장음표시 사용
381쪽
b d is 3. is s s. 6 6. l. Wittebe impreissa sunt, cum tamen quotannis Lutherus versionem stam cum Melanchione, Forstero Cruci pero, Aurigallo emendaverit. Et pra primis notandum quod ditioni N. . itteb. 1s 6. ' praefixa sit praefatio, in qua monen rurlectores, nequam editionem, quae cum praesenti ad amusssim non conaniat, pro genuina Lutheriversione habeant verum nec dum in locus, de quo agimus , legitur. Inter editiones quae vivente Luthero excusae sunt etiam reserendae impres Iar Augustae Vindelicorum Isa 4 sol Argentorati lingua Saxon infer his a*. 8'. ibidem IS 3 o. Lubecae sol. 333. ingua Saxon infer 'Lipsiae is i. Jenae is 6 quae omnes etiam dicto
loco carent Post mortem autem Lutheri .ejus versio prodiit Nittebergae pereundem Quin illit
1s 8'. per achariam Leti man,8'. Is 99. per Laurent. Stilbersich sol. Magdeburg. sol iss4. Jenae, s6 . Antverptae , apud Ruremundum 8'. cui annus editionis non additus, lingua partem inferioris Saxomae , partem Germaniae inferioris,' Francoserti ad cenum is 6o. Is o. '. Iy82.8'. Neostadii '. y8 . cis 88. Hamburg. l. Is 96 8'. 16 I9. I6ao. livua inferioris Saxonia' septuaginta quatuo annis post momtem Lutheri, quae etiam omnes editiones loco controverse destituuntur. Conjicio probabili
382쪽
Interpretationum Paradoxarum. 379 te locum hunc deesse quoque in editionibus a. - , 19 duabus des annis xy3ς.&Embdae s 4 folio, Francolant ann.
16o qui ad manus meas non pervenerunt.
Regeritur quidem Lutherum propria manu hunc locum in Novo Testamento Jenenti adscriptisse. Verum 1 praefatio Bibliorum enentium im prel I. anno 16o8. 4'. ex pretia negat correctiones istas esse scriptas manu Lutheri . . eamdem praefatio non meminit inter correctiones, quas recenset, hujus loci, quare puto locum l-lum si margini a. scriptus est non enim vidi, in demum pos ianum 16og adscriptum omni Hu his adde versionem. D m Luihoanam, i uti,dii Amstelodami fol. 624 . HaeriemI 16st sol quae iecuta est editiones, Germanicam Magdeburg MBelgicas Embdae im-
loco carent : Porro non agnoscitur idem ab Ignatio. Justino, Athenagora Irenato , Tertu' hano, Clemente Alex Origene . Cypriano de duplici martyrio Dionysio Alexandrino apud
Euseb. VII.; . IV. V. Alexandro Alexandrino apud Socr. I. 6. Theod. Concilii Sardicentis apud Theod II. 8. Athanasio, Hilario , vel in duodecim grandibus libris de Trinitate, vel alibi Gregorio NazianZeno or. de S Theol. Didymo lex in Comment. n. Ambrosio de Spiritu S. Epiphanio, qui expro-
383쪽
fesso Trinitatis dogma defendere conatur. Chry- ostomo, Hieronymo , Augustino II contra
Maxim. c. r. ubi Trinitatis unitatem subst. probat ex versu laqu explicans per spiritum Patrem, sanguinem filium . aquam Spirit. S. probatquc ex aliis scripturae locis Patrem Filium Spiritum S esse tres testes, qua probatione opus non fuit Iet, si hic locus tum in acris extitis leto de Trinitat. I. 6. V. 6. I. s. VII. 6. in hanc
Epistol. Cyrillo Alexandrin, lib. XIV. Thes
c. s. Leone, Epist. X. c. s. Beda h. l. mecumento'. l. vide Eralmum in h. l. 8 ad annotat. nov. Edv. Lei Marianam,Morinum Exerc. ll. c. I. r. Luc. Brugentem, Benedictum Iustinianum Bartholomaeum Petri, intrensem in addit. ad comm . Estii Cornelium a Lapide Iacob. Tirinum in h. l. Cham ier de authent edit. Lib.
