Eduardi Wunderi emendationes in Sophoclis Trachinias [microform]

61쪽

καὶ ταυτ Ἀτλη τις χειρ γυναικε ita Tiσαι; δεινοὸς γε πευσε δ', ὀυς τε ιαρτυρειν ἐμοί. Quo in loco primum offendor v. 65. verbis ταλαιν' λεβρtre, quae qui a Sol hoc te prosecta esse probare volu rit, neceΝSeos exemplis allati ducent, primum luminem qui rem tris leui aiuntiet, eam ob cauSam λεθριον dictum esse, deinde eiusdem vocabuli syllabam secundam in versu trimetro sub ictu adeo positam correptam a Suphocle esse, quam constanter ab eo, quoties in trimetri eo vocabulo usus est, productam videmus, denique duobus istiusmodi adiectivis, qualia sunt ταλαιναολεθρiα, aut Similibus umquam appellatum esse, qui nillil nisi rem tristem aiuntiaverit. Atilia hoc quidem loco etiam in Solo adiectivo ταλαινα, ad nutricem relato, propterea aliquid offensionis est, quod Versu praecedente id adiectivum moduDeianirae mortua attributum si ita ut nomo non auditorum,

cum idem adiectivum h0 in versu esserri audiret . ad eandem mnliorem eo maWis referre deberet, no minus apparebat, quo iuro nutrix eo numine appellari posset. is causis adductus pro verbis ταλαιν' λεθρια alia posuisse Sophoclem puto quamvis quid scripserit, nondum investigando reperire potuerim.

Certioribus armumentis atque adeo certissimis evinci potest, mend0Sam Scripturam VerSus Sequentis Sse, σχετλιωτατα προς γε πραξιν.

Primum enim abhorret a lege trimetri iambici, quam illo entissime observavit Sophocles, anapaestus, qui est in podo secundo, τατα προς Deinde numquam idem poeta syllabam primam adiectivi σχέτλιος corripuit Tertio alienissima est a sensu huius loci γ particula, post προς praepositionem collocata Postremo summa est offensio in substantivo πραξιν. Id cum dum tantum significare possit. aut actionem aut condicionem, priore sensu p0Situm hic esse propterea incredibile est, quod nutrix cum choro quaerenti, qua rationuperierit Deianira, ne verbo quidem adhuc ostenderit, sibimetipsam mortem conscivisse Deianiram, nisi pervere locuta censeatur nullo modo existimari potest, ructionem Deianiras miserrimam uisso sui ipsius intersectionem dixisse Anto, quam actum esse aliquid ab ei necem eam ibi intulissex monstraverit. Ac debebat chorus, si ita nutrix Iocuta esset, necessario hoc intelligere, manum sibi intulisse Deianiram, ita ut non posset id rursus ex illa quaerere quod quaerit, ειπέ, τωι ορω etc. Denique, id qu0d gravissimum est. Intolerabilo additamentum seret προ πραξιν, isto sensu elatum Nam

cum verbum finitum, quod adSumendum ex Versu praecedente est, ipsum Verbum θανε Sit, apparet poetam, si usus verbis

illis esset, quae in codicibus exstant. hoc dixisse existimandum esse. horrendam mortem ob it quod morio mattinet. Unde illud simul sequitur, mon minus salli, qui condicionis significatum habere πραξιν putet am vel sic

ad rationem caedis referendum Substantivum illud esset. Itaque quin corruptum Sit πρῆξιν, dubitari posse nego; quid vero restituendum Sit, nondum lateor me coniectura as-Kecutum esse. on temere tamen coniicias, eiusmodi positum suiSse substantivum, quod perceptionem sive cognitionem 7.

62쪽

significaret. Contra pro σχετλιωτατ illi id p0eta ScripSerit, repperiSse mihi vi leor. Ut supra p. S. ex scholiis cognitum St, qu0d . 45. in codicibus scriptum exstat λεθρι ς glossam Sse, cum ipsum illud adiectivum pro explicatione a

Scholiasta usurpatum videamus, eodem modo hic σχετλι40τατα ab interpreto explicationis causa Superscriptum eSSe, e lingcssicitur Scholiustae interpretatione: σχ ετλιωτατα πετλιω- τατα νηλθε προς τῆν ἀνα in εσιν τουτε GTιν ιυς αν τις ἰδων η ἀκουσας σχετὰ ιάσειεν Certum igitur, XI essendum esse σχετλιωτατα, ut ab interprete prosectum, non minus certunt, ut mihi si iidem videtiir, estituondiim esse, quod et metro et sensu egrogie conveniat, aptissime lito adiectivo σχετλιωτατα illustrari potuerit: λαστα προς ' Hesychius: ἄλαστε - τλιε, ureoτωλε - ἀλαστνὶ σας σχετλιάσας, δεινοπαθλησας, χαλεπληνας, γανακτύσας, δυς-

