장음표시 사용
531쪽
fie, quae superius assignata esti Vbi ostendimus,solum Verbum,
quod per intellectum procedit, procedere per generationem , non vero Spiritum sanctum; quia intellectus operatio,de sua isso ali ratione, intendit similitudinem obiecti cogniti: Vc Iuntatis autem operatio non est cum tali expressione,de sua sermali ratione; nec obiecti similitudinem intendit, sed solum in obiectum suo amore rapitur, S ad illud inclinatur, seu pro- ipendet. Is vero Filius dicitur,ut diximus, qui ex vi.suae proces sionis similis in natura procedit. I . S.ed instas iterum,ad probandum,Spiritum sanctum etiam is esse Pilium: quia per suam processionem Spiritus sanctus non procedit dissimilis, sed etiam procedit similis; dicimus enim, eis ari. non solum Filium esse Deum, sed etiam Spiritum sanctum esse Deum. Vnde procedit similis in natura per suam processio nem . Ergo pari ratione crit dicendus Filius. Respondeo, Spiritum sanctum procedere quidem ex vi siue processionis, similem in natura , quia non procedit nisi Dcus; nahilominus haec similitudo in Spiritu sancto, non est ex vi suae procellionis tarmaliter,ut talis processio est; sed veluti materialiter: non enim actus voluntatis,ut actus voluntatis est,habet illi communicare estentiam diuinam; sed latum, ea ratiora,
essentiam diuinam illi communicat, in quantum dat illi esse di- uini amoris: & ubicumque aliquid diuinum reperitur, ibi propter diuinae essentiae simplicitatem, totam necesse est teperiri diuinitatem; nec enim diuinitas habet partem , S partem; ita ut possit dari pars, ct non totum: cum ergo Spiritus sanctus ,
producatur ut diuinus amor, irmaliter ἐ veluti per conco tantiam, seu propter identitatem Diuini amoris cum diuina essentia, accipit omnem essentiam. At posito hoc impossibili, quod esset distinctio inter Diuinum amorem S diuinam esctentiam; Spiritus sanctus esset quidem diuinus amor, non autem diuinam obtincret essentiam . Aliter autem Verbum, procς dens per intellectum, quod etiam, posita tali impossibili conditione ; nempe, quod intellectio ellet distincta a diuina essentia , nihilominus adhuc obtineret, ex vi illius intellectionis, omnem diuinam essentiam quia ille actus habet exprimere de sua λrmali ratione obiectum suum: Talis autem intellectionis obiectum , est omnis diuina essenta a 2.
532쪽
S ita, Verbum etiam Deus esset. Unde patet, Verbum duplici
ratione procedere,ex vi stiae processioniS,Deum t una continu- .ni, licut etiam de procedit Spiritus, veluti materialiter & ratione identitatis: quia, sicut Spiritus sanctus accipit omnem Diumam essentiam, eo quia essentia Divina est idem quod Di- unus Amor: ita Filius accipit omnem essentiam Diuinam . quia intellectio est idem cum ipsa essentia, & non potest communicari unum , non communicato alio,& hoc propter identitatem . Haec autem communicatio non facit filiationem, . Alia autem ratio est, qua Filius Diuinitatem omnem accipit,
di qua est Filius ; quia intellectio , per quam procedit, est, de se formaliter, exprellitia totius Diuinitatis; quod non obtinet procellio Spiritus sancti: α propterea non est Filius sicutest persona per intellectum procedens. Et hoc est, quod significatur in desinitione generationis supraposita et Elas origo Diuentis
is Cluente,' principium emiunctum,tendens msi Mussinem natara . Quia scilicet similitudo debet esse intenta per ipsam proditiniouem, maliter ex vi sua, non materialiter tantum, ad hoc ut dici possit generatio ἱ di te inus, qui producitur . sit Filius. Ad maiorem claritatem affero exemptu de Eua, prodii cta ex Adama costa,& de Abel,nato ex Adami semine. Cur Abes filius fuit Adae non autem Eua, cum uterque originem duxerit ex substantia Adami, & uterque similis inmatura pro ce flerit, limo ex homine Z Certe nulla alia rationabilis dis sparuas assignari potest , nisi quia Abel processit, ex vi suae pro-- cinionis formaliter . similis in natura; virtus enim seminis hiala. mani humanam naturam intendit,& ad illam producendam, ordinatur. Eua autem producta est ex costa, in qua non erat - virtus, quae humanam prolem intenderet; sed per accidensi fuit, ri ex ea formaretur homo: poterat enirn ex ea etiam o-Brmari vetaris,potius quam homo . Ex hoc exemplo facilius patet disparitas, inrer proconionem Verbi per intellectum , quod procedit ad instar Abel: Et processionem Spiritus sancti -pervolimtatem, ad culus instar est processio Euae . Non ergo plures sunt filij, sed unus tantum . Nec grati Dei Verbum, Filium nuncupamus, eum sic sacra Scripturarum testimoria loquantur: nec mirum erit,si Dei i
