장음표시 사용
281쪽
autem dixit: Ite de cogite ad Euatigelicani lamm, i. et quia cuni fides humanus sit actus, libertati est relinquendu*, . - amet libere elleiatur & a principio, intrinseco ; Noaeta enim si des improprie fides dicitur. . . eQuantum adfinem, etiam patet esse austam, quia nou respicit singularis personae utilitatem, sed ut iliως ον omnium p riter e de stin er respectu uniuersoriun loquitur , c --ptionem facit alicuius, sed omnes citam pr*cupio sub t quo eadem natura complectitur, nec eos lege distinguit quos nec
Quantum autem ad materiam,patet , quia circa debitum ci
Et tandem quoad formam, quia debit & conuenientiata precipit, opposita vero prohibet: ita ut illiu 'Maspositione inoattenta animi consideratione perpendens , exclus nitore N
Sed ta insuper circa materiam , de simul circa sormam viri enim loqisi de alteriurapotest, quin sermo de vir Mi piose-tatur, aduertendum est ad hoc ut lex complatai Gle. uicatur svr precipiat S dup alti reari indem materiam, P idest circa omne debluati si ii parte. bidi tantia res paciat, doc adaequale persecta dici'. non potest .' Animaduerte igitur, quam bene quam plena Euangeliea ita icuca omne. debitum illi ponat dc
Vniuersum horninis: debitum , vos est respeetiri Dei , ines respectu siilmsit , udi i respoidire proximi : Oxtra hos,nonfinaliquid , cultis bonimia aut debitumi teneatur rationalis crea εtura pros: Rens uti ex itiiris cia precipere ecbet circat dedibitum relecta DHUχ Mebitum irinpectu siti , seu ipsiusmet subditi cui lex datur, & circa Pn imum , seu confiibdtrui i mi concreatiirali, Cumqtie circa uniuersa haec debita 1 die dissis silarit, nihil legi deest quominus absolute rectissima, Sipersectissima dici possit . v xin Ita etiam iustitia per cla & completa ordinat hominem, compotat . frim ' 'ad Deitha, secundo ad seipsum : tertio ad proximuma. : - I)um enim quisque ordinate vitam 'ducit, Deo reddensqMod O. Taa Deo debetur, sibi quod suum est , proximo quod pro imi μ ρ est ad I . inc Persecte i ullus censendus est, tanqqamr uiuersan conv-
282쪽
viriti. . .. plens iustitiam, cum praeterea aliud qui 'piam irem sis ad quod mikd, Eisa. homo ordinetur. Lex pernEuangclica iubet, Deo redden-vrua ιetis. dum omne debitum sibi pariter S proximo : S in nullo detrahit debitum aut Deo, aut sibi, aut proximo. Ergo rectissima
- Patet autem illam reddere Deo omne 'debitum. Primo enim iubet, reddi illi debitrum cultum. debitum amorem dicens. Mattia. 21. seu sect. 7 . Marci 12. seu steti i. Diligo
Dominum Deum tuum ex toto orde tuo, tota amma tua , ex
omni mente tua, ct ex omnibus viribus tuis,,Quo praecepto totum reddit Deo, non enim Deo sufficit pars cum iit in x totius , &propterea iubet reddendum illi Secundo , ordinat proximum ad se ipsum, ut si ilicerse dorito amore diligar ut vitam aeternam sibit praeeligat, N prses eii-tia transitoria despiciat: ne illis illectus, permanentia in aeteri num amittat. Eaque de causa iubet quemlibet suis concupbsceniijs non assentiri, sed reluctari .l eas repellere , illarum qi motus rationi subuccre Ac. Propterea inquit Matth. I . num. 37. seu seel. 29. S cap. I 6. num. a. q. seu feci. 32. Marc. 8.num. 34. seu my Luz 9. num 23.seu sect. 34. cap. Lq. a num. .lseu sect. 33. M 6. cap. II. .num. 33. seu feci 62. Ioann. ca'. I 2. v num. 2 seu stat. 29. Iam non oditanum Dam non poterii metis esse is putas Et ex alia parte iubςt dialcetaonem Matth.rΣ2. 