장음표시 사용
101쪽
noctialem ad angulos obliquos,estq; eorum,qui habent Sphaeram obliquam , polumq; alterum supra Hor zontem eleuatum, Quo a. magis es eis uatur Polus,eo obliquioras ut Horizon & Sph -xa,& consequemer magis inaequales sunt dies, cuhuius in qualitatis causa sit obliquitas Horizontis, ut infra ρ- Addit authoi Zenith nestium esse polum Hori et antis; unde concludit tantam esse distanti 1 mTenith ab AEquinoctiali, quanta es eleuatio poli supra Horietontem, quia igitur nobis polus eis eleua Lus 1 I. gradibus, tondem eti m gradibus distabit AEquinoctialis a Zenith capitis nostri, de consequentei quanta est distantia poli a Zenith, tanta est eleuatio AEquatoas supra Horizontem, ,e. 39 gradibu , qui sunt in Iesiduo quadrantis. .
De quatuor eircula minoriburi Ropiens Cancri est circulus ille AEquatoria parallelus, quem Sol motu diurno describit.
eum venit ad primum gradum Cancri. Habet v. Sol tune temporis maximam declinationem borealem ab AEquatore, ac proinde ad nos maxime accedit incipitq ; S ol rigi e 3 i ad AEqua torem,unde& Tropicus dicitur a)ςοm,quod conuerso nem significst.
Tropicus similiter Capricorni estis, quem Sol motu diurno describit, cu venit ac primum gradum Capricorni, quo tempore Sol habet maxi
102쪽
mam declinationem australem, & a nobis maxime recedit,incipit v. ad nos accedere. Circulus Arcticus & Antarcticus, ut diximus, sunt ij circuli qui circa utrumq; polum mudi Areticum dc Ant- arcticum descributur ab utroq; Zodiaci polo, ob idq; tot gradibus distat apolis mundi, quot utraque maxima declinatio Solis seu Tropicorum ais Aquatore. Hi .circuli distinguutit, de quibus c se quinti, Caeleti circuli qui concipiuntur ab Asti nomis, quiq; in A strolabio proiiciuntur, non e primuntur in Sphqra,eo quod eorum non ita ne cellaria sit notitia ad Sphetram intelligendam,tales sunt reliqui omnes circuli paralleli AE quatori.
item paralleli Ecliptici, paralleli Horizonti supra Zem tu tanquam polo descripti,paralleli per ve
ricalia puncta cuiusq; loci incedentes circuli iatem I 2. horarium transeuntes per polos & AEquatorem in 1 . partes aequales distribuentes.
CAPUT II X. De quinque zonis. ZOna est pars aliqua coeli quasi zonam undum
ambiens caloris aut frigoris affectionibus infesta aut temperatai; quin q, a. ab Astro vomis in coelo censentur zonae, pariq; modo in terra quinque partibus illis coeli respondentes, una torrida.
duae temperat et, & d uae frigidet.Torrida est ea quς includitur inter utrumq, Tropicum , di sta ita, Pob Solis propinquitatem directosq; eius radiox nimio illius aestu torreatur. Temperatae duae sunt eae scilicet,quae inter alterutrum Tropicum & altarum e polaribus circulis includuntur, quae ideo
103쪽
mperatae dicuntur, quod in ijs mundi partibus caloris figorisq; sit magna reperies. Frigi dae sunt eae quae intra polares circulos comprehenduntur, ob id fiigidae dictae, quod in ijs ob Solis remotionem & diuturnam permultos menses diesve ab insentiam ingens sit fiigus Hinc pateti. latitudinem cuiusq; zonae ubiqὸ esse eandem, & quidem torridam zonam habere
latitudine 7.graduum, quanta est inter utrumqio picum, i. e. iuxta nostia computationem leucas nostrates s o. Z Ina v.fiigida habet latitudinem a circulo potari usis ad polum 23. graduum Tota a. latitudo secundum diametrum est 47.graduum,i. e. leucarum nostrarium O. Zona a. temperata habet residui quadrantis, demptat latitudine Tropici ab AEquatore,& distantia circuli polaris a pol O , i. e. 47. gradibus demptis, rem manentq; pro latitudine zon ς temperatς sdus, i. e leucae nostrates 86ci. Patet 2. har Vm Eonarum longitudinem non ecse ubiq; aequalem, sed pro ratione parallelorum maiorum vel minorum versus polum semper coarctari. Patet 3. facile esse cognoscere cin qua zona visnaquaeq; ciuitas aut locus sit ex mappa aliqua minsmographica, vel aliter, si sciamus quot gradibu a polo vel AEquatore recedat eiu itas illa,aut quem parallelum habeat sibi re stondentem.
