장음표시 사용
61쪽
modo a Septentrione in Austrum inde colligstur terram esse rotundam, quia si quis recta progrediatur, sensim hae stellae, quae temper illi apparebant, incipuent occultari,& quae latebant, fient ei conspicuae. E. teria est rotunda, nam sicubi esset plana,eaedem stellae limul possent oriri orientalisbus & occidentalibus,eaedem stellae progredienti a Septentrione in Auitrum, vel contra, possent manere conspicuae,eademq; altitudine. Secundo probatur ex eadem Ecclipsi Lunae,quae tum fiat per umbram teri ae incidentem in Lunam, umbra a. illa in Luna semper orbiculata existat, sequitur etiam terram cuius illa est umbra esse orbicularis
Dices I. Terram apparere planam ..id fieri propter immensam ipsius molem, ex maximo v. circulo si quis exrguam tantum parteeapiat, videbitur illi facere rectam lineam, licet inperceptibiliter incurvetur. Dices a. Esse vastos montes qui eius rotundutatem impediant. Montes quantumuis vastos non impedite quo minus terra physice sit ac dicatur rotunda, cum in tanta mole montes illi minimam aciferat inaequalitatem, qualis esset in uno globo persemcte rotundo v na eminens arenula: Verum tamen
est thontes illos impedire mathematicam rotunditatem. lDices 3.Si terra esset rotunda secaret Solem orientem in figura arcus, sicuti Luna coniuncta Soli secat, sed videmus terram non secare informa
62쪽
R1 Terram a parte rei secare Solem orientemper modum archis L si quis a terra longe distaret, v. g. esseti iis qol Luz te id aperte conspiceret, si ut videtvus idem mus Lunam praestare, sed quia nos sumus in terra existentrs non perspicimis eius rotunditatam, sed eius superficies plana no- his videtur. Et quia magni circuli exigua pars recta videtur linea. ideo fit ut pa s ilia circuli Horizontalis vel terrae quae solem secat quia ad modii spicientibus intersecet. ἰDico Σ. Aquam similiter esse rotundam siue habere tumore ni , quod ijsdem rationibus pro
bari potest, quib.probauimus terram esse rotun- . dam, nam in mari Ortus & occasus astrorum ijs qui magis ad orientem accedunt vel recedunt non minus variantur quam in terra. Ecclipses similiter prius posteriusve conspiciuntur. Adde aquam cum terra unum globum fa cere, ut capite
sequenti dicemus , quo fit ut in Lunam quando est Ecclipsis simul unam umbram iaciunt,accedit
ratio Astronomorum quam adfert author, quod cum quis a litore decedit, domus aut turiis quae videbatur paulatim, incipiat occultari donec tota dccultatur, & cum tota occultata fuerit ijs qui
ad pedem mali stant, si quis malum ascendat adhuc videbit domum istam aut turrim quod aliu- de non potest nosci quam ob tumorem aquae qui illi qui inferius est prius domum illam occultat, quam ei qui in suprema mali est parte. Postremu huc facit ratio Philosophica, quod aqua descendit versus centrum & decliuiora se
63쪽
tit loca, si a non exigeret rotunditatem notreoti sueret ad loca decliuiora, ideo ἡ. illud quia una pars magis eminet di recedit a centro. s '
Terra se sua unum conficiant globum, habe anque idem Munia centrum'
mico i.habere idem Mundi centrum I.quia a , qua depressiora semper petit loca, & per eiudem lineam pe rpendicularem ad terram deseen ait cum terra: E. in orbem ubiq;seexpandit ut m .diq; aequaliter distet a Centriti nona. 6Midani volunt inter duas terras sese in tumotemerigi, deberet dici, fieri continuo miraculo Deo ita coistinente aquas,ne declent loca. a. quia consequentet fatendum ecit,nec terram esse roα tundam, quia quas et . ad ii sim aquae tumorem pertinge cet,dca tumore
illo ad littus vin e tinue descenderet, quod est
contra experientiam. . Si unum globum conficeret aqua non concentricum cum terra, sequeretur aquam relegatam esse in aliquam terrae paretem istulam t*tam regere. '. ii is Ex quo primum sequitur mare non alluere te iam . nisi in una aliqua certa regione, cum in almis experientia constet, omnes fere re maris aqua allui. Secundo sequeretuI, in mare sinuas esse Insulas. rtio nullos esse Antipodea δ
64쪽
In Sph erans Dumnis de S. Posco.
