장음표시 사용
41쪽
Sol uno an no , i. e. diebus trecentis sexaginta quinq; ,ho squin B, minutas . sedecim secun- .dis,&ia oc si acium i icitur annus solaris. Venus eoiacmaere tempore cum Sole cursum
Mercurius ei meodem fere pacio. Luna v. toti m Zodiacum percurrit spacto 27. dierum, hortS 3 Deinde vero,quia Sol non nihil est progressis ut assequatur Solem biduum circiter consimis, aut paulo amplius, quo fit ut a nouitiinio ad alte rum novilunium interces dant 19. dies &ri. sere horae, & hoc sp c um annus lunaris vocatur. Has Vero motuum periodos volunt A strc nomi intelligi de motibus orbium partialium Planetas deserentium , siue excentricolum simpliciter non a. de Orbibus totalibus , qui secundum illos ijsidem plane motibus mouenturi quibus firma
CAPUT VIII. suis ordo inire coelos se Apra, se qua r
PEtitur tantum hic de coelis, astro aliquo insi-g itis, nam si detur primum mobile & nonus o bis s p a firmamentum non potest esse alia ratio constituendi primum mobile primo loco , quam quia habet motum maxime uni formem , & reliquos coelos posse rapi. Coelum'. cristallinum secundo loco ponitur, quia iuxta
42쪽
i In Sphaerans Ioannas de S. Rosio. yy
xta Asttonomos imprimit motum suum ab o cidente in orientem filmamento: sed quia haecombia sunt valde incerta ut diximus , & tantum forte 8. sunt coeli quomodo recte colligi potuerit ordo istorum S. coelorum inter
Suppono hic t. ordinem it 'um inter coelos, quem c. 2 .posuimus, ut primo loco sit coelum Lu-vae, deinde Mercurij. 3 Veneris. . Solis. . Martis. 6. Iouis. .Saturni. 8.Stellatum fixarum Suppono a. omnes fere consentire in hoc ordine tantum
Dre dissicultatem esse de tribus Planetis, scilicet Sole, Venere Mercurio, qui eodem fere temporis spacio curium suum absoluunt. Et fuere olim Astronomi qui utrum aus vel alterum sit per Solem posuere,, & Venerem aliqui sub Mercurio. Hunc ordinem. itaque quem posuimus licet nonnulli conentur astruere pet velocitatem tarditatemve motus proprii , ut illud coelum maxime ter ae appropinquet, quod velocissime mouetur motu proprio , & maxime recedit dmotu & conditione primi mobilis, tamen pc r illam regulam tantum euinci potest ordo inter Sa- urnum, Iouem, Martem, quodque infra illos aliquot ex itibus astiis seqq immediate existat. De 3. vero illis estiis, Sole, Venere, Mercurio nihil certi statui potest, cum aequ ili tempore cur
sum suum perficiant, nis quod omnia tria sint supra lunam. 2. Ex eclipsibus aliqui conantur hic aliquid colligere , sed hinc tantum colligi potest , Lunam esse omnium astrorum in tam , cum reliqua omnia astra occultet. Reliqua
43쪽
vero astra cum omnia sint lucida, ctiamsi alteri' subiiciantur, illud non obscurabunt. s. utuntur Astronomi alia via ad inubstigandum ordinem Planetarum . diuersit: re scilicitas pectus, nam tu Iudaiunt astrum toriae est vicinius quod malo te patitur diuei statem aspectus , illud remotius, quod minorem: Luna a. maximam inuenta est, pati diu rsitatem aspectus, Mercurius malo tem Ooas nus, Venus maiorem quam Sol, E. Luna 'itat simo loco inde Mercurius, post illum Vet Us. ac demum Sol. Dp superioribus Planetis hac via n hil certi potait statui, cum ob nimia ιneions i nem a te ita nullam hetbeant diu ei sita-.tem ali effus, imo Sol vix ullam habeat. Diuersitas a. a sine ictus dicitur diste entia veri &visi loci, siue cum non vi tur eo loco & gradu astrurn in quo a parte r i est ἰie 1: respondens secundum aspectum nost una illis astris superioribus, quibus
a parte rei respondet. D mersitas illa aspectus ortia rur ob inmore in& rotunditatem terrae, si n. esse- ωnc n ropnullum astrum pateretur diuersitatem aspectus, vicieiemus vero unumquodqὸ astrum suo loco verum, nunc a quia absumus ace tro, fit ut astra terrae viciniora in eodem gradu &loco vero cum superioribus tamen videantur no
