장음표시 사용
101쪽
Iudith viduitatem suam Deo consecrauit,eodem veteris legis tempore, sicut etiam pio-phetissa Anna, sic etiam Virgo Maria dicebat te vovisse virginitatem suam Deo tanqua propinquior tempori gratii. Ita enim illud intelligitur: Q amodo siet illud i quoniam virum non cognosco, id est, non cognoscere vovi. Nisi enim vovisset virginitatem, cogitasset se
viro fore coitangendam, cum actus matrimonii non sit prohibitus illi qui non vovit castitatem. in Exod.
Omnia praecepta legis naturae comineri in decalogo. CAP. XL.
Viri valde multa locutus sit Deus Moysi: duae tantum tabulae datur ei lapideae, quae dicuntur tabulet testimonii: repostisque sunt in arca. Nimirum omnia caetera quae praecepit Deus ex illis decem praeceptis, quae duabus tabulis conscripta sunt, pendere intelliguntur, si diligenter quaerantur & bene intestigantur, quomodo h c ipsa rursus decem praecepta ex duobus illis, dilectione scilicet Dei & proximi, in quibus tota lex pendet, & Prophetae. Alibi ad
tria praecepta,uniuersa reducuntur. Cum enim dominus in Evangelio dixisset: Nolite fac re iustitiam vestram coram hominibus, ut videamini ab eis, ne istum nostrum cursum fisne humanae gloriae metiremur, non est in ex positione iustitiae ipsius executus, nisi tria ista, ieiunium , eleemosynas, orationes: Ieiunio scilicet, uniuersam corporis castigationem
102쪽
significans : eleemosynis , Omnem beneuolentiam& beneficentiam,vel dandi,vel ignoscendi : de oratione insinuans omnes regulas sancti desiderii. Hoc modo Apostolus in epi. stola ad Tytum, sobrietate, iustitia,& pietate, I /ρμν Momnem nostram iustitiam complexus est, si M.t cui contra Ioannes, uni aeria pcccata tribu ribui Mais generibus comprehendit. Omne, inquiens, ni ros alquod est in mundo, concupiscentia carnis est tmι LM.& concupiscentia oculorum,& superbia vitae. Iuxta quae tria Dominus Christus ter a Satha latii, iis. na tentatus omnibus sibi adii rentibus vicit. D.ώt.io. Quandoque vero uno prςcepto omnia compreheduntur : inunc quidem dilectionis Dei,
cum dicitur: Et nunc Israel audi quid Dominus Dens tuus petit a te, nisi ut timeas Dominum Deu tuum,& ambules in viis eius, & diligas eum ' nunc vero dilectionis proXimi, vi dum dicit Apostolus. Omnis lex uno ser mone impletur , Diliges proximum tuum finsicut teipsum. Consequens est enim , ut qui ad Gala et
ex toto corde, ex tota anima, ex tota mente
Deum diligit, diligat dc proximum tanquam seipsum: Quia hoc iubet ille quem ex toto
corde, eX tota anima, ex tota mente diligit.
item diligere proximum, id est, omnem hominem tanquam seipsum , quis potest, nisi Deum diligat, cuius praecepto dc dono di- 'lectionem proximi possit implereὶ Cum cr-go Vtrunque praeceptum ita sit, ut neutrum sine altero possit teneri, etiam unum horum commemorare plerunque sufficit, cum agi-
103쪽
tur Je operibus iustitiae, sed oportunius illud de quo quisque facilius conuincitur. Dedilectione Dei possunt mentiri homines, quia r riores tentationes eam probant. In dilectio' ne autem proximi facilius conuincuntur eam non habere , dui' inique cum hominibus agunt. Vnde Ioannes dicit: Qui non diligit fratrem suum quem videt, Deum quem non videt quomodo potest diligere ' Mentiebatur enim quidam dilectionem Dei se habere ,&de odio fraterno eam non habere conuince- bantur per Exoή σ .