XII. c. p. n. n. r. Imo universalit iter asserere ausim r. locum hunc a nullo Patrum ante- Nicaenorum unquam allegari, excepto solo Cypriam, qui eum semel videtur citasse de Simpl. Praelatorum, vel de unitate Eccles sed sciendum os Te- vinum in apparatu tit Cyprianus, quatuor M sis collatis cum impressionibus observasse in illoquatuor tantum foliorum tractat , vel mutationes, vel additiones, vel detractiones , vel variatione 288 plures ferme quam sunt verba in toto opere. His unum stuperaddunt Perhinsius, Iam sius, Sc Rivetus Rivetus scribit hunc tractatum esse ab aliis interpolatum, in fartis quibusdam adulterinis sententiis, quibus verus autoris sensus
384쪽
Interpretationum Paradoxarum. 38 Ideformatur. Quam facile itaque etiam hic locus intersieri potuit ab his , qui non exhorruerunt sacras literas propter metum haereticorum cor rumpere a universaliter asserere possum , nullum Graecorum Patrum locum hunc agnoscere.
Nam dialogi . de unit. De Trin. ad Theophilum, non reperiuntur graece, probantur a Bellarmino, Sculteto, Riveto, non esse Athanasii, sed cujusdam latini Athanasio longe pol terioris Deinde Disiputatio cum Ario in Concilio Nicaeno quae sub Athanasii etiam nomine circumfertur, suppossititia probatur amaronio, Sculteto, Riveto. Dubia est Bellarmino. Thomas de Uio Cajctanus : Si haec, inquit , verba seu de textu feruntur ad manifestandum, ouia disitam est quoniam Spiritiu est veritas. Dixi
uiam si μη de textu , quonram non inveniuntur nomnibus codicibus, edin aliauibus. Vide Lorinum
Iesuit. h. l. Tandem locum hunc non esse legendum confirmatur quia . nemo non videt eo omisso, meliorem esie connexionem verborum. quae ita leguntur: Hic est quietem per suam sanoumem, Iesis Chri no in aqua tanti m , eum actua ta in sanguine. spiritus, i, cui testatur uiua stiritu est veritas. uomam tressunt quo testantu, quidam addunt, in terra: Diraim, Sani a sanguis es hi ires unesm d etiam agnoscit Bugenhagius , loco infra allegando. a. indignum est summo Deo esse testem imo coram quo judice testis foret Nec enim judex testis unus idemque simul laese dem re esse potest
385쪽
rest. 3. Anonymus ait maxime probabile ei Iehunc locum a Sabelliano quopiam uisertum, quo manifestum fiet ex exegeli verius seque uti Si . manifestum suppositionis indicium est qui , in sis clgicis dicionibus antiquissimi
tum Germanicis, tum Belgicis, tribus testibus iterra postponantur tres teste in caelo. s. o. tandum locum hunc nimium Pro Arianis facere. adeo ut etiam Ioannes Bugenhagius Pomera nus, in expos Ioram. it te berg. ann. I so. p.
d. 8. seqq. non veritus is de eo ita scribere Deo loco Ioa .nt de tribus testibus, addidertint aliqui praeli contextam V praeter senten. tiam, V rem quam agit illic Ioannes de Iribi testibus in caelo de tribus testibus in terra, ficientes nobis sex teste , cum Iohannes tant tm de tribus nominatim dicat non addat neque Eud in recto, neque isthii terra pliciter semel tantiij dicat: tres sunt qui testimonium dant spiritus , acrita, sanguis tres unum sunt.&c Lutu attinebat impie addere verbis amias praeter rem ire testes in caelo ' ut criberent , eruae Ioannes non seripserat, es: uoniam tres sisnt qui testimo-xium dent in caelo, Pater Verbum Spiritus antitus, ii tres unum sunt. Et tres sunt qui testimoninmdant in terra, spiritus aquatasan ovis . et hi tres unumsura Uuae addum sati audax e absque timore Dei, visa est quibusdam , ut beato Hieronymo, G post eum aliis, valere contra Arianos sed revera
confrma blasphemiam Arianorum contra'; am acer
rime pugnat Ioannes in ' Evangelio G in sua Disoia ui videatur in additio potiti primum ex via
386쪽
Interpretationum Paradoxarum. 383ia ab Arianis. Nam si sic Pater , λόγ . U Spiriatus sanitus seunt unum Micut spiritiis aqua insanguis sit et unum, ni haec additio .ibet , ire riani. sic tam ei Augustualis contra Maximin.
