장음표시 사용
81쪽
ta Sphaeram Ioa is de S Sosicis, si
respectu orbis Solis haberet notabilem aliquam
quantatatem,itemq; omnia in sthumenta mathe mattei essent incerta, resp ctu vero trium inferiorum Planetarum iam terra habet notabilem quantitatem, clim sing vlis horum sit maior;&tea mavisesta est, si conseiatur teria cum Luna.
STellas in coelo posuitiint Astronomi; rori φnon si ut plutes conspicui, quamuis forte sint longe plures, quae ob ira ui atem &distantiam vix percipi possint, nisi Di te maxime sereno coelo vi fit interdum hy me, qu rum multitudo cun distincte haberi non possit, nullam illarum rationem habuerRDt Astronomi. Hasio χχ. stellas disiti ibuetut Astronomi in 8 constellariones, quia vero stellae inter se formam aliquam vel animalis vel alicuius alterius rei conferce videbantur, talas earum rerum imagines firmam, rato assinxe-xurit , ad quas singulas certum stellai um numera. Istra terunt. Constellatio itaque nihil est aliud, quam stellarum aliqua multitudo, certam rei alicuius f irmam aliquo modo exprimens. Haium constellaticinum nomitia peti possunt ex c lainuto vel globo aliquo coelesti , una cum earum fgaris. Item Astronomi iuxta maiorem mino Temque quantitatem stellarum sex in ijs differentias posuerunt, quas differentias magnitu dinum nominarunt. Aliae itaque stellae sunt Primae magnitudinis , quae sunt numero Isa
82쪽
aliae secundae quae sunt numero s. at lar tertiaequet sunt numero LO8. aliae quartae latina ero 7 . aliae quintae M 7.abae sextae 9. Praecer has quinq; alias animaduerterunt, quas nebulosas nuncupauerunt: Nouem item alias obscurior squae vix Conspiciuntur, quae omnes simul numerum Ici 2 a. conficiunt.
Tella qimiis primae magnitudinis continero ter ar naag ritualitem centies siepties , & fe C v inam sextam amplius. Stella quaevis sectanes e magnitudinis continet terrae magna ludi em noria gies de amplias quam Unam octavam. Si ita qυς- uis s. magnitudinis continet terra: nargnitu Cine septuagies bis & unam tertiam fere. Stella quae-uis . magnitudinis continet ter Me quantitarem fere quinquagies quinquies paulo minus. Stella quae uis s. magnitudinis continet teriae magni tri-dinem tricies sexies & unam octauam fere. Sextae V.magn udinis continet eandem teriae quanti tatem deciest octies dc unam decimam fere. Sittarnus continet magnitudinem terrae Qt.& unam octavam. Iuppiter continet eandem ps.& semita sphaerae. Mars continet semel tantum de semita sphaerae. S ,l continet terrae mignitudinem i66. tres octauas. Venus minor eli terra tricies septies
83쪽
In Sphaeram Ioannis de S. Rosco. J3& paulo amplius. Mercurius minor est terra vicies semel millies nongenties quinquagies bis. Luna minor est terra tricies novies& paulo plus quam una tertia.Sol a. continet Lunς magnitudinem 6s 3 9. & fere quintam. Ex quibus colligas omnium astrorum maxumum esse Solem, Mercurium minimum.
uantus sit terrae ambitus elusique diameter
SVppono quod supra probauimus terram Sine
rotundam Sc in medio mundi sitam. 1 Suppono 2. varia nomina mensura urn apudi Geometras. Passus gemetricus continet s. pedes. i Stadium passus geometricos Iaue. M linium 8.i stadia seu passus icio.& talia sunt milliaria communia , Italica Le uca una nostra respondet iti bus milliaribus Italicis. Leuca vero germanica quatuor Italicis. . Moetima ratio colligendi ambitum terrae est ex cognita magnitudine unius partis terrae seu alicuius arcus circuli maximi in t irrae licere quantitarem totius circ iii asteriae. is a. circulus miximus dicitur in Sphaera aliqua, qui pro centro suo habet centrum Sphaerae. Vt a. hoc commode fiar, nota, Astronomos quemvis circulum in Spari a diuidere ill 36o Partes aequales seu gradus. Id m Geometrae in terra