Dico a. Aquam & Terram eis cere unum globum. Probatur I. ex Eclipsi Lunae, in qua aduer
titur, pei fectus circulus ex umbra teciae & marissimul c bn latus a. circuit totam terram. E. cum illa efficit unum globum. 3. Nautae deprehendunt per instrum c a Ast onomica tot milliaria in mari respondere viai gradui in coelo, quot respondent in terra. E .essicit c um terra unum globum , & ha bet cum Tcrra idem Celitrum,alioqui si vel non haberet ide m Centrum cu Terra ted illam intemsecaret, vel etiamsi esset coiice tricus, si tamen stia perficies couexa aquae vel teriae esset maior, plura milliaria reis oderent ei superficiei q esset maior. Petes, an globus ille ex utroq; Elemento conflatus sit mathematice perfectus hi Non esse,quia terra in litoribus mari nonnihil eminet, unde mare inter quascunq; duas temras est nonnihil depressius, di patet, si ij ngamus
super centro terrς,1eu mundi ab uno littore ad aliud littus arcu circuli describi: Is enim supra mare aliquantulum eminebit, sed quia eleuatici tex-rae super aquam nullius est momenti, si conseiatur cum totius globi terrestris magnitudine recte physice loquendum unum ex utroq; Elemento
Dices I. Flumina oriuntur ex mari, E. mare debet esse altius, quia alias aquae deberem ascendere& ad teriae sirperficiem euaderent.
Esto sit veru antecedet de quo plura in libris
Meteororum , tame etiam fluminam mare refla-unt, unde sequitur terra esse alti olem.D co igitut
65쪽
ias subterraneas continue ad replendia vacuum, ne vetae illae sint sine ullo coryore, quod etiam videmus contingere in tubis C. siexis. Dices r. est contra naturalem inclinationem ut aqua sit sub terra. Esse contra naturam, ut aqua sit sub terra, ita ut terra sit supra aquam, Sc premat aquam, cum terra sit grauior aqua,ac proinde insa aquam feratur, sed non est contra naturam, ut aqua reples aliquas terrae cauitates iit in sca alteram pactem tetrae literalem altaq; deprcssior. Dices s. natiuus locus aquae est esse supra terra,&totam terram ambire, sicuti aliorum Elementorum locus natiuus est locus ille in quo inferius Elementum ambit. υ illum esse natiuum locum aquae, & si omnes aquae, quae lunt in tetrae cauitatibuq,erumperent, vinctum est tempore diluu j,totam terram ambiret, seu Deus ad hominis de imma antium vitam aquarum parte ΠMerra conclusit, quam aquarum sub terra congeriem abyssum vocant.
O terra sit centrum uni uesi . 'CEntrum alicuius Sphaerae duas habere debet
conditiones, I Vt medium obtineat & aequaliter ab omnibus extremitatibus Sphaerae distet. 1.vt sit in diuisibile ac punctum vel mathematice vel physice, c llatum lcilicet cum sua Sphaera. Dico igitur: Terram este mundi centrum .Pro
66쪽
batur, quia ei utraq; conditio illa competit,ae primum, quod ptima illi cori ditio conueniat, probatur prinio, quia stellis aequaliter a nobis absunt,ut patet, qui 'si ae in ortu, siue in occa ii, siue iuxta Meridianum ci culum seclusis vaporibus aequalis magnitudinis appa Ct. 2. quia medietatem coeli,ubiuis terrarum simus, iem per contuemur : E aeque ditiamus a coelo, alias v. ab ea partea qua minus distremus minus quam medietatem coeli videremus, ab a tera parte plus dimidia
Coeli partem. 3. quia Eclipsis Lunae non fieret in loco ex diametro soli opposito, sed posset in multis aliis coeli partibus contingere. Deinde quod secunda conditio terrae conue- .niat, probatur, quia licet terra in se spectata sit magna moles, ac proinde mathematice loquendo non debeat dici centrum, tamen cum fi .mamento collata instar est puncti, ne q; 'l'am habet notabilem quantitatem. Quod probatur i. quia
Horizon noster diuidit nobis coetu in duas partes aequales. E. terra se habet li' star pun cti, P e .iue notabit s est distantia superficiei teriae a centro mundi. 1. Minimae Stet De quae sitiat in firmamento cori spicuae terram superant dYcies octi's, edillae se li Ibent in star puta chi, E multo in gis terra. 3. in terra constitui veras altitudines stellarum ac Planetarum supra Hsrigon rem excipe tamen tres inferiores Planetas P eortimq; Vera loca per instrumenta math matica di prelicia limus, non
secus,ac si in cetro ter a exist remus, E. terra r. vllam habet notabilem quantitatem, respectu illorum, etiam Solis. Idem dici potest de stellarum &D Plane-
67쪽
Planetarum distantia a terra, quae eadem esse de prehenditur iuxta Horizontem dc Meridianum iuxta circulum. q. hinc sequeretur quod umbrae
syli horologiorum non ottenderent nobis v - horam, nam cum repraesentent nobis axem mu-
di qui per cetrum mundi transit, vel ipsum mundi centrum, si e stet aliqua notabilis quantitas semidiametri teri as, non certo posset subire vicem illius,gnomon hic in terra exi stens aut gnomonis extremitas.ue si fingamus duas lineas aut radios visuales, quorum Vnus per centrum terrae transeat usq; ad sima ametum, alter vero ducatur ex supe scie terrae convexa pa allela prio iis nullius erit momenti arcus qui abscindetur in firma meto ab istis duabus lineis,& fere quadringentesima tan tum pars unius g adus, Ut ostendit Clauius. s. cusemidiameter firmamenti usq; ad concauum i psius iuxta Astronomos contineat teriae semidia metros 226I1.&s mis tanta scilicet est distantia centri terrae a firmamento)fit ut mundus seu globus totus qui continetur inter concauum firma menti, habeat hac proportionem cum terra, qualem habet hic numerus I a 362 oo9s To 38. ad unum, quia triplicata est proportio Sphaerarum ad diametros vel semidiametros. Cum igitur respectu tanti numeri unitas nihil sit iam terra cufirmam et o collata nullius erit magmtudinis notabilis. Idem etiam dicendum fere de terracqlIata orbi Saturni, Iouis, Martis,&propemodum et iam Solis,cum experiamur Vmbras non variari,
neq; fieri maiores saltem perceptibiliter ratione semidiametti terrae quod alias cotingeret,si terra respectu
68쪽
1 am Ioa u ι espectu orbis Solis haberet notabilem aliquantiquamitaten itemq; omnia instrumenta mathemati ei essent incerta, resp eiu vero trium inferiorum Planetarum iam te ra habet notabilem quantitatem cum singulis horum sit maior;&cesmauifesta est, si conseiatur teria cum Luna.
