장음표시 사용
81쪽
ex negligentia contractam,per laborem dete gentes, naturalem ferri splendorem nitescere, et I i. d. tacimus. Porro quato magis quisque ad agen- Lb.ar.ca. Io. dam vitam regulis & luminibus virtutum in natura relictis utitur,& secundum liqc agit vitam, tanto magis vivit facitque sapienter.
Reliquias legis naturae non es invise semina
D est homini semen siue origo viri iis, quod omnibus qui in homine sunt expensis, ferax est nihilominus boni operis, sicut bona opera semen sunt vitae ster-nς. Qui seminat, ait Apostolus, in spiritu , de
Aume. . lib. spiritu metet vitam aeternam. & Ioannes no-xtae uitatem ex spiritu Dei conceptam, per quam mis quis ex Deo nascitur, se me Dei appellat : Ques, Mi inquiens, natus est ex Deo non peccat, & non potest peccare , quia semen eius in ipso manet. Trosper e,n- & Christus filios regni appellat semen suum,tra Cotin x7 ad est, a se seminatos. Cum igitur ante Christi
gratiam vitia homini dominentur, qu sus cant Dei verbum, cum quibus virtutes habitare non pos Iunt, usque adeo ut propterea appellentur omnes nequam zizania seminataὶ diabolo & nata ex diabolo: & clim ipsa prauitas occasione accepta per reliquias legis naturae longe fiat maior: clarissime patet, has legis naturς reliquias non esse homini ante gratiam femina virtutum : sicut scortatori diuiti non
sant principia bonae vitς, nec gladius furioso vitet custodia est. Lex igitur naturς imp ijs iram operari dicenda est, non vitam, sicut de lege
82쪽
Moysi dicit Apostolus. Similiter non est dice- dum, quod propter has reliquias legis naturq,
in homine remanserit lumen decusque virtutum cum maiora dedecora atque tenebras o casione legis naturae adducat peccatum. In erant homini quidem ante peccatum virtutum semina beneficio creatoris inserta, sed prqua-ρ' ricatione primi parentis euersa sunt,nec haberi queunt nisi eo restituente qui dederat. successerunt vero in tota natura humana pro vir-I --x' tutum seminibus omnium vitiorum venena. ς π - Quomodo reliquiae legis naturae recte dicuntur
a autem semen virtutis appellemus verbum Dei, siue quicquid secunda naturam suam consideratam homi nem ad virtutem adducit quomodo
appellat Christus semen suum in parabola de L. t. 'quadruplici genere auditorum in in omnibus
elementis habemus virtutum principia, climnihil clament aliud quam Deo elle seruiendu . Euidentius autem virtutum semina habemus in legis naturae reliquijs cordibus nostris ins criptis: per quas in conscientia cuiuslibet animae, quantumcunque peruersae, que ranae ullo modo ratiocinari potest, loquitur Deus. quod
Dei verbum etsi generatim fiat, principium tamen est, ex quo, Christi spiritu operate, procedit sides , procedit dilectio Dei, qui enim Deo credit, aut Deum diligit: ideo hoc agit, quia bonum est, quia suum cuique redii creoportet, quia Deo debitum est. Ad omnia, ait
83쪽
.set is Basilius, quae descripta nobis a Deo praecepta
fusius disp.αe. sunt consequenda,naturales etiam ab ipso f Viae turet cultates accepimus. Cum igitur praeceptum . T nobis sit. ut charitatem in Deum habeamus,in
dam nanciscimur, per quam nostrapte sponte ad ipsum diligendum impellimur. Nam rerum pulchrarum natura appetentes sumus, dci. . si liri item sponte nostra quicquid necessitudine alia
tutem tuam qua, propinquitateque coniunctam nobis est, in nuntiabi t- diligere, & ijs, quicunque de nobis bene meria Basil hqmht tr sunt, charitate omne praestare consuevimus