4 iupra, Miliges u i Mn. Qiliasci ἀ- , Cet, cum in homine duo appetitus insint; Vnus rati malis, quo vera bona appetuntur: in sensitivus , quo apparentia, di sensibus dulcia concupiscuntur, suprium appetituS xςtrδhit rationalem inclinationem a desiderio permanentium bonurum : iubet odiumexerceri contra telisitiuum in quibus 'pponitur rationali; ει amorima res ita rationalis, ut vegetior in
d ertio, ordinat hominem debito respectu ad proximum, dum iubet illum diligi sicut se ipsum,ubi supra Mattia. zz, Di mi proximum tuum scut te i um. Et Matthasii T. I x. seu scet. I 3. & Lucae, 6. 3 ii seu sect. 2O. Omnia qu cumque vultis ut vobis Deiant homines, faciterilis. Haec enim debiata rectitudo est , ut sicut proximus etiam homo est, &Dei creatura ad eius imaginem cito ala, ct pari dilectione a Deo omnium Patre tamquam filiu4 diligitur,etiam a proximo tamquam
283쪽
quam ester ipse, S. tamquam . frater: quia frater dicitiirtati quam sere alter, vel alter ego: pari dilectione diligatur . Noli enim respectioDei ditarunt, quoad relationem & ordinen creatur unde desumpta est regulae illa morum praecipv iro pectu proximi aeuod tibi vis aeteri feceris,quod tibi non ς6 -- teri ne feceris. quae in sacris paginis habetur locis praeallegatis. Et Aristoteles ipso quamvis ethnicus agnouit, ut 'Pλ et libro septimo Politicorum cap. secundo polF messiuii ν . Vbi dicit absurdum esse, aliam legem velle pro aliis aliam, pro ses hoc sibi fieri, illud vero alijs, pro se iustitiam,pro alijs vero iniustitiam &c. Quia vero quis'. sibi pnoximior est,quana alteri; propterea Euangelica lex prius iubet diligendum se ipsum, deinde proximum, ad instat illius dilectionis ' qua semetri ipsiim quisque pros intur. Propterea inquit ubi silm , uitii. . loe. Diliges praxinum tuum,sicuti te j Π, Quibus i incat, dilectionein suis bere esse quasi exemplar dila ivini' proximi ii Proximi vero dilectionem ex illa derivata umquato
imaginem .irinis cst autem exemplar, quasi i imago si
gentia distans 'α quamuis in Mo ea lege laristari siqn
adductas in respongonibus ad obiectiore ηιμὴ ψnt i gelia ) aliqua minus persecta suerint permissa, noIuit permittere amplius Euangelica lex Vnde non vltra uni viro plures simul patitur esse uxores: quia natura humana hoc exigit, Vt uni unica tuogatur, sicut a principio in hominis creatione a Deo ordinatum est . Et in Vcteri lege numquam dicitur, aut iubetur, Ut unus plures duceret, sed fuit conniventibus legis oculis tantumodo permissum. Caetera vero legenti sacra Euangelia caeterosque libros ad Euangelicam legem spectanteS,facile patet, quam sint recta, cum omnia mala prohibeant, omnia bona praecipiant, quae tamquam necessaria rectitudo exigit: S ad illa quae non necessar1o ad rectitudinem faciunt, sed ad maiorem quamdam iustitiae exuberantiam, hortantur si non praecipiunt, ut sunt consilia Euangelica de castitate Matth. 19. seu sect. 1 9. & r. ad Corinth. 7. ad hoc ut purius, Nexpeditius Deo vacetur. Consilium de paupertate, Matth.