S Tellas in coelo posurrunt Astronomij r i l .
non si ut piutes conspicuae, quamvis forte sine longe pium 3, quae ob pa ut atem & distantiarn vix percipi possint, nisi forte maxime sereno coelo visi interdum hy me, quiarum multitudo cui distincte haberi non possit, nullam illarum rationem habuerunt Astronomi. Has iora. stellas disetribuet sit Astronomi in 8 constellariones, quia vero stellae inter se formam aliquam vel animalis vel alicuius alterius rei conferce videbantur, tales earum rerum imagines firmamento assinxerunt, ad quas singulas certum stellarum numerui retulerunt. Constellatio itaque nihil est aliud, quam stellarum aliqua multitudo, certam rei alicuius firmam aliquo modo exprimens. Harii constellationum nomitia peti possunt ex Clauio vel globo aliquo coelesti, una cum earum figuris. Item Astronomi iuxta maiorem mino remque quantitatem stellarum sex in ijs differentias posuerunt, quas differentias magnitudinum nominarunt. Aliae itaque stellae sunt primae magnitudinis , quae sunt numero Isa
69쪽
aliae secundae quae sunt numero s.siae tertiae quς stat numero LO8. aliae quartae numero 7 ab quintae M .altae sextae 9. Prae zer has quinq; alias animaduerterim i , quas nebulosas nuncupaue Iunt: Nouem item alias obscurior 's quae vix conspiciuntur , quae omnes simul numerum I O 2 a. eonficiunt.
STella quaevis primae magnitudinis continet
ter ae magetitudinem centies septies ,&fete v nam sextam amplius. Stella quaevis secundae magnitudinis continet terrae magna ludi em nonagies δc amplius quam unam ociniam. Si ita quς- uis et .magnitudinis continet terrae magnitudine septuagies bis & unam tertiam fere. Stella quae uis . magnitudinis continet tersae quantitarem fere quinquagies quinquies paulo minus. Stella quae uis s. magnitudinis continet tersae magni in-dinem tricies sexies δc unam octauam fere. Sexta v.magnitudinis continet eandem teriae quantitatem deci eo octies & unam decimam fere. S ; tu mas continet magnitudinem terrae 9 Lδc unam octavam. Iuppiter continet eandem 's. & semita sphaerae. M ὲ is continet semel tantum de semita sphaei ae. S ,l continet terra: m ignitudinem i66. Mises octauas. Venus minor est terra tricies si pties
70쪽
& paulo amplius. Mercurius minor est terra vicies semel millies nongenties quinquagies bis. Luna minor est terra tricies novies& paulo plus quam una tertia.Sol a. continet Lunc magnitudinem 3 9. & fere quintam. Ex quibus colligas omnium astrorum maximum esse Solem, Mercurium minimum.
SVppono quod supra probauimus terram cinerotundam S in medio mundi sitana. Suppono 2. varia nomina mensurarum apud Geometras. Passus gemetricus continet s. pedes. Stadium passus geometricos iras. Millinium 8. stadia seu passus imo.& talia sunt milliaria communia , italica Leuca una nostra respondet itibus milliaribus Italicis. Leuca vero germanici quatuor Italicis. . Optima ratio colligendi ambitum terrae est ex Cognata magnitudine unius partis terrae seu alicuius arcus circuli maximi in terra elicere quantitatem totius circ itias terrae. is a. circulus mixtimis dicitur in Sphaera aliqua, qui pro centro suo Eabet centi limSi haerae. Vt a. hoc commode fiar, nota, Astronoi nos quem uis circulum in Sparta diuidere in 36o res aequales seu gradus. Idi in Geona trae in terra