장음표시 사용
71쪽
quae lub unaquaq; specie sunt infinita dicere coget .verbi gratia indiuidua,quae sub humana specie sunt,equinaq;, ct reliqua quae sub aliis omnibus sermis sunt per sese infinita esse dicet. vel indiuidua quae sub unaquaque specie sunt, natura definita esse, omniumq; indiuiduorum,quae sub formis sunt, congregatam multi tudinem infinitam esse confitebitur. quod si ea indiuidua,que sub una quaque specie sunt infinita dicet: aliquid iterum infinito maius,& amplius esse sequetur.singuli enim homines.& singuli equi infiniti sunt. quod igitur ex utrilque componetur,erit duplii eius, quod infinitum est,quodque ex omnibus , multo magis. quo quid dici potest obtusius' nullo igitur pacto indiuidua sub qualibet specie constituta infinita esse poterunt.quae si definita sunt, ipsie quoque infimae species,atque ex omnibus composita multitudo definita erit.quod enim ex definitis componitur, ipsum quoque
definitum est .definitus igitur, & terminatus cst numerus indiuiduorum.quod .n .semper fit,si semper est aeternum, infinitione praeditum est. qua etiam ratione numerus infinitus dicitur. quoniam augeri semper potest,& non interit,re tamen ipsa acceptus, sem- pet definitus est. Sic etiam arenam definitam esse probabimus.
id quod Apollo Pythius oraculo edidit.
Novi ego mensuram pelagi,numerumq; arenarum. Etenim si numerus arenae infinitus esset,adiecto hominum numero ex vitisque maior redderetur, & sic aliquid infinito infinitius effet,quod fieri nequaquam potest. infimς igitur natura determinatae sunr,tamen nihilominus nobis incognitae. indiuidua vero natura definita non sunt, propterea quod iterum atque iterum generentur. nobis tamen dum species re ipla effectae sunt, si prin cipio fuerit origo,cognoscentur,& si quot sint ignoremus, ita tamen cognitae erunt,ut illarum natura,prout infimae species sunt, se nobis intelligendam praestabit, quandoquidem illarum num eorum terminis praefiniri probauimus .
in VI vero adsumma genera contendi ni multitudinem in unum concludant,necese est .nums ecies multa in unam naturam colligit i ac multo etiam magis genus. segulae vero res unum in multa diducunt Siquidem speciei societate unus hosmo ex multis efficitur singulorum natura ex lina, 7 conis
muri re multae sint . ea enim est singulorum uis, ut diffli σ
72쪽
Hoc in loco dicere uult P orphyrius. quid eueniat iis, qui ab infimis ad summa genera nituntur & quia summis ad infimas descendunt. at multo etiam magis genus: species singula tantum indiuidua,genus uero& ipsas species,ct indiuidua comprehendit. inserius enim ab indiuiduis ad summa conscende do res multitudine coangustantur,& potestate augentur. Species qnantum ad multitudinem spectat, sunt indiuiduis pauciores, potestateramε de accretione plures. eodem pacto species a generibus su -- perantur,donec ad unum summum peruentum sit. id quod iure
factum censetur: quoniam rerum omnium una sola causa est, ct origo,&. propterea,que ad eam proprius accedunt; multitudine coarctantur facultate vero augentur. at quae lonsius absunt,numero augentur,potestate diminuuntur.
SED cum explicatum nobis it,quid genus sit, qui 'es
cies, ciique genus unumsit syecies multae geni s enimsemper in multassyecies diuiditur restat ut dicamus,genus emper dest cie, o de instrioribus dici superiora omnia, Species liero neque de genere vltimo, neque de superioribus lillis dicitur, propterea quod non reciprocatur. Oportet enim ,ri vel paria de paribus dicuntur,quemadmodum id quod ad hinnitum natum est, de equo,vel de minoi ibas maiora ,ut de homine animal ratminora de maioribus dici non par es. nes enim ut hominem e ' unimal ,ita animal esst hominem commode dices.