φορησας. Ioc igitii mea quidem sententia nutrix dixit: ita periit, ut horrendum suerit et iis qui viderint et iis qui audiant. Id aptissimo hic a nutrico dici, X totius colloquii aliun intelligitur. Similis sententia lat; in Electr. v. 761 sqq. St: τοιαυτά σοι ταυτ ἐστιν, ω sia ἐν λογοις ἀλγεινά, τοῖς δ' ἰδουσιν, - ει dos ν, μέγιστα πάντων ων mors ἐγω κακων. Confrinatur autem sententia mea hac Scholiasiae interpretatione, o g ἄν τις ἰδιον si κουσας σχετλιάσειεν, quam ex antiquioris grammatici commentario, Didymi puta, haustam

esse ilire Statuimus. Post hanc nutricis exclamationem quae Statim a choruesseruntur Verba, ειπέ, ω Olco , γυναι ξυντρεχει, ViX

possum mihi persuadere ita a Sophocle scripta esse. Primum displicet nuda appellatio γυναι, Satis certe inutilis. Magis otiam displicet verbum ξυντοέχει, praeSertim tempore praesente elatum. lii tuto enim hoc colloquio non nisi tempore praeterito uti iiii chorus, quoties de interitu Deianirae sciscitatur; 0ngeque alia eorum locorum ratio est, in quibus recte inter temp0ra praesentiu et praeterita variatur, ut Aia c. V. 3l. Doinde nulliatim in tragicorum subulis reperietur exemplum, quo ιορω ξυντρέχειν eo dici sensu potuisse defendas, ut esset μορ συμπιπτειν. Denique, ut recte dictum sit ξυντρέχε qu0d non cuncedendum. tamen hoc negari nequit, non minusquam nomen γυναι inutile esse. Nam cum chorus ante quaesivisset, τίνι τροπι θανειν σφε φης, eique ita respondisset nutrix ut apta Verba sua redderet e verbo ἔθανεν, in choro modo positu quid magis conSentaneum erat, quam ut ch0rus, eum ad ipsam eius quaestionem non ita ut voluit responsum esset. breviteri diceret, ειπέ se μορ υ SuppreSS Verbo ἔθανε uuam ob rem in eam inclino sententiam, ut ab interprete addita verba putem γυναι, ξυντρεχει Cui sententiae

primum inde ali iiiiii 4rmamenti accedit, illud tersui illi

ductimiaco nihil in t0tu coll0quio reperietur quod respondeat. vii id colloquium quamquam nunc quidem ita comparatum St, ut antistrophicum esse vix videatur. tamen i iis l0cis. qui prubabili correctione sistitui possunt, id iam nunc merito mihi vide0 concludere posse, quod olim Iermaianus etiam monuit, tutam cenam alitis trophica prop0rtione descriptam esse. Verum ut id ilicertum sit, tamen aus esse naturam numeri duchmiaci inter omnes con Stat, ut tuin tantum tragici eo usi sint, ubi oratio vehementior concitatiorque esset quo minus credi licet, chortim, ut efferret Verba illa, ut lenissime dicam, satis inutilia, Giibito relicto numero iambico in versum dochmiacum

IIagis AEliam mirari subit qui factuni Sit, ut nemo ditorum in orbi Sequentibus haereret: αυτὴν δινίιστωσε.

Quorum verborum prius quidem nullo pacto Sophoclem ponere hic potuiSSe, e eo apparet, quod αυτον πεκτανεν eodem modo atque latinum se ipsum interfecit ibi tantum dicitur, ubi p0stquam illud cognitum iam est, eum, de quo agatur, caedem c0mmiSiSse, id praeterea imonemur, non aliis eum, sed sibimet ipsi necem intulisse. tqui n0n illud ch0rus

ex nutrice aut quaesiverat aut quaerere potuerat, cui necemini illisset Deianira, Sed hoc unum et quaesivit et quaerere de

63쪽

biiii, qua ratione illa perisset; unde certum est, αυτην scribiIuil potuiSSe. Praeterea niugnae ossenSiuni PS Verbuni cuni-poSitum διηε στωσε , quod ut alibi numquam Surpatum inVenitur, ita ea est huius loci ratio, ut cur addita praeter uu-Suetudinem praepositio sit, nil nime intelligi queat. ' uuamquam ne hic quidem pro certo pronuntiare ausim, quae pristina poetae manus uerit, tamen huc primum iure contendi poterit, si quis corrigendum hunc lucum ita putet, ii ipsa se Deianira interfecisse dicatur, eum iunge a Veruabesse. Ad eam enim sententiam enuntiandum quibus neceS- Sari Verbi opu esse patet, eo τῆ εαυτήν, ea metrum huiuSVerSu respuere in cuius incurrit. Accedit, quod sic idem hic diceret nutrix, quod infra usuit, αυτῆ προς αυτης χειροροπο ιταλ ταδε, et quod chorus. id si dixisset nutrix, vix rere ita perrexisset, ut perrexit, θνμὼς si νοσοι uuibus

