장음표시 사용
271쪽
Minus quodcumque est ex me, tibi proderit. Matth. Is.
Platatem fatetur debitam Parentibus,Propin
quis,& potissimum Patriae : sed tantum quando proprium bonum seu pecuniae, seu li noris,seu vitae nihil patitur incommodi. nam dicit amorem incipere a se ipsio, de se tantum teneri ad pleratem,quando sine seo incommo- ido ei istisfacere potest. Hinc, quia periculum est ne quis in futurum coniiciatur in necessitatem, Parentes & Propinquos hic & nunc indigentes firustratur ope sua,Patiam fraudat vectigalibus & tributis,ubi potestcatque adeo mallet ει Parentes & Propinquos , & Patriam perire,
quam honotem, bona f ,rtunae, aut vitam perdet e. Ideo optat Parentes PropinquOS,mortuos
ut eorum morte ditestate & si in iis iuuandis aliquid exp ndat,dicit,ue ex liberalitate,non ex obligatione impendisse. Totum honorem illis debitum reducit ad unam depositionem pilei vel ad aliquam exteriorem reuerentiam sino ullo interiori resperui. & ita tollit totam veram Pietatem,quae maxime in interiori affectu co sistit.
272쪽
. Τu discipulus illius sis nos autem Moysi discipuli sumus. Ioannis 9.
SVperioribus obseruantiam magis ex timor vel ex more reddit,quam ex consider tione iustitiae.IlIam iudicat a superioribus act- ctatam,& propterea iam sua mercede donatam. Si ex grauis sit, eam odio habet, eique velut v surpatae contradicit,& tantum applaudit , dum
ς id vultis mihi dare , & ego eum vobis tradam λ Matra 16.
QVae superius dicta sent de gratitudinis de
fectu in ordine amoris, a strauantur ex uete civiustitiae Iegali* : nam ingratus non solum peccat, quia non reddit amorem amori , quem priesupponere debet ex parte benefacto. erga se;sed etiam, quia hoc exigit beneficiit, ut pro illo gratiae rependantur, & suo tempore , dum commoditas adest, aliud beneficium. ed ingratus supponens, quod benefactor Pro, pter
273쪽
Spς cIMINA . iner propriam utilitatem, vel laudem , henem
cium prήstiterit 3 & quia illud sibi debitum putat , iudicat nec titulo charitatis, nec titulo Iustitie legalis quidquam deberi benefactori quia non beneficiato, sed sibi ipsi bene voluisse,&hene secisse reputatur henefactor ab ingrato ;atque ita tam peruerso iudicio tota humana heneficentia tollitur; quis enim vellet benefacere tali ingrato φ Nullus , nisi pure Chrisu
Faγ sunt amici Herodes, & Pilatus in ipsa die. Luea 23.
AMicitiam fouet magis ex politico, quam ex ve Ioassectu: & si aliis pacifice nititur conuiuere; idcirco est, quia propriam pacem perturbat e tunet: & sic sibi ipsi amicus est, di
non allis. S. X. ν circa Veracitatem . Circumueniamus iustum . rv.
VT amicitiam cum iis,qui possunt illi pro
desse, aut obesse, conseruet, nullaS non adulationes, & duplicitates adinvenit 3 ut vero aequa
274쪽
. AS RAtrs L Axro Ris. at 'aequales, aut inferiores decipiat, nullas nota. fraudes licitas putata soIumque hominem sim- : .plicem, & rectum , velut stupidum, Iudibrio habet: astutum vero & prudentem secundum . iaculum laudat quidem , sed detestatur , e pitque eum astutia, & saeculi prudentia superare, tribuens omnem suam felicitatem fallaci ingenio, nihil ingenuae veracitati, & rectae -- luntati .
Non sum sicut caeteri hominum . . . . decimas do om-c nium, quae possideo . Luca II.