III. a Patris, Spiritus sancti unitatem exponit Erasmus Roterodamus satis deli latine, &judici de hac additione im pertinerui scripsis bonam
annotarionem in hunc Ioannu locum, propter quod gra' tias ei agi mi qm fruimur alieno labore Delametu enim bonas imu vel honorem, qui nobis laboraverunt. -- Srasmus dicit apud Anglos unum coicem graecnm reper tum in quopolo legitur nunc illa additio; tu aliis autem exemplis ibubgra his, quae multa vidit, iliam additi nem non haberi, que in multis latinis vetustis, atque adeo ueronym tempore hanc additionem in nudis
latim Bibdis si is Hieronymum fro fui se primum' urem qui addiderit idam additionem latinis Bibitis, condendori male aure neole iam, imposthac addendam, quemadmodum pse Hiero mus suis verbis faretur praefatus in Epistol re iras. at praefatio illa non eis genuina Hierou ymi nec legitur vel in operibus Hieronymi vel in B bliis vulgatis correctis Hieronymus dicit contendit, hanc additionem forte telum futurum contra Arianos,
quod quale it jam ante dixi, c. Verum ramus non rectὸfecit in hoc faretur se feci se his verbis
in ista motatione : Ex hoc vi ur codice Anglicano sive Britannaco reposuimus inquit, quod in no stris ἀμceb. itur de se, ne cui sit an a a se niandi, tametsi suspicor codicem illam ad nostros esse νrrectum , c. Non recte, inquam, scis, quod exul in i csdice oraco, quem
387쪽
co, quem corruptum suspicatur corrupit Ia additisne graecos Hos codices, quos regi Os I corruptos inveneriιt. fauidem audita: graecis Eam adiutionem , GC. Obseere intur Chalco vi I, I ruduos viros, lure eborat bis adpunt, ut cum in um posthac Novum Testa emum graec excudendum est, illam additio- m Mitiaist V ita reddam tabe lituant graeca suae prιον intestritat c puritati propter veritatem ad loriam Dei, 2 vel hunc honorem habeant Era m de-
si fio, ne hanc depravationem seu nomine μ' histola Ioannis relinquant , qui suo fludi transgerandi I annotandi labore voluit scripturam Noviri tameηti purgatam, elucidatam, tali veritati es tegritati restitutam Ioannes de tribus quii Eloia Chri limidentur, c audiuntur,cbsentiuntur eam externis ensibiu usique ad diemudici tan-
sum loquitur, c addit testimonium eorum de Ch sto, elim dicit, tres sunt qui testimonium dant , spiritu , aqua, an iis, testimonium hominum, Ecc qimere te les, etiam ante haec verba nominavit, dicens omne thod natum est ex Deo incit mundum δcta Hieest qui venit per astuam sangΜmem, Christi Iesus, non in aquasolum sed in aqua V sanguine, Et Spiritus esit, qui testificatur quod Spiritu ei veritas. 'videas idam additionem esse inanem , , imperimentem tu non repetam ilia atrociora , quae ante dixi.
