장음표시 사용
131쪽
alcimus, de homini belua imperitaret. Veruntamen eam uim poeni-.tentiae esse uoluit summus ille ac Clementissimus parens, ut omnem fraudem ac malitiam impiae mentis exhaurire queat. Non est aliud poenitentia, qua animi dolor ex peccatoru recordatione sponte susceptus.Si doleamus uere animo peccaste,utemur animi dolore ea ad re,cuius caussa momtalibus illv cocessit Deus.Non enim ob aliud c6cessit nisi ob delenda peccata,hoc sic licet c6siderare.Credibile est Deu humani generis parentem non contulisse hominibus mordacem animi dolorem , nisi ut remedium quoddam. Remedia uero inuenta esse dicendum propter eos morbos, quos curare possunt: non propter eos, quos non possctunt. Ueluti si unguentum quoddam ualeat duntaxat ad sanandos oculos, meri id dicant omnes id solummodo consectum fuisse propter oculorum morbos, non propter stomachi aut iecinoris, aut alterius membri imbecillitatem. Transferamus id ad dolorem animi, moestitiam, tristitiam, aegritudi nem ut eandem rem pluribus notem uocabulis ubi inuenerimus, quod ea nihil aufert caeterorum, quae grauia existimantur, unum duntaxat peccatum corrigit, certum erit ad huius sublationem tantummodo datam. . nid hie ostendam calamitates humanas non posse mentis moerore e
ingui Z notius id quam, ut dici debeat. Ecce tibi mulctatus est pecunia aliquis, ' dixit se & luxit diutius, num ideo mulctam emendauit amiast ille filium, contristatus est, num mortuum suscitauit flagellatus est alius, uel alapis coesus, doluit, num contumeliam reuocauit. Correptus est quidam podagra, calculo, uel ardenti febre, propter quod con ditanimo,&ingrauissimo moerore uolutatus est, num morbum sust litὸ tantum abest, ut sustulerit, ut dissiciliorem etiam reddiderit. Nihil igitur in his proficit animi dolor. Vbi autem proficit Θ In peccato, ub quis afflictatur conqueritur, ingemiscit, quod unquam auerterit se Deo, & maximis sempiternisque bonis exigua & caduca praetulerit: ideo
tunc assumendus tanquam ad hunc unum usum datus: nam aliis in cauLss frustra suscipitur, & nihil plus affert, nisi qu5d auget calamitatis molestiam. Hanc uoluit uim doloris nostri esse Deus, ut per eum calamitas peccati, quae est omnium niaxima, auseratur. Non eum etiam, qui poreundi caussam sibi praestiterit post regenerationis lauacrum, perire uul sed uiuere resipiscentem. Damnentur igitur ab homine omnino pecca ta, ne pro peccatis homo ipse damnetur. Est baptismus quidem crimianum omnium euerriculum. Veriun quoniam hic iterandus non est, po alitentiam supposuit Deus, ueluti alteram in peccati naufragio tabulam, qua nixi euadamus. Audite quid Dominus Ezechielis uoce loquatur. Vivo ego inquid Nola mortem peccatoris, sed ut conuertatur & uiuat. Satis erat Deo assirmare pro salute nostra,' quam benignus esset. Ille Gliam addidit iuramentum, quo magis impellat, ut credamus, & conuertamur ad salutem, nec in peccatorum foeditate iaceamus. Multis aliis diuinae scripturae locis clamat Deus. Conuertimini ad me. Agite poenia
132쪽
tentiam. Iugete praeterita, cauete futura, dimittam crimina, non rem
dabor amplius iniquitatum uestrarum. Quid plura ξ id petit tanto studio, tam crebro, & sub his attestationibus & pollicitationibus, ut parum
absit, quin roget: & tamen si rogari expectamus, rogat nos pro eo Apostolus Paulus unus ex principibus coelestis aulae. Ille scribens iterum ad Corinthios: pro Christo inquio legatione fungimur inquam Deo exhor. tante per nos. Obsecramus pro Christo, reconciliamini Deo. Ecce qu modo iste, ut D ci egatus rogat de reconciliatione. Quanta haec leniose Homo ubi laeditur ab alio homine, excandescit, stemit, indignatur, non uult prior de xeconciliatione uerba facere, sed aduersarii putat has esse