104쪽
EXisti malunt antiquorum plerique torridam Zanam uti & extremas utrinq; hs ob nimiufrigus , illam ob nimium calorem & siecitatem habitari non posse. Haec Aristotelis Plinij. Philosophorum, S S. Patrum ac Theologorum fere omnium ante repertum nouum orbem, neoterico rumq; nauigationes fuit opinio. Nam cum calor Solis ad nos accessu excitetur squod aestas satis nos docet J & meridies, qtiae pars anni vel diei ob maiorem solis accessum solet e s se calidissima. existimarui in iis regionibus in quibus directius radios suos Sal iaculetur, maximum intolerandumq; nasci casarem . Adde calorem hunc augeri, ut aiebant, rastidissimo coeli motu, quo rapitur pars illa vicina AE quatori. Deinde quod ex prio ir itione videbatur consequi, crediderunt ibi esse summam si ocitatem,quae calorem luminum solet comitari,ut in hiscere g Onibus experimur, atque adeo neq; f,ntibus ac fluminibus infir ne eas regiones irtigari, neq; superne pluuiis. Accedebat ad haec experieutia aliqua, quod eam partem ALricae quae ultra Ti opicos est Libyae deleria & arena um cumuli occupent, ad quae nemo tuto a eethre possct ted dicendum, Zonam torridam &habitabilem & de facto habitari. Patet id experientia eortim qui nari igat uni, qui innumeras Insulas, uti Iosul un S.I h mae Trabeo nam, directe
se biectas AEquatori, a ias , uti Moluchas intra Tropi
105쪽
In sphaeram Donis de S Bosto. 7
Tropicas conclusas, & in ipsa continenti ingentes populos inuenerunt, uti in Africa AEthiopas& Abissinos quibus Pteto Ioannes dominatur. Item Indiae Orientalis pars in America Perii, ac Brasiliae non modica pals torridae Zonae subest, quae omnia satis vanitatis arguunt rationes illas e Philosophia petitas. Quod si suis rationibus tantum voluit Aristoteles difficulter ac incommode habitari ea loca posse, fateor ita rem se habere, in quibus Zonae torridae regionibus uti in Africa quae mirum in modum feruore Solis exuritur, ob idq; attos homines producit: Falsum tamen id vis niuersum . nam in Zona torrida etiam sub linea AEquinoctiali repertae regiones mirum in modutemperatae,quaedam etiam si igida ,ut expe*ientia eomperisse se ait Pater Iosephus a Costa in regno Peruano:& tarum abest ut siccitate laboret,quod a Philosophis tanquam certum sumebatur , ut nusquam sint perenniores sontes, nusquam latiora flumina, nusquam crebitores pluuiae, maxime eum Sol dire cte verticem serit, nusquam gratiora pabula,nusquam candidic res somines, deo ut nusquam suauius vita degatur, quam sub AEquinoctiali de Zona illa media, ubi scilicet te- peries illa & aeris adest clementia. Et haec videtur fuisse sententia Platonis, qui Atlantidem suam amoenissimam Insilainin Zona torrida costituir. Haec Pim j qai Tabrobonam Insulam sub AEquinoctiali diuitem de opulentam Insulam agno scit .Haec Ptolomaei & Avicennae, qui sub AEquatore habitationem esse placidissimam asserunt:
Haec d nique quorundam Theologorum, qui
106쪽
ν 8 Semarae Mori sis commea L.
Paradyssim terrest e lub AEquinoctiali posuer
Petes i. quae potest esse causa huius temperieit . t.quia dies ibi continuo aequales noctibus, diesq; proinde breuio' es quam apud nos aestate, noctes v. lo glores, qua fit ut nocturnum figus dies calorem temperet. Sed haec causa toti gonae communis est,& parui momenti,si caetera desint. v 2. eas regiones quae mari sunt vicin quo u parurum aura maris refrigerat. 3. imbres ut dixi freque utes dum Sol est lupra ipsorum verticem nostrum,contra quod apud nos est, cum Sol est mauuiaerxime illis vicinus,tum freque issimae sunt plcum ab eis remotus tunc serenos habent dies. 4.
Ventorum flatus leniter aspirans qui ibi Deo dis Iensante c6tinue Solis ardorem refrigerat . So- is regionisq; natura ac conditio, quae cu duobus piscedentibus potissima est huius temperies,un de ubi ista in Zona media desunt uti in AEthiopia& Brasilia maximo Solis estu torrentur homines, vi mirum sit sub eadem A quinoctiali linea tanatam i sse diue .sitatem, sua inum ibi calore, summam alibi temperiei, ibi homines maxime atros,
alibi homines candidos gignit Petes 1. qui fit ut Solis accesssis ibi pluuias ex
citet recessus serenitatem contra quam apud nos
sa cum Sol maxime ab illis abest, non m 'gis
abest quam a nobis,cum vel maxime ad nos acc dir,& sicuti tunc nobis serenitatem creat,ita & illis : ratio a. eius rei est, quia lit et Sol mediocti illo accessu fatis multos vapores attollat, nou tamen ita mulωs, quin illos facile possit cosumere ii a. vetti
107쪽
In Sphaeram Daninis de s. Posu.