le causis ita scripsisse poetam Suspicor:

uuod si posuerat lutrix commode vide chorum quaerere potuiSSe: θυαῖς η νοσοι Substantivum enim cirri in alterutrum partem accipi licebat, ut aut mentis errorem, veluti deSperationem, aut eiusmodi malum, qualis morbus est, signis caret; unde intelligitur, quod choru quaerat, θυμος et νοσοι, in hunc Sensum dictum Sse, utrum violenta morte an morbo ab Sumta est stiis simul illud patefecimus, quomodo primu particula eorum Verborum, quae post illam nutrici reSponSionem, Tu νιν νηῖστωσε , posita in codicibus reperiuntur, emendanda Obis videatur. In codicibus enim veteribus quae Sequuntur Verba ita Scripta Sunt, uni choro assignata: τίς θυμὼς ἡ-iνες νοσοι τάνδ' αἰχμὰν ἐλεος κακουξυνεῖλε πως μζσατο προς θανάτω θήνατον ἐνυσασα μον iC0utra tu libris Tricliniauis praeterquam qu0d 3 accusativo αἰχμάν noni inutivus αιυι te itur, et ch0ro et nutrici haec

Eum Scripturam receperunt Brunckius, MuSgravius, alii Sanatum ita hunc lucum rati. t primum pronomina interrogativa τις et τίνες alienissima a Sensu huius loci sunt, recteque ea iam ab Ersurdii deleta, qui in eo tantum salsus mihi videtur, qu0d huius interrogatiunt verbum sinitum esse ξυνεῖλε putavit, cum nunc quidem dubitari nequeat quin intelligendum Sit qu0d praecessit verbum ηίστωσε. Certissimum enim illudeSt, non graece, Sed barbare S0lihoclem scripturum fuisse, si pus uisset, ii id in veteribus libris legitur, probatum edituribus quibusdam recentioribus :τίς θυι ὀ ν τίνες νοσοι τάνδ' las ἀν βελεως κακουξυνεῖλε:Νeque uim ulla ratione primum numerus singulari ξυνεῖλε poni potuit praecedente proxime numero plurali substantivicum verbo illo iungendi νυσοι. Deinde cum omnia illa verba τάνδ' ἰυ ἀν βελεος κακου, ut nunc se hic locus habet,

absurda sunt, tum abSurdiSSimum pronomen τανδε est. Neque enim metuendum, ne qui poetam elegantissimum adeo fuisse

perversum ineptumque exiStimet, ut ipsani Deianiram verbis illis significaret quo in errore incredibili versatui est Scholiasta, a quo haec adn0tata videmus: τῶνδ' αἰχμὰν sic βελεος περιπραστικως τὼ βελος βελος ὁ ειπε νον νὼληῖάνειραν, τι τροπον βελους ἀνεῖλεν αυτὴν si τις ως βελος ἰοβολον μεγα κακον προςεrsii γατο τῶ μακλεῖ. tuarum interpretationum prior eo ineptior est, cum adhuc nec igit0rit quidem chorus, neceni ibi intuliSSe Deianira in . I

64쪽

I Tricliui recensione quaniquium lio recte factuni puto, qu0d, quae interposita sunt vilia inter Substauit, uni νοσοι et adverbium πως, nutrici attributa Sunt, unien ita, ut visum Triclini est, loqui nutricem nou putui SSe manifestum St. Immum enim cum de una Dei unira in tuto ioc colloquio a ςatur, non potuit salva lege rhetorica τανδε pronomen, ad

ipsam illam mulierem reserendum, in principio poni. Deinde permirum foret, si iam hoc loco nutrix surro Se occidisse Deianiram dixisset, cum paulo post idem verbis iis dicat,

εν oti σιδήρου. Denique nrillo dum Xumptu cognitum St, quemquam tragicorum poetarum 'o antiquiorum ξυν&ιοειν itatiSu linSSe, ut nihil esset nisi occidere. Postremo valde diSi licet κακον adiectivum, si verba illa id, quod Triclinius voluit, Signit sicare putantur.

Itaque hoc quidem planum videtur fictum, insigni mendo

assecta verba esse, τάνδ' ἰχειαν βελεος κακου ξυνειλεῖ contra illud etiamnuuc obscurum milii est, quid Soplioclem pro iis scripsisse statuam. Immo ne illud quidem liquet, cuius-ni odi Sententia elata hic a nutrice videntur. Timide enim coniicio, hoc ab ea dictum esse, Virginem capti Vam, Iolen, amicam Ierculis, in causa sui S Se, ut Deianira interiret, coli. v. 56 sqq. ω κελαινὰ λογχα προ-sιάχου δορος, α τοτε θοαν νυμ ραν ceγαγες απ αι πεινας

Sequuntur, chori verba: πως φιλήσατο προς θανατω θάνατον ἀνυσασα μόνας Corrupta autem haec esse, non solum e metris, quae nulluSunt, sed etiam e sententia intelligitur. Ita prorSus alienum,

ut unum asseram, adiectivum μονα St.