. A Mor proprius omnia ad proprium como modum resern& quando videt proprium Commodum cessare,cessat a liberalitate:quando. autem videt proprium commodum militare, si liberalitatem exercet, nihil eo liberalius videri potest,si habet unde:si vero non habet, iactat Mnimi sui promptitudinem ad benefaciendum,si 'haberet Cumque liberalitatem exercuit, Omnest vituperat,qui similem non exercent: mnes ingratos proclamat,qui gratias ei statim non rependunt, de qui aliquamdiu disserunt reddere beneficium. Habet interim titulum liberalis in hoc , quod sine contractu oneroso aliquid
boni aliis lacerit,licet non sine assectu & praeui-
275쪽
Μ8 Spsci MINA ne maioris boni ab iis recipiendi οῦ sine qua praevisione illis no benefecisset,nec benefaceret. S. . XII.
Amor inordinatus contra ordinem ilia particularis.
sis sertitudo nostra lex iustitiae. Sap. 2.
IVstitiam particularem omnino necessarum esse istetur, quia illam sibi administrandam absolute praetendit. Quidquid ὰ re sua em Itiqet contra rem alienam sit,iustum putat; quidquid vero ὀ te aliena est modo non sit e re sua,iniu- sum putat,quia omnia sira esse putat,vel in ordine ad se considerat.Vnde si iniust8 austrantur aliena, modo nihil inde patiatur detrimenti, iustum putat: si vero aliquid inde damni accipiat,iniustum putat. Quodque in Superioribus Reipublicae horribile est omnia iusta putat, quae boni publici
praetextum habent.Quasi vero omnia bona priuatorum subessent dispositioni eorum, dum ipsorum auaritiae aut ambitioni illa bona usum Pare placuerit,& non necessitas, cum consensu saltem optimatum, eadem exigere coegerit. Quemadmodum etiam non putat laedi iustiriam distributivam,quando ossicia, aut heneficia conseruntur minus dignis, quia hi vel iuni
276쪽
amici, vel plures dant nummos in relictis aliis dignioribus. Quasi vero boni Ministri non sint utiliores Reipublicae,quam multi nummi , cum nihil ad bonu publicu faciat, quod quis sit noster priuatus amicus, aut benefactor, vel no sit.
, Circa ablatio m via hominis.
fiere somniator venit: venite oecidamus eum Tune a parebit,quid illi prosint somnia sua. Gen. I
Μ Irum est quousque aestimationis propriorum bonorum, & vilipensionis alienorum progrediatur amor inordinatus: nam nosolum vitam propriam vitae alienae praefert, sed etiam proprium honorem & propriam pecuniam;licet haec ad sustentationem vitae necessaria non sint; idcirco dicit licere occider non solum inuasorem propriae vitae, quando haec aliter seruari non potest quod leges humanae permittunt sed etiam inuasorem proprii honoris,aut bonorum temporalium, licet haec sint parui momenti, etiam unius pomi; praeserti quando non possunt recuperari sine occisione inuaseris. In quo tamen manifestὰ laeditur iustitia:quia imprimis oecisio inuadentis honore, non est medium proportionatum ad honorem re perandu,cum iam supponatur laesiis honor, sed tune est pura vindicta: deinde si suppona-R a tur
277쪽
2 so Sps CIMINAtur nondum hesus,sed laedendus, nisi occidatur in uasor honoris 3 debet non esse verus honos, qui non potest seruari sine occisione hominis et cum verus honor dependeat ab excellentia propriae virtutis,vel legitimae authori tatis,& non a malitia hominis eum iniustd perdere conantis. Quantum ad bona temporalia, quae non sunt absolutae necessaria ad vitam , non aequiparantur vitae atque adeo ablatio talium bonorum, non aequiparatur ablationi vitae. At amor in ordinatus honorem, etiam mundanum, aequiparat vitae; imo pluris facit eum quam vitam; quia eius superbia excedit voluptatem viis actualis Et minima quaeque bona temporalia sunt ei maxima:& quamuis non necessaria ad vitam,putat tamen necessaria ad stactum honoratuminuem vitae ad minimum aequi- Parat.