:pientia eicanus Dei Filium i quiaDei sapientia,& Dei Ver
533쪽
hum,non est tamquam sapientia Sc verbum creatum . Si enim intellectus nostri, vel etiam Angelici, verbum, filius dici non potest, ideo est , quia verbum tam humanes quam Angelici intellectus, no est substantia,nec similis in natura, Angelo aut homini: verbum enim hinninis non est homo, verbum Angeli non est Angelus; sed Angelus , homo sunt substantia, ipsorum verba sunt accidentia. Diuinum vero Verbum est substantia, ac proinde subsistiens; est idem ac Deus, eamdem nam turam Patris obtinens, dc propterea, cum similis in natura pro cedat, ex vi siue processionis, omnia requisita ad persectam generationem obtinens, vere micitur Filius, ct vere Filius dici potest. Vnde in sacris Scripturis, ut supra tetigimus, quaecumquoad Filij persectionem requiruntur, de illodicuntur. Concertio: Non dum erant abris ct Co iamconcepta eram. Partus et Ante colles ego parturiebar. Insuper, quia in animantium M- ratione reperitur Potentia activa in patre, quae dicitur gene rare; potentia passiua in matre, quae dicitur concipere, ducta paritate, Patri soli, quia solus est in Filii productione, & sine alterius consortio Filium producit , tribuuntur utraque,tal spatris quam matris propria. Generatio Psalmo 2. Filius meus es tue ego borieonia D. Conceptio ubi supra: Nondum eranta si, ct ego iam concepta eram. Et utrumque simul Psal. Ios. Ex utero ante Iuriferumgenta te. Reliqua omnia quae in foetibus persectionem dicunt, Diuingetiam proli possunt applicari, sicut de in caeteris Scripturae io, cis tribuuntur, quae nos breuitatis causa praetermittimus. Ergo, non gratis effinximus nomina,Fili , verbi, Cener tionis , &c. sta ex Scripturis accepimus, di iurc retinemus.
534쪽
Sestilli difffcultati quartopropositae.
Blicis praetereat non posse dari Verbum disticium litae Iih.' Diuinis et quia hoc Verbum, seu expressio Diuinae essen, ruit oue - D tiae; veI est per scientiam omnium corum quae sunt in Deo, vel f -t-φ - .iSi eae cum scientia, sequitur circulus; quia, ad hoc vis ' ' V sit talis scientia, debet praesupponi obiectum adaequatum talis νυςm A. - scientiae obiectum est etiam , inter caetera,
zzz irata voibum, quia Verbum est aliquid in Deo . Ergo
. ante ipsam scientiam debet supponi ipsum Verbum. Ex alio capite, ad hoc ut sit verbum, debet esse talis scientia,cuius, Verbum est terminus i. Ergo modo praesupponitur Uerbum, modo priesupponitur scientia. Vnde ponitur circulus, & neutrum
i . Si autem productio Verbi non est per icientiam adaequatam ' omnium quae in Deo sunt, sequitur processus in infinitum et uia, dum superest aliquid vIterius cognoscendum, potest dari alia scientia, di sic aliud rimum, & alius Filii . Positoi csecundo filio hic est etiam cognoscibilis, ergo per aliam scier tiam, ergo erit aliud Verbum, & alius Filius: qui etiam est co- noscibilis per aliamscientiam, & sic in infinitum infiniti na-zentur filii, sicut nouae ponuntur scientiae, cum semper ponantur noua obiectae truscibilia.. i. a i nota C IRespondeo . Dccd ui.cirsulum , nec causari processum irrain finitum. Pro cuius intelligentia dupliccm possumus via
Prima est, concedendo, expressionem Verbi esse cum Icientia omnium quae sunt in Deo ; non solum processionis ipsius Verbi; sed etiam processionis Spiritus sancti. Nec obitat,quod processio utriusque non supponatur in illo priori originis; quia, ad hoc ut aliquid cognosci possit, S scientiae sit obiectum, sussicit ut coexistat tempore cum ipsis scientia,& non requiritur ut praesupponatur. Prioritas autem originis non
toli et cxa sicutiam agoris: Interca enim quae coexistunt,
535쪽
ut potest esse mutua prioritas vel posteriori as; sicut in i
Creaturi S prioritas naturae non dicit prioritatem. temporis.