Ecdecem Dei praecepta, in duabus tabulis lapideis sculpta fuerunt: quae sic distinguenda sunt,ut in prima tabula tria iant deum concernentia: in et Ord. c. sWsecunda vero, septem ad proximum pertinen-ο-Etvs- tia : Trium ad Deum pertinentium primum ' μγ' δ' est. Non habebis Deos alienos coram me. non facies tibi sculpti Ie,&c. non adorabis ea nequCcoles. Secundum,Non assumes nomen Domini tui in vanum. Tertium, de sabbatho. No-num , Non concupisces uxorem proximi tui,&c. Decimum, Non concupisces domum proximi tui,&c. Et sane conuenienter admodum
- in prima tabula ilia sunt praecepta de Deo loquentia. quoniam Trinitatem diuinam videntur insinuare diligentius intuentibus. Nam in Deo Patre primo apparet unitas , quae primo xi i , praecepto commedatur,dum multitudo deoru
104쪽
reijcitur. Filius veritas est : de qua in secundo praecepto prohibente periurium.Spiritus sanctus lanctificatio & requies est rationalis cre
turae: cuius meminic tertium praeceptum.
uuod haec decem praeceptis ex dilectione illitiae impleri debeant. CAP. XLII. Andatum Dei si fit timore poenae , non amore iustitiae, seruiliter fit non oetii. .r .ia liberaliter, & ideo nec fit. Non enam inde grati fructus est bonus,qui de charitatis radice non ς surgit. Quj ergo terrenorum adipiscendorum amore & amittendorum timore Dei pr cepta .sis O .P. . . seruant,non seruant, sed sibi seruare videntur. Neque enim fides in eis per dilectionem operatur, sed terrena cupiditas metusque carnalis. Sic autem praecepta qui facit, proculdubio inuitus facit, ac per hoc in animo non facit. mauult enim omnino non faccre, si secundum ea quae cupit & metuit, permittatur impunc. Ac per hoc,in ipsa voluntate intus est reus,vbi ipse qui praecipit inspicit Deus. Ideo hi vere EOZω--θ. non faciunt: quoniam carnalis cupiditas qua peccatum augetur, cupiditate alia non sunR- o iatur. Similiter, qui solo timore gehennae recte
agit, nondum agit quemadmodum debet. Audit homo, Noli furtum facere, timet gehennas, C serm. ιλmallet non esse gehennas in quas fures mitte- de erue
rentur. Quando autem incipit amare iustiti- am, nisi quando mallet furta non et se, & siger II l. . hennae non esIcnt in quas fures mitterenturὶ Attamen timendo noli facere iniqua, disces de amare non facere. e iij
105쪽
praecepta deberestri ex dilectiore Dei.
On solum autem amore recti osscii . recte agere oportet, sed & Deo in
omnibus seruire. Nam licet a quibusdam tunc verae & honestae putentur esse virtutes cum ad se ipsas reseruntur, nec propter aliud expetuntur, etiam infalae tunc ac superbae sunt. & ideo non virtutes sed vitia iudicanda liliat. Vnde Apostolus. Sive manducatis, siue bibitis, vel aliud quid facitis, omnia in gloriam Dei facite, sicut & Mo3ses ante praecepit, dicens : Audi Israel, Dominus Deus noster dominus unus est, & diliges dominum
Deum tuum ex toto corde tuo, & ex tota anima tua , & ex tota sortitudine tua. Et ut cognoscas Omni tempore hominem ad hoc obligatum, subiicii : Eruntque verba haec quae ego praec ipio tibi hodie, in corde tuo, & narrabis ea siliis tuis, & meditaberis sedens in domo tua,& ambulans in itinere, dormiens , atque consurgens, ct ligabis ea quasi signum in m nu tua, eruntque & movebuntur inter oculos tuos scribesque ea in limine de ostiis domus tuae. Hςc ergo regula dilectionis diuinitus constituta est. Diliges, inquit, proximum tuum scuticipsum. Deum ver ὁ ex toto corde,&cx tota anima, & ex tota mente , Vt omnes cogitationes tuas, & omnem vitam, &omnem intellectum in illum conferas a quo habes ea ipsa quae conseras. Cum autem ait. TO-
106쪽
to corde , tota anima, tora mente, nullam vitae nostrae partem reliquit , quae vacare debeat , & quasi locum dare, ut alia re velit frui, sed quicquid aliud diligendum venerit in animum, illuc rapiatur quo totius dilectionis impetus currit. Qius quis ergo rccte proximum diligit, hoc cum eo debet agere, ut etiam ipse
toro corde,tota anima, tota mcnte diligat Dcu.
