장음표시 사용
281쪽
Muum quodeumque est ex me, tibi proderis. A th. Is .
Platatem fatetur debitam Parentibus,Propinquis,& poti stimum Patriae : sed tantum quando proprium bonum seu pecuniae, seu hi noris,seu vitae nihil patitur incommodi: nam, λdicit amorem incipere a se ipsio, & se tantum teneri ad pietatem,quando sine suo incommodo ei satisiscere potest. Hinc, quia periculum est ne quis in futurum coniiciatur in necessitatem, Parentes & Propinquos hic & nunc indigentes frustratur Ope sua,Patiam fraudat vectia galibus & tributis,ubi potest atque adeo mallet ει Parentes & Propinquos , & Patriam perire, quam honotem, bona fuertunae, aut vitam perdet e. Ideo optat Parentes Propinquos,mortuos ut eorum morte ditescati & si in iis iuuandis aliquid exp ndar,dicit,se ex liberalitate,non e obligatione impendisse. Totum honorem illis debitum reducit ad vitam depositionem pilei vel ad aliquam exteriorem reuerentiam sino lullo interiori respectu. & ita tollit totam veram Pietatem,quae maxime in interiori affectu co
282쪽
Tu discipulus illius sis nos autem Moysi discipuli sumus. Ioannis 9.
SVperioribus obseruantiam magis ex timOr vel ex more reddi quam ex considera tione iustitiae.Iuam Iudicat a superioribus affe- ctatamin propterea iam sua mercede donatam. Si ei grauis sit, eam odio habet, eique velut v xsurpatae contradicit,& tantum applaudit, dum et tinet. s ...
Circa Gratiturinem . . . vultisse dare , & ego eum vobis tradam p Matth I6.
QVae superius dicta sene de gratitudinis de
fectu in ordine amoris, aggravantur eNuete ciuiustitiae legali : nam ingratus non tum peccat, quia non reddit amorem amori, quem prauupponere debet ex parte benefacto- erga se;sed etiam, quia hoc exigit beneficiit, vi pro illo gratiae rependantur, & suo tempore , dum commoditas adest, aliud beneficium. Ied ingratus supponens, quod benefactor Propter
283쪽
ν,6 SPECIMINA Fer propriam utilitatem, vel laudem, henem
cium praestiterit; & quia illud sibi debitum pu
tat , iudicat nec titulo charitatis, nec titulo i
stitis legalis quidquam deberi benefactori:quia non beneficiato, sed sibi ipsi bene voluisse, &bene fecisse reputatur benefactor ab ingrato; atque ita tam perueris iudicio tota humana beneficentia tollitur; quis enim vellet benefacere rati ingrato φ Nullus, nisi pure Chris 1
Circa Amicitiam, seu Iocietatem
Factr sunt amici Herodes, Si Pilatus in ipsa die. Luca 23.
AMicitiam fouet magis ex politico, quam ex velo asseehi: & si alijs pacifice nititur conuiuere ; idcirco est, quia propriam pacem perturbat e timet: & sic sibi ipsi amisus est, de non allis. S. X.
Circumueniamus iustum . Sap. 8
VT amicitiam cum iis qui possimi illi pro
desse, aut obesse, conseruet, nullaS non
adulationes, & duplicitates adinvenit; ut vero l
284쪽
ΜORAtrs L AxIORI s. Is aequales, aut inferiores decipiat, nullas nota fraudes licitas putat: QIumque hominem simino. Plicem, &rectum , velut stupidum, Iudibrio . habet: astutum vero & prudentem secundum saeculum laudat quidem , sed detestatur ', cupi tque eum astutia, & saeculi prudentia superare, tribuens omnem suam felicitatem fallaci ingenio, nihil ingenuae veracitati, & rectae -- Iuntati .
Non sum sicut eaeteri hominum . . . . decimas do omnium , quae possideo. Luca II.