Exempli gratia : Sol est prior natura, quam lux ab ipso emanans; tamen eodem tempore existit, nec Sol tempore lucem praeit. Et in creatione animae rationalis, in instanti temporis quo creatur, habet etiam potentiam intellectivam, quae tamen est origine posterior. Et Anselus, dum creatur, habet potentiam intellectivam, in instanti sitae creationis; de potess, non solum suam substantiam , sed etiam suum in Nilectum commostere a nihilominus potentia intellectiva Angeli est, natura, posterior subitantia ..Haec autem posterioritas non tollit,quin possit Angelus in eodem instanti tae creatio us utrumque co gnoscere, tam suam substantiam, quam potentiam intellectivam ab illa pendentem . insuper & nds plerumque,per eam idem cognitionem , non soIum obiectuin cognoscimus, scd
etiam nos cognoscere animaduertimus P ta ut eadem cognitio siit etiam cognitio reflexa sui ipsius Ergo obiectum cognoscendum,suffcit, si eodem tempore coexistat; nec requis ritur,ut in priori originis seu naturae, praesiapponatur. Sic, in Diuinis omnia coaetema sunt, & quantilis in instanti aeternitatis lit Filius Patre posterior secundum originem, & Spiritus sanctus posterior utroque haec tamen posterioritas non impediet , quo minus Pater polliti 'gnoscere Filium, & Spiritua ,
sanctum,sibi coaeternunt. Ergo. circulus, ad hoc, est impertimnens; & non tollit, Verbi expressionem procedere ab adaequa ta scientia omnium quae in Duo reperiuntur. Nec sequitur processus in infinitum, quia illo unico actu omnia cognoscuntur, & exprimuntur, O non supersunt aliqua cognosccnda. Secunda via, qua, sublimiores ingenio, in huius dissicultatis solutionem incedunt,csae Concedendo, Verbi expressionem esse per cognitionem eoru in tantii in modo,quae praelu Pp Rumimin illo priori originis ante processionem Verbi: S non Per cψ-gnitionem eorum,quae sequuntur in instanti posteriora origi nis: se ilicet, procedere per cognsitionem totius essentiae diuitis, per cognitionem&ecunditatis ipsius,qua naturaliter petit, Peqintellectum communicari Filio, pervoluntatem commmicaxi Spiritui sancto; diis per cognitionem diuinae essentiae, Gibus suppositis eo a municabilis , non communicatae, prout in acti
exercito Ad in acta signato.Quod quidem negara non taxem in
536쪽
ipsa diuina e sentia reperiri etiam, prout abi trahit a secundos Se tertio originis instanti. Quare Pater, cognoscendo diuinam ac sentiam,inui . communicabilitatem,ta omnia. quae supponu-tur ante actum exercitum originis hiiij, producit Ι'Ilium,expri-
Cum autem inserturi Ergo sequitur circulus, ganda est consequentia: quia stientia illa, per quam procedit Filius, prae supponit adaequatum suum obiectum; quod obiectum, non est processio ipsa filii, in actu exercito r ipsa enim est actus &ex- γPressio, non expressionis obiectum. Cum igitur omnia praesup ponantur, non potest considerari circulus. Nec sequitur processus in infinitum:quia,quantumuis Pater, in priori illo originis ligno, non cognolcat Uerbi expressionem, prout in actu exercito, quia in illo priori non est cognoscibilis, cum non praesupponatur, sed per illam cognitionem fiat; nil ialom Inu S cognoicit, ta Verbum, quam caetera,quae origine post illud sequunturun actu signato : adueniente tamen actu exerincito, eadem indiuilibilis cognitio, quae prius erat cognitio rei, prout in actu signato, fit sine ulla sui mutatione, per variatione obiecti,per aduentum actus exercui, fit inquam , cognitio eiusdein rei,prout in actu exercito quia in tantum pruis non cognoscebatur,prout in actu exercito, in quantum non erat co
gnoscibilis;S per aduentum exercitii , non est positio diuersi obiccti,sed est idem obiectum, diuersis modo proposi tum; ad
euius cognitionem non requiritus notia cognitio, sed eadem stissicit. Haec autem difficultas,non est peculiaris,propter Verobi proccssionem sed etiam, abstrahendo a processione Verbi, in Dei scientia, eadem considerari potest. Nam Deus cognosscir,ante omnem suae voluntatis actum,iactibilia omnia, omnesque possibiles creaturas: talisque cognitio,scientia simplicis intelligentiae dicitur; deinde, insequenti originis instanti, adu est urinnae voluntatis decretum,& ex factibilibus, seu possibilibus,aliqua creare decernit. Itaque, ex tunccilla quae prius erat tantum possibili incipiunt esse futura; ac proinde , quae prius tantum tamquam postibilia a Deo cognoscebantur, post voluntatis dec retum,incipitant etiam cognosci,ut futura: Unde prius cognoscebat possibilia,tamquam in actu signato ; at, post voluntatis decre tum,cognoscit ut futura, tamquam in actu exe
