장음표시 사용
111쪽
tione signinia omne Zodiaci quod cosmice ori tur cum Sole, vespeii chronice occidit cum Sole,& quod cosmice mane occidit, vespere chroniceotitur. Dixi signunt omne Zodiaci, nam de aliis stellis quae non siint in Zodiaco alia est ratio. Sed necesse est ut quae est borealior post solem nobis Occidat, quae australior ante Solem, si sint in eoisdem gradu signi, quod accidit propter obliquitatem nostri Horizontis. In Sphaera v. recta sub A1- quinoctiali omnis stella, quae mane oritur cosmi-Ce cum Sole,vespere etiam occidit chronice cum Sole. De ortu chronico intelligendiis Ouidius lib. I. de Ponto; Elegia 9. Uttareo vobis Sythicas detrusius in oras
Quatuor Autumnos Pleias orta facit.
Non n. Autumno Pleiades otiuntur nisi chronice. Occasus chronici assignat author exemplum ex Lucano lib. .
Non tum Thessalicas Prgebatparva sagittav. Sed locus ille potius occasum cosmicum desi
gnatmam Lucanus describit diei aut orari, aitq, Solem tunc fui sie in sine Geminorum uxta cari Crum, nam Sol ledea tenebat Sidera picino cum Iuae aut tura cancro ent. V nde consequens est Sagittarii signum quod pei Thessalicas sagittas intelligit, quia
Geminis oppositu tuccosmico occasu sub Hori. zontem depressa fui stet cucosmico ortu ast edebant supra Horizontem. Heliacus ortus dicis cua stru aliquod Epter vicinitatem Solis no appare bat,incipit apparereSole paulatim motu proprio ad urientaliora signa accedente. Nam cum mo-
112쪽
tus proprius Solis ab occasu in otium sit longe velocior quam motus stellarum ab eodem occasu in ortum, necess est Solem modo ad has, moΘdo ad illas stellasquς magis in Orientem vergunt accedere,easq; accessu suo occultare ab aliis,item remoueri, easq, non amplius occultare. Habeth ,c locum non tantum in stellis sed etiam in Planetis qui tardiore motu quam Sol ab occasu in ortum ciemur. In Luna v. cotrarium accidit, quia cum velo citis moueatur ab occasu in ortu quam
Sol, fit ut ipsa obscure tur siue occidat heliace, noacces i Solis ad ipsam, sed quia ipsa accedit ad S deat, similiterq; oritur, non quia ab ipsa recedit Sol, sed qui x ipsa recedit a Sole. Hunc porro ortum necesse est fieri matutino tempore, ante Solis ortum, ut patet,consideranti cum necesse sit stellam quae heliace oritur nonnihil Solem antecedere. Luna v. vespeie sequensq; Solem oriturhἡliace, mane v. heliace occidit praeiens Solem. Venus v. & Mcrcurius nunc vespere nunc mane oriuntur, item & occidunt, quia ratione Epicy- nunc Solent antecedant, nunc oriuntur .Hunc
ortum in Fastis intelligit Ouidius, cum ait. Iam leuis Obliqua subsedit Aquarius νrna
Proximus aethereos excipe pifices equos, 'Sole 11 ingresta Pisces sub finem Februarij necesse est liguum prς cedens Aquarium scilicet Q bauxoram eme g re supra Horizontem , & fieri conspicuum rcum antra Sole in ipso existente nocerneretur. Sic sic Virgilius, cum dixisset: Ante tibi EoRAtlantides abscondantur:
113쪽
In Sphaeram Ioannis de S. Rosco. quod de Cosmico occasu intelligendum diximus) subiungit
Gnosiia1 ardentis decedat Stella corona. Decedat, i e.oriatur ortu heliaco, nam occide te Tauro occasu Cosmico Sole existente in Scorpio corona Septentrionalis & radiis solaribus cmergit matutino tempore. Hinc patet,occasum Heliacum e sse, cum astrualiquod, quod antea Sole magis remoto conspiciebatur, incipit delitescere ob vicinitatem Solis, quod necesse est praeterquam in Luna, Venere & Mercurio) vesperi fieri cum astrum, quod heliace occidit, debeat Solem subsequi, qui motu proprio paulatim accedendo inci , it illud oia fuscare. De hoc occasu Virgilius intelligendus
postremo horum duo tum carminum: Candidus auratis aperit cum cornibus annum
Taurus, ct aduerso sedens canis occidit astro. Sole n. subeunte Taurum canis maior ob Elis vicinitatem nequit vltei ius conspici. Astronomi Cosmicum & Chronicum ortum, similiter & occasum verum ortum & occasum Vocant, quia per illos vere astrum emergi supra Horizontem , &sub Horizontem deprimitur.