- partes, ut ad reconciliationem prouocet &prouocatus saepius non audit anhelans ad ultionem:Deus autem offensius ab homine uocat primus ad reconciliationem, miselicordiae ultro pandit sinum, obliuionem pota licetur praeteritorum: ne sic quidem audimus, nolumus ad meliora con- uerti. In nullo penitus errare ac falli cuncta exa ssime prospicientem
Dei solius est: at crimina effugere, praesertim grauia, hominis etiam esse . puto auxiliante Deo. At non effugit aliquis, imo deliquit, non miror hoc. Video Angelos quoque peccauisse, dum improbissimus ille dixit, Ponam sedem meam ad aquilonem &caetera,&multos habuit seque tes. Si peccatum in coelo, quanto magis in terra λ Si deIictum in his, qui solo uigent intellectu, quanto magis in nobis, qui sensuum illecebris corpoleaeque uoluptatis suauitate titillam urὸ quorum mentis acies carnis
onere obtunditur & praegrauatur Θ Itaque nore miror ego ut dixi si d liquerit homo, sed illud mirabor potius , atque adeo molestu seram, nisi deliquisse poeniteat: corrigat igitur dolore delictum: id enim homo ab homine petere potest, adeo tam ualde humana res est poenitudo, potest aliquis, qui culpae arguitur, dicere se non peccasse: sed si peccauerit',
nunquam dicet non esse opus poenitentia, quae sola remedium peccati est. Etenim quicunque in peccato impudenter perseuerat, non tam in cauendo miser est, quam in iacendo post casum. Nulla expectentur hac in re scripturarum diuinarum testimonia, hoc ipsum natura humanis insculpsit animis: nihil nouit, quem huius rei notitia deseruit. Loquitur per Esaiam peccatori Deus, Quando conuersus fueris & ingemueris, satiuus eris, & scies ubi fueris. Qii id est hoc scies ubi fueris ξ nisi quia peccantium mens tantis obruitur tenebris, ut ignorent miseri quantis in malis uersentur Si qui tamen ea uident, non clare admodum uident , tunc .perfecte intelligimus aegrotationis mala, ubi sanitas est consequuta, colla latio unius ad sterum clariorem rei cognitionem praebet. Veruntamen quis habens aliquid hominis non intelligat, quam sordeat peccatum , quam sit foedum,&quantum coinquinet humanum animum. Veteres Philosophi lumine tantum utemes mentis;nihil in omni uita pertimest dum hominibus praedicabant. praeter unum peccatum. Caetera, quae umcantur mala, uel exigua, uti nulla esse arbitrabantur. -nto hoc nos
133쪽
diuino instructi eloquio ualidius sentiemus peccatum nanque ad uitae deducit interitum, Daemonum iungit consortio, & a sanctorum societate diuellit. Itaque hi moerent, illi exultant, quin etiam si fas est dictu sancta & indiuidua Trinitas in hominis peccato tota commouetur, quando dignissimum illud simulachrum Maiestatis suae humanis iniustum mentibus scelere sentit pollutum, Etenim pater uirtutem subducit& Ntitudinem, filius sapientiam, peccatoremque ruere sinunt in deteriora praesidio omni nudatum, hoc etiam amplius filius,quhd passionis suae fiuctum &ecclesiarum merita non sustinet illi ualere ad salutem: Spiritus uero sanctus, quam celeri se aufert gradu, ubi humani pectoris sedem, quam incolebat, e sanctitatis templo in scelerum ossicinam uerti conspicit quomodo ergo quisquam uiribus humanae naturae, quae imperfecta est & mutila & imbecilla, quicquam aggredietur maiusὸ quomodo confidere sibi poterit desertus a Deo ξ Nocuit Angelis peccatum coelesti in regno collocatis. Nobis in hanc humilem & luctuosam detrusis uallem non nocebit At hoc ipsum, quod huc tam miserabiliter detrus fuimus e sublimi illo & florido habitaculo, primi parentis uitio,qui diuinum madatum confregera satis admonet quantum ueneni sit in peccato si enim alienum peccatum, quod in ipsa pallulauit humani generis radice, tam tum nocuit, quantum