faciunt, adeo ut uni gi adui coelesti proportione D s respou
84쪽
14 Bernard. G origani commen .
respondeat unus in terra: cum v .circa idem mudice trum illi sint circuli,nece ssario latum propo tione quada abscinditur ex minore circulo,qua tum ex maloie. Cognito igitur quot stadia, milliaria vel leucae uni gi ad ui in terra respondi a , facilemit colligere,quot totus terrς ambitus copic ctatur, ut quia iuxta Eratosthenis copulati Onc qua aut hor i ost rsequituro b ueniebatur unigra Qui coelesti , ac conseqi et runt gradu in terra resi dei e stadia septingeta, hoc est milli ria Italica o- elog nt septem di semis, hoc est leucaei rostrates 29.& sextam parte leucat euco ve. O germanic sf se viginti duas, vel pcile viginti una leucas,& sep e octauas: si illos numeros multiplicemus, V. S. s pilii eta stadia, velochi ginta septem illiaria Ι-talica, vel 29. leucas nostrates pr6 o. habebimus numeru stadioru, milliario u vel leucaru que cortinet ter amb tus, i sexta Elatosthenis suppuratione ve a, quia hae. supputatio ordinarie reii is, nini jutribuat uni gradui, ac cons quenter totu mbitu terrae nimis magnu faciar,aliae sint 4. opiniones qoes sunt ibabiles ,& forte ces verae, qano aequari me sura avt passi hi aequalib. in me ui do sut usi. Hinc n. forte nata ser tecias u diuersit μPhernelius A mbianas in sua Cosmotheoria viai-ςuἰq gradui dat stadia singenta , adraginta quatuor & paulo amplius , hoc e st milliaria 68.& paulo amplius,leucas nostrat s fel eviginti tr s. Tot' a ambitus terrae hac supputatione habebi stadia IV , . .&paulo ampli',i.e milliari aia i . Leucas postra res 8ι i. Leucas germanicas 6 28.&sena S. Ptolomaeus cuiq; gradui ascribebat stad Dueoo
85쪽
In varam Ioannis ac o. obcF. liae.milliarias 2. &semis, leucas, nostrates κsemis & una tertia, itaq: ex eius supputatione na-bebit totus ambitus terrae stadia I 8oto o. millia-xia 2 2S O .leucas nostrates no o. leucas germani
eas SsSo. Alpheraganus & alij singulis gradib. dat
Radia As s .& una tertia, h. e. milliaria 3 6. & duas tertias leucas nostrates i8. & paulo amplius, atqi adeo toti ambitui terrae ascribunt stadia i 6 31 oo.i. e. milliaria io oci leucas nostrates s 8oo. leucas germanicas si GC. Neoterici quida paulo minas uni gradui stadia 2 .i.e.milliaria ues.leucas nostrates II. sic totus ambitus terrae haberet stadia Is2s o .i.e. milliaria i ' o 8O .i.e.leucas nostrates 83 6o. Nos in hac diuersitate sententiaru sequemur Ptolomaeu, relictis tamen interdu minutiis, tum quia communiter haec opinio apud Astrono mox
est recepta, t u quia si in aliqua charta geographi
ea metiamur duas ciuitates a . plus minus deucis
distantes sub eodem Meridiano, inuentemus eas uno gradu distare a se inuicem, Vt, v. g. uno gradu.distant Belgae in Flandi ia versus Septentrionem. ab Atrebato,numeranturq; 2 o. plui minus leuco Itemq; Ualen cena Duacum fere distant Brugis Uno gradu & 1 o fere censentur leucar. Hinc Parisios usq; censentur quadraginta leucae, ferme distant a. a nobis ere a. gradibus pene sub eodem Meridiano.
Ex his colligi potest, hanc e sse optima ratione. eolligendi quot leucae respondeant uni gradui, si sumatur dii cinitates q sint sub eo e Meridiano,& dignoscacq sit in utrae, poli eleuatio ex charta
geographica. Nam si distent uno gradu, & ab una
86쪽
In Sphaeram Ioannu de S. Bosco. ST
septem millia dc quingenta. Diuido hoc per I. &fiunt pro ambitu conuexi firmamenti mille milliones, mille septendecim milliones quingenta sexaginta duo millia quingenta milliaria, i .e. leucas nostrates 38'i 871oo. ut unum punctum in PEquatore positum in conuexo firmamenti spacto 2 . horarum tot milliaria vel leucas conficiat.
Singulis v. horis 39383 3 milliaria Italica uno
minuto unius hora96i639o. & quarta parte unius . minuit, i. e. spacio unius salutationis Angelicae 16 O97 i .e. tam celeriter quam si imaginemur illo ia illo spacio unam sagittam emissam circumire totam terram septies dc fere octies, quae motus celeritas vix comprehendi potest. Siquis v. desideret scire, quantum sit interuallum a centro terrae vel hinc ad unumquodq; coelum poterit id scire similiter cognito quot sint se
cundum Astronomos a terra ad illud coelum terrae diametri, vel semidiametri, a centro terrae usq; ad concauum Lunae sunt te irae semidiametri tri ginta tres, i. e. leucae nostrates fere 4o 3Io Ce
trum ter ara coelo Mercurii distat 6 . diametris terrisai. e. leucis 76 161 & ζ ac prelo amplius. Acoelo Veneris terrae semidiametris I 67 i. e. leucis nostratibus zo 2 oues &paulo amplius. A coelo Solis semidiametris tetrae ii 2 t. &paulo omin
lo amplius. A coelo Martis terra: semidiametrisI 2I6i.e. leucis 14s Io oo8. 5 , Accelo Iouis terr semidiametris 8833.& Si e leucis I Sy6 Is .& paulo amplius. A coelo Saturni semidia. D 3. metris
87쪽
De circulis,ex quibuου Sphaera conficit . RIMA parte qu dam Astronomii principia posita sunt: HV parte tria P praecipue tractantur, I. quidem de
circulis Sphaer ingenere. 2.de circulis S pqhrς in partiali 3. de Zonis, quae per hos circulos distinguutur. Nota vero hos circulos a parte rei tantum esse in Sphaera nostra materiali, in coelo vero multos esse tales ab orbibus separatos, sed tantum fingi ad iuvindam nostram cognitionem,quia sine i lium circulorum imaginatione multarum rerum quae in ast is apparent reddere non possitimus. ι Diuiduntura. cirsuli I. ab authore in circuitis
88쪽
In Sphaeram Ioannis de S. Bosco.