Heliacum v. apparentem vocant, cum ast sum e
mergens e radiis Solaribus i. cipit fieri conspicuum. Porro quando unaquaeq; Stella nobis oriatur vel occidat cosmice, chronice vel heliace,
deprehendi potest ex Astrolabio saltem in stellis reti Astrolabi j innexis, sed commodius id fiet ex globo coelesti, qui habeat Horizontem. Constituto n. globo ad eant eleuationem poli, quam
114쪽
ra Irenarae Morsum Commen=. habemus, si velimus scire quando Stella aliqua
V. g. canicula oriatur cosmice, constituemus stellam illam in Hotizonte ex parte Orientis, & simul notabimus gradum Eclipticae, qui tuns respondet Hori ponti ex eadem parte,atq hinc colligemus, tunc illam stellam oriri cosmice, cum
Sol est in illo gladu E lipticae,& consequente Lquo die Mensis, si nouerimus quo die Sol signum illud ingrediatur,&singia lis gyadibus unum diem
tribuamus. Chronice v.tunc intelli semus eandς stellam oriri, cum constituta stella in Hosizonto ex parte orientis Sol erit in gradu qui tuc ex parte occidentis in Ecliptica respondet Horizonti. Similiter intelligemus quando cosmice oςcidit, si ex parte occidentis applicemus stellam illam Horizonti tunc n. Stella illa occidet cosmice, cu Sol erit in illo gradu Ecliptice. Chronice v. si notemus quis gradus Ecliptice ex parte occidentia respondeat Horizonti, cum Stella ill applicata est ex eadem parte Horizontis, Sole v. in eo puncto existente occidit Stella chronice. Heliacus ortus & occasus dissicilius cognosci potest, pro ratione n .magnitudinis Stellae,&maiore vel minore latitudine quam Stella habet ab Ecliptic ςitius ut i tardius oriuntur Heliace,& citius oςcidunt quam eae quaeremotiores sunt ab Ecli-
115쪽
De ortu soccasu Signorum iuxta Astronomos,
asia motu se descensionibus Ω-gnorum qui Mis
T Iximus praecedente cap. Astronomos in ortu. - & occatu Signorum non considerare quo tempore anni vel diei Signum aliquod oriatur, sed tantum quantum temporis in Ortu yel occasu suo consumati siue cum quot & quibus gradibus AEquatoris ascendat supra Horizontem, vel sub illum descendat, unde iactum, ut Astronomi hos
ortus ascensiones,& occasus descensiones nominarint. Ut h ascensiones & descensiones tam in Sphaera recta quam obliqua intelligantur, praemittit author duo notabilia. Primum est, quod in Spha ra, tam redita, quam obliqua ascendat AEquinoctialis uniformitet,i.e. Vt explicat,in temporibus aequalibus aequales arcus ascendat supra Horizontem, sic ut horis singulis semper Is .gradus AEquatoris emzIgant, . autem minutis horae unus gladus. Huius ascensionis uniformitas nascitur partim ex uniformitate motus coeli,partim quia AEquator aequales angulos quouis tempore cum Horizonte faciat, curecto rectos, cum obliquo obliquos. Secundum est quod Zodiacus non nece uario habeat aequales ascensiones, tam in Sphaera recta quam Obliqua,i .e. non necessario unum Signum vel unus arcus Zodiaci . aequalis alteri arcul, ae-Quali tempore emergat supra Horizontem, sed
116쪽
unus plus temporis consumat, alius minus,quodo itur pr pter obliquitatem Zodiaci. Hinc enim fit,v Zocli acus nunc rectiores nunc obliquiores cum Horizonte angulos efficiat, necesse a. est ea parton quae rectioies angulos ficii , rectiusque ascendit, tardius ascendete, quae v. obliqui oles c terius ascendere. Huius ascensionis difformitatem p obat author a post: tiore, quia quo uis die ari ficiali similiter & nocte seu longa seu brevi sex ligna oriun ur,& sex occidunt; qiua cum V