cito. Quaeri igitur potest,ta noua hac scientia in Deo, adue niente
537쪽
niente hoc nouo suturitionis modo an sit nova icientia, vel ut eadem quae prius. Certe nemo dixerit, recte de di nis differes, distinctant scientiam esse ab illa simplicis intelligentiae:& aliam scientiam esse scientiam visitonis,qua cognoscit ut Blura; S alia scientiam simplicis intelligentiae,qua cognoscit vi. possibilia I sed dicent omnes,benς de ditiina simplicitate intelligentes, v- nam eamdemque esse simplicissimam scientiam,& non eo mutationem aliquam ex parte scientiae,sed tantum ex parte obiecti;quod prius erat tantum possibile, idque correspondet actui sanato: deinde per positionem diuini decreti, sit in.actu exercita, suo tempore existens,quod est esse suturum. Difficultas ergo non est peculiaris, respectu diuinae generationis, de productionis Verbi.: siue enim ponamus Verbulai per diuinam mentiam,sive non, difficultas eodem modo procedit u smilibus.
Respondetur ergo sicut responsum est; Verbum procedere per scicutiam adaequatam omiuum, orum,quae in Deo praesep- ponuntur cognoscibilia in priori signo, nompe etiam per c
gnitionem processionis,tam ipsius verbi, quam etiam cipiritus sanctimon tamen,prout in actu exercito,sed,in actu signato ; Sadueniente, in sequenti originis instan processione ipsa Verbi de Spiritus sancti,non sise addendam aliam cognitionem, seu scientiam sed illam eamdem simpliciisiimam, omnia creuosceres tam in actu sigrint cuni obiectini esset cognoscibile soluin prout in actu signato quam etiam in actu exercito, dum obi ctum est in actu exercito cognoscibile. Vnde non est addenda noua scientia, ac proinde neque nouum Verbum, neque alius Filius: nes seqiutur processus in infinitum, nec etiam cir
538쪽
Respondetur ad quintam di cultatem. i
o Blicis insuper, a nobis non bene Filium Dei nuncupari r
ipita dicimus Filium habere eadem numero naturam c. . - . a tum pote. Ergo non potest dici, neque Pater, neque Filius ;quia debet inter Patrem de Filium esse distinctio,& non est Mumero , non cadem num et o natura, sed eadem speete: ut in crearis patetiνoibi r filia- posita autem identitate naturae , tollitur distinctio, &ita non 'U pq se potest dici, neque Pater, neque filius: cum non appareat in
ter ipso k re quinta distinctio. Respondeo: De ratio no generationis, qua filius a patre pr8cEdit, non esse necessariaiti iactura distinctionem, sed senficere distinctionem perios alem, ita ut alia persona sit pater,& alia fidiust Identitas vero naturae non tollit gelabratione inised potius, quanto persectior est,ed reddit generationem perse- Oior hinnani generatici, de semiali desintrinseca sui ration
tendis in sinissitudinem nati,sar, ad Filio communicandam eam desii naturam Patris r .nde quanto magis communicat eamdem,co persectior dicenda est generatio; ita ut longe persectior sit generatio, piae conritannicat Filio naturam Patris eam-Qhm numero, tuam generatio, quae non potes communicare Insi eamdfiinspecie. Est sis tanto uiator persectio,ut communicatio eiusdem naturae, numero, soli L eo conueniat. Inncreaturis autem, propter desectum in infinitum a diuina perse- . ctione,non potest hoc reperiri: &ita creaturarum generatio potest tantum communicare naturam, eamdem specie, non eamdem numero. Exinde infertur infinita diuinae generationis perfectio, quae communicat Filio naturam, in infinitum similem naturae Patris , quae infinita similitudo, non est nisi insemet identitas. Haec tamen identitas naturae non tollit distinctionem personae,ut ex scripturis supra probauimus, quae testantur,Filium esse ciusdem naturae cum Patre, ut Ioan. sect. al. sev c P IO. num. Io. Ego di Pater unumsumus . Et pariter
539쪽
ter I Patre procedere, ut Ioan. se 2. 2I. seu cap. 8. num. 42.