Sic eum diligens tanquam seipium,totam dii ctionem sui S illius icuri in illam dilectionem MDei, quae nullum a se riuulum duci exit a pari-iii. tur, cuius derivatione minuatur. Omnia igi- I. Tuq. tur praecepta diuina referuntur ad charitatem, de qua dicit Apostolus: Finis autem praecepti est charitas de corde puro &conicientia bo- , na, & fide non ficta. Omnis itaque praecepti finis est charitas, id est, ad charitatem refertur Omne praeceptum. Quod vero ita fit vel timore poenae vel aliqua intentione carnali, ut non reseratur ad illam charitatem, quam diffundit Spiritus sanctus in cordibus nostris: nondum fit quemadmodum feri oportet, quamuis fieri videatur. Charitas quippe ista M t δ' . .
Dei est & proximi, & utique in his duobus
praeceptis tota lex pendet & prophetae. Addera τ- euangelium, adde & Apostolos , non enim aliunde vox ista, finis praeccpti est charitas, &Deus charitas est. Quaecutique et go mandat F 'Deus, ex quibus unum est, Non moechabe-i Iis, & quaecunque non iubentur, sed speciali consilio mouentur, ex quibus unum est, Bonum est homini mulierem non tangere,
107쪽
tunc recte fiunt, cum resertitur ad diligendum Deum & proximum propter Deum,& in hoc seculo & in futuro. uὸd non oporteat de Deo exprese semper
ipso praecepto dilcchionis tenetur
I i Ohomo qu udoque a cogitatione de
ab itinere. ut miro modo ex Dei amore deum non cogitet, Delique amet dum ab amado cessat, sicut ex iudicio i ectae rationis debet homo somnum astumere , & cessare ab usu rationis:& sic recte agit, dii nihil agit Debemus deum ex omnibus viribus rotaque vita diligere. & nihilominus ipsa dilectio. facit, ut etiam ipsas vires atque vitam propter deum perdat martyr. atque hac ratione domino noniolam viuit,sed tu moritur. Non solum vigilat
domino Christianus, sed SI dormit ei. Hilar:ter scruanda e se pr. cepta Dei
Icut nobis praecipitur agere ex da- lectione Dei & iustitie, ita & id ip- .sum hilariter operati .Gaudiu enim, est fructus sancti Spiritus dilectione concomitans Seruite, ait Propheta, domino in letitia.& Apostolus: Qui miseretur in hilaritate, non ex tristitia, aut cx necessitate. Hilarem enim datorem diligit Deus. Quicquid facis, cuhilaritate fac,& tunc bene facis. si autem cum tristitia facis, sit de te: Non facis. Nec aliam cauli. d. ob causam scriptura commemorat non esse ei iv. grauia diuina praecupla , nisi ut anima quae
108쪽
1lla grauia sentit, intelligat se nondum acce--rit m pisse vires, quibus talia sint praecepta domini I .s dena. qualia commendantur , lituia scilicet atque σί- suauia. nec arbitretur ea se perficere, quando ita facit ut grauia sint. Hilarem enim datorem diligit Deus. Nec tamen cum ea grauia sentit, desperando frangatur , sed ad quaerendum, petendum,pulsandumque cog tur. Quis auxς i ris , 'nesciat, cum prςceptum sit generale charitas quia finis praecepti est charitas,&plenitudo le-I.Dan. .gis est charitas, non esse graue quod diligendo
fit,non timendo Θ Laborant autem in Dei praeceptis , qui ea timendo conantur implere: sed perfecta charitas foras mittit timorem,& facit praecepti sarcinam leuem, non solum non pre
mentem onere ponderum, verum etiam su
bleuantem vice pcnnarum. Merito igitur. iussitas dicit in oratione Dominica : D mit
te nobis debita nostra: quando prs langu re animae fastidire incipit spiritales delitias, malis. Ioc.
