장음표시 사용
251쪽
stri milites fortasse non abstinuissent. Equidem Uiladanio reserente audiui, quod quum Solymanus triginta milibus hominum comitatus Rhodum iii-gretius est,ne unum quidem verbum est unquam ex alicuius ore auditum, adeo vi milites per urbem incedentes, monachi obseruantes, quos vocant, este
viderentur. Adhaec Uiladamus ipse aiebat, se quum secundo ad Solymanum, ut abeundi peteret veniam, accessisset, tam benigne suis te exceptum, ut idem Soly manus ad Habrairnuni Baslam,quem summopere an abat, quemq; solum tunc secum habebat,conuersus huiusmodi verba dixerit : Prosei id non posssum non dolere infelicem hunc senem propria domo pulsum, adeo tristem hinc abire. In summa Solymanus maxima cum sua gloria,& Christianorum omnium summo vituperio Rhodum, quae sibi veluti molesta sudes in oculosuerat,sexto mense ab eo,quo ipsam oppugnare coepera ζ,occupauit. Porro, e
dem ipso die quo Rhodii se Turcs dedere concluserunt,Romae magnum Hadriano Papae prodigium accidit. Nam quum is palatii sacellum ad Glennes natalis diei Christi e remonias peragendas ingrederetur,ianuae illius sacelli su perlim mare Cuod marmoreum erat, post eius ingressum illico decidit, ac no- nullos custodiae suae milites cuin maximo ipsius timore occidit. Sed ut ad Solymani res reiiertamur: post capta Rhodum,Caierbeius statim deiunctus est. cui Acomathes Bassa, quod ad administrationem attinet, successi t. Vertam is cum parum siclo principi fidelis es Iet,occupare Sutilianicum imperium proposuit,sed id quidem parum consulte,quoniam in ipso pertradiandae rei trinusi vitio a Turcis eo fidelioribus captus a tq; intersectus est. Quam ob causam Solymanus Habraimum Bassiam Alcairum misit, ut is res turbatas componeret: qui omnia singulari prudentia subito pacauit. Mox principis, qui eum diuistius abes Iesu sterre non poterat amantissimis literis reuocatus,Constantino
polim redhi: ac non ita multo post Beler ia dignitate donatus est. Sub haee Soly manus, anno post Christum natum MD XX v I Hungaris bellum indixit: quumque Belgradum peruenisset,Ludovicus infelix rex, omnium Christia norum principum alius bellis impeditorii auxilio destitutus,prs terquani Clomentis Papae,qui Boliemis ac Germanis peditibus nonnullis e suo stipendia exhibebat, hosti obviam ire constituit,quadam potius satali necessitate,quam aut belli ratione,aut spe victoriae dumis. Neq; enim securae atq; honestae belli protrahendi viae illi deerant, etiam si regni pars aliqua sutisset amittenda: et
Nim ex ea re minus damni accepisset,quam ex totius regni amissione postin dum accepit, praesertim quum Ioannes Ualuoda una cum quamplurimis mi litibus afluetis pugnare cum Turcis quotidie expectaretur. Sed Paulus Tomoreus Collocetis archiepiscopus, monachus Franciscanus iis manib. Promptus ac ingenio nimium audaci, consilia omnia pugnae auiditate interturbauit. Enimuero se iam posse belli ducem agere existimabat,propterea quod se mel au t iterum cum Turcis, non quidem integra acie sed leuioribus quibusdaPugnis ac tumultuarinsincursionib. seliciter congressus fuerat. Nam post prae stanti sis. regis Matthiae obitum. Hungari,quod ad bella pertractanda attinet. semper inglori j extitere.Etenim Ladisi aus militarem disciplinam atqi a rege Matthia institutos militum ordines, adeo labes adiari permiserat, Vt Hungari
qui tunc sub Ludovico militabant, nullam bellandi peritiam,sed solummodo quandam temeraria audaciam ac serinum furorem haberent,quoseposse Tur
252쪽
cas omnes in primo congressu deuorarepta sumeret. Summa Uero: totius Hungarici exercitus,nonia isi vigintiquatuor milia hominum in pedites equites mdistinctorum continebat: qui quidem quum Mogatium ad Danubium situ. Budamq; ac Bel gradum aequis sere sipaci js dirimentem peruenissent, anterio rem Turci exercitus partem,quam Balibeius Belgradi Saniacus conducebat, haud procul abelle conspexerunt. Uiginti milia equitum erant, qui planiciem importunis Sc molestis excursionibus ac leuibus pugnis die noctuque sine inditer missione infestabat.in quatuor enim turmas diuisi,senis horis, quo per in tegrum naturalem diem semper adessen t aliis alii per vices succedebant. Hunis gari vero inter currum septa necessitate sic cogete clausi,ne aquatum quidem equos ducere ad Danubium nonnisi quantum sagittae iactus est ad sinistram