Pol phyrius harum quinque vocum doctrinam probabiliter, id est,quantum ad discerendi subtilitat ε spectarct,sese tractatui upollicitus fuerat,explicata iraque generis specieiq; natura,quomodo horum cognitio ad sermocina dum nobis a flarat adiumentiam,vult demonstrare. Quonia omnis discrendi facultas in deinc stratione versatur,2 demonstratio quaedam ratiocinatio est, in ratiocinationibus vero Prositionibus opus est, Τ positio duobu; e terminis constat,quorum alter subiicitur,alter cnunciatur Subiectus est, se quo loquimur ,alter autem est,qui de eo de quo sermo habetur, dicitur. ut Socrates ambulat, subiicitur enim
73쪽
. Socrates,cle quo est oratio:enticiatur,ambulat, Vt pote qucd deSCcrate dicatur.Si dicatur praetcrea, anima a se mouetur,subiicietur an ima,& a se mouetur,enunciabitur.si item dixero homo anirrat est,homo sublestus terminus erit animal vero de homine dicetur. in quacunque propositione eodem modo Vult simili ratione demonstrare de genere aliqua scilicet de aliquibus dici,&quaeda subiici .atque ut cognoscararus quomodo complicitas propositiones faciant, ex quibus sit ratiocinatio, in qua ratio disserendi versatur, ait, genus semper de specie dicitur, ut animal de homine , ct de animali substantia. verum species non etiade genere dicitor , quoniam minime uerum est, si quis substantiam esse animal,& animal esse homine dixerit .hinc igitur genera semper de formis dici perspicuum est .at species degeneribus nunquam.& ut summatim dicam, portet terminos. , qui de aliis dictitur, latius patere subiectis,ut animal homine,vel pares esse, ut ridendi facultas homini. pares ii dicuntur, quod uicissin re
tro commeent. nam Vt omne hominem ridere, ita & omne, quod
ridet, esse hominem dicemus . - De inserioribus dici superiora omnia substatia de corpore corpus de corpore animato,corpus animatum de animali,animal de homine dicetur.
D E quibus autemstecies dicitur, de iis itidemsteciei gesηhi, o generis genus olis ad cai t generis necessario diceturnasi vere dicitur . Socrates effl homo homo animal, Ο animal
si, Unntia, Socratem quoque es P animal π -bstantiam vere dicimus.cum enim superiora de infrioribus dicantur, Deciei de indiuideso gentis des ecie ej; indisino dicetur, pr mu Vero genus fidegenere heu degeneribus di multa media inter lectu nit, re des ecie ,r de indruiduo dicetur.
Aliud praeceptum ut de ad disserendi secultatem tradit si. m-quit. species de aliquo dicatur de eodem speciei genus ad suin-rnum usque dicetur. verbi causa de Socrate homo,de homine animat,igitur animal de Socrate. animatum quoq: de animali, ergo de homine eqi Socrate pari modo. praeterea corpus de animato igitur de homine,animaliq; ac Socrate. postrono substantia de corpore,& ob eam causam substantia de corpore, coi pus de δnimato,animalimatque homine,& Socrate dicetur.
74쪽
l AMMON IV sΕΤ ENIM primam illud genus de Oibus generibus fors ms, atque indiuiduis inferioribus dicis,genus vero quod iiij sma 1 ecie prius es,de omnibus Jrmis, s indiuiduis. ea uero quae tantum 1 ecies es, de omnibus indiuiduis individuum de
anosingulorum tantum. Nam si superiora semper de inferioribus dicuntur, summum de omnibus generibus,quae et subiiciuntur,deq; sermis,& indiuiduis,& speciem de ipsis lolis indiuiduis dici constat.
IN DIUIDVUM Socrates dicis, re hoc quod albus, υ hic accides Sophronisci filius,modo ei flui lius Socra
tessi. haec vel ex eo indiuidua appellatur,quod unu quodpex proprietatibus c et,quae omnes in alio reperiri no possu t.