maximos & minores. Maximus circulus est qu diuidit Sphae: am in duo aequalia seu qui habeantidem centrum cum tota Sphaera , i. e. centrum mundi. Minor v. qui non diuidit Sphaeram in duo aequalia, sed in portiones aequales, siue qui non habet centrum mundi pro centro suo. Mamximi circuli de minores plui imi possenν in Sphaera fingi, sed qui usui sint Astronomis quiq; ab illis considerentur sunt pauci, i o. lcilicet; maximissis, minores vi Maximi fur. t AEquincctialis, Zo di cus, Coturus Solstitiosum, Coturus AEquin ctiorum, Meridianas&HO: Zon. Minores v. sunt hi 4. Tr picus C a cri, Tropicus inpricorni circulus Arcticus&circulus Antarcticus. Hos circa Ios omnes pari iuntur Astronomi in 6O. parte aequales, quas gradus vocant.
AEquinoctialis qui S AEquator dicitur, ost qui sup 'r polos mundi describitur, aequalitet', ab ijs
Z diacus est circulus latior per na o dum zona intersecans aequinoctialem oblique non ad angulos rectos descriptus in per potis qui poli Zodiaci nuncupantur dista: tibus a polis mundi gradibus semis, quo fit,ut Z diaci declinatio ab AEquinoctiali tam ve sus Septentrionem quam Aust um sit totidem graduum 23. ScCoturus Solstitiorum est ille circul ut maximus qui transir per polos mundi , polos Zodiaci.& puncta Solstiti dia Cancri & Capricorni, ubi est maxima Zodiaci ab aequinoctiali declina
Coturus et quinoctioivest circulus et per polos
89쪽
. De AEquinoctiali circulo. . . Ita Qui noctiale diximus esse qui ab utroq; po-- I Oaequaliter distat secundum omnem itiam partem. Causam nominis reddit author ex eo quod Sol cum adAEquinoctialem peruenit,quod fit bis in Anno in principio arietis &Librae est aeqvj inoctium in uniuersa terra, i.e. dies artificiales sunt aequales noctibus , utrumq; scilicet duodecim horarum, praeterquam ijs, qui sunt sub polo, quibus in aeqilinoctio Sol omnibus 24. horis raclit Horizontem, & per medium ab Hora onte
Primum ossicium AEquinoctialis est, quod sit regula motus primi mobilis,nam uniformiter super quemvis Horizontem circumuoluitur spa-cio 24. horarum , ita ut singulis horis i s. gradibus eleuentur,& semper media illius pars sit supra nostrum Horizontem, media infra, praeterquam sub polo, ubi hic circulus coincidit cum Hori
Secundo nostrum tempus mensurat, nam ex eleuatione is .graduum AEquatoris cognoscimus unam horam esset ran laetam , ex at censione v. v nius gradus amnum horae essec lapsa: contra et iam ex elapsa una hora cognoscimus aequinoctialem eleuatum I 3. gradibus. Ter. io efficit AEquinoctia, cum Sol eo peruenit.
Quarto ab illo cicculo sumunt ut declina tiorit, ne
90쪽
ei te, Bard. Mori seni commens
nex graduum Eclipti eae & ast orum, tot n. gradi-bug dicitur declinare astrum aliquod, quot gradibus recedit ab AEquatore .sue in Septςntrione,& tunc dicitur habere declinationem australem. Quinto ex eius ascensu cognoscimus q a antrutatem diei artificialis hoc modo; applicemus Ho-TAEO La parte rientis gladum in quo est S d, vel citans deatur esse,& notetur quod punctum etiam AEquatoris respondeat Horizonti , deinde punctum illud, in quo est Sol, vertamus, donec versus occidentem applicetur Horizonti, notem usq; iterum, quod punctum AEquatoris Horizonti in oriente respondeat, ac deinde numeremus, quot gradus intercipiantur inter illa duo puncta in AEquatore: Et quia i J. gradus uni horae respondet, numerum illum graduum diuidam usi ei I . & habebimus quot horρs habeat dies Scie existente in isto puncto: G, adus v si qui ex di
uisione supererint multiplicetu per η. & productus numerus ostendet quot supra horas illas minuta horarum habebit ille dies.
Seoo in mappis Cosmographicis longitudo
ciuitatum ac locorum sumitur penes gradus descripto nis aequinoctiali. latitudo penes remotionem ab aequinoctiali versus alterutrum polum.
De Zodiaco circulo. Quia aliorum circulorum tractatio pendet 2 cognitione Zodiaci , ideo statim postquam
egit de AEquatore, de Zodiaco agit aut hor. Hunc circulum Astronomi confinxerunt in coelis ob