proprium, quod sibi quisque sponte contraxit, nocebit Tantum autem nequitiae & uirus est in hominum peccato, ut propter ipsum & tectis, & urbibus, & agris, & arboribus, & animalibus pernicies inseratur. Si cui hoc uideatur incredibile, meminerit obsecroi diluuij sub Noe secti, quod dum immitteret Deus ab hominum iniquitatem , perdidit uniueria, quemadmodum fuerat comminatus. Quanta enim tunc omnium rerum desolatio consequuta sit, quanta illata calami tas in omnem terram, quis non uidet ξ nam & deletae urbes, & tecta & fruges,& arbores,animaliaque cimcta coelestia atque terrestria 'ea duntaxat seruata, quae unius patrisfamilias studio, diuino iussu in arca con clusa fuerunt. Sed & illud ostendit brutis quoque animantibus perniciem inferri, ob hominum delicta, quod Deus protulit ad Ionam, qui nimis indoluerat, non euerti Niniuem quemadmodum praedixerat. Nam argumento dominus sumpto ab eo,quod circa hederam contigerat. Tu doles inquid super hedera, in qua non laborasti, neque secisti, ut cresceret, quae sub una nocte nata est, &sub una nocte peri j si & ego non parcam Niniuae ciuitati magnae,in qua sunt plusquam centum uiginti millia hominum, qui nesciunt quid si inter dexteram & sinistram, & iumenta multa: Et iumenta inquid multa. Cur nisi, ut ostenderet ea pariter cun, hominibus peritura, si non scelerum poenitentiam egissent. Illud porro quale est contrahere peccando offensam in tantam tam lue insuperabulem potentiam Si plebeius quispiam uirum alicuius nobilitatis, potentiae, famae, sui amantissimum, iniuria uiolasset, quas solicitudines animo)quas molestias perferret ne opprimeretur inimicitijs susceptis a po-R a tentiore.
134쪽
tentiore, atque etiam nullo huiusmodi instante metu, si hominis adhue aliquid in eo esset, amicitiam discissam doleret, quaereret communes amicos, per quos rediret in gratiam, supplicaret, ipsius etiam, quem sisset uultum labiret, genua amplecteretur, petens errato ueniam. Nunc quum stlagitio suscepto de pectore averterimus, sugauerimus, deiecerimus, clementa cuncta moderantem & bonorum omnium largitorem Deum, nihil curamus, non commovemur Haec maxima nobis debet esse poena, hoc uehementer nos urere, quod tantam Maiestatem, sapie
tiam, bonitatem laeserimus. Ille Poeta, qui nescio quid in Augustum Caesarem peccauerat,&ob id in Pontum relegatus fuerat, nonne illud protulit Maxima poena mihi est ipsum offendisse, priusque Venisset, mallem laneris hora mihi. Et iterum idem. Nulla quidem sanae grauior mentique potenti Poena est, quam tanto displicuisse uiro. Nos quis sit offensus, non cogitamus, quod maximae poenae loco esse debebat. Possu mus ne id negligere ZEno , si non aliae quoque immensae de aeternae poenae a tergo imminent sceleribus nostris debitae: has ut uid tur ne respicimiis quidem,& o rem miseram nobis Diaboloque gratam malumus in naufragio deprehensi culpae tartari inuolui gurgitibus
potius quam poenitentiae tabulam retentantes,uicinam aliquam rupem natando petere, ubi locati peccata, ueluti salsos suctus a pectore reu mentes spem salutis teneamus.Nihil tam odiosum esse potest Deo,quam contum cervix, non inflectens se ad dolorem peccati, & eo odiosior, si peccatum etiam ipsum diligatur. Primum quidem omnium inoffensis cursu uitam transmittere in omni sanctitate ac probitate. Proximum com rigere, si in quopiam ossensum suerit ac titubatum. At flagitium tueri perseuerareque in eo: deterrime, quod male coeperis, iam istud non est tertium, sed extremum malorum omnium & propriae salutis demolitio, tam & si istis secus uideatur. Sunt autem nonnulli, quos poenitet secus uixisse, quam decebat, sed ad breue quoddam tempus: nam intermissaeuitia ardentius non multo post