distantem, audere sed puteos ad aquam eo loci, ubi continebantur, inuenien dam continuὰ excavare.Interea Solymanus cum reliquo exercitu se suis adiunxit,ac milites ex Romania prosectios Habraimo,ex Natholiaver6 missos Beocramo Bassae ducendos commisit. Tomoreus autem miIitib. omnibus inlata quadam aciem constitutis, inter pedi tu cohortes, equitu turmas disposuit, ne Deilea Turcis, qui multo plures numero erant,circundari possent. Pr terea pauculas illas aereas machinas,quas habebat,in locis opportunioribus collocauit, atque adcurruum custodiam eos, qui minus in bellis exercitati erant, rei i-quit. Rex vero ipse post aciem mansit eleeiosque equites circiter mille praestidn nomine seorsum constituit.In ipso autem conserendarum manuum initio Tureae bis machinas aereas globulis in hostem eiectis exonerarunt. Vertim iami machinis ipsis exonerandis quos nominant bombardarios praeerant, alistius quam debuerant ferientes, vix nostrorulanceas frustraneis ictibus attigerunt. Creditum est id consulto sui sile factum, propterea quod Christiani sint ij, quorum opera in ea re Turca utitur. Equitatus deinde Turcicus in Hungaros immissus est,quo acriter aseon te pugnante, turma itidem Turcicorum equi tum currus a tergo inuasit. Quumq; ηs succurrere necesse esset, equites illi, qui in regis praesidi uiri in omnem fortunae euentum seruabantur, eo misit sunt. Interea vero Tomoreus multitudine pugnantium Turcarum oppressus interseetus est una cum Strigonia & Uaradino praesulibus,ci' plurimisque nobili
hus,inter quos Ambrosius Sarconus, S Gregorius Valuodae frater extitere.
Sed et ipse infelix Rex destinato antea prssidio destitutus euadere m inime p tuit. Etenim inter fugienduin palustrem quanda foueam descendit, ex qua cuemergere ascendendo conaretur,ab equo,qui in terga in paludem obuersia decidit,oppretius est:&quia grauioribus armis indutus erat, sub trahere sese ex equo non valuit : sicq; tandem coactus est ibidemissierrime vitam finire. Gera mani autem ac Boemi pedites nonnihil quidem restiterunt, sed nihilominus 8c ipsi demum occisione occisi sunt Pauculi equites effugerat.Solymanus stultitiam regis vehementer admiratus est, qui ducentis hominum milibus eum tam paruo exercitu obuius factus esset. mox Budam profectus, bis arcem his conditionib. se dedente,ut Sc homines 8c res priuatae incolumes seruarentur, benigne accepit, ac firmiter conuentionibus stetit. Duas deinde statuas aereas per probatissimos olim artifices Matthis regis iustu fabrefactas Constantino polim duci,ac super basese marmore pulcherrimo ornatu construetas, veluti
victoriae trophaeum in foro erigi curatacEtpugna quidem haec eodem quem
253쪽
superius memorauimus anno MD XXVI. Im. Cal. Septemb. pugnata est.Ve
rum enim uero Solymanus post eam ipsam pugnam ob hyemis vicinitatem haud diu in Hungaria moratus,Constantinopolim reuersus est. Nec aliquid postea contra Christianos est molitus,nisi Viennae oppugnatione, in qua nos quidem auxilio Dei ac Germanorum virtute victoria sine conflictu adepti a gnouimus quanto indiscrimine uniuersa Christianitas extiterit. Et proculdi bio dominus noster Iesius Christuseo periculo ac damno principes Christia
nos admonitos voluit,vi rebus suis consulant,ne eos succumbere contingat,nparum vigilantes iterum a Turcis impeterentur. Illud tibi optime Cassar per suadere potes, Solymanum qui natura aloris clipidus,atq; obvictorias pluriamas imperiisq; mugnitudinem audax est, nihil aliud magis in animo habere, cs; ut re ira tibi subiecta tande occupet.Etenim ex hominib. in te2ris, quorurn