Contra illa menda, quibus extrema pars colloquii inde a

V. SS. commaculata St, omnia Si m certa, at valde probabili emendatione mihi tolli posse videntur. Ac primum quidum qu0 chorus quaerit v. SS.: ἐπειδες, ιγμα rata, τανδ υ βριν:

8 qui adverterit quae statim respondent nutrix: επεῖδον, ως δὴ πDisi παραστατις. vi poterit dubitare, quin iisdem numeris elatuni PSSe debent,

quibus usa nutrix est, respondens, ἐφῖδον - παραστατις. IIinc chori verba sic emendanda puto :i Id ιδες, ω ματαιε, τήνδε τῆν βριν; Et μαται quidem pro Marcii reponendum SSe, ante me vidit Ilermanuus. Constat autem, saepe Atticos eius adiectivi genere maSculino pro genere seminino Sos XSP. Ad probandam alteram, quam ipse seci, mendationem, ,ήνδε τὸ ν

Postquam nutrix ipsam se vidisse sucinus respuudit, bo-

τις ην πιυς φερ' εἰπέ.uitibus in verbis nemo editorum haesit nec praeter ake- soldium et Ersurditum quisquam adnotandum quicqtium putavit Uuhesio lilius autem haec monuit: τι qualis urat i. e. qui animo, quo in rerum Statu, quomodo associa hoc patravit ro Contra quae Erlarillius: Malim, inquit, equidem τίς ad .'ριν roserre. Iarum interpretationum priurem, Vnkesieldiituam dico, nullo modo probari pusso, vix Opri est ut verbo doceatur. Primum enim i non potest pro ποῖος sive roi puni deinde Vero ne potuiSSe quidem, etiamsi per metrum licuisset, hoc Ioc ποία dici, vel e solo, quod datur, responSo nutricis apparet, αυτῆ στρος αυτ λὶς Moo- ποιεῖται τάδε. Itaque nihil reliquum videatur, quum ut cum Ersurdito coterisque interpretibus i ad βριν resuramus. At ne h0 quidem seri posse, facile est ad intelligendunt. Certum est, Verbis ii νδε τὴν βριν actum insulens, . . interiectionem Deianirao, mignificari, de quia visu Substitutivit

65쪽

vβρις satis Si uitum attulisse locunt ulig. v. 309. oὶν , ωντες κρεs GITO τ ήνδε δηλ υσνὶ γ' βοιν. Audiverat euiluchorus, violenta morte sive ictu serri Iro νοεντος ἐν Os ασιδήρου interisse Deianiram. Itaque cum iactum ipsum, qu0d significatur verbis νήνδε τὴν iΤριν , Sati iam cognosset horus, luce clarius est, nulla ratione quaerere eum ex nutrico putuiSSe, τις ην βοις Immo quicunque cum rei ipsius, quae narratur, rationem, tum imprimi ea, quae reSp0ndet nutri X, αυτν ποῖ αυτῆς χειροποιειται ταδε , diligenter cuia Sideraverit, Ii in Sulum hoc mihi concedet, mundo assecta Verba esse τίς ν πως, Sed illiti etiam facile perspiciet, qua rationumendum illud tulleiadiim sit. Cliurus enim ubi Deianiram iu- lenta caede XStinctum esse cognovit, postquam ilhid etiam nutrice comperit, ipSam o vidisS Deianiram occidi, cum Ita pergat luaerere: τις - - τε2 εἰπε, eique ita respondeat nutriae: αυrni προ αυτῆς χειροποιεῖται ταδε, nihil profecto certius est, quam huc unum quaerere eum hic potuiSSe, qui commoveri e paSSus esset, ut flagitanti Deianira nocem ius erret. Plerumque enim qui Sua ponte bibant, Vel Servum amulumve vel hum insem dum insigere sibi serrum iubet,ant. Ita in Aiaco sabula chorti p9stquam Sua ponto obisse iacem a Tecmessa mouitus est S, Sq. ., ιας δ' Istis αρτιιος νεοσφαγῆς κειται, κρυ fai 0 7ασγάνυ περιπτυχ ις, curios quaerit v. 905.: τίνος ποτ πιο ερξε χειρὶ δυςμορος; cui respondet TecmeSSa: αυτο ποος αυτου ' δῆλον. rceo οἱ χθονὶ mIκτον τοδ εγχος περιπετες κατηγορε