repetuntur, unde messi fuerant eodo reuertuntur. Quid ita quia non acerrimo peccatorum odio tenebantur. nec satis illos Zelus Dei momorderat, uerissimumque illud, quod est pud Poetam nescio quem. Malc sartam gratiam, ne quicquam coire. Quae haec enim hominis conciliatio ad Deum, quae tam infirmis nixa radicibus tam cito diuellitust Ecce tibi alij, qui differunt in horas poenitentia tempus, quasi in eorum manu sit, quam diu uicturi, aut quo mortis genere perituri, aut etiam tutum sit in extremo uitae halitu poenitentiam inducere, quae necessitate ipsa moriendi coacta & expressa uidetur, tanquam peccata magis deserant, quam deserantur. Non enim potest aniama humanis in labris existens li ines suas saturare, minus etiam igni bus proiecta sempiternis. Quid autem disserimus in crastinum incertum, quod
135쪽
quod hodie tuto licet At uita longa erit, Ipsa longa bona sit. Cur epini
diu in malis uersari uoluinus ξ utique si longa erit, commendatior fuerit diuturnitate bonarum actionum, sin breuis c6tigeri benefactum, quod ad uirtutem celer facta est conuerso. Multos ante canitiem, quam sbi promittebant, subita mors oppressit. Inde propria illos iniquitas tradidit Iudici, Iudex ministro, minister, in carcerem. Non est sapientis facere
cras, id quod si etiam heri fecisses, nimis serum fuisset: non dominamur
crastino; ununquenque uitae diem, ut postremum obseruare conuenit: &si non sit, quia esse potest: quamobrem, qui heri malus fuit, prosit sibi, quod hodie uiuens possit fieri bonus,crastinum non expectet: primo quia sorsitan sibi non illuxerit, nam ne illud notum quidem quid uespera secum ferat . deinde illud meminerit fuisse plures, qui dum assidue dic
rent cras cras,tamen illud cras nuqua illis fuit inuentum,aut ad eos uenit tanquam in extremis terrae regionibus haereret, aut alicubi longe esset petendum: quo enim quisque diutius progreditur in peccatis, arctius premitur ob longiorem peccandi consuetudinem. Frangenda sunt semel
Sed propera, nec te uenturas differ in horas. ' tantuli Qui non est hodie, cras minuS aptuS erit, Vt praeclare Pelignus cecinit Poeta. Item alius Poeta dixit:
Non bene distuleris, uideas quod posse negari ; 1' Et sollim hoc dicas, quod fuit, esse tuum.
Fatemur uberem esse misericordiam diuina, nullo excludi loco aut tempore : nunquam neque frequentia peccatorum neque peccantium multi . tudine delassari. Videndum est tamen, ne tanta lenitate abutam uri; μς mora temporis, quae ad salutem data est, frustra teratur, & difficultas rospiscendi augeatur,aut supremus subito adueniet dies,qui non expecta batur. At sunt, qui illud proponant in latrone, qui a fauce itineris auulsus in crucem cum Christo pariter actus est,seram fuisse poenitentiam,notamen seram ueniam. Cur enim uenia esset, aut diceretur, si uocata non ueniret Nolite uos mei quaeso istis consolari. Fuit enam nouo morς actu illud,ut Christus a uiuentibus destitutus discipulum morientem moriens ipse inueniret; novo quodam genere poena coepit in latrone,&consumatur in Martyre . Et diuinam quidem ueniam ad uentare semper poenistentibus confido: sed uidendum est, an uere poenitentes habendi sint hii qui ad extremum usque spiritum pertrahunt emendationem culpae, quo tempore non peccata magis hominibus, quam homines moriuntur pec
catis . At quomodo leues quidam uidentur diuinae nimis pietati confidere, sic contra reperies,qui conterriti criminibus incipiant dissidere. Superiores spe ueniae audacius peccant, isti audacia peccatorum ueniam d sperant,sed nihil aeque fugiendum quam desperatio: quoniam & summo animam esstigit dolore, & Deo multiun ingrata, cuius & natura miseri sors, & benigna uoluntas, & indulgentiae sinus redeuntibus paratus.