bis humiliora & non tam alte eleuata supra HO-xi Zentem atq; su peri ora, ob idque aliis stellis fir-IPamentis respondeant versus Holizontem depressis su . eriora velo respondeant stellis met
eleuatis, qu a vero tumor tetrς aceton gatio a ce
tro respectu astro Lirin superio tum nullius est momenti, hinc fit, ut nulla in eis deprehendatur di uel sitas
44쪽
In sphaeram Ioannis de S. Boso. huel litas aspectus. Quarto probat Clauius aliis rationibus ex umbra quam proiiciunt, quia astrum retrae vicinius eadem graduum eleuatione cum altero superiore proiiciet umbram longiorem, si ius seu gnomon erigatur: sed hoc tantum habere potes docum in Luna &: Sole illius loco iualiis Planetis potest quis uti aliquo instrumento A stronomico, ut astro labio vel quadrante δί inspecti utroq; astro quod habet eleuationem supra Horizontem illud quod faciet maiorem angulum erit terrae vicinius. 2. probat ex distantia Solis &Lunae , terra deprchensa , quae cum sit admodum inaequalis,recte videtur colligi inter Lunam &Solem astra alia intercedere. 3. quia con uen iens era i ut S ol tanquam rex in medio Planetarum constitueretur.
DIco coelos ei se rotundos siue in bicularis figurae, I. quia ita congruebat ut coi pus illud quod rerum uniuersitatem concluderet, habere dfiguram capacissimam, orbis a. & Sphaera in ter fi garas solidas is petii metras est fgura capacissima, ut multis probat Clauius. Figurae a. i peti- metrae dicuntur illae quae habent circumferentias siue lineatum ambitus inter se aequales v. g. si sit triangulum, quod in toto ambitu sitarum linearuttium habeat tres pedes & quadratum, quod in toto ambitum 4. lineatum habeat etiam tres pe- '
45쪽
des dieentur figurae voperimetrae, sicut eostae 4. quadrati in rectam lineam positae constituant lineam aequalem, cum I. lateribus trianguli etiam , in rectam lineam positis Eodem modo ies se habet in solidis, si superficies ambientes sint aequales. Ratio a cur figura circularis sit capaci isima est, . quia figura quae plures habet angui us ex Ilo petiis metris est capacior, qua quae pauciores,v.g. qu drangulum triangulo, & pentagulum quadrangulo , &c. E. cum circulus quodammodo infiniistos habeat angulos,eiit figura capaci ssima. Secundo probatur coelos esse rotundos, quias multa haberent latera α angulos,essentq, figurae trilaterae seu phamidales aut quadrilaterae seta cubicie, cum coeli habeant vaIios motus, vel salto in aeqv lessequerentur duo incommodauciliceo
moto inferiore coelo versus occidentem,supeii
Ore non moto vel saltem inaequaliter eandem esse penetrationem dimensioni ratione angulorum sese in qualiter eleuantium&deprimentium, de dandum vacuum in ijs angulis concauis,quos inseriores coeli ante occuparunt. Quod si quis ducat, re ovalis figurae aut cilyndricae, hi uc laqueretur saltem coelos posse tantum moueri unico motu, scilicet ab oriente in occidentem,non a .ab occidente in Orientem per aliam lineam &alium axem ut communiter statuitur, vel secundu semientiam quam sipra statuimus, non posse unum ast um accedere ad Septentrionem, nisi iterum accedat, quo expetientia constat ta falsum iTertio, cum omnes Stellae sp usae per totu coem
tum adem appareant a terra distantia, sequitur
46쪽
Is Sphaeram Ioannis de S Zosco. 3
eoelum etiam ab omni parte aeque distare, atque adeo esse rotundum. Quod id astra v. attinet, ideeommuni Philosophorum & Astrono motum Consensione receptum est, figuram h ibere Sphaericam, quod in luna manifestum e st. quae circulariter a Sole illuminatur, Sol item & astra omnia intuenti rotunda apparent: Et licet possit quis dicere, habere circulare figuram, planam non Sph P. ricam, tamen contrarium in Pi laetis euidenter Constat, qui cu moueantur in Epicy lis non se nuper apparent rotundi, si non esset i figurae Spha ricaeo phaericanamq; figura hoc priuilegium habet , ut ab omni parte iuspecta circulat e fg iram oculis exhibeat.