A Mor proprius omnia ad proprium com-
αα modum reseri;& quando videt proprium commodum cessare,cessata liberalitate:quando autem videt proprium commodum militare, si liberalitatem exercet, nihil eo liberalius videri potest si habet unde si vero non habet, iactat animi sui promptitudinem ad benefaciendum,si 'haberet. Cumque liberalitatem exercuit, Omnest vituperat,qui similem non exercent: mnes ingratos proclamat,qui gratias ei statim nono . rependunt, & qui aliquamdiu differunt reddere beneficium. Habet interim titulum liberalis in hoc , quod sine contractu oneroso aliquid
285쪽
S p s c x M I ' Αsione maioris boni ab iis recipiendi; sine qua praevisione illis G benefecisset,nec benefaceret.
Amor inordinatus contra ordinem tu Bitiae particularis.
' sit inlitudo nostra lex iustitiae. S p.2.
ΙVstitiam particularem omnino necessariam esse fatetur, quia illam sibi administrandam absolute praetendit. Ouidquidὰ re sua est, licet
Contra rem alienam sit,iustum putat; quidquid vero e re aliena est,modo non sit e re sita,iniu- sum putat,quia omnia sua esse putat,vel in ordine ad se considerat.Vnde si iniuste auferantur aliena, modo nihil inde patiatur detrimenti, iustum putat: si vero aliquid inde damni accipiat,iniustum putat. Quodque in Superioribus Reipublicae horribile est,omnia iusta putat, quae boni publicI
praetextum habent.Quasi vero omnia bona priuatorum subessent dispositioni eorum, dum Ipsorum auaritiae aut ambitioni illa bona usu Pare placuerit,& non necessitas, cum consensu saltem optimatum, eadem exigere coegerit. IQuemadmodum etiam non putat laedi ivluriam distributivam,quando ossicia, aut henen
cia conseruntur minus dignis, quia hi vel sunt
286쪽
MOR Axis LAXIORI s. 23st amici, vel plures dant nummos j relictis aliis dignioribus. Quasi vero boni Ministri non sint utiliores Reipublicae,quam multi nummi, cum nihil ad bonu publicu faciat, quod quis sit noster priuatus amicus, aut benefacto vel no sit.
, Circa ablatio m vita hominis.
Eeee somniator venit. venite meidamus eum Tune a
parebit,quid illi prosuit somnia sua. Gen. I DΜIrum est quo usque aestimationis propriorum bonorum, & vilipensionis alieno inrum progrediatur amor inordinatus: nam nosolum vitam propriam vitae alienae praeserti sed etiam proprium honorem & propriam pecuniam;licet haec ad sestentationem vitae necessaria non sint; idcirco dicit licere Occidere,non solum inuasorem propriae vitae, quando haec aliter servari non potest quod leges humanae permittunt sed etiam inuasorem propris honoris,aut bonorum temporalium, licet haec sint parui momenti, etiam unius pomi; praesertim quando non possunt recuperari sine occisione inuaseris. In quo tamen manifest8 laeditur iustitia:quia imprimis occisio inuadentis honore, non est medium proportionatum ad honorem recuperandu,cum iam supponatur laesiis honor, sed tune est pura vindicta: deinde si suppona-R a tur
287쪽
26o SPECIMINAtur nondum laesus,sed laedendus, nisi occidatur inuasor honoris; debet non esse verus honos, qui non potest seruari sine occisione hominis et Cum verus honor dependeat ab excellentia pro-Priae virtutis,vel legitimae authoritatis,& non a malitia hominis eum iniuste perdere conantis.
Quantum ad bona temporalia,quae non sunt absolutae necessaria ad vitam , non aequiparantur vita: atque adeo ablatio talium bonorum, non aequiparatur ablationi vitae. At amor inordinatus honorem, etiam mundanum, aequiparat vitae , imo pluris facit eum quam vitam; quia eius superbia excedit voluptatem vite actualis. Et minima quaeque bona temporalia siunt ei maxima:& quamuis non necessaria ad vitam,putat tamen necessaria ad sta: tum honoratu luem vitae ad minimum aequi-
Circa ablationem bonorum fortunae.
opprimamus pauperem iustum , & non parcamus viduae. quod enim infirmum est,inutile inuenitur. Sap.2.