136쪽
Haec autem quo uobis exemplo probauero sumam Apostolum Iudam hoc enim nemo nobis notior futurus est: quis enim negauerit poenituisse criminis Iudam, qui pecuniam refert, fatetur peccasse se in sanguinis iusti traditione. At non resipiscentia erat illa sed furor quidam potius caeci doloris . Videtur Diabolus, qui cor eius antea apprehenderat, ab co paululum diuertissein locum dedisse Giminis agnoscendi mersim sicut muralis machina retroacta ualidius obuia disperdit, se tali mercede Diabolus deseruerat, ut duriori peccato regrediens illigaret. Nam agnito crimine
praesto iterum illi suit, & tristitia abundantiori absortum ad nullam spem ueniae impulit. Ergo desperans, & sibi ipsi nimio plus displicens laqueo
guttur strinxit,& spiritum,quem claudere uidebatur, exire coegit.Sic uitatam scelestus profudit, & eo deterius factum quod corporis morti grauiorem animae interitum addidit. Magnum omnino crimen, quod liber Iem in se Dominum & amantem sui magistrum tam multis antea benevolentiae significationibus editis, hostibus prodidit nummulis correptus, sed non eo colentus auget male coeptum facinus eodem impellente Di bolo. Nunquam enim se ipsum de spe diuinae misericordiae omnino deposuisset, nisi illum antiquus hostis more suo circunduceret, priore facin re iam captum. Negauit Iudas omnino Deum ulla poenitentia placari posse tanto in crimine,&diuinam misericordiam uelut angustiorem a cus aut tanquam latitudinem omnis peccati exorbere nequiret. Si quem igitur tenet ob multa magna lue deliba desperatio ueniae potest enim id contingere hortor ego, ut sanctos & religiosos adeat uiros, omniaque cum illis conserat, uidebit eorum lacrymas, preces pro se fusas audiet, ex hominu miseratione, qui secum in peccatis colloborarent,quam latior sit illa Dei, discere poterit, animum spe meliorum eriget, quod non fecit Iudas, qui gessus suos uertit ad Pharisaeos, ad consortes delicti, a quibus contemptus&reiectus confugit ad laqueum, scelus quod corrigere sanctis actionibus oportebat, ultus est scelere, ne illam sibi quidem ueniam dedit, ut uiueret, quia nec a Deo desperabat. Sed neminem uestru credo tactum desperatione mortem cogitare. Illud potius aliquis secum uoluit.
Quandoquidem plus deliqui, quam ut mihi ignosci possitisruar uitae huius uoluptatibus, ne amittam hoc saeculum, quod teneo, & illud aliud ,
quod credo . uiuam nunc ut uolo, pascam meas cupiditates. Iniquus
sermo, detestandus, hunc alterum potius assumat praeclarum& salutarem. Equidem grauiter me habeo de sceleribus meis, sed ad quem comstigio nempe ad Omnipotentem, ad beneficentissimum medicum, coram quo nullus languor consistere potest: peccator sum teterrimus, at pro talibus Christus est mortuus: quid ueniam desperem, quam ille crucifixoribus suis patrem exorauit Ego animo quandoque protervo pater atque oculis indomitis sui, erraui, lapsus sum, poenitet, ueniam p to , si nemini id pollicitus, arroganter peto, sin omnibus, quicunque ueris cum lacrymis ad te suscipiunt: erige iacentem, porrise dexteram, quam
137쪽
ruam spopondist dexteram inquam hanc tuam caeteris rebus inuictam, ito peccantis gemitu superabilem. Haec esset oratio uere se a Rictantis ct grauiter poenitentis, propterea, quod Deum ualde offendisset.&prae' cupiditate temporalium horum & exiguorum bonorum sempiterna illa vi immensa gaudia deseruisset. In peccatis inquies in omnem contriuiaetatem. Si poenitentiam egero, putas, salvabor Valde. Unde hoc mihi liquet ex multorum exemplis, qui quum grauissime deliquis ent, ad