An Terra es Aqua sint rotunda'
Terram esse rotundam, quod patet I. quia astra ab oriente in occidentem progredientia pilus oriuntur Jc occidunt ijs qui orientaliores sunt,quam ijs qui magis ad occidentem vel gut,si modo h ibent eandem poli eleuationem trit m si habeaη t diuersam potest fieri. ut qui sunt occide- taliores orienti Solem prius habeant item Ecli. si a Lunae quae prima noctis hora apud nos in-eipit, ij qui is. gradibus ad orientem magis accedent, habentes eandem poli eleuacior em hora 2. noctis videbunt , qui 3 o. gradibus hora se deinceps. E. signum est illis prius , ortam ecse Lunam , & prius occidisse fiolem quam no his , sed huius rei non potest alia esse causa . quam tumor terrae & rotunditas. E. Pari
47쪽
modo a Septentrione in Austrum inde colligitur terram esse rotundam, quia si quis recta progrediat ut , sensim hae stellar, quae temper illi apparebant,incip;ent occultari,& quae utebant, fient ei conspicuae. E. teria est rotunda, nam sicubi essettana,eaedem stes lae simul possent oriri oriental
us & occidentalibus, eaedem stillae progred leniati a Septentrione in Austrum, vel contra, possent manete conspicuae, eademq; altitudine. Secundo probatur ex eadem Ecclipsi Lunae, quae tum fiat per umbram teriae incidentem in Lunam, umbra a. illa in Luna semper orbiculata existat, sequitur etiam terram cuius illa est umbra etae orbicularis figurae. Dices I. Terram apparere planam.
ν id fieri propter immensam ipsius molem, ex
maximo v. circulo si quis exiguam tantum parteeapiat, videbitur illi facere tectam lineam, licet inperceptibiliter incurvetur. Dices a. Esse vastos montes qui eius tot unditatem impediant. Montes quantumuis Vastos non impedii equo minus terra physice sit ac dicatur rotunda, cum in tanta mole montes illi minimam adferat inaequalitatem, qualis esset in uno globo perse
Ete rotundo una eminens arenula '. Verum tame nest montes illos impedire mathematicam rotu ditatem. lDices 3.Si terra esset rotunda secaret Solem o Iientem in figura arcus, sicuti Luna coniuncta Soli secat, sed vide inus terram non secare in forma arcus, sed per modum lineae rectae. Ergo. ν Terin
48쪽
In Dbaeram Ioannis de S Bosco. que
ri Terram a parte rei secare Solem orientemper modum arcas & si quis a terra longe distaret, V. g. esset in Glo, Luice id aperte conspiceret, si Ut videmus id eminus Lunam praestiire, sed quia nos sumus in terra existent rs non peripici mis e ius rotunditatam, sed eius lupe ficies plana nobis videtur. Et quia magni circuli exigua pars recta videtur linea , ideo ii tui parsilia circuli Horizontalis vel terrae quae solem secat quia ad modii exigua est in morem re et e lineae Solem nobis a spicientibus intersecet. Dico 1. Aquam similiter esse rotundam siue habere tumorem, quod ijsdem rationibus pro
bari potest, quib.probauimus terram esse rotun- .dam , nam in mari Ortus & occasus astrorum ijs qui magis ad orientem accedunt vel recedunt non minus variantur quam in terra. Ecclipses similiter prius posteriusve conspiciuntur. Adde aquam cum terra unum globum facere, ut capite
sequenti dicemus , quo fit ut in Lunam quando est Ecclipsis simul unam umbram iaciunt,accedit ratio Altio nomorum quam adfert author, quod cum quis a litore decedit, domus aut turris quae videbatur paulatim, incipiat occultari donec tota dccultatur, & cum tota occultata fuerit ijs qui ad pedem mali stant, si quis malum ascendat adhuc videbit domum illam aut turrim quod aliu-
de non potest nosci quam ob tumorem aquae qui illi qui inferius est prius domum illam occultat, quam ei qui in suprema mali est parte. Postremit huc facit ratio Philosophica, quod aqua descendit versus ceutrum de declivibrape
49쪽
tit locat, si a non exigeret rotunditatem non con fueret ad loca decliuiora, ideo v. illud quia una pars magis eminet & recedit a centro.