verticibus ipsoaum incumbit, tum Sol tam mulistos exsugit, eleuatq; vapores, ut illos non possit tam cito consumere atq; necesse est in pluviam verti. Dices Antiquos r ete censuisse media zona inhabitabilem ponendo ita, quippe olim rem an te Christum habuisse, factas v. Christi adue tu eas regiones habitabiles. Ita recentioris quidam. id quod assumitur e Te valde incertu, csi nouus orbis antehac fuerit incognitus, imo etia vi deri fultum,cu AEthiopes Aficet qZona illa media continetur, india Tabro bona, Aurea Chersen erises,Ptolomaeo& aliis ante Christu fuerint nota. Petes 3. An etiam zonae extremae seu frigidae haubitari possint Verisimile esse habitari,& suos habere populos, ut assirit Olaus Magnus lib I.& sane pars terraru Septentrionallu,q incoluntur tam in Europa, quam in Asia, parsis landiae seu Thales vltra arculuin Arcticum porrigitur; Tota item Grun-landia a Geographis intra eundem circulum in cluditur. Neq; desunt, qui sub ipso polo velint homines degere. Et curὶ sicuti Deus inclementia ea loris a partibus illis AEquatoris subiectis declinauit,non etiam intoleranda illa frigora zonae extremae temperarit & media suppeditarit, uti caliadas pelles ad eam vim arcendam. Petes . An sint Antipodes Τ Negant Patres antiqui, & inprimis D. Augustinus, quia licet terra statuatur rotunda , non videtur tamen, quomodo eo homines persingere potuerint. tum quia zona torrida pertranse da fuerit, tum quia ingens Oceanus enauiGan diis , unde
108쪽
n qui homines illa loca incolerent, non ellent ex Adamo progeniti , atque adeo nec a Christo redempti, quod non est S. Scripturae consentaneum. Laetantius ridet Philosophos sta uentes Antipodes,eo quod vestigia illorum deberent esse altiora quam capita; homines, arbores, sa
nentia. Ad rationem v. S. Augustini dico vel casu,tempesti e videlicet eo delatos, vel pedestri itinere eo forte peruenisse. Neq; n. desunt qui nouum orbem cum nostro continenti verius S ptentrionem velint esse coniunctum, quod adnue inexploratum. Idem aliqui cen ent de continenti Australi. Lactantii v. ratio est ridicula, neque n. ipsorum vestigia magis sursum vergunt, neque capita deorsum quam nostra, cum pedes versus centrum ferantur, capita versus coelum attollantur, neq; arbores magis ibi pendulae quam hic, &c. vide Connim b.
109쪽
De ortu es occasusignoram Ponico. Rigi signum aliquod vel Astrum
in genere tunc dicitur, cum supra, Horizontem eleuatur, vel cum an- tea ob vi cinum Solis lumen oecul- 'taretur apparere incipit. Ocescere v. curn sub Horizontem deprimitur vel occultari incipit Sol sacc siti, quod antea remotum a Sole cernebatut . Omnis it sque ortus Occasusq; signorum Ast orumve vel penes Horizontem,vel penes Solem lumitur: quia v in ortu,Occasuq; astrorum aliud considerant Poet ,aliud Astronomi, Poetae n. tanrtim cosiderant quo tempore ortus alicuius astri contingat, Uere an Estate,an Autumno,an Hyeme item Vespere an Mane, A stronomi v. considerant qui gradus respondeant in AEquatore ortui & ascensioni alicuius signi supra Horizontem :similiter occasii j 8c descensioni quantumq; tempus in ascendendo descendendoq; consumunt. Hinc ut ut ortus &F occasus
110쪽
occasus iuxta duplicem hanc considerationetin Poeticam &Astronomicam dIui datur in ortum M occasum, poeticum scilicet de Astronomicum, seu in ortum ac occasum poeticae ac Astronomicae considerationis. Ortus & occalus poeticus est triplex: Ccsmicus, Chronicus& Heliacus. Cosmicus ortus astri vel signi is dicitur, cum astrurn vel signum una cum Sole mane exurgit su 'IaHorigontem, ut hoc Mense Nouembri Scorpius habet ortum Cosmicum, quia una cum Sole ascendit supra Horizontem. De hoc ortu intelligenis diis Virgilius I. Georg. Candidus auratis aperit cum cornibus annum
Veris v. est descriptio quo tempore sub finen Aprilis , Sol Tauri signum ingteditur. Occasus Cosmicus est , cum astrum vel signum aliquod sub Horizontem deprimitur, quo tempore Sol
mane exoritur, ut hoc tempore Tautus sigritim Scorpio oppositum occidit cosmice. De hoc occasu intelligendus Virgilius I. Georg. cum ait: ante tibi Eoa Atlantides ab condantur, D bitaquam Mulcis commitas semina.- Pleiades v. quae in Tauro sunt Autumni tempore cosmice occidunt, quod tempus voluit hic describere Virgilius, quo frumentum seri solit. Chronicus ortus siue temporalis est cum astrum aliquod ascendit ex palle orientis supra Horizontem vespertino tempore Sole occidente, quo te pore abcedente Soleastra fiunt conspicua.Chronicus occasus dicitur, cum astrum una cum Sole occidente