poenitentiam conuersi, pristinam recuperarunt gratiam & habitudinem. Dicamus de uno Davide plurimis noto. Ille adulterio iunxit homiciadium, geminum crimen &utrunque magnum , quod etiam augetur ex persona eius, quia talia patrauit. Erat enim Propheta, multa iam praeclare gesserat, multis a Deo fuerat beneficijs cumulatus, nec tum ad lescens, sed ingrauiore aetate constitutus. His ad ij citur, quod adulterarmaritum idest,iniuriam passum, quod amicum, quod pro eo in acie com tia hostes stantem interemit. Ergo siue crimen, quod commissum est, mue uirum, qui deliquit, siue eum, in quem peccatum fuit, inspiciamus, grauissima haec omnia illa in caussa fuerunt. Attamen quum haec essent, sperauit ille sibi posse ignosci, luxit&asilixit se, uidit ad uirtutem rediatum patere, uidit etiam lapso ad mcliora mutationem concedi, non esse immutabilem malitiae conditionem, nec immitem & efferum esse eum, cui pro uenia supplicandum esset: nec uana haec eius cogitatio: nam qua audisset a Nathan Propheta, quam ualde illa faciens peccasset, agnouit peccatum, doluit & reconciliatus est Deo . multi alij commemorari possunt, quibus pro eo quod fleuerunt, moesti fuerunt, cilicium induerunt, dimissum fuit peccatum: sed protrahatur nimium, si id faciam, sermo. Non igitur peccatoribus in reactabilis Deus, non inexorabilis. Amplius aliquid dicam, in medio cius furore teneri potest. Nam quum Hebrarus populus uitulum sibi aureum conssasset, & facti fici js & alijs caeremoni js coleret, dixit Deus semulo suo Mosi in monte coram eo stanti. Valde &descende: peccauit populus tuus, amare dictum populus tuus, quasi diceret, non iam meus, & continuans sermonem. Dimitte me sinquit, ut irascar& deleam populum istum. piid est hoc, dimitte me quis est iste tam magnus, tanque ualens, qui uim irati & furentis Dei non modo sustinere, sed etiam coercere possie dc tanquam in occursum illius ueniens stoenare. Certe preces lacrymaeque seruuli impediebant, ut sibi uideretur Deus tanquam ualentioribus uiribus & lacertis constrictus teneri, ne quo irrueret, ne impium populum perderet,meritaque morte mulctaret. hinc illa uox,Dimitte me:at non dimittebat ille, sed largiores adhuc sundens preces & magis sopmsternens arctius tenebat& coarctabat. Aut dimitte cis hanc noxam: aut si non facis, dele me de libro uitae. Videte quam ardens fuerit orantis affectus, ut diceret malle se cum illis nisi ignosceretur, perire. Sunt autem nonnulli , qui rem coniectura hue trahant, di ita interpretentur Deum querentem quomodo ad misericordiam se in
138쪽
flecteret, interpellasse Mosem silentio coram astantem, ut dimitteret se ad ultionem iam paratum, quo scilicet Moses ansam sermonis arripienet pro populo se prosterneret & supplicaret: quod faciunt quoque interdum patresfamilias, qui nolentes filios uel seruos acerbius punire, admonet seorsum amicos, ut delinquentes de suis manibus eripiant, & pro illis supplicent, quo in ipsis timor crescat supplicii, & flagelli durities mitige tur . Sic sibi ipsi misericordiae occasioncm quaesiuit tunc Deus. Nolens nanque nimia indulgentia relaxare populo licentiam iterum peccandi ostendit noxam illam Mosis precibus condonatam magna ex parte sit se. Vsque adeo Clemens est ite, ut propter iusti alicuius merita multorum peccantium misereatur, nam dixit ad Hieremiam. Circuite, &ubdete uias Hierusalem,& quaerite in plateis an inueniatis uirum,qui faciat iudicium&iustitiam, dc propitius eius fuero. Quin adeo mouet undiq; omnia & quaerit Deus, ut a poena liberet, ut si neminem inueniat uillemtium, cuius meritis condonare queat aliorum flagitia, confugiat ad defunctos, & per illos asserit se remissurum peccata, quemadmodum dixit Ezechiae. Protegam ciuitatem istam propter me & propter David puerit meum. Quod si in tanta facilitate Dei & clementia Moses tunc non suis, sed alienis, non paucorum, sed multitudinis peccatis ignosci obtinuit, idemque potest unus aliquis iustus, non solum uiuus, uerlim etiam mortuus . Qiganta spes hinc effulgeat unum quenque pro se metipso placare atque exorare coelestem parentem posse. Scriptum est, septies in die ἄ- det iustus & resurget. Videte quomodo ne iusti quidem nomen amittit, qui post ruinam resurgit: nec moueat quenquam quod scriptum estispties, nam septuagies etiam septies deliquenti si ingemuerit, peccata condonantur: nrma amicitia est, ut dixit quidam 'idem uelle atque
