장음표시 사용
101쪽
In quo Imperio videbis, tam acria ac diuturna bella pugnata Inter quae tamen duorum milium Annorum ambitu, gaudet sua integritate ac libertate Polonia. Quae licet interpolatas ageret Ecclipses, semper tamen huic nostrae Aquilae, salva stetit sua incolumitas.
-- sic omnia verti Cernimus, atque alias assumere pondera gentes Concidere has. Nobis stantibus. Et tamen in ore omnium Confusione regitur Polonia. .
Non hac, non hac, sed D E d. qui tanquam Arbiter Horologii perfectus, ordinem hunc Regni nostri firmat, atque cu-
. stodit ne incomposite feratur. Vt tunc maxime stemus ac Vigeamus, cum arbitramur nos cecidisse. Prorsus ita est inquit Lipsius, per causas medias, Varie nexas, prima illa causa omnia temperat, suaviter prudentier & ut, liter, nec aliter est Censendum.
Non ergo posthac obgannias, tu qui dicis. Fato prudentia major. Nam mox vertam & dicam: Fatum majus Prudentia Nostra inquam humana; -m tenebras dicito si Coelo conferas & Astris. ordinate ergo ut ut vultis Politici vestras Respublicas. Haec tamen Magistra, Prudentia inquam Divina, ubi ordinaveritis videbit, &adseret vestrae prudentiae & Ordini comfusionem. Habuit & Graecia sui Magistros ordinis, habuit & Roma. Sed ordinem confudit Fatum. Quem etiam & nunc Calcat, major humanis Divina providentia.
Quid ergo Calamus noster o Numen TibiAbet quicquid in ea est Ordinis Polonia. Magne etiam in minimis D E V s. Claudat
102쪽
Claudat Herbultus. Genium inquit & ingenium hujus Reipublicae Polana nosco& cognosco,quae nulla re a fine suo impediri potest. Aquae . similis, diruit diluitque obstacula, quae impediunt naturae illius vim, tam lente ut vix animadvertas, scd tam krtiter, ut obsisti non possit., Habet ergo suum motum & Ordinem haec Respublica ; cultum illum quidem, sed quanto occultiorem, tanto effi-
Quem, ne semper omnia in Universitem causam referam, Post D E v M refero acceptum Gracho Legissatori & primo hujus ordinis Pothni Architecto. Q em per Palatinos collapsimi:& confusum', se maereddidit meliori ubi primum Aurea pax assiil sit. Quae Lux , hoc Duce randem Poloniam respexit. Post tot rerum discrimiana, & Civilia Bella. Prima ergo Grachi eostrario ubi conjectatocillo in Ordi-Z nem fuerat' reticuIά omnia averrere 'c suam sibi reddere
Ea in re ordinem secutus , quem Flaccus fio Augusto scripsit. . :
103쪽
tam militaris res legibus in tuto collocata est, quam ipsae leges armor ' praetidio servatae sunt. Vtrumque praestitit Grachus. Ac primum quidem aggressus, Ferro pacem quaerendam esse duxit S Ordinem. Nullum enim Horologium sine Ferro. Nec nisi armis stetisset ordo Lycurgi: Sed & Romanus ordo a Lucretiae ferro duxit originem. n Ac ipse Christus ordinem a Ferro: Non veni inquit mittere pacem sed gladium. , Huc ergo primam mentem noster Grachus. Firmat Diugossius: . Considerans autem plurima bclla, in id tempus quasi quadam conspiratione contra Poloniam ebuli1lb, ad resistendum quoque singulis vires deesse , quaedam pactis' intercepit , reliqua aggressus tanta Delicitate & ingenio gessit, ut ex quolibet cor nunc victor rediret ac triumphator. Quam rere militum tepidi animi, ex stiperioribus congressibus infeliciter gestis sunt confirmati, de apud hostes fama ejus
increbresccns , dc contemptum ademit de pavorem imcussit.