I9. num. ar. seu sect. Si. Consilium benefaciendi his qui no-
284쪽
his sunt molestiae aut detrimento, Matth. . seu I, 9 C silium de non litigando . sed petenti libenter& ponte omnia icedendo , ibidem. Consilium de eleemosina di miscricordia . etiam extra casus necessitatis, Lum C s: num. - solos . ,Σoi, Consilium de oratione, Luc. agia seu sect. m. cic. quae lon-i
In quibus nihil dissonum re a rectitudine aliquo modo dis stractum potest inueniri. Et in omnibus communem utilita loem, & uniuersalem bonum totius Ecclesiae, respicit: non num peculiare unius tantum vel paucorum vel plurimorum i sic enim recta non esset e sed bonum omnium in aeque prospicietis, omia bus ius proprium reddens , dc propterea dicitur. Euangeliem iugis Leclesia Ecclesia Catholica, seu *nmersalis. Vnde patet, Euangelicam legem omne complecti iustitiam, ita ut i ulla sit ratione finis, quiest utilitas omnium : iusta ratione legislatoris , qui est hristus Dominusi omnium ac Deus, ut in serius suo loco patebit : iusta etiam eadem de c-sa, quia legissator ad fidem non cogit vi armis aut bellos sed ad fidem tantum suadet, ratione, praedicatione, Vcm tis proposcione: iusta tandem ratione materia S sorinae', cunia omnia dhbita di c5uenientia praecipiat,& uniuersa illis contraria prohibeati tam circa muni , quam circa seipssim, quam etiam et ca proximum.
285쪽
De Alchora vicae legis intumlia.
MAhometi autem lex statim conuincitur a debita rectitudine esse aliena. Non enim respicit bonum uniuersale is u ,-- omnium; sed bonum peculiare unius vel etiam multorum , ιν a. unius partis. & non totius. Relaxat enim plurimorum potentiam , & imbecillium nimis coarctat indigentiam . Aristoteles . autem 3. Polit.cap. s. in hoc 'dignoscit iustam rectamque legem ab iniusta, sic dicens. Luando igitur unus, vel pauci, ver multi communem utilitatem ogabinnatione sequuntur , has esse, rectas Rerumpub. Decies necesseeor. Luando autem a propriam Utilitatem , vel Cuius, Celsaacorum , via mustortim g π rimantur, transgresones sunt ct labes. Et post pauca. Vocare. autem consueuimres, cum unus ad Gilitarem communem re iaciensgubernat, Negiam poterialem. Cum vero tauri gubernant plures ad communem utilitatem , dicimus AHImeratiam, seu optimatum Cubernationem . Cum autem multitudo ad con Gmunem utilitatem Lernat, eomnunt nomine vocat γ' Respubi ea. Et hoc in quantum recta citaex, & gubernatio . De iniusta autem sic inquit idem Philosophus ibidem. Protabuntur vero , ac trian grediuntur buiusmodet Decies t. Ex Re ma quidem gubernatione in Tyrannidem e Ex Aristocratia in UIstarchiam. iris paucorum potentiam: Ex Ii publica in popHare fatum Tyb annidem esse dicimus dominatum zmus ad proprium com
modum intendentis. Paucorum potentiam, etim ad opulentorum commodum gubernatur. Popularem vero , cum ad commodum e emorum. Harum autem nulla ad communitatem respicit. Sic Aristoteles. - Non recenseo hic inius ilia quam contra caetcros iubet exe quenda Mahometus,nempe ut armis cogatur alieni ad Maho- metica legem,vel certe cogantur ad tributu, di ut rapiant alienorum bona Mahometani, S in seruitutem redigant caeteros. Sileo etia complura iniusta quae praecipiuntur in Mahometica Iege aduersus extraneos: loquor aute de iniustitia quam exer
286쪽
Mahwin ii uincitur Mahomet, tyrannidem instituere contra ipsosmet ibes u ais,i. Mahometicam sectam profitentes: non enim respicit commu- ea. ne bonum, & omnium commodum & utilitatem ; sed propriam: ipse namque quam ali)s arctam facit legem, sibi multum relaxat; praecipue in iss,quae ad carnales pertinent concupiscentias. Praecipit enim cap. De Mulieribus, ne propinquas consanguineas seu affines sibi uxores assiimerent, duabus pag. post initium capitis sic dicens.