I Trachiuiis autem si certum est, de quo dubitari iam nequii, chorum . 90 id ipsum, quod dixi, ex nutrice quaesiviSSe, continuo equitur, nun 0tutSSe a poeta Scribi, quod in codicibus legitur, i ην πῶς Sed requiri neceSsari pro λὶν Verbum eiusmodi, quod patrandi signiscatum habuerit. Hinc lenissima ratione ita mihi emendanda chori verba videntur:

τις ηνεν τερ ειπε. uod delevi πως, ab interprete additum puto, cui idem quodn0Strae aetatis interpretibus accidit, ut verum loci rationem Sententi inritu non perspiceret. Ti γηνεν est i ῆνυ τι νχβριν Verbo autem , pro vulgari νυ poeta tragicoSuounumquam SOS SSe, hi probutur exemplis, eschyl.

Eurip. Anicium. II 33. :

Hesychius: Iνοπι ῆνιον. Atque hac ipsa tu subula Sophoclis quod vulgo scribitur . 505.: πάμπλ κτα παγκυνιτά τ εξῆλθον ἄεθλ' ἀγωνων, corruptum Sse, ita ut pro εξῆλθον necessario restituendum εξῆνον sit, pluribus dem0nstravi in Censura Aluc ab Lubeck. iterum edit. p. 52 sq. Churus, cui incredibile visum esset, ii id nutri narravit, sua ipsius manu Deianiram sibi necem intulisse, ita illicuexclamat: τί φωνεις Cui interrogatiun hoc respondisse vulgo nutrix putatur: σαφVνῆ. In omnibus enim codicibus editionibusque adiectivum illud σα- φνὶ νῆ assignat ulli nutrici est. At cum dimeter hic bacchiacus, τί φωνεις σαφηνήi, Oppogitus Sit versui S . ri 3 νον νέo' iani, illo autem a solo choro elatus sit, ex lege responsionis

66쪽

i a

antistropiticae a p0etis tragicis diligentissini obsemata neces-

Sario cenSendus est unus clioru protuli SSU Verba ea, tuaeliosterior 'ni linei runt bacchinc uni constituunt, priori reSpondentem. Ita lue vel lianc unani ob causani cudicunt scriptura

ita cori enda est, ut solius clior sit v. 92. huc niuit :τi Ic0νεῖς σα fit vij;Cui correctioni tantum abest ut repugnon quae Sequuntur Verba, ut simulatitue illa insigni quo laborant mendo libera,

veris, Statim tibi persuasurus Sis, tantum non sagitare, ut eo quo dixi nitidu v. 92 emendetur. In ii enim, quae nunc circumseruntiir, editiunibus pariter atque ii cudicibus omnibus haec continuo equuntur Verba choro attributa:

iectunt 'luod dicitum verbi 4 δρασεν eandetii illam mulierem,

Iiden, esse debere. At pii patet, non ad Iolen, sed ad Deianiram reserendum id Ρrbum SSe. IIaec sola qui secum reputaverit, lini me temeritatis menrguet, contendentem, non a Sophocle, sed ab histris ne prosecta Veiba illa esse, re κεν, τεκε μεγάλαν - ρινυν. iuibus eiectis o egio omnia inter se concinunt. Nunc enim

optime dictum ἄγαν γε, reserendum ad id, quod quaesivit

choruS, ac λὶνῆ, Surpatumque eodem en Su, quo ἄγαν λη- θ ἐς dici solitum esse constat item optime e nunc habent Verba quae sequuntur, ιῆλλον δ' εἰ παρουσα πλησi ελεν σες, οἱ Ἀδρασε etc., recteque non uiliti tu numine Deianirae εδρασε dictum est do a lisa nulliere, ut de qua Sola in praecedentibus agatur denique nihil nunc offensionis esse patet in v. 9 Sq. in quibus magnopere recentiores editures haeserunt Levo enim, quod in priuro vorsu Osidere mendum Videtur, facillimo negotio tolli potest. Scribitur vulgo ex codicum auctoritate: καὶ ταὼς Ἀτλν τις χειρ γυναικε i κτίσαι; Sed alieniun τις pronomen ab hoc loco esse, verissime iam ΙIermaianus monuit. Id autem sucili errore poni a librariis potuisse intelliges, si poetam scripsisse putaveris :καὶ ταυτ' ἰτλη τοι χειρ γυναικεία riσαι; Addo illud, non satis ea quae praecedunt intellecta ab intor- pretibus illis esse, quibus haec chori verba inutiliter addita videntur. Neque enim ullo praecedentium versuum id ipsum enuntiatum a choro est, quod hoc versu exclamat, incredibile PSSe, mulierem O Sque progreSSam DSSe, ut ipsa ferrum sibi infligeret. Cui rursus affirmat nutrix, horrendum suisse acinus, idque ipsum testaturum chorum addit, ubi totam rem, ut acciderit, cogn0rit:

Ilis Xpositis magis etiam pliarebit, quae hactenus de Deianirae obitu summatim diXit nutrix, talia esse, ili Iolae cummi muratione raptes interrumpi non potueri ut uuii minus du-

67쪽

bitabitur, quin spuria sint verba illa, ἔτεκεν, ἔτεκε μεγα - λαν ἁ νέορτος αδ νυμφα δομοισι το δ' ἐρινυν, quibus in verbis mira etiani notanda locutio est, cuius exemplum simile apud poetas tragicos rustra lineres, hanc dic0, μεγάλην ἐρινυν dou is τίκτειν, hoc, ut apparPt, ei Si Phat ina, magnam perniciem domo parare. Scio quidem, nomine ' ινυς iam a poetis tragicis homines appellatos esse vel detestabiles, Vel ab0minandos, vel perniciosos, veluti Soph. I. I 0. Similiter atque Latini nomen Furiae usurparunt, nosque ipSi eodem nomine uti solemus, Sed illud iure negare poSSum, umquam Sophoclem moram abstracti nominis perniciei vel calamitatis significationem ita vocabulo illi tribuisse, ut adiectiva adeo istiusmodi, qualia sunt μεγας, μικρος, Similia,

liptioneret hominentque diceret τικτειν ρινυν τινι.

Extrema igitur pars colloquii, de quo adhuc agimus, inde

TPO. ἄγαν γε φι ἀλλον ὁ εἰ παρουσα πλησία

quae II erculi et Deianirae communia esse solebant. t nil non mirum, Si tute Spectaculum lacrimarum ipsi plenum rivum liceret Alioqui non male legas, diδεν υλα δίανια. Contra H akesiuidius Κοῖλα equidem. inquit, interpreter capacia, ob Merculei χ0rpuris magnitudinem. IIesychius: κοίλησι βαθεiαις. respiciens IIum. l. , 26. Interea si qui si ut quibus huc epithet in , Sic positum, displiceat, nos in illis nomen profitemur n0Strum; ideoque coni ceram clemendum κοινά iis νια. quam varietatem postea iuveni a Scholiasta commemoratam. Postremo Bothius Nomen κοῖλα quid sibi velit, me non intelligere, dateor cum Musgravio; nam quod Brunckius interpretatur, uecticum rei quidem convenit, sed is κοῖλον uti magis lecticae li 0prium quid significat quam curruS, ut neScias quale ubiculi genus indicetur Variam lectionem ScholiaSta cum memorat κοινά, ν τἀτου θανατου iis αυτ.ῆς καὶ το αυτου quarum explicationum meutra serenda eSt, Sed Scribendum ce κοινα δἐανια, lectulum haud continuitem, haud 0mmunicandum cum Deianira,

68쪽

sed . seorsi in IIorcilli steriistii lii in uiiserri in is citu luilinis ix- cruciatu.

IIoraiin etsi nihil esse patet, quod probari possit tamen haec interpretibus illis tribuentia laus est, quoi Silentio iraetereunda nun putarunt, quae legentibus non OSSPiit Ou li l Sta SSU, Cuni contra recentiore editure Securi Scriptii inin

Vulgatam retinuerint, Ii ulla eius prolius ita interpretiitione nutile sensione, Atqui pro certo poni potest, κοῖλα scribi a Su-pliucle nullo pacto puluisse, cum ea sit eius aditu tivi si gruilicatio, ut lectu Si dicatur OGος non possit aliter accipi iluani sic, ut Sit prosundus. Istiusuiuili autem lectus Ierculi, gravissimo morbo laboranti, minime omnium accommodatilS fuisset. Item illud ilire ab aliis munitum est, alienam ab hoc

loco Scripturum illain esse, quae a Scholius tu commemorata est, κοινά. P tamen ipse adhuc opperi, cuiusmodi adiectivum poetam Substantiu δεμνα apposuisse cretium. Atque adeo in em inclino sententiam, ut vix ante id repra tum iri putem, quam Sanata Prunt, ita Sequuntur, Verba, πως cit 'Oρρον αν Γωλὶ πατρι In ilibus Verbi permirum S pru- secto neminem diim interpretum haesisse. Manifestum est

enim, non potuisScolyllum dici eo consilio lectum in aedibus Stravisse, ut patri obviam iret. Immo in aedibus 1Ierculis cum dicatur Ilullus lectum stravisse nullo lidalio consilio fieri potuisse liquot, quam utra Isticulus, Simulatque in Sunm pSiu dum uni revorsus esset, miserrimu implicitus murbo, et minude reponi eo in lectu posset. Accedit, qu0d ex iis, quae et ante narrata a poeta sunt et post Xponuntllr, perspicue intellii titur, Hyllum minime id egisSe, ut p0Stiluam IIerculem ex Euboea in terram Trachiniam traiectum reli liiit domum lite praecurrit, tristissimam eius condicionem matri nuntiaturus, iterum obviam ei iret, sed dum potius ausisse