nius signi punctum aliquod tangit Hi, rizontem in Olente, & contra. Ex his facile est colligere,
cur Astronomios s&occasus signorum explicent De a censiones &d lcri sones AEquatoris. Cum n. maximo rcgul ris& 'hi Ormis ut AEquato s motus, Tadiaci v maxin e difformis& irregulatis mon voluit ista it regul iritas corrigi vel satis i Mel ugi, m si per comparationem ad id quodn axune regulare ρ4. His n t bi ibus praemissis explicat author qui sit ortus vel occasus cuiasq; signi fecundum
Lltronomos dicitq; o iri signum nihil aliud esse quκm illam partem AEquatoris oriri, quae oritur cum illo signo sinu Ssupria dorizontem ascendente Occidere v. sig um nihil aliud ei te quam illam pHxem AEquatoris occidere, quae occidit cuni illo sigro sub Ho i Z intem descendente: adeo ut a cus ille AEquatoris qui smul ascendit &descedit, dicatur ortu &occasus sign3, siue qualitas o: tias vel ccasus illius. Vt quia hic Duacie leuato polo 1 I gradibus una cum toto Atiete pri
117쪽
In Sphaeram Ioannis de S. Bosio. 8s
tulta a I .ideo arcus AEquatoris graduum I 3.&mi nutorum 2 i dicitur ortus Arietis, & quia cum e
dem descendente sub Horizontem descendunt simul gradus sciquatoris 42. & minuta 27. ideo arcus Aquatoris tot minuta.&gradus continens dicitur occalus Arietis. Ex his facile erit intellig re in quavis Sphaera&quauis poli eleuatione quantum temporis v- numquodq; signum vel arcus Zodiaci consumat in ortu vel in occasu suo, cognita quantitate illiu arcus AEquatoris coascendentis vel condescendentis. Sin. diuidas gradus illos per Is. siquidε diuidi possito habebis horas, residuum multiplica per .habebis minuta horet, quorum 6o conficiant unam horam, sura diter minuta graduum di
uid operaue .si diuidi possint, & quod prodibit ad
iiciendum minutis horae, residuum similiter mutitiplicandum per ψ. dc designabun t secunda,quorum sexaginta sun t in uno minuto horae, ut quia Aries oritur nobiscum I 3. gradibus .ssi quatoris minutis 2I.quos quia non possum diuidere per I s. argumentum est, illud signum non consumere in ortu suo, integram horam; multiplico igitur Perq.gradus I .& prodeunt sχ . Minuta horae, minuta graduum diuido per Is. 2 i. scilicet, & elicio T. quod adiunctum priori numeros mul conficies 3. minutae horς. Et quia supersunt s.minuta graduum, multiplico illa per ψ. & prodeunt δε lecuda horae,& sic totum sigrum Arietis oritur spacios 3. minutorum horae,& 24. secundorum. Item quia cum eodem signo descendunt 42. gradus &minuta 27.diuid O gradus per Is.& habeo duas
118쪽
u , reuauum graiauum, 1.e. n. multiplico per
D& habeo 48. minuta, & quia supra gladus iunt 27. minuta diuido peris.& habeo unum, quod coniungo prioribus minutis horae, & fiunt '. minuta , Iesiduum , i. e. . multiplico per A. MLabeo 48. secunda horae, sic ut totum Signum Litetis descendat sub Horigontem spacio duarum horarum, minutorum 49. dc 3. secundorum Ex Sphaera has ascensiones & descensiones polierecte & certo colligi,si modo Spha ra sit exacte fabricata, quod raro contingit: ut a. minuta etiam deprehenderentur , deberet esse valde ampla Sphaera, in qua etiam minuta essirit expressa,ida. hoc modo essicitur,applico primit gladum Signi vel arcusZodiaci,cuius ascensione, inuestigo, Horizonti ex parte orientis, & noto. quis gradus timui AEquatoris ta gat Hori Eonte, ex eadem orientis parte: ac deinde ultimum