dest. Ne comisceamini eo mulieribus quae cognitae fuerunt a tribus V Iris , quoniam turpe es, cla malum, ct iniquum probibitae sunt et bis matres vors, ct Aliae ves , ct ---
yrae, o patrinos et Vira , ct hastatris Vesri, edi Aiae sororis
ves , σ nutrices Ue,irae, edi line quae ex dem uberibus De J-xerunt, ct matres uxorum Vesrarum, edi priuignae et Virae, eri Haec tam clare, S praecise , singillatim, tam diligenti enumeratione prohibet, dicens,illa praeterire esse turpe, & inhone
At sibi licentiam sumit amplissimam cap. De Haeresbus, de sectis seu partibus; quod est c. I . tertij libri, ubi De iuri illum, qui in Prophetis suis olim semper sanctitatis signa re
287쪽
M A P. V. OCT. In Σ3squirebat , 'his verbis conatur facere suaestibidinis pellicem i, post medium cap. pag. mihi. ΑΟΙ.
Idest. O Propheta nos rene concedimus tibi in uxores tuas omnes quibus dederis mcrcedes suas, er quascumque acceperit ma nus tua, uas patrui tui,5 suas amitae tuae, o filias fratris matris tua, ct sinas materterae tuae, quae peregrinatae sunt tecum , ct quamcumque mulierem credensem , quas tibi propbetae prosiluere is erit, idque tibi speciatim, ct gulariteρ concessitur ; non vero alijs quibuscumque. Iamscimus quid illis praescripserimus de eorum Uxoribus, ct de ancillis suis, ne agitium perpetrent; Ecce quomodo Mahomet Alchorani legem in proprium commodum statuit, ut Tyrannica sit . Qualis nam ratio exigebat,ut sibi libidinis staena in tantum relaxaret,& ut liceret cuiuscumque generis mulieres, siue consanguinitate , sue affinitate iunctas , carnaliter cognoscer sorte quia esset Propheta, & legislator At hoc in contrarium potius facit; cum enim legislator esset, oportebat caeteris praebere exempla castitatis potius & sanctitatis, non vero libidinis: & decebat Prophetam esse sanctiorem & honestiorem populo. Si enim ipse nefas & turpe dicit esse , concubere cum consanguineis, viris plebis & caeteris hominibus, quanto magis turpe & nefas esse existimandum est in Dei Prophe-
288쪽
ta; cum & coeni seros magis pateant in serico, quim in rudi panno; & maculis deturpata eo turpiora videatur quo pretiosiora λ Ergo turpius est Prophetam cum consanguinea copulari , quam plebeiam : Vnde si Micni esset hoc relaxandum, ratio potius contrarium exigerer, scilicet, ut si liceret alusinon sanguineas ducere , hoc non liceret Prophetae. Non ita Chrisus i Euangelio, qui quambis omnia honesta, εοῦ recta pedi mitteret caetzris ; tamen ipse a delectabakbus abstinebat. :Uno iam pollet esse diues, Sthonellis oblectationibus: sensus mulcere,.noluit: sed dicere poterat: Vulpessaeas babent, ct volucres eaeli nidos : sinus autem hominis non babet ubi caput suum reclinet, & semper iter iaciebat per ciuitates, & castella,& laboris incommoda non rcfugiebat imo ut caeteros incolumes seruaret sponte se persequentibus obtulit, dicens. Si ergo me quaeritis , nite bos abire. Et Moyses ut mira, suo po puto propitium redderet, suimet electionem visus est in nus curare , & populi totius tautem sui unius saluti proposuit, dicens . Aut dimitte illis hane noxam, aut dele me de libro quem
scripsisti. Quam distat Mahometi statutum a Christidi Moyt
iis actionibus λ Christus de Moyses propter populi commodum incommoda se scipere non detrectauerunt : Mahomet vero propria inquirens commoda, populi incommodum non
curat . Nempe illi iustas leges tulerunt, omnium utilitatem considerantes : Mahomet vero commune utilitatem non re