x erbis fides haberi potes accepi, Solymanti ipsum dicere *pius esse solitum, Rome ac totius Occidentis imperium ad se spectare, propterea quod ipse Imperatoris Constantini, qui Byzantiu imperium transtulit, legitimus successersit.Neq; id te lateat, Solymanum res Christianoru omnes optime atq; exactinsime callere, nec minus animici' virium habere,ut plura simul bella colicienda suscipiat. Adhec in rebus sere omnib.mirabili iudicio Versetur.Deniqi virtuti hiis quam plurimis ornatus est: prseipuisq; illis auaritis crudelitatis atq; infudelitatis vitiis caret, in quibus Selymus, Baiazetes, ac Mahometes, qui ipsum Praece iter ut,suere. Sed super omnia religione ac liberalita te prs litus que duae res iacit e homine in caelum subvehunt. Etenim religio iustitia ac temperatiani parat liberalitas vero militii animos sibi deuincit accertam premii spem in e
viam omni una animis servinat, qui per virtute ad nactiorem tortunam conscendere student, Porro asdem virtutib. Habraimus quoq; Bassa,qui precipua au thoritate omnia gubernat, ornatus est.Is enim in omni b. suis aditonib. iustus, ac natura sobrius, castus et patiens habetur. preterea eos, qui vari js de causi si Plum accedunt, et liberrime audit, et citissime expedit. Huneatu duo Bassse tanquam heru veneratur,quod ipse tam in bessi casu in ciuilibus negocns pertra clandis,ac pecuniis ex prouinciis omnib.colligendis authoritate principi serecqualis sit. Natus Uero est in Macedonie vico,quem Pargam vocat,a Corcyra
non admodu remoto: acSchenderi Basis seruus suit cuius etiam filiam postea
In orem accepit. Caeteriim ab ineutectate cum Solymano sortuna sic disponente educatus,mores grauissimos atq; optimos semper seruauit, adeoq; temperate gratia & sauore principis usus est,ut nihil arrogantis, nihil inde super
his cotraxerit, quemadmoduplerunq; ih sacere consueuerunt, qui ex huiusino Ioco in altum conscendentes,amplitudine aspirantis fortunae abutuntur. t anta tunc beneuolentia Imperatoripsum prosequitur,ut multos,ob id tan tum inli inuideret,perdiderit : inter quos extitit Farates Bassa, luiu, tantam Habra imisiublimitatem serre non possiet, interfici iussus est. Pyrrhus quoq; δίVilirio munere et aute cosuetudine honesto quodam exili j genere ob eandem causam est priuatus. Mustapha autem Bassa,qui superiore anno desum ius est ob id ipsum principis indignationc penitus incurrisset, nisi ipse princeps ei culpam condonastet,propriae tantum sororis intuitu, qus olim quidem Eos an gi,cui caput Selymus amputauit: nupserat, tunc vero ipsius Mustaphe uxore rat. Qtiod Uero ad imperi J I urcici solidos prouentus attinet, Imperator ipse, connum alis cum Prioribus suis, etiam Sulmanici regni redditibus sexagies
254쪽
centena milia aureorum singulis annis habet, ex quibus quinquies A quadragiescentena millia expendit. nihilominus quoties ei belli tempore populos censere libet, ex quavis vel minima summa census extraordinarie: impolita, pecunias innuiturabiles corradit,adeo ut quod ad erarium pertinet,ex bellis potius lucretur,ci an damno sit. Preterea plus gemmarum ac thesaurorum tu possidet,quam caeteri omnes orbis principes simul possideant. Ad hec tantam aerearum machinarum ac rerum ad illas attinentium copiam, tantumque pa Pilionum, armorum,nauium,ac triremium apparatum habet, ut quilibet, qui
pauperiem nostram aliquousq; norit,facile iudicet, eum pluribus simul priniacipibus uno S eodem tempore bellum inserre posse. Et sane quemadmodum tua Maiestas pluribus regnis prses Φ aliquis unquam Occidetalis pridsuerit
Imperator, ita Solymanus potetia imperi)q; amplitudine Reges exteros omisces, de qui b. historie meminerint, sine cotrouersia superat. Quo fit,ut multi e xistimet,velle iam Deum,orbe uniuersum inveterem monarchia redigere ut maiestate tuam unica vi storia tare qua nomine Crsarem Augustu constituat.