Ego a Deo processi. In qua processione, necessario intelligenda ι est distinctio personalis, nam ly Ego personam importat,& lyd Patre etiam personam signincat; S certum est, a semetipso Nihil posse procedere, & necessario ponenda est distinctio,inter procedentem Se eum a quo est professio . Hoc autem quamuis dissicile appareat ; cogitandum tamen est, mysterium
ess e Diuinum, & Deum non esse finitam naturam, sicut creaturas. Vnde intellectus noster, non mirum est, si caecutiat,
qui semper dum respicit ad ea, quae aliquam infinitatem inuoluunt) statim suam agnoscit hebetudinem. Sic, dum spatii imaginarij cogitat amplitudinem: sic , dum ante mundi constitutionem cogitat aeternitatem: sic, dum post huius secuti finem, venturi cogitat perpetuitatem. Immo pleraque, quae iinprospectu habet, S magis tractabilia sunt si infinitatem
aliquam inuoluant ) statim humana cogitatio disperditur, dum iu a eius cognitionem assequi conatur. Quid tractabilius & cram ., Mi
sius eoi porca quantitate λ Nihilominus, quia i. i sui diuisibilitate infinitatem quamdam inuoluit, propterea etiam Philoso- phorum perspidacissimi de illa concludere nequierunt. Vnde adhuc sub Iridice Iis est; an componentia sint partes, vel puncta, vel utraque simul. Et ita, si per singula dii curramus, quae lanique aliquo modo infinitatem dicunt, a finita di limitata nostri intellaetiis perspicacitate vix percipitur, experientia teste. Non ergo mirum, si infinitae persectionis naturam,eiusque mysteria,nequeat penetrare. Credendum est igitur diuinis sa
crarum Scripturarum testimonijs, praecipue dum nobis, qtiae hostram naturam e Medunt , proponunt οῦ nec enim sitnt contra naturarii, sed supra naturam . Et quidem intellectus nostri, naturalibus aflueti, n6n reperiunt in creaturis aliquid, in natura, alteri: identificatum, nisi etiam sit idem,supposito, hypostasi, seu persona. Hoc autem prouenit, in creatis X limitata natura ipsorum , quae cum certis terminis finita sit , si est idem secundum unam rationem, est etiam idem secundum' omnem rationem. Itaq. principium illud nati rale est quae sunt idemum tertio: Si sunt etiam idem in- ter se Principium autem naturale notat potest conclude re insupernaturalibus; hoc.enim esset ordinem peruertere
& axiomata, quae de naturalibus dicuntur , α ex ipsis de-
540쪽
sumpta sunt, vese ad supernatu alia applicare. Vnde sequere tur falsa concursio,vt iupernaturalia ta diuina putarentur si- cu i naturalia ta creata ; di infinitum, censeretur tamquam tinitum, cum inter illa nulla sit proportio. His ergo consideratis, non erit miruin at in Deo, uas natura infinita perstetionis est,
reperiamus, quod in creaturis taperiri nequita, ut scilicet Pi ituri sit idem cum Patre in natura, di non idem in peribua ; i llud enim acoma: Quae sunt idem uni textio Junt idem inter se. est principium,ut diximus,de aptum excmaturis in quibuS propter naturae limitationem, bene procedit; at in Deo non siti ficit naturale principium, sed requiritur supernaturala cum eius uatura sit supra naturam, & non sit natura festa,sed infinita . λώ ν -- Alias autem illud principium naturale,si bene eλpli tur, etiavim habet in stipematuralibus ullum in Principium iratu-
. rale, nisi impersectionem importet) non habet locum iu diuii . . I. um nis. Quando ergo dicitur: quae lant idem vita tertio, sent idem - δεηinis. inter se; Pater ει huius, idem stini cum essen tia diuina; erg0 Pater ω Filius idem sunt inter se: ergo idem simi i s meson Ad argumentum & propositionem illam, sic relpondeo; in sunt idem uni tertio, int idem inter se; si identitas sum illo
tertio sit adaequata, secundum onan in rationem; ita ut non ad
plura se extendat unum quam aliud: tunc vera est propositio; tamen si ad plura unum se extendat,quam aliud, dc non sit ideo, litas adaequata tunc salsa est propositio. Do exemplum in is, malitata bus,per intellacium,S praedicabilibus.Animal est idem cum homine, leo est idem cum animali: hae duae propostiones verae sunt.Tamen consequentia sequitur falsa: nempe,Ergo le0 cst idem cum homine. Cosequentiae autem salsitas inde est, qui identitas praemissa, inter animal di hominem, non in adaequatri quia animal vi fur se extendit; mpe,non solum M homi sed etiam ad irxationabilia. Vnde,propter identitatem in aest