M,5,ID sine praeuia doctrina. Verum quid est quaeso D, pulchritudine diuina admirabiliusὶ quis nobistiam. Vide coniunctior quam is qui nos creauitiquis plu- -udem ra beneficia nobis praelitit quam Deus' Qua--lia ad Abh quam igitur post peccatum, non sine Christi
Mustitis.ι eo gratia,magnoque labore assequantur hominestrincipes Ge. amorem honesti ac probitatis, &malitiae toc Hi r. in tius detestationem : tamen nobis non arduum μ' e L adeo de dissicile amorem recuperas te iusti'tiae, modo id ardenti affectu expetamus, simul& odium iniquitatis. Omnem enim ad utriuiaque consequutionem, Deus impartiuit utiliter potentia anim e rationali, ut amandi, ita & habendi odio: ut praeduce ratione directi virtute quide amemus, odio vero habeamus iniquita-Cν it. ἱ,irud te. Creando enim Deus viaiquique semesapie- trimi Ioa , tiae, id est, pietatis, atque intelligendi radices Q i r inserit. hoc imodo rationale efficit creatura
' naturae suae participem faciens, a de ineffabilis. A- ρ ι3. l. sui splendoria quasi lucidos vapores, eo modo quem
84쪽
DE CALOGr EXPLICATIO. 2sdo que solus nouit,in mentcna hominis immit- ων, his δε- reus,propterea noster pater Adam no testi po- miu' volu tre quemadmodum nos i prudentiam didicit. Ur in 'm' sed ita tam alui creatione pzrt te lapicn i uix, is ,ὸ initialis datum sibi diuinitus lumen adhuc Vonseruans, t Pectus, minatura que dignitatem integram retines. per- tia sapiAiae. spicuum est. binquit Hier. natura omnibus si l - Dei melle notitia, nec quemquam sine Chri ὸubi rei f-
sto nasci & non habere semina in se sapientiae ct iustitiae reliquarumque virtutu .Vnde multi ciabsque fide dc euangelio Christi, vel sapi nter faciunt aliqua vel sancte, ut parentibus obsequantur,ut inopi manum porrigant, non Opprimant vicinos,no aliena diripiant,magiaeque iudicio dei obnoxij fiant, iubd habentes in se
principia virtutum & Dei semina, no credunt IAmin east. in eo sine quo esse non pollunt. Ideoque cum 3 in Chri stum non credant, frustra se fortes &sapientes, temperantes vel tu stos este putant. d. ,,uit. nullus enim absque Christo vivit: sine quo omnis virtus in vitio est. Quemadmodum Vero . V .eatis. dicuntur semina virtutum relicta in homine Io. tib. 2. δε post peccatum: ita dicitur homo nosse regulas Me 4rb lumini que virtutum: quia videlicet lex naturae igeneralia quaedam pr.ecepta de veris virtuti-bas praescribit: quanquam in particulari nes OCV. t.'. nciat homo in quo vera virtus sita sit. No enim 1- ceutra J 'absurde virtus definita est ab eis qui dixerunt: h 'Virtus est animi habitus, naturae, modo, atque rationi consentaneus. Verum dixerunt : sed quid sit conuentaneum liberandae ac beatificandae naturae mortalium nescierunt. Neque
85쪽
enim omnes homines naturali instinctu immo i tales & beati esse vellemus, nisi elle possemus. Sed hoc summu bonum praestari hominibus non potest, nisi pei Christum , &hunebis. i. crucisa um , cuius morte mors vincitur, cuius vulneribus natura nostra sanatur. ideoque iu-
aQ. Lb. ii. stus ex fide Chiisti vivit. Atque in eo omnio esca, 17 modo lex naturae semen virtutum appellanda est.Iubem e domino Deo nostro germinat aniam a nostra opera misericordi , secundum g ' nus diligens proximum in subsidiis necessitatum carnalium, habes in se semcn secundu similitudinem . quoniam ex nostra infirmitate compatimui ad subueniendum indigentibus, similiter opitulantes quemadmodum nobis vellemus opem ferri,si eo modo indigeremus Hactenus de lcge naturae de eius abolitione: nunc de eius reparatione dicendum.