Addens hoc,illi dictioni,album, quod uniuersale erat, singula
re secit,quod autem,quae Omnes,& non quarum unaquaeque,dixerit hoc fuit in causa. nam unaquaeque illarum P prietatu in aliis in esse potest, omnes uero eaedem simul in nullo reperiuntur.
in V AE enim insocrate unt, in alio eiede e se nullo modo possunt veru proprietates hominis communis ,ac uniuers eaeddem in mulis,atis adeo in omnibuUngulis hominibus ,quonia
Hominis proprietares singulis quoque hominibus esse poterunt.Genera a pecies atque indiuidua quasdam proprietates habere sciendu est generis tamen,& speciei proprietates in multis insunt,at indiuidui,si collectae sint,illi soli indiuiduo lunt accύmo datae .generis proprietates, animalis in quam ,erunt substatia,animans,lensus particeps:& hae multis,hominr videlicet,equo, cani, ct reliquis singillatim animalibus sunt attributar. homo cum species sit,has proprietates habet, animal,rationis particeps,mortale ad scientiam,& cognitionem natum esse, quae multis homini bus insunt.Sed ad indiuidusi,verbi gratia, ad Socrate accedenduest,cuius proprietates sunt,Philosophus,caluus, fimus, obesus, Sophronisci filius Athenie sis,' eiusmodi,quar naquaeq;Per se te inesst aliis Poterit,propterea quod alii seni alui,& Dini,&, p aepingues, Philosophiq;,ac Athenienses, & Dite Sophronisci
75쪽
Dii, sed omniu collectio, philosophu dico esse,caluit, simo adipatu & in eodε tepore fieri,soli Socrati, neque alii cuiqua inerit.
ITA ID,ut individuum a specie, ecies a genere com tineatur quidem genus quiddam totum est pars individuum
flectes vero, π totum, π pars ita,ut alterius parast,totu non alterius, ed in alijs existat,quod totum ex partibus conflet.
Species,s ad indiuidua reseratur,totum est,si ad genus, pars.sed quoniam totu,& pars sub eandem cadunt ratione,ex iis,quae sub eandem rationem cadunt, nonnulla in recto casu ,& nsinulla in obliquo efferuntur, ut pater filii pater, id in secundo casu dicetur. in tertio uero si amicus amico amicus. in quarto hoc modo verberans uerberatu uerberat. quod cu ita sit parte alterius,& totu in aliis dixit.dicimus enim recte parte totius,& relatio in se- cndo casu fit, sed totu partis totu dicimus nequaqua,quonia toto ex una parte coflatu non est,sed multis . dicimus tame totu partibus totu ae relatio per tertiu casum efficitur. totum enim in partibus est.recte igitur totum non alterius, sed in aliis a Porphyrio dictum est. Scire quoque debemus in secundo casu numeri multitudinis dici posse totum partim totum. sed Porphyrius communem loquendi morem secutus,in aliis,dicere maluit.
A C genus quidems eciem, qui olimmii genus, quid in mastericis quae eadem genera species ni. quae indis
nidoa,ac quot modis genus π 1 ecies dicantur,aperuimus.
Cum ait,quae eade genera,& species sint, intermedia intellegit quae generis pariter,ac speciei suberit ratione. ac quot modis genus, ct species dicantur genus tribus modis,& speciem duobus dici nobis indicauit.
DE DIFFERENTIA. IFFERENTIA autem ccmmi niter sit 'si propriel cc maxime proprie dicatar. aliud si enim ab alto differre comuniter dicitur,quo iam ves uso vel ab alio varietate. Si adsimileri .Etenim Socrates a Platone disseres
76쪽
' Α M M O N I V sbat distinctione, V ast ipse cu esset puer, in media aetate,cuquid a 'eret, cu otiosus esset, ac semper in iis comutationcibus stectus in ebus rei modus coli lit.Proprie inter aliqua inter se ricis,quato accidens qtio is parari no potes, varietatem facit: accidDm:ι,π immota e .ueluti caesius oculora color,nui aduncitas cicatriis ex ut inere obdu tu . Maxime proprie
differre dicuntur ea,quae dferenti eclei procreatrice dio frunt, ut homo quia rationis particeps est ab equo di M.