εῖ ζων ἐςοφεσθ' ἡ τεθννὶμ or ἀοτιως. Dein do quo tempore Deianira in eo fuit, ut necem sibi inferret, quod factum esse postea Scimus, quali silium Sternere lectit patri vidit, nutrix ipsa resert ad Hyllum se volasse

πλευρα υτ et παρ καὶ φρενας πεπλ=ηγμέν=ην. ιδων δ' 5 παῖς υμωξεν. Denique cum Hercules ipse tandem assertur, V. 97 sqq. ita Hyllus et ipsum appellat et cum sene illo, qui Herculem co

Itaque certa res est, mendo assecta SSe Verba πως et γορρον

ἀντωγὶ πατρί. Quod quomodo t0llendum sit, quamvis nondum perspexerim, tamen illud iure c0niicere mihi vide0 posse, talia a poeta Scripta Verba Sse, quibus h0 significaret in quo lecto Hercules redux factu reponeretur. Ceterum illud ut intelligas, quod non videtur ab omnibus interpretibus intellectum esse, δέμνια στορ ναι nihil significare posse nisi lectum Sternere, adscribo Homeri l. 6643 sqq.

69쪽

praeter Musgraviuin nemini editurum displicuerunt, ita in p0Sterum etiam laturos esse video, qui, cum nihil non, quod in codicibus scriptum reppererint, defendenda putent, recte dicia

esse opinentur, tamen ego quidem, cum otium poetam quid deceat 0nsidero, Sana et integra esSe numquam credam. Cuiu Rrei cauSa haec est, qu0d, cum ργανον cuiuSVi genstris instrumentum Significet, minime intelligi potest, cur Iacrimasse Deianira dicatur, quoties aliquid instrumentorum, quibu antea usa sit, attigerit. Λ sallitur, quein recentis res quidam interprete probarunt, Camerarius, qui Floliat, inquit, Dui;inimi, si quid attigisset, quo uti prius con SuevisSet, est viren pri-Siinum usum. Intelligendae ut 'in tela et texta, usi, colus. Nam primum quo audi,ui iure istiusmodi instrumenti solo substantivo ογανων Sigitisicari iotueritu Deitide quid tu nil semimpedimento erat, quum in iis in posterum etiam instrumentis illis Deianira uteretur uisum quidem quas querellas edidisse

usque ad V. 11. nutri resert, minime eis pectuSSe, llud ipsa iam e vita discessura osset, cum aliundo apparet, tum

p0SSet, lare, ut ipsa finem vitae Suae nationeret, continuo nutrix eius rei impediendae causa ad IIyllum silium se properaSSe narrat, V. 27 siq. certi δρομαi βασ σονπερεσθενον, etc. Itaque improbandus etiam eo quidem nomine

Scholiasta est, quod lacriiniisse Deianiram putat, quod relictura iam illa instrumenta esset, quamvis idem alia adnotaverit, quae minime contemnenda sunt Scholia autem line ad hunc lucum scripta exstant: ργανων ν των στουργικων,

In his illud vero munitum puto, Substantivo οργανων eusignificata instrumenta esse, quibus veStem illam murti serum, quam Ierculi misit, Deianira texuisset uod tamen cum iis Verbis, quae Scripta in codicibus Iunt, minime Significatiim satis esse Musgravius intellexisset, scribendum ille iuuiecit: οἶς ἐκρεκτω δειλαία φαρος. quam coniecturam quamvis

probari non posse apertum Sit, tamen hoc certissimum puto, eam ipsam Sententium, quam MusgraVius requisivit, laniatiatam hic a poeta esse. Verum cum verba illa, quae curritri Mus- gravius voluit, sanissima esse nulloque negotio ita mittari possi, videantur ut iam, AEliam aequirimuS, Sententiam praebeant, equidem Sic existina', Xcidisse post a Verba tutum versum, quo hoc poeta dixerit vestem illam mortis oram marito

texens Cuius in versus sine si positum erat, 'v id poni

commode potuit, SubstantiVum φρορος, sacillimo errore librarium patet a V. 906., cuius in sine παρος positum est Statim ad . 906. aberrare potuisse. Vides autem aptisSime nunc obortas dici Deianirae lacrimas, si quando attigisset instrumenta, quibus vestem illam secisset, recordatae. istic ipsis marito suo interitum se attulisse. In v. 90S. ει του φίλων βλέψειεν οι κετων δέμας adhuc

interpretes omnes substantivo οἰκετων famulo Sive servos

Deianirae signiscat0s putarunt. Quam interpretationem salsameSSe, non solum X addito adiectivo piλων, quod mire hoc loco servis tributum esset, sed etiam ex iis, qui Sequuntur, versibus facile cognosci potest. Neque enim servi dici poterant interitu Ierculis miseriore assici condicione, adeo ut eam secum reputans Deianira in n0Vos erumperet fletus. Itaque

