei ordinatio, etiam in naturalibus; exempli gratia: Plantas prius facit germinare , exinde paula. tim crescere , dς inde florescere, & tandem fructus producere; '& sic. de singulis: ut facilE patet consideranti: Ita in moralibus: ab initio Deus per naturale lumen rationis, naturalem le- 'a hominis menti th idit. Deinde, cum sola non videretur suilicere propter mentis acumen originali culpa hebetatum ,