Circa ablationem bonorum fortuna.
opprimamus pauperem iustum, & non parcamus viduae. quod enim infirmum est, inutile inuenitur. Sap.L.FVrtum & rapinam in generali detestatur ,
quia sua nec clam nec aperte auferri vult: tamen in speciali,dum agitur de damnificatione proximi in proprium commodum, non putat dari furtum aut rapinam. v. g, vendit rem
278쪽
eanti,quanti,potest,& emit tam parui qnant, potest, licet eius pretium ciuiliter aut moralitersit laxatum et quia in hoc mercimonii indiu ria
ponit. Insuper dicit non ess e furtum, quando si-hi ipfi soluit occulte ex bonis alienis, quae ha- het ad manum, dum solutio ei negatur,aut dis sertur a debitore, modo tantum qstimet e si debitorem,cnm tamen transsatio dominij non
fiat nisi authoritate publica Iudicis, vel traditi ne ipsiusmet Domini; ne alioquin unu nisque sibi ipsi iudex esse velit,cum perturbatione Reipublicae,& periculo in institiae. Deinde dicit licere sibi idem exigere tantia
ratione pecuniae mutuatae, quam ratione creati reditus: quia praetendit pecuniam in utroque contractu sibi fructificare Cum tamen in primo fructificet mutuatario,in cuius dominium transsata est a mutuatore per mutuum: & in secundo reditus fructificet ei, ia cuius fauorem creatus est.
Praeterea dicit se nullam committere iniust tiam, dum accipit personas in distributione honorum communium ; quia putat dispensationem eorum siuae discretioni relictam; vel P tat personae qualitatem in iustitia distributiva non esse attendendam, sed sium cere esse personam,cui nos bene assicimur. Denique si sit Iudex,putat se posse iudicar in Duorem partis amicae, modo vel minimae
279쪽
si spRCIMINA minimam probabilitatem sessicere et cum tamen insistendo rationi,& non acti'ui,' oporteat iudicare secundum maiorem probabilitatem . Putat se posse pro arbitrio causas proponeri vel postponere, uel protrahere, quia inde lucrum habet, ad quod existimat seruire ossicium Iudicis, quia illud pecunijs emit; cum tamen non seruiat nisi ad iustitiam unicuique faciendam . Similia, putat, si sit Advocatus, aut Procurator.
Contumelia & tormento interrogemus eum. Sap.2.
N Ihil in generali magis detestatur, quam
ablationem famae vel honoris: verum in particulari nihil magis amat, quam aliene famae denigrationem,& alieni honoris offuscationem. Etenim cum superbia eius ascendat semper,& in Qcietate hominum nequeat obtinere primatum famae& honoris, nisi aliis membris per infamationem aut inhonorationem depres sis; nihil magis optat, qua illa infantari, & inhonorari,gaudetque eorum veris,uel apparenti bus vitiis. yt virtutes suae saltem apparentes ex
280쪽
,posito magis elustescant: utque suam tegat epocrisim, reddit gratias Deosicut Phariisus,aoci non sit sicuti caeteri hominum, & ostendit c aduerso Publicanum, id est, illum, qui in . atur vel inhonoratur. Et ne se iactare videatur acit se alienae compati miseris,ac dolere quodi, de quibus mala dicuntur, meliores non exia fiant:quinimo fingit,dnm contumeliam vel de-ractionem audit, illam sie non libenter audirezae tamen contumeliosos, & detractores sistat.:os conatur iustificare, dicendo, quod adhue similia audierit,uel ipsemet viderit & spectare ad bonum publicum,ut talia cummittentes c fundantur, vel ut habeat ipse curam illos admonendi vel corrigendi .Interea deridet illos ,rui tam turpiter traducuntur, pallians suam erisionem sub specie loci; quia tales de tales, volentes sapientes videri, talia non euitanimon tamen in illos ostendit ullam speciem odii, ne