nolle. Quamobrems peccatum nostrum nobis displicet, hoc ipsum nos coniugit Deo,quoniam id,quod illi,idem quoque nobis displicetiAtquibus placet, amant id, quod odit ille. Sed non impune ferunt.Primum ipsius impietatis maculam riuae grauissima est poena sustinent. Nihil sese didius, nihil horribilius, nihil deformius peccato. Sin autem peccaa'tes non sentiunt, hos aliud est ab eo, quod nunc ago . nam & s non sentiunt,non ideo minus sequetur eos peccati foeditas: tantum autem abest ut scelicitas ulla ex parte eos contingat;quia non sentiunt, ut sint eoia'
Reliciores,quo sentiunt minus: nam nec in furore positus sentit furorem h&eo minus sentit , quo furit magis, sed fac resipiscentem, agnoscet de sormitatem , & eiu pudebit. Verum furenti ignosci potest, quoniam se ror inuoluntario contigit corpori uitio: non sicut peccatum, quodam mi upluntario motu contrahitur. Existimetur recto audicio peccati foedi,tas , grauiori uidebitur, intolerabilior, quam omnis poena. quae ins si queat corporibu4. Hinc poeta ille, quem superius docui ad Ponticimma relegatu mi ob offensum AuSdstum , respiciensiad peccatum suum
139쪽
. Poeniteth si quid miserorum creditur ulli, Poenitet, & facto torqueor ipse meo.Quumque si exilium, magis est mihi culpa dolori. Estque pati poenam, quam meruisse minus. Sic agunt quicunque considerant, quam scedum sit a ratione discedere,&prauis innecti cupiditatibus: urit eos quam acerrime suo nomine ii pietas & criminis turpitudo. Veruntamen si qui sunt, qui hanc conten nant, quia non intelligunt, quis enim posset intelligens contemnere ξὶ supplicia illa adsensum manantia, quae morte obita persoluent, re immensa, loco acerba, tempore infinita, nunquam , ut opinor, contemnent uel eludent, quanquam etiam sceleratos plerosque praesens poena diuino iudicio in si icta apprehenderit, quod tempora nostra ut secterum, ita & poenarum foecunda nimis quoque testantur, ut nulla urgeat necessias annales euoluere, & hac in re tanquam ignota uetustatis uti exemplis. Sed parua huius temporis caduci poena, si quidem posteriori conteratur aeternae. Equidem initio orationis meae posui de privmijs coelestibus quaedam, sed tamen ut scitis, duobus locis censentur receptacu la animarum post mortem ut omittam de purgatorio interim dicero longe latet se distantia maximeque contraria, quorum unus ubi piorum iustorumque animae degunt, supra omnia mundi corpora locatus: alter, quem facinorosi & nocentes incolunt, profundissimam sedem id est e- diu in terrae, quod centrum uocant, obtinet. In supremo loco uirtuti &pietati pulcherrima praemia. In infimo sceleri& maleficio acerrima lupa plicia persoluuntur. In supremo bonitas Dei affluit. In infimo iusta ultio sonat. In supremo admirabilis lux effulget. In infimo desissimae tenebrae inundant. In supremo atrium suum Deus. In infimo carcerem Iocauit. In supremo laetissima Angelorum: In infima foedissima Daemonum socia agmina. In supremo pax, amor, charitas, tranquillitas. In infimo odiu ira, Miscordia, formido. In supremo gaudium, laetitia, uoluptas. In infimo luctus, moeror, aegritudo. In supremo denique nihil. desideratur mi id non inueniatur In infimo nihil inuenietur, quod desideretur.' Nos igitur qui uiuentes peregrinam hanc incolimus sedem, in medio positi, deligere possumus sursum ne an deorsum post mortem feramurroam