Hucusque Bugenhagius Ante Bugenhagium de h. scripsit Thomas Naogeorgus meXplicat One huius Epistolae in haec verba : Ego locum illum propter alterius sententiae similitudinem ab aliquo adjectum exbtimo, non a Dan rescriptum Aeque video
388쪽
Interpretationum Paradoxarum. 3 8
quid it hunc locum faciat. Non enim Ioannes his agi de personarum irinitote quam vocant' ne de divinitatu unitate, quae a lassi scienter c clare tradidit sed ostendere vult, quib: testimonii ostensem tadeclaratus fit sus quod sit tuu Dei,& a lenus probetur ostendatum. Neque hoe iselligere possum,cui rei faciat testimoniam in coelo, nuum in coelum nobis venientibus nuti opus sit testimonio Videbimi enim facie ad faciem. Eni reos e in terris tam indigemus te limoniis, ut sine Pus es nesstra consistere, queat. D. M. Lutherus Tncerus sacrarum iterarum assertor, etiam illam particulam in suo Noto Testamento omisit, et gens nimirum es adscieris , U nihil facere ad hunc locum. Ex quibus facile rationem reddere postimus,cur Lutherus nunquam in editionibus,
quae quotannis ipf,vivente Wittebergae talibi
impressae sunt, hunc locum addi curaverit, cum tamen semper cum Philippo, Forstero Cruci- gero Aurigallo versionem suam maxima diligentia emendaverit, valde enim probabile est eos quos memoravi idem de loco nostro cum Bu-genhagio maogeorgo seniisse Propterea etiam Philippus Melanchthon in locis communibus, hytrarus in Catechesi ita turmius in
promptuario exemplorum , non probant ex hoc loco Trinitatem personarum. Et sine dubio inter causas fuit, cur Lutherus epist ad Ioannem
Brentium in Comitiis Aug. apud D G. Coelestin. Histor August. Confuom. III. p. 8 assierat se cum indignatione admirari , quomodo Hieronymus nomen Doctoris Ecclesiae mereatur, cum
389쪽
neque Christianum illum facere queant universa
Mus scripta: pagina 4 8. 1ircdm c. o. Hieronymus istam steter gemelen id it Iouhaeretici scilicet quod cum Lugenhagii Erasino sibi persuasum habuerit .eronymum fuisse primum autorem, qui addiderit illam additionem latini Bibliis. Et certe ubi tres testes, ibi tres intellectus Qvoluntates, quae inferunt tres deos. Bullingerus in recensione limus Epistolae locum hunc omisit, Wita scripsit Comment in vers. seqv. Nuidam multu, hic agunt de mimi Irimtatis,sed non in loco sim mihi enim laea it de usitate Trinitatis alibi commodius, Ufrmihi ducitur comprobatur. Nam illud membri auod quaedam in retum habent exemplaria snt Omam tressunt aut tritimonium dant, in coelo Pater Sermo Spiriti Sanctus, ii reu unumsunt emamne vide urirrepsi se Quod vero quidam ex verbis post nis essentiae unitatem elicere volunt, coactum est. Si enim legas in unum sunt sequeretur inde etiam trium testium in ter: unitas ementiali numerica , quod ablurdum. Imo hinc colligitur non majorem esse testium incchio unitatem, quam testium in terra quae conisistit in concordia testimoniorum, hac ratione unumDnt, idem est quod concorditer atque unanimiter unum idemque testantur. Hoc etiam animadvertit Rugenhagius loco pra allegato,&paulo ante expressus haec scribit mi ires testes Christi in Ecclesia, ut ait Ioannes sunt nuntim , aest concordant suo testimonio, sive unam: eandem ve-
390쪽
Interpretationum Paradoxarum. 387ritatem testifcantur. Viri quod siua Uim verba hirres in ii ii sunt, exponit de unitate sive concordiaioliis onii, V non de unitate sub tantiae , quia non est Cerum, quod spiritu , sua caestinguis sunt una res, S una indivisibilis G di creta sub tantia, sicut in iudicio secundum legem in ore duorum aut irrum labit omne verbum, duo aut tres testes veraces non sentsinum si istantia sedlim unum testimoni suo , de lunum cs idem concorditer te ii rea8tur , id quod distr- te in graeco diciti hi tres in unum sunt, non dicitur hi tres unum sunt, tametsi et am hoc habeationam tonuenientem sententiam , si intestigitur de unitate testimonia, ut dictum est. Huc usque rursum Bugen-hagius. Si itaque legas unum punt: non minus de unitate voluntatis .concordi se judice Bu-genhagio locus intelligentius. Huc reser quae fuse adduximus in locum Joan. X. o Cyprianus de duplici Tuartyrio , explicans versum se quentem dicit: nua Deus est . quoniam undipiesbi eo lai te limonium , nec nita ex parte si onat: quemadmodum quos arctili majuni' amicitia . propter sum. m. um animorum coηsensum , untu animus, e dicuntur. Paulo infra allerit haec tria non unum essenariora. 4rach. III hanc unitatem vocat vincu- ωm conco; dix in sequentibus semper explicat de unitate stiritus in conjun cicne pacis, concordia snnaMin it. te Symbolum Antiochenum apud Socr. II IO. Constemur Patrem , Fili m S piritum sanctum subitantia quidem se tria , o sensu vero imum. than alius Tal. i. de Trinit. Alio minus vel Arrianus : CujusPod si haber i hym