Quid causae suetit,cur cum differentia specie prior sit,de specie prius fuerit disputatum,iam reddita est ratio. nunc de disteretia verba facturui,utitur Aristotelis regula, de qua feci supra metitionem,differentiaeq; fignificationes enuinerat .sed quo facilius datelligamus ea,quae sunt nobis dicenda,ita sermonem ordiar. Differentia est aliquarum rerum inter se,uatietassc comutatio,quae
vel separari potest,& ex aliquo accidet i cst. atque ei natura est coparatum, ut ab illis,in quibus inest,auelli possit,uel no possit.veroi gratia, litarui aliqui inter se, si unu sedere, stare alteru contingat. potest enim qui sedet,stare,quique stat,sedere,atq; ita differtit inter se. eaq; differentia separabilis esse dicit,qua Porphyrius co mune vocat. id quod fit,quonia no alioui praecipue, sed omnibus comuniter inest separabilisq; , ac fortuita differentia est. Versi si differetia separari no poterit,uel p se inerit,hoc est,rei natura absoluet,vel fortuito,id est, nihil quicqua ad rei natura coseret.Disi serentia,quae auelli a te. in qua lita est,no potest,est,veluti adsicas uel pssas nares,vel oculos ceruleos habere interest enim inter ali quos eo,quod alter simus,alter repadus sit.Fortuitae disserentiae sunt, quae rerum subiecta non complent potest quide Socrates sim ηs non esse,& tamen esse Socrates, quae separari a lubiecta re non queunt,a Porphyrio propriae appellantur. nam alicui determinatum est,ut simus sit. Differetia autu,quae nec separari potest nec fortuita est,substantiam coplet. eiusmodi est rationis particeps,&mortale. ratio enim nos a beluis distinguir,quia illet rationis sunt expertes:quam differentiam maxime propriam vocavita D ifferentia um igitur alia communiter,alia proprie,alia maxime proprie dicitur.quae comuniter dicitur,fortuita est,ac separari ab
rQin qua sita est,potest quae proprie,sortuita est, nec abstrahitur
77쪽
di re,cui inhaeret:quae maxime proprie non seiungitur,& rei sublaetae naturam complet,ac per se inhaeret. Quoniam omnis Phil sophus in iis versatur,quae ad perdiscendae Philosophiae uiam, strationem spectant,quae & dividendi,& definiedi ars est,cumq; diuiso,ac definitio nunquam soris sed ex iis quae ex ui, 8c natura sunt,assumatur,merito de differentia maxime propria, cum illa substantiae particeps sit,uerba facit. prima itaq; differentiarii diuiso haec est. easdem rursus diuidit hoc modo. Ex differentiis aliae
diuersum subiectsi faciunt,aliae vero aliud. communis en , propriaq; differentia diuersam rem facit,atq; tantummodo immutat Sedere enim stare,simum esse,&aduncis,immutat,at maxime propria aliud efficit,aliud sane est rationis particeps, ct aliud rationis expers. porro diuersum in eorum quae ex re sunt, immutatione versatur. aliud vero rem omnino altera facit.rationis enim cύ-pos,animal aliud facit ab eo,quod ratione careat:sedens autem astante non aliud, sed diuersii.hmili quoque modo repandus, atq; aduncus.cum igitur differentiae tribus modis dicantur, communiter, proprie,& maxime proprie,de iis quae maxime propriae sunt philosophi loquutur.communes autem,& propriς ad generu diuisionem nihil faciunt.quis enim ita abhorrebit,& erit absurdus, ut aiat,animal aliud sedet,aliud stat neque ens omnia assumimus neque alia sima alia adunca esse ob ipsamae et causam affirmamus. Sed si ad genera diuidenda nullum affetunt adiumentum, multo minus ad definiendum afferent. illae igitur solae,quae maxime propriae dicuntur, nobis sunt adiumento. Maxime propriae dicut γaddens dicatur, significauit se id nomen posuisse. antiqui enim cualiquo trito vocabu lo uteretur, licere consueuerant, dicitur, cuvero ipsi linposuissent,dicatur,vel vocetur,addebant.Socrates a Platone quantum homines non differunt, sed quatenus ille ambu-
Iat, hic sedet. ac semper in iis commutationibus spectatur, hoc loco differentiae fortuitae intelligendae sunt. in quibus rei moduscosistir. id est, quae ex accidenti sisnt. siquidem accidens in quaestione dicitur,qua rei modus,& qualitas indaga tur. speciei procreatriceI id est qualitate quae speciem perficit.animal enim si rationis compos,& mortale suscipiat,hominem:si mortale.& rationis expers,equum:& reliqua animalia ratione carentia efficiet ipsae igitur differetiar si ad genera addantur,species es scient, id quin causa est, ut differentiae sormaru efficientes appellentur.