An Terra se Aqua unum conficiant globum,
habeanque idem Munri centrum'T Ico i. habere idem Mundi centrum, I.quia a - qua depressiora semper petit loca, & per eadem lineam perpendicularem ad terram descen dit cum terra: E. in orbem ubiq; se expandit vim atq; aequaliter distet a Centro, non a. Vt quidam volunt inter duas terrasse se intum otem erigi, odeberet dici, fieri continuo miraculo Deo ita co-tinente aquas, ne decliuiora peterent loca. a. quia consequentet fatendum esset, nec terram esse rotundam, quia multae sunt in mari insulae, quas etiam dicendum esset supra terram,attolli e mari. 3. Navis a litore exiens perpetuo ascenderet,donec ad illum aquae tumorem pertinge cet,&a tumore
illo ad littus usq; continue descenderet, quod est
contra experientiam . . Si unum globum conficeret aqua non concentricum cum terra, seque retur aquam relegatam esse in aliquam terrae partem, illamq; totam tegere. Ex quo primum sequitur mare non alluere terram. nisi in una aliqua certa regione, cum tamen experientia constet, omnes fere regionis maris aqua allui. Secundo sequeretur, in mare
50쪽
Dico a. Aquam & Terram edicere unum glorubum. Probatur i. ex Eclipsi Lunae, in qua aduer titur, pei fectus circulus ex umbra teciae&marissimul c bnssatus a. circuit totam terram. E. cum illa efficit unum globum. 9. Nautae deprehendunt per instrumeta Ast onomica tot milliaria in malixe spondere viri gradui in coelo, quot respondentiri terra. E. flicti cum terra unum globum , & habet cum Tcrra idem Ceutrum,alioqui si vel nou habetet idem Centrum cu Terra ed illam inte secaret, vel etiamsi esset concetricus, si tamen su perficies couexa aquae vel teri ae esset maior, plura milliaria reis oderent ei superficiei q esset maior. Petes; an globus ille ex utroq; Elemento coa- flatus sit mathematice perfectus Non esse,quia terra in litoribus mali nonnia hil eminet, unde mare inter quascunque duas te
xas est nonnihil depressius. & patet, si fingamus
super centro terrGleu mundi ab uno littore ad aliud littus arcu circuli describi: Is enim supra mare aliquantulum eminebit, se ij quia eleuatio terrae super aquam nullius est momenti, si conseiatur cum totius globi terrestris magnitudine recte physice loquendum unum ex Vtroq; Elemento estici globum dicimus. Dices I. Flumina oriuntur ex mari, E.mare debet esse altius, quia alias aquae deberem ascendere & ad terrae stiperficiem euaderent. Esto sit veru antecedet de quo plura in libris
Meteororum , tA me etiam flui uam mare rcfla unt, unde sequitur terra esse alti olem. D co igitul