spicit, ut Tyranni titulum consequatur. Non enim Tyrannus aliud est, prout inquit Aristoteles ubi supra, nisi legislator ad propria commoda legem strens. Nec in eo sistit Mahometi Tyrannis, nisi etiam alia pro sua comoditate statuat sibi propria, iton cu aliis comunia. Pro quo sciendum est; Mahometanis licere per Mahometi legem, plures uxores simul' habere: Non licere tamen unam spernere ,& inter eas aequalitatem non facere, in victu, investitu , &consuetudinc, ne praebeatur ansa iurgijs & inuidentiae : ut cap. De Mulieribus habetur, sub initium . Ipse vero Maho mei in ea lege etiam sibi dispensat, eodem c. De Haeresibus m-
mediate post praeal legata, ubi sic inquit,
289쪽
Idest. Co iutare eum quacumqueex E is tibi Ab ery, meam inbabitare fac quacumque Domeris. Er non erit tibi critiui , via ad hanerare dere. Iab illa Horde . Ime tem parum e .cer ι et jam gratum babeunt ipse quicquid tibi libuerit , di non coner ontur ἡ ct rex11placeant sibi sis qna es eae re , quam illis dederis . Hic etiam sibi peculiariter suas uxores ad beneplacitum pertractandi licentiam sumit. Vbi etiam illud recurrit argumenium:cur Propheta, tui est e debuit plebi exemplar iusticia: S aequitatis, Pollet aequalitatem cuin uxoribus non seruare λ . Verum haec etiam a rudibus S carnalibus substineri aliquomodo possent, licet crassis falsisque argumentis, nempe si di cerent: Prophetae propter eius excellentiam potuisse legem aliqua relaxare . Crassam dixi eiusmodi rationem, quia ex illa potius insertur contrarium , quia Propheta, ut supra dictum best , praebcre debet exempla probitatis & honestatis, & non e contria. Quid autem responderi poterit ad argumentum eui dens iniquitatis λ Est lex posita antiquitus per Moysen, deinde confirmata per Christum, S ab ipsi, etiam Mahomet non im
probata in omnibus hominibus , nempe , non esse concupiscendatin alierius uxorem , nec cum ea se commiscendum,esseque talis lex tam propria nostrae naturae, ut etiana antiqni Id lorum cultores adulteria S adulteros execrarentur. iEt Maia
homed iubet,adulteros grauibus subijci poenis, in Alchorano, ο, -- cap. De Luee. Ipse vero aliquando captus uxoris Zaidi pulchritudine, non soloni concupiuin, sed etiarii Zaido abstulit, & sibi copulavit . Idqtie non estingimus nos, sed ipse Mahomet testatur γ -- idest. De Haeresibus ci
290쪽
ca medium, & Mahometani non inficiantur, cuin clarissime ex eorum libris ediastet'. verita Alchorani sunt haec pag. imhi os.
Idest. Et eum diceres illi, cui Deus gratiam suam largitus es, ct tu etiam beneficia contulisi . Aerem tibi uxorem tuam, ct time Deum. Et abscondebas intra temet sim quod Deus in te operabatur, O timebas homines: edi Deus dignior es Ut timeatur. Cum igitur Zaidus miserit ex ea delectationem suam , nos Deus copulavimus illam tibi, Ut nonsi delibus peccatum in Exoribus de retorumsuorum,cum delectationem ex illis perceperint: ct Dei opus factum es:& non es t Prophetae Imputandum ad. Lpam illud, quod Deus ipse perialiter eone P. Ecce quomodo speciales seu peculiares leges illico iactabat, quandocum qu 1uae libidinis exigebat indigentia. Non illi suffciebat peculiaris lex de licentia copulae cum consanguineis & assinibus. Non alia lex specialis de licentia inaequalitatis inter uxores :nisi etiam hanc tam ampla libidinis licentiam usurparet,ut sibi etiam alienas uxores liceret prostituere. Plura addi possient,in quibus propria commoda in suailege respicit Mahomet; nempe , ut nemini liceret mulierena a Mahometo cognitam aliquando cognoscere, eamque culpam esse grauissiuaam; quod eodcin cap. De Haeresbus praecipit, post medium. Vnde uxores post mortem Mahometi coactae sunt in viduitate tabescere,
Aliud etiam speciatim, de exuuijs in bello adeptis , praecipit