Pacare Imperium, aggi us sininus, mage viribus quam pactis hostes exturbavit. Nec solum eos qui irritantibus Palatinis arma moverunt Sed & los. Audi DIugostium: t Cum Galli caeteris PNyinciis magnatis , etiami Pannoni contigissent, dc eam variis bellorum ipthimibus ν ancnt; i 'Poloni- ingreseris,siri inbus 9ccse pugna Con
. r missa insignem ac memorabilem victoriam de Gabis, cum
robore veteranorum ac cxercitatorum militum , inmactutum arte nubtastrum Icppriaviz.
104쪽
POLITICA. Aperte Diugosius rQui & si charus esset this, hoc tamen Triumpho de Gallis
relato charior honoratiorque esse caepit, majorique devotione & promptitudine erat sibi ex tunc a Polonis obtea
Habes artem Amoris intorquendi a Subditis Princeps. Si vis amari, Bella Fortiter, Feliciter Vince, non Vincarer Auge, non Perder, Amplia Regnum, non Imminue: Volve & scrutare Polonos Fastos. Neminem amatum videbis Regem , nisi aut sui, aut multo- tum Regum Triumphatorem. ζSed & revoco illud Anaxagorae: Expende. At enim o Pericle, Quibus opus est lucerna, oleum infundunt. Infundite, lucebit Agite, Amabunt; Facite, Vivetis; Pulchre Ocellus Belgii. Vt Sol in Aurora tenuior assurgit S inclarescit: . Sic ex Vi uia tute & meritis fama cum aevo ipis augetur, & Crescit: Hoc avelim equidem amare Principcm: & ut trahat illum
Addo : Et Amor populi. Quod Tributum non penditur . a Polonis, nisi Principis magnanimitati. . Lege Symbolum Roxolanum rQuare sis tu Sapiens Rex , sis Iustus etiam licet, tamen si of -- te imbellem cognoveris esse, nihil habentem helvorum
ac virium, nihil tibi proderunt apud nos etera, quantumvis ea fuerint magna atque praeclara. Haec enim ,
105쪽
xos e P E R S i P E C Tm v Aista de qua loquor Fortitudo prohrie Virtus dicitur, quod sola plane Viros essiciat. Quae qui Reges carent, imbelles
atque effeminati dicuntur abjeliique , de quiex contumelia nomen traxerunt Sardanapali. Sed jam pacata esst Polonia. Ac in finibus Regni, pro Libertate feriatur, & exeubias agit Gladius. Redeamus cum Victore Gracho in Poloniam ad Rempublicam ordinandam. :
Licentiam coercet. Non istum in Publicis rebus cogitanda est Ratio Libet talis quae sequatur, sed etiam Licentia quae vitetur. An quia Nullus gravior Casus quam Licentiar An quia Granditer ruat necesse qui licentiose vivit 3
Docuit nostram Libertatem Icarus medium tenere, nec Om- , ne licere tutum, monet
Mare percussum puero Et licentiosus Extor, vix integro Mari expiatus. In Caereis alis quaesitum fuerat Icaro & Daedalo praesidium, ex harum remigio, ille tulit vitam hic mortem Disce hinc In alis esse mortem,si nimia incalescantLibertate. Disce . In alis este vitam , si haec avis libera, medio distet justo a licentia & servitute Quisquis liber es ,.volas fateoria Sed ru certis legibus Non volas, sed cadis, Volare enim incerto tramite perire est. Vnum tantum alitem Iovi deferre fulmina didicimus:
106쪽
ν oz L' 1 T I C A. ro' Et sacra pagina miratur. Viam Aquilae in Coelo: Quae stupentibus aliarum Avium alis, nubibus innatat. Si tamen & haec altius volet, quam par sit, &Lunae ambiat
inconstantiam : Icarum aget non Daedalti m.
Oculos excrceat haec Avis in splendore Solis, sed Alas cocr-ceat a Calore. Minus hic cautus Romanus Ales, qui dum sublimi vertice sy- . dera ferir, Terram mareque grandi implet ruina. Hujus Error & casus, ves ram Aquilam erudiant Poloni; Vt discat: Volare concessum Libertati, non evolare.