etiamsi aliunde non constaret, ἰκέζας non Solum Servo esse

dictos, sed quicumque ad familiam domumve pertinerent, veluti

70쪽

uxores et liberos, tamen vel ex solo hoc locu sumnio iuro concludi id p0sset. 0tiim est autem, cum ab aliis scriptoribuS, tum imprimis ab Herod0to saepius eo nomine nunc liberos NUNC UX0reS, nunc utrosque Significatos esse. Sic Lib. VIII e lilii scriptum: πιγνους δ ελεγε πρὼς evrs πολλους καὶ

ναικα. se etiam esseling. ad Herodot. Lib. VIII. c. . Certuni est igitur, piλους οἰκ ira Sophoclem hic liberos Deianira dixisse. uod si vidissent interpretes, melius surtasse perspexissent, quid dici a poeta duobus, qui sequuutur, vorsibus debuerit. Ius ita in codicibus scribi videmus:

αυ rami τυν αυτῆς δαίμον Ἀνακαλουuίννη, καὶ τα ἄπαιδας ἐς τὼ λοιπον ΟυGiας. Eoruin in pri0re nemo, quod sciam, editorum haesit. At quae sola et est et esse potest medii ἀνακαλεῖσθαι si dii scatio invocandi, eam alienissimam a sententia huius loci osso appuret. Accedit, quod in ista Sententia ineptissimum etiam

proni men αυτή est, ipsam Sigitisicans. Viderunt iam sual te me, Verbuz. ἀνακρολεῖσθαι, quo nepiuS Sus Sophocles est, formatum ab eo p0tin. δεγκαλεῖσθαι esse. Quod moneo

propterea, ut in Glliga3, lacillinae Vulgatani oriri scripturam potuiSse, Si Scriptum a poeia erat, quod Scriptum esse mihi

αυτῆ τὴν αὐτῆς δα is ον ἐγκαλου ἐνγὶ, hoc sensu sibi ipsi suam ipsius sortem obiiciens, is est, seniet ipsam incusans, quod ipsa vidua facta esset. Λtque hac quidem Sententia, quam et rei ipsi et totius luci

rationi accommodatissimam SSe patet, cum medium ἐγκαλεῖ σθαι poni debuerit, neruo tu ea forma haeroret, etiamsi alia eius exempla non XStarent. Atqui reperitur eadem forma quamvis Significatu paulluluin mutato cum apud alius Scripturos,

tum apud Euripidem Melan fragm. IX. d. Dind. . .:β γαρ θεὰς δίδωσι μῆ φυναι τέκνα, ου χρὴ 'γκαλεῖσθαι προς τὰ θεῖον, ἀλλ' ἄν.

tui sequitur VerSUS, καὶ τα ἄπαιδας ἐς τὼ λοιπον ουσίας, ad eum scriptum huc scholium exstat ἐπεὶ μηκετι μελλεν

Ex editoribus huius tabulae tres tantum aut interpretatione illustranduin aut emendatione expediendum hunc lucum putarunt, Musgravius , Et surditus, ei mannus. Eorum primus haec Scripsit: - ας ἄπαιδας - ουσίας Postremam hanc Vocem malim interpretari vitam, quam ut Scholiasta, concubitum. Verum quom hic locum habet παιδας An enim interempto Hercule Deianiram, tot liberis florentem vid. v. 54. , omnibus continuo privari necesse erat Logendum Ortasse παυδεῖς a b o mi Lum id Lo su ii ii ii in Laes. Qui enim inculo inquinati erant, a numine compellari sinebat ex Cis Eurip.

0rest. 47 428. Soph. Ded. R. IOS. Ἀπαυδεῖς dictum ut

άπότι sιος pro ατιιιος ed. R. 223. Nec suspecta esse debet

terminatio sic enim ναυδεῖς habui praeter exica Epicrates apud Athenaeum p. 59. Nonnus Lib. III. 229. ἀναιδέες οπωπαί. Vel scribendum μοδεῖς, quod illustrat Graevius ad Hesiod. p. et D. 50S.

Et surditus haec adnutavit: ,,ουsita interpretur rem a milia rom, domum. olim hanc vocem cum Scholia Sta concubitum, nec cum Musgravio vitam Xplicare. Sensum recto expressit Brunckius dolensque sibi Spem Sublatam augendi Herculem prole. Inepta igitur est Musgravi adnotatio. Reiskius ουσίας mutat in ἐστίας, sucos, i. e. domus. μDenique ei mannus, postquam ut ineptam Suique pumantem Scholiastae interpretatio non rei cit, haec de hoc loco scripsit: se quod plerisque visum est, de ademia spe liberos ex