Turcisae militiae. Is omnis Turcicae militiae in Portae militibus, quos vocan si sita est ij vero homines stleetissimi sunt, partim peditum, Partim equitum,ora dinibus adsci ipti. Spachi Oglani lic enim eorum aliquot Turcae appellant digniorem obtinent locum. Nam ii ipsi in eo,cui Clausurae nomen est loco educati ac literarum atq; armorum disciplinis instituti, veluti Principis filii habentur. Legatorum accommittariorum, praesertim si laonoriscum aliquod atque utile negocium peragendum sit,muneribus sunguntur, ac Sa niacatibus atq; ali js huiusmodi dignitatibus prs ficiuntur.His praeterea Clauia surs iam dieis mulieres,nec non filigac sorores ipsius Principis nubunt. Sum mahaec est, ii caeteris omnibus nobiliores, ac Principi gratiores sunt. Excellentiores equos, equorumque ornamenta pulchriora, Vestes preciosioribus sui fultas pellibus,seruos robustiores elegantiusque indutos,quam quodlibet aliud hominum genus inter Turcas habent. Ut autem tam egregie orna ti incedant. , Persicae atque Alcairienses efficiunt praedae. Nam antea subi Iahomet nee
preciosis pellibus, nec gemmis, nec pannis auro intertextis,nec multis holose ricis vestibus utebantur. Sunt vero ii numero mille, quorum vniam quenque
tres aut quatuor,aut ad summum decem serui comitantur. qui quidem serui capita quibusdam,ut ipsi vocant,sarcolis limbo aureo cristaque pulcherrima exornatis obtegunt.Ipsi autem Spachi Turbantos utendum est enim eorum vocabulis in capite gestant, estesque aureas varia textura picitas atque holo Q vos,vel tyrio vel alio colore insectas induunt. Quum vero extra urbem e quitandum est, ii Principis dextrum latus claudunt..Porro sinistrum millei tem equites, quos Sulastros vorant, eiusdem cum Spachis educationis ac no. bilitatis, isdem Vestibus atque armis utentes occupant. Et ris quidem bis mille equitib. honorem exhibent omnes,quemadmodii quod exempli causa dicitiis t) ducentis nobilib. illis, quos Gallorum rex apud se habet, hiberi litu est. Horum quamplurimi armis oculis omnium expositis induuntur, Paruisque
phaleris Damasceno artificio elaboratis Persam more proprios equos ornat.
Has duas equitum alas mille adhuc alij equites Ut agi dicti subsequuntur. ij
255쪽
vero conflati sunt partim ex Ianizaris,qui ob aliquod egregium facinus ex pedestri ad equestrem euecti sunt ordinem,partim ex seruis, qui Bassis ac Beler hens fidelem ac sortem operam in bellis nauarunt: quos Princeps desunctis eorum dominis, relatione multorum probatos assumpsit. Atque huiusmodi tres militum classes e Christianis,qui in abrenuntiarunt iam Christo, constat.