gradum istius Signi vel arcus applico Horizonti noto etiam,quis gradus AEquatoris Horizontem tangat,& tanta est Signi ascensio, quantus est arcus AEquatoris inter Quos illos gradus notatos in AEquatore interceptus. Idem facio ex parte occidentis, si descensionem alicuius Signi elicere volo. Easdem ascensiones vel descensiones ex globo aliquo seu terrestri, seu coelesti elicere poterimus, item & ex Astro labio. Nota a. non tantum ascensiones descensio nesq; Signorum vel arcuum Zodiaci per comparationem ad gradus AEquatoris coascendentes
vel condescendentes sumi, sed etiam cuiusque Stellad
119쪽
In Sphiaram Ioaruetis de S. Roscii. yr
Stellae di punisti Eclipticae, ut ascensio illius dica-
tem ostendit a primo gradu Arietis usq; ad illum gradum qui tangit Horizontem, cum Stella illa cuius ascensionem inuestigio vel pune um Eclupticae etiam tangit Horizontem Lx parte orientis, VI v. g. volo scire, quantam habeat ascensionem in nostia poli eleuatione 4. gradus virginis,appi co illum in Sphaera Horizonti ex parte orietatis.& inspicio quis gradus in AEquatore simul tangat Hotietontem, &inuenio numerando ab Aii et qIque .gradus, minuta AEquatoris Is ascendisse, tataq, dico .gradus vi ginis habete ascensionem graduum I 3. minutorum is . si eiusdem gradus velim scire destensionem, applico eundem gradum Horizonti ex parte occidentis, & inspicio, quis gradus in AEquatore tangat ex eadem parte Horizontem,&inuenio I 68 .gradus minutas. ab Ariete descendisse, tantam ergo pronuncio esse illius gi adus descensionem. 2Nota 3. Vitandam hic esse ambiguitatem vocum, de aliud apud Astronomos e sie sigi vim aliquod oriri vel occidere i e iste aut oblique, aliud v. ascesionem esse rectam vel obliquam. oriri n. reΨcte vi l occidere dicitur signu, cu quo plures grasdus Equa roris astendunt veI descendunt, quam sv u in se habeat, oblique v. priri vel occidere iIlud dicitur, cu quo pauciores gradus AEquatoris ascendunt vel descendunt, isgnu habeat, siue id fiat in recta, siue in obliqvs Sphqra, ut ei Aries hic habet ascensionem tantum is .graduum,&mi Mutoruma I. dic 'tur oriri oblique, quia v. habri
120쪽
Zernar oris ni Comment. descensionem 42.graduum, minutorum a dicitur occidere recte,unumquodq; v. signum habet 3 O. gradus. Ascensio v. recta ab Astronomis dici tur ascensio quae est in Sp haera recta, siue signiari in illa Sphaera oriatur recte vel oblique. Ascen sic v.obliqua dicitur quae est in Sphaera obliqua, imisignum oriatur recte sive oblique modo paul ante explicato.
De incensionibus rectis seu Sphaera
renti. 3 Egulas r. author assignat ad dignostendam has Ascensiones. Prima est: In Sphaera rectquartae partes Zodiaci adaequantur suis ascensionibus,t.e. quantum temporis consumis quadranseu .pars Zodiaci.quae tria signa continet,initii sumendo ab aliquo ex η . punctis cardinalibuSolstitialibus vel aequinoctialibus, tantum consumit . pars AEquatoris , quod patet ex Coluris qui cum transeant permundi polos, ubi attinguHorizontem rectum secundum se totum illi applicantur,& cum illo coincidunt. Dixi incipiendo ab uno e .pun ctis cardinalibus,quia si aliunde incipias, n on respondebit quadrans quadranti, nam quadrans Zodi ci habens haec 3. signa Geminos, Cancrum, Leonem, habet plures gradus AEquatoris coascendentes, scilicet nonaginta quatuor, & i 8. minuta: sequens v. quadranr Virgo, Libra, Scorpius, habet pauciores 81. gla