78쪽
Α M M O N I v sOMNINO igitur omnis differetia alicui adiunctu dis mile alii incit sed comunes,m propriae diuersum faciunt:
xime vero propria eu in quo sit, aliti efficit.quae igitur alium efficiunt eu in quo inlint,es cietes 'rmaru appellantur . quae uero diuersum,absolute differentiae.rationis particeps ad animal adiungatur,aliud es ciet ad motus,id solum diuersam ab eo facit,qui non mouetur. quare haec aliud, illa diu i sum solii
animal fucit, itaque dyferent , quae aliud genus faciunt,
genera in partes diuiduntur,odi nitones ex genere, σhuuscemodi different' traduntur.ex illis autem quae diuersum tantummodo faciunt,varietates solum, o commutationes eius,quod aliquo modo sed habeat,ortum trahunt.
Altera differetium diuisonem tradit. Ex differentiis inquit, aliae eum. in quo sint disimilem alii faciunt aliae omnino alium esficiunt. quae aliti essiciunt,per se,quae commutant, fortuitae,& s parabiles dictitur. Separari posse dico propria,& comunc. siquiisdem propia cogitatione leparari potest ab eo, in quo sita sit. na Socrate absque aduncitate, comatu,gracile, Socrate tamen intelIigere possemus. illa uero,quae maxime Ppria est, ab eo, in quo inhaeret,ne cogitatione qu ide avellitur .nunqua. n. homine, si rationis parriceps ab eo auferamus,intelligere poteriimus,qcr non esset homo,omnes enim homines & rationis participes ,& mortales sunt . quare simum hominem possumus cogitare adun-cu esse ipso etiam homine remanεte,at homo si rationem & mortalitate amiserit no cognoscet differetiet igit Ppriae comunesque separabiles sunt.tsi enim aliquis stans lederit,no factus, est alius sed diuersus id qiI poeta de Ulysse a Pallade ex eventis commutato fignificauit apud quem ita dicitur. Hospes diuersum mihi nunc,atque ante,Videris. no enim aliti poeta dixit, sed diuersum, attame si quispia simus, adun cus esse iotes ligat,no alius,sed dissimilis .ac diuersus fiet poterit namq; ille idem,& no aduncus esse. Quae igit altu essici ut et . in quo in sint .esiacientes formarii appellatur. rationis particeps no diuersum hominem ab equo,sed aliti facit. illa.n. alia dicunc quae Ppter vim,& natura dictrur,ut homo,& equus de qui
79쪽
bus ante dixi. ratio enim est qua una praestamus beluis. siis itaque differentiis,quae aliud genus faciunt,& genera in parteis duriduntur, anima I enim tum rationis compos, tum rationis expers esse dicimus,ac praeterea mortale, uel immortale , atque ita posea hominem definimus .homo animal est rationis particeps,mortale animum aptum habens ad scientiam percipiendam.
V T igitur re a capite arcusam Micuu esse velim, dgs retias alias separari possie,alias no posse na moueri are,qro
tar Valere, er caetera generis eius sparaur,nasu vero adsica, ite mu habere particeps,atque expers rationis reuellia subiectis no possunt, earu uero,quae distrahi no queunt aliae rebiisne insunt,ahaefrtuito particeps enim rationis, mortaliss
er quod adscientiam, er cognitionem natum es, homini ex se
conuenit,aduncae autem,ersma nares non vis sed cus .