ita ut eum ntilla oratio, nec verbum Dei delectet. Vnde exclamat propheta : Dormita- H Uit anima mea prae tardio , confirma me in Verbis tuis. De cuiusmodi fastidio scriptum Q est : Omnem escam abominata est anima eorum , M appropinquauerunt usque ad portas mortis. Et clamauerunt ad dominum cum tribularentur, & de necessitatibus eorum liberauit eos. Similiter merito precatur iu- Citato tiroilus, quando ei per infirmitatem animi in ip--δερ ρ sa beneficentia qua consuluit proximo, vel 'U' cum minus sussicitur necessitatibus aliorum,
109쪽
vel parum in eis proficitur, surrepit taedium quo fuscetur hilaritas, in qua datorem diligit Deus. Surrepit autem tanto magis, quanto minus quisque, & tanto minus , quanto magis profecerit. Contra istud taedium ac tristiriam mandat Apostolus. Gaudete in domino semper,&, Regnum Dei est, inquit, iustitia& gaudium, & pax in Spiritu sancto.Cum inquit Pio sper) bonum operaris, hilaris opera- , ' θ' s re.nam si quid boni tristis feceris, fit de te modis quam iaci Nunc ad verba Decalogi veniarens: Ego sum Dominus Deus tuus. C AP. XLVI. On est hoc unum decem pr ceptor particulares actiones praescribentia.
sed est pr cipuum primumque prPceptum Omnia decem complectens,quo mandat Deus, ut habeat eum homo pro domino Deo suo,hoc est, credat ei, timeat eum, speret in eum , diligat eum, eique obediat tanquam supremo domino & summo bono suo. Quod prςceptum maxime inculcatur in Deuteron inio, dum verbis plurimis frequentissime homini dicitur ut diligat Deum, eique seruiat. &Hieremias. illud omnibus prcceptis praeponens. Non sum locutus, inquit, cum patribus vestris, & non praecepi eis in die qua eduxi eos de terra AEgypti, de verbo holocaustom tum& victimarum. sed hoc verbum pr cepi eis,dicens. Audite vocem meam, & ero vobis Deus,& vos eritis mihi populus, & ambulate in omni via qua mandavi vobis,ut bene sit vo-
110쪽
DE CALOGI Ex PLICATIO. 38bis. Est autem genecale hoc mandatum ratio& causa omnium decem sequentium, repetiturque ita tim tanquam ratio primi mandati ex decem: Non tint, inquit , tibi alii Dii: quia ego sum dominus Deus tuus. Item in Leuitico CV, 2 serc cuilibet prccepto adiicitur illud tanquam M λλ' ratio,dum polito praecepto dicitur toties: Ego dominus, siue, Ego surti dominus Deus tuus, ii-ue, Ego dominus, qui sanctifico vos. Quasi diceret, faciendo hoc vel illud seruietis mihi domino Deo sanctificatori vestro,docens utique omnia ex sui dilectione eite facienda. Vnde &Apostolus Moysen imitatus , dum de bene agentibus loquitur. Qui vivunt, inquit,ia non χ.Cons. sibi vivant, sed ei qui pro ipsis mortuus est Α,& resurrexit. &rursus: Qui sapit diem,domino sapit.& qui manducat, domino manducat, gratias enim agit Deo. Et qui non manducar, domino non manducat ,& gratias agit Deo. Nemo enim nostrum sibi viuit, & nemo sibi
moritur. Sive enim vivimus, domino uiuimur, siue morimur, domino morimur. Sive ergo vivimus, siue morimur, domini sumus. In hoc . enim Christus mortuus est,& resurrexit, ut &vitiorum & mortuorum dominetur.Vt autem
ostenderet Apostolus, quid ellet, domino aliquid facere, adiecit. Gratias enim agit Deo. M
Domino ergo aliquid tacere, est in eius laudem facere.Tunc enim recte, tunc iuste, tunc upie fit opus bonum , cum in eius laudem fit, cuius gratia donatur ut fiat