Oluit naturalem lege Adam,qui voluit sibi arrogare quod non acceperat, vet esset sicut creator de conditor suus,& diuinum honore affectaret. Itaq; per inobediet iam offensam traxit,& culpam incidit ex insolentia,qui si norupillet imperium, & obediens fui siet mandatis caelestibus praerogatiuam natura atque ingenitar sibi innocentiae haeredibus propriis reseruasset .E go quia per inobedientiam praerogatiua naturalis legis corrupta atque interdicta est: ideo
86쪽
scriptu legis existima tuni est necessaria, ut vel parte haberet qui uniuersum amiserat :& cui petierat quod nascendo aitumpserat, discendo salte cognosceret & custodiret. Ne ergo homi Milianes sibi aliquid defuisse quereretur, scriptum PF 7. est & in tabulis , de quodamistum erat, ct illud etiam exigatim, quod homines in cordibus suis non legebant. Non enim & scriptum non habebant, sed legere nolebant. Opposi- tum est oculis eorum quod in conscientia videre cogerentur.& quasi forinsecus admota voce Dei,ad interiora sua compulsus est homo, dicente scriptura: In cogitationibus i in sabis.. i. pij, interrogatio erit. Vbi interrogatio ibi lex, Sed quia homines appetetes ea quae foris sunt etiam a seiplis exules facti sunt, data est etiam conscripta lex, non quia in cordibus scripta no erat, sed quia tu fugitiuus eras cordis tui, ab illo qui ubique est comprehederis, & ad teipsum ii tro reuocaris. Propterea scripta l ex a. s. quid clamat de eis qui deseruersit legem scrip- νς-h sta in cordibusὶ Redite praeuaricatores ad cor. Quod con uo tempore Iudos data sit lex.
Sque ad Moysi tempora relictus est
'homo in tenebris suis : & tunc solis Iud is , ex quibus nasciturus erat Christus, data est iterum lex natura: ut ex lege accepta, dc ex alior si horrenda ignorantia, disceret homo in quantis tenebris antea fuerat versatus: quod agnoscens David,ex
87쪽
annunciat, inquiens, verbum suum Iacob, iustulas, & iudicia sua Israel. Non secit taliter omni nationi, iudicia sua non manifestauit eis. Tam diu homo in ignorantiam relictus cst, solique Iudaei demum illustrati sunt, ut disceret homo no nisi Dei misericordia agnosci legem eius: sicut ait Piopheta Dominus illi minat c cos, ct Nehemias gratias agens pro Iudaeis. Spiritum tu uni bonum dedi iii cis qui doceret eos. Si statim a lapsu legem eis ded si t, vel omnibus gentibus tradidi flet facile superbus homo sibi arrogasset legis Dei notitiam, tanqliam ipse sibi eam parasiet, aut sitis meritis eam obtinuisset. Ea eram vel quibus nunquam caruimus , vel quς cum omnibus habemuS communia. non ex gratia accepta, sed aut ex viribus nostris, aut ex meritis nostris reputare solemus. Vnde Moyses,ut gratiae dei este
ostenderet notitiam legis: Memento, ait, dierum antiquorum, cogita generationes singulas interroga patrem tuum, an nunciabit tubi : maiores tuos, & dicent tibi, quando diuidebat Altillimus gentes : quando separabat filios Adam, constituit terminos populorum iuxta numerum filiorum Israel. Pars aute domin populus eius: Iacob funiculus heredit iis eius. lnvenit eum in terra deserta, in loco horroris , & vastae solitudinis circunduxit eum & docuit. Tanto vero rcpore ante Chi isti aduentum d Ata fuit lex : ut homo cognita
lege Az pi aeuaricata, disceret se non solum ignorantem elle,sed & prauum, qui propicr sua
88쪽
prauitatem etiam cognitam legcm seruare novaleret.