Vin signum I careae Libertatis Habe Si videris aliquam Rempublicam, in qua tinusquisque vivit ut vult, & suae libidini ut Euripides aitὶ indulget; lcariam puta non Daedaleam. Vivere ut velis tibi, lis tum tibi est , sed non libe
Vivere ut velis Patriae , id demum liberi est, & vera Lubertas est. Si ita vivas, ut libidini tuae indulgeas, non Reipub. te natum puta, sed tibi Icarus cs. Ruina te tristis manet interitus. Si ita vivas ut velis, & ita velis ut vivas, ut convenienter Reipub. vivas, Libere vivis. Daedalus es, nec periturus volas. Convenienter autem Reipublicae vivit, qui volat & vult omnia
Hi autem duo sent 1 v s & V rs. Ita enim Florentinus. Libertas est naturalis facultas ejus, quod cuique facera libet, , nisi si quid Vi, aut lare facere prohibetur. Clarius ego ad normam Polonae Libertatis, do qua in publicis
107쪽
omnium ordinum Comitiis audiamus nomine Nobilitatis Iacobum Sobiescium perorantem. Cuius Pesonam facundiam Rὀmanae permutavi , temporienim meo servit & loco. Sic ergo alloquitur nostrum Serenis.
Ea est vis Libertatis Serenissime Rex , ut secretis suis cogitationibus non satietur , sed inter animosa liberarum meditationum vota , ultro liberiorem vocem advocet, quae sit & fidelissima interpres solutae jugo mentis , &generosissima testis , suae perpetuae in patriam voluntatis. Liberas autem eas cogitationes esse existimo , quae ab omni adulationis Zc simulationis labe & contagione vacuae, inter negotiosissima Reipublicae otia, exercent Ecagitant pro Patria dc Libertate, liquidum & sine cera.& constans sibi omni loco & tempore desiderium. Libe-
. ras vero illas voces duco: non quae a malesana & ζει nata licentia ac petulantia, suam repetunt vivacitatem,
sed quas e debito reverentiae fonte emanantes Regiae temperat sublimitas Majestatis, & in hoc Orbis Poloni. theatro Amor in patriam , fides virtus , & cujusque officium faciunt exaudiri. Infelices ille, dc ipsa infelicitate infeliciores suere Monarchiae, quibus florentibus,li rioris vocis vigor , ac impetus aeternis silentii legibus retundebatur : quibus vigentibus supercilioso Neronum fastigio perinvita taciturnitate litabatur : quibus tantibus, inter acres morsus doloris , de acerbioris irris ulcera , sola gemituum & suspiriorum medicina lovamen temporum vulneri tribuebat. Quod si & ipsarum laclarymarum solatio , oculus Impcrantis invidebat , ipsum Ius naturae , acerbissima vi frangebant , &luctus publicos, in publicos plausiis vertere cogebantur. Quod si aliquis elandestinus de reconditus angulus, ad tacitum
108쪽
POLITICA. xit tacitum Congressum 8c sermonem de Principe laesos animos invitasset, machinationes & conjurationes in caput . Imperantis , mussitantium intor se susurri clam struebant, & fabrefaciebant. Stant a mea sententia memo- . res temporum Romanorum Fasti , triumphant in illa Nobilitatis Romanae intalicitate scriptorum, calami, ecin obscuro atramento,
i Lucem lachrymis illis quaerunt, Quae non cessionibus ut quondam Libertatis jura salva & integra cupiebant, sed temporum imuria coacti, in fraude. f audem eligebant. Habet prosecto libera Respublica nostra hanc unam , quae