defunctis misero& fatali uitae huius cursu salua sunt crimina : nisi quae poenitentiae uis delerit. Itaque si poenitentiam apprehenderimus, ubii his locis euaserimus, optimum & iucundissimum; sn aliter, tetem xii num & infestissimum domicillium nanciscemur. Non est quod quis. quam deinceps irascatur Deo, quod in tam infesta supplicia dimittatur: Dςq nanque uult salvos fieri, maxima nobis ostentat praemia, & quantum in ipso est, dare paratus. Quod si nos met ipsos his indignos iudicamus, dum malumus illo contempto ad peccata deflectere, nec male etiam gestorum poeniret, conspicua tunc redditur Dei bonitas& nostra iniquitas: liberos creauit, & ut liberis logem amoris sui praescripsi quam S non
140쪽
non implentes merito plectimur. Minatur Deus aeterna incendia, flammarum flumina, foedissimum carcerem, indelebiles conscientiae morsus, in sestissima supplicia, nisi cauerimus. O maximam humani generis curam O' amantis Dei vocem.Nemo incitatus odio in aduersarium & percutere uolens clamat, caue cave, haec uox eius est, qui inuitus descendit
ad plagam, & mallet, si fieri posset, parcere: hoc exhibet hominibus
Deus, iam tanto ante sanctissima scripturarum uoce denuntians, in qua detruserit acerba, nisi nunc cauerimus: quid ita quia inuitus percutit, di moleste ut sic dixerim fert, quod illum peccata nostra in poenas ire cogunt. Ne igitur cunctemur. Nunc tempus est ueniae obtinendae, dum hunc spiramus aerem , & actionum nostrarum Domini sumus. Vbi uero hinc migrauerimus, non plus iuuabit poenitentia, quam medicina aegrotantem mortuum ,& ars gubernatoria fracta iam naui submersum. Tr
hemur illuc ubi nec finis, nec modus ullus fuerit suppliciorum. Ille parens gcneris nostri in floridum illud Paradisi habitaculum inductus, pr pter unum utique delictum illinc detrusus, & tantis obiectus malis, qu ea nunc cuncta eius sentimus posteritas. Nos uero, qui amplioribus di- gni habiti sumus honoribus, quibus iam apertum est coelum, quibus' concredita haereditas coelestis una cum unigenito filio, quam ueniam
sperare possumus, si non modo delinquimus, sed ne delictorum quidem
poenitest Adae tunc dictum fuit, Terra es, & in terram ibis, & terram op raberis . Nobis uero nunc, ex Euangelio non illa priora, sed exteriores tenebrae, insolubilia uincula, inextinguibilis uermis, indelebiles lacry mae, horridi dentium stridores, igneae fornaces proponuntur. Et merito quidem: nam qui inter tanta beneficia meliores redditi non sumus, iure summa illa & extrema tormenta experiemur. Deflenda hic igitur peccata, ne alibi interminatam poenam defleamus. At durum est cupiditates suas relinquere, tradere se luctibus, terrena despicere, castitatem& ieiunia sibi inducere, eleemosynas nonnullas elargiri, quid ais haec . dura & grauia sunt, imo facilia ac pene mollia, si cogitare uoluerimus , quae subeant homines, ubi pro capitis reo petitur,Imperator ut ignoscat, ' pecunia prosunditur, maria transmeantur, procellarum incerta subeun-- tur, hi & illi blanditijs, precibus, muneribus, ut faueant, appellantur: timemus etiam inimicos ne id audiant& quouis modo rcm impediant. Supplicatur deinceps per homines homini, & tamen incerti sumus an ilule flectatur, & ut bene succedat, mors corporis ad breue quoddam tempus uitatur,& hanc animi abiectionem multi contemnent. At e dignit
te hominis est prosternere se Deo, &supplicans miser ille saltem certus est de indulgentia peccatorum,seque per eam assequi perpetuam animae
salutem,quod uel ipsa corporis morte recte emeretur.Breui etiam res conficitur sine pecunia, sine impensa, sine rescripto,sine alterius impedimento. Deus etiam ubique adest, & praesens est, ne quis sorte dicat, non possum petere ueniam a Deo in Oriente, quia ad Occidentem prosectus