Decimo quarto a die primi mensis L t. io agnus Paschalis ad vesperam oc- is, inest computatis septendecim die
bus prim) mensis ,& triginta diebus fecundimensis V tribus tertij mensis cuius tertio die lex promulgata est, digito Dei conscripta in duabus tabulis lapideis)inueniuntur usque ad datam legem quinquaginta dies: Vt nobis significaretur, quod merito occisi agni immacu
lati Christi lex de diligendo Deo & proximo
scriberetur per Spiritum sanctum ita cordibus fidelium quinquagesimo die, non quidem a morte Christi , sed a resurrectione eius: in qua secundus Adam totus nouus & praeparatus ad nos regenerandos & penitus innovandos apparuit, in cuius figuram post ingrcssum populi in terra promi illam celebrabatur quinquagesimus dies, non ab occiso agno, sed ab oblato manipulo primitiarum, qui in figuram primogeniti mortuorum Christi offerebatur postridie sabbati in diebus arimorum, hoc est, primo die hebdomadar quem nos Dominicum Vocamus occurrente in hebdomada Paschali,& ita sestum Penthecostes semper occurrebat die Dominico,erat enim primus dies hebdomadg octauar. sicut annus iubileus erat primus annus octaui; hebdorna dς annorum. Vnde etiam felium Penthe ostes festum hebdoma-
Prosperii. 2. de voci gerat cap. I 6. I cIuus in L
89쪽
darum appellabatur: in quo offerebatur sacriscium nouum domino cx omnibus habitaculis filiorum Israel, utio panes primitiarum, utique ad designa dum primitias spiritus , sue inchoatam non ita te, quam in hac vita ex Christi passione ει resurrc ctione accipimus, Spiritu sancto primuin in die Penth. in eecle iam enuso, sicut in Pascha te pori eta atque integra nota iatas mentis S corporis nobis ex Chtisti pastione & resurrectione, futura designatur. Ohod lix data δευροῖ continear omni. i praecepta
legis naturae. CAPUT XXXIII r.
Vlla sunt in euangelio, ad pietatem Scad bonos mores spectantia tam ardua
prςcepta, quin & ea de data sunt in lege Moysi. Nam ci illa dicit: Non concupisces uxo te aut rem proximi sui, ex quibus mandatis satis intelligitur. omne concupii centia Opcii mprohibito iii a Deo esse prohibitam. Quod vero Dominus in Evangelio dicit: Non veni soluere legem, sed adimplere, non sic intciligendum est, quasi semiplena l cx verbis domini integraretur, sed ut quod litera iubente propter superborum praesumptionem impleri n5 poterat, suadere gratia pio pter humilium confessioncm impleretur, opere factorum, non adiectione verborum. Sic Christiis, ubi quibusdam antiquis sciatentiis propositis, adiunxit Ego autem dico vobis : non legem que per Moysicia data est auxit, sed potius commenda
uit prςcepta legis Moysi, ut quicquid ex pe
90쪽
DE CALOGI EXPLICATIO. 28sona sua insuper loqueretur , contra salsam Pharis oriam aut insufficientem doctrinam, Mad declarandam legis M oy si expositionem voleret. Quia enim non intelligebat homicidium M.
nisi peremptionem corporis humani, per qua e. vita priuaretur. aperuit Dominus, Omnem iniquum motum ad nocendum fratri in homici dij genere deputari,unde& Ioannes diciti. Qui I. Dan. 3. odit fratrem suum, homicida cst. Et quoniam putabant tantummodo corporalem cum foemina illicitam commixtionem vocari moechiam, demonstrauit Magister, etiam talem concupiscentiam nihil vile aliud, & ita in caeteris quae dominus in sermone illo prolixo Igem I. retra. mandauit, rem se habere infra patebit. Quia p, p, autem clarius & expressius etiam ipsis carnalibus quaedam praecepta a Christo proponuntur quam a Moyse, cautius & moderatius dicitur,pene nulla praecepta quam nulla esse in
nouo restamento, quae non sint in veteri.
uota lex Mosi contineat promista supplicia ter
t Romilia fuit homini in prima insatuitione, si obediens permatisset, & a ter-' na sedlicitas in societate angelorum dc simul corporis tu animς in hoc tempore beatitudo. Sed ipse relicto Deo, aeternis tempor lia, spiritalibus bonis corporalia societatis anctorum Sathan consortium prxposuit: dc ni'mis querendo huius rem pori, i licitavem, utramque pariter tam temporalem quam aeternam perdidit. Vt igitur ad pristinam Delicitate