summopere necesse est: recreee , ac sustentet consolationem , quod non eo loco, nec ea Fortuna Fata res no- stras esse voluere: Providere eae nostrae consolationi, sapientissima majorum nostrorum conssilia, Qui intor ipsa increscentis Libertatis primordia, qua ob religiosissima, ac inter omnia pericula infracti , in Regiam Majesta-i tem merita, & obsequia, a Principibus suis secte quondam donati, ac dotati: illud non postremum habuere, ut colloquio publico Him iis scin Principibus habito, si ratio temporiam ira postularet , eidem mederi & pro Lcere possent Libertati. Qua re, quid gloriosius Polonae Nobilitati 'dc utilius potuit obtingere e '-m ue in oculis & auribus Parentis Patriae communi utilitati prospiceretur Quid autem faelicius potuit ipsis Princi- .et si saccidi , quam ut sandida & minime sumta Liberistate subditorum, quae si vera est vulnus tegere nescit per
109쪽
Non vero Licentiam. Quam procul velim, ab omni libero actu, liberi Regni. olet qui liber est, non nimium volet. Volat autem nimium si nimium velit. Ideo Termini volandi ponuntur a Florentino Libertati, his vcibis, Nisi si quid Vi, aut Iure facere prohibetur. Sed quam mihi Vim Florentine λ Vimne tu illam Necessitatem rei faciundae, praeter voluntatem Qus qui liberest exortam ZAtqui hanc , quia Tyrannica, tibi servar Liberi enim cst non cogi Et quod praeter voluntatem hominis liberi fit , serviliter fit. Si autem per Vim intelligas, Habitum qui , inclinat voluntatem ad obediendum rectae Rationi Id est Virtutem Summum illud hominis Bonum Consentis Doctori Gentium qui dicit: Omnia licent, sed
Quod si per hanc Vim intelligas Majoris rei impetum cui re- sisti non possit, is autem impetus ei competat, qui se Liberum jactat i Rectissime tu & ad palatum: An quia Liber ille dicendus non est, qui Vi agit & impetu ZAn quia Qui Vi agit, laontra Ius agiti Qui autem contra Iesagit, nequaquam libere, sed licentiose agit. et Q d si tu mihi de talem Rempublicam, in qua abusas Liberratis triumphat, & ubi Vis in Ius exercet Dominium. iPiscium Rempublicam eam puta, in grandi confusionis Mari
110쪽
POLITICA. xy3 Et qui ex eis Fortior, is Tutior. Adeo Capitales invicem hostes pelago innatant. Cui plus virium suppetit, et imbecillior tussia pisciculorum vitam debet. Cui grandius Os hiat; Fatale in minores exercet Imperium,& despicatui illorum habet exilitatem. Sed & is gloriosus ac Triumphalis vorator, qui paulo ante C ptivam turbam Piscium, in v tris horreum condiderat. Habet quem metuat ventrem , si quis Mari innatat grandiorem. Et sepenumero fit. Vt uterque Et voratus & vorator, inpotentiori ventre succumbant.
Sic vivitur: I bi Vis impune, sub Libertatis titulo, opprimit& evertit, non Qtum Civiles, sed etiam ipsas Gentium ac Naturae leges. Ne igitur tu mihi liberum, ut Vi agit, sed licentiosiam. Sed neque eum , cui id facere libet, quod Iure prohibetur. Ad Icarianam Rempub. hunc relego. Neque ehim Libertas Polonae Reipub. est finis AEquitatis, ut plerique, sed falso existimant. Sed AEquitas & Iustitia est finis Libertatis. Neque enim hic populariter sapimus, ut dicamus. In nostra Repub. liberum & aequum esse quodcunque velit quisque
Sed dicimus, Ibi demum Libertatem veram esse, Ubi vivitur convenienter ad Reipub. formam. Id autem est secundum Ius vivere. Secus autem qui vivit, nequaquam Libere vivit.
Non enim Reipublicae, sed sitae licentiae vivit. Libertas siquidem Reipublicae Polonae nil aliud est quam Ratio bene & convenienter vivendi, juxta formam Legum &Regni, cum uniuscujusque voluntate comuncta.
Licentia vero est Impunita facultas agendi aut loquendi quae- cunque placent. P vel