Persectiore diuisione exorditur,& aliud quodda init ni sumit. vi oes differentiae distinctae inter se sint. Differentium igitur alia separantur a rebus in quibus insunt,alia non separantur. hac diuisione differentiae communes a propriis, ct maxime propriis d stinguuntur aliae rursus aliud,aliae uero diuersum faciunt: atque ex hac diuisione maxime propriae a communibus,3c propriis discernuntur. Ex iis itaque repugnantiis,quibus differet is uicis seiungantur,coniugationes fiunt,quarum duae sine dubio non cohaerent. non enim esse sinulqueunt, qd separari potest, ct quodno potest uel diuerIum esse,& aliud. ex reliquis quatuor, haec sepa- rabilis S aliud faciens no costat caeterae tres apte cohaerent,quido quidem separabiles,& diuersam rem eiu cientes comunes sunt. quae autem non separantur,ct aliud faciunt, sunt maxime Dpriae. quae uero non separanti; r,ac diuersum siciunt, fortuitae sunt, ae communes quidem ut sedere,proprie,Vt aduncitas, maxime propriae,Vt rationis particeps Videbitur etiam quaedam esse distii staconiugatio earu,quae separari possunt,quaeq: aliud efficiunt re tamen vera ipsa quoque coiugatio ratiocinativa no est. rationis. n. particeps p sese homini attributum est,& quatenus homo est rationis particeps est, ob eaq; causam omnes homines rationis participes sunt: sed aducti,nigruque esse, sedereq; ac stare,no D iC, quoma homo,ca ho aduncus nequas est, veloes homines aduncos,
80쪽
vel nigros esse oporteret.&si enim aliquis nec aduncus, nec cir Ir est, homo tamο est .nulla igit harii differetiarii alia re sicit. diuersa at rationis copos cu p te aderit homini aliud saciet. hac igit causa cu ea differentia, quae diuersam rem,costare no potest.
ITA fit,ut eae,quae si sie adsunt , ad remι naturas definitiones explica das assumans. Us nlja Uycias quae aute friuit quae ad rei definitione adhibeantur,nem alia re faciat, sed immutet.
quise ite p sie adsunt , nec contentione, nec remi Orone capiut.
Disseremiae,quae per se insuar ad rei vim explicanda, ad desiniendam adhibentur.siquide definitiones ex generibus, & di Terentiis formaru efficientibus assumunξ. Nec contentione,nec remissionem capiunt ineque. n. quisquam magis aut minus mortalis,magis ue aut minus rationis particeps dicet.Pueruli n.&si propter aetatem ad eas actiones,quae in ratione uersant ,apti no sint,
nihilo tame minus sunt rationis parici pes'. illa praeterea magis, ct minus suscipere dictitur,quaecunque aduersa sunt,& in eodem subiecto consistunt.quaeq; inter se c5miscent,ut albu albo magis, minus ue albu dicit.& nigru magis vel minus nigro:quippe cu ea de res subiecta iii alba,tu nigra fiat,et alba cum nigris eo misceantur,atque aliquando puriora,nonnunquam magis mista & confusa evadant.in substantiis autem nec intentio est,nec remisso. quoniam substantiae nihil aduersatur. nec rationis particeps, i rationis expers cosistere in eodem subiecto possunt. At si quis diceret,cur, Aristoteles in summis generibus aiat, Substantia, quae proprie,& primum,& maxime appellatur, cum illud maxime videatur fignificare substariam amplificari & imminui ,ei nos responderemus,hoc ab Aristotele dictum sitisse, utpote quod magis esset ad cognitionem nostram accomodatum .primam enim,& maxime dixit individuum.quoniam & magis a nobis cognoscitur & prior comprehenditur. ab illa enim tempore, & scientia deducti ad secunda quae ex generibus,& differentiis est, deuenimus. verum si aliquis concederet, magis .ct minus in sub stantiis esse,non in latitudine, sed altitudine concederet. homo enitia non magis homo, ac rationis particeps homine est. nec equus magis animal boue.nec homo magis boue, atque equo. sed in atticii sine ut dixi ,potest hoc sic cognosci.Superiora inferioribus
Persectiora sunt , idq; quatenus melioribus longis absunt .ve