,4 Vrtum & rapinam in generali detestatur ,
C quia sua nec clam nec aperte auferri vult: tamen in speciali,dum agitur de damnificatione proximi in proprium commodum, non putat dari furtum,aut rapinam; v- g, vendit rem
288쪽
eanti,quanti,potest,& emit tam parui qnam potest , licet eius pretium ciuiliter aut moralitersit laxatum et quia in hoc mercimonii industria ponit. Insuper dicit non esse furtum, quando sibi ipfi soluit occulte ex bonis alienis, quae ha-
het ad manum, dum solutio ei negatur,aut dis sertur a debitore, modo tantum istimet essidebitorem,cnm tamen translatio dominu non
fiat nisi authoritate publica Iudicis,vel traditi ne ipsiusmet Domini; ne alioquin unu nisque sibi ipsi iudex esse velit,cum perturbatione Reipublicae,& periculo iniustitiis Deinde dicit licere sibi idem exigere tanta
ratione pecuniae mutuatae, quam ratione creati reditus: quia praetendit pecuniam in utroque contractu sibi fructificare. Cum tamen in primo fructificet mutuatario,in cuius dominium transsata est a mutuatore per mutuum: & in secundo reditus fructificet ei, in cuius fauorem creatus est.
Praeterea dicit se nullam committere iniusticliam, dum accipit personas in distributione bonorum communium ; quia putat dispensationem eorum suae discretioni relictam; vel putat personae qualitatem in iustitia distributiva non esse attendendam, sed sum cere esse personam,cui nos bene assicimur. Denique si sit Iudex,putat se posse iudicar in Duorem partis amicae, modo vel minim
289쪽
spη CIMINA minimam probabilitatem suffcere et eum 'tamen insistendo rationi,& non affectui,i oporteat iudicare secundum maiorem probabilitatem Putat se posse pro arbitrio causas proponero vel postponpre, uel protrahere, quia inde lucrum habet, ad quod existimat seruire ossicium Iudicis, quia illud pecuniis emit; cum tamen non seruiat nisi ad iustitiam unicuique faciendam . Similia, putat, si sit Advocatus, aut PrOcurator.
g. XV. circa ablationem fama vel
Contumelia & tormento interrogemus
NIhil in generali magis detestatur, quam
ablationem famae vel honoris: verum in particulari nihil magis amat, quam aliene famae denigrationem,& alieni honoris offuscationem. Etenim cum superbia eius ascendat semper,& in Qcietate hominum nequeat obtinere primatum famae & honoris, nisi aliis membris per infamationem aut inhonorationem depres sis; nihil magis optat, qua illa infamari, & inhonorari, gaudetque eorum veris,uel apparenti bus vitiis, ut virtutes suae saltem apparentes ex
290쪽
opposito magis elustescant: utque suam tegat hypocrisim, reddit gratias Deosicut Pharisaeus, quod non sit sicuti caeteri hominum, & ostendit exaduerso Publicanum, id est, illum, qui ins matur vel inhonoratur.Et ne se iactare videatur dicit se alienae compati miseris,ac dolere quod ij, de quibus mala dicuntur, meliores non exia stant:quinimo fingit,diam contumeliam vel detractionem audit, illam se non libenter audire. ne tamen contumeliosos, & detractores sistat, eos conatur iustificare, dicendo , quod adhuc similia audierit,uel ipsemet viderit & spectare ad bonum publicum,ut talia cummittentes e fundantur, vel ut habeat ipse curam illos admonendi vel corrigendi . Interea deridet illos , qui tam turpiter traducuntur, pallians si maderisionem sub specie loci; quia tales de tales, volentes sapientes videri, taIta non euitant: non tamen in illos ostendit ullam speciem odi, ne malevolus esse videatur.