Post has Caripici ita enim a Turcis appellantur millenarium et ipsi numerii
explentes equitant.Ii vero leuis armaturae sunt equites, eorum egregri domi tores ac pugnandi rcu,lancea, stuto atq; ense, quem Cimitarram vocant, eousque periti,ut res supra Vires humanas efficere Mam aluchorum more videan tur. Omnes autem it Mahometani sunt ex variis prouincijs, nimirum ex Per
sia Turcimania, Syria, Africa, Ularbia, Scythia, atque etiam ex India usque, in unum collecti. stipendium satis amplum habent, idque priuilegii a Principe iis conceditur, ut quandiu ipse Constantinopoli moratur, ubilibet hybernare atque aestiuare valeant. Tertia quaque hebdomada die Lunae ad Portam sieipsi nominant mittunt,qui stipendium ipsis debitum accipiant, quod quide
illis illico exhibetur. Sic Turcicus Imperatorquatuor milium equitum eleetissimorum caterua stipatus incedit,ipsorum equitum seruis minime in hue numerum vocatis. Nam&η quam plurimi sunt et Uestibus,armis,equisci; tam ornati,quam propri, domini,qui Principem comitantur. Sed loca deputata seorsum habent, neque ordinibibus iam dictis, immiscentur. Adhaec Ianizarorum circiter duodecim millia fortissimorum sane peditu custodia,princeps perpetuo munitur, qui quidem Sc ipsi ex eorum numero sunt,qui Christum abnegarunt. Eliguntur auterj, quum paruuli adhuc sunt, ex bellicosissimis Christianstrum nationibus,atq; educantur, pars quidem in Principis clausura,pars Uer6 apud Natholiae Turcas: quoniam pueri omnes, siue ex tributo, siue ex bellicis excursionibus accepti, per Turcarum domos di stribuuntur,atque ipsorum nomina in schedis quibusdam annotantur, ut nil merus tam eorum qui emergunt,quain qui pereunt inueniri facile possit. Et unusquiq; quidem puer aliquam mechanicam artem militiae utilem discit, ae simul se exercet,ut traictandorum armorum,& quibus eminus, Sc quibus co minus pugnatur, peritus euadat. Qui vero ex iis ad militiam seliguntur, caput
operiunt pileis quibusdam ex panno albo,sed admodu rudi in caligs similitudinem consectis, atque eos glutino usque adeo durant,ut ictum cuiusuis gladii sustinere possint.Et qua parte huiusmodi pilei supereminet fronti,aureolim hulo preci j non parui ornantur: cui inquam Iim bulo vaginula itidem aurea
inest,quae cristas impositas veluti conus excipit,eosque sic exornatos, Exarcolas Uocant. Ensem,quem superius cimitarram appellari diximus et pugionem
Biciachum dieium,ac securiculam a cingulo post terga pendentem continue serunt.Utuntur praeterea nominatis antea scopietis, & rjs quidem oblongis atque eos agillime pertractant.Nonnulli ex ipsis dimidiatas lanceas, atque a Iia huiusmodi plura bellica instrumenta portant. Et ante Selymum quidem
Plures eius ordinis erant,nunc autem non admodum multi sunt. Sagula qus
dampassim ac circunquaque densissimis filis consuta, armorum loco induunt. Faciem habent miris modis effictam: etenim barbam integram non alunt, sed eam tan tum,quae asuperiore labio dependet,partem prolixe demittunt. M ior istorum pars ex Hungaris, Sclauonibus, atque Albanensibus conflatur,re.
256쪽
liqua ex Graecis,Gcrmanis, Polonis,Servianis,atq; m Occidentalibus homi tubu&constat.Csteruex integro omnium Ianizarorii ordine circiter sex milia, qui seniores lilii, seliguntur, ut no a Belerbeiis, sed ab ipso Principe immedia.
tependeant. Preterea circa decem milia iuuenu tyrocinium Ianizaricli exercetium variis in locis aluntur, atq, ex ins Ianizaroris duobus generib. in demo
tuorum loca supplentur. Pori 6 stipendiu non omni b.aequale est, sed unicuiq;
Pro meritis augetur: neque conImendatione aut fauore ad hanc rem opus est
quonia qui egregium aliquod facinus aggreditur,plurimoru oculis expositus, aut prospera si vicerit, aut aduersam si succubuerit, sortii n. i experitur. id quod in causarii, Ut in viros sortissimos evadant,queniadmodsi in variis conflictib. cognoscere potu imus Etenim post Anaurathis tepora, qui primus Iairizaro ruinordine sinistituit, nun leos acie integra pugna iucs suisse sugatos inuenimus. Deniq; Ianizari prspositum unu habent, quo quis sub uno de eode in pa pilione versantes, officia inter se distribuunt.Nam nonnulli coquitas, at a vero
tendendi ac colligendi papilionis curam habet. Sun t etiam qui ipsius papili
nis custodie prsi int,lic a sumina in concordia quietissime viuunt. Deinde centeni quiqi ac milleni suis presectis parent,quo viqi tandem ad Duce unum omnium supremit ac suprenig authoritatis deueniatur, quem ipsi Agam appell. it. Iiisuper ex omnib.Ianizaris ducenti, ceteris et corpore proceriores, & sagitta-di arte peritiores eliguntur,qui tensis arcubus ac sagittis neruo aptatis equitantem Principe circundant, Solachi, ii nominatur. Nogulis aliquantoci reliqui Ianizari breuioribus utuntur. Pileos albos in sorma pyramidalem oblongos in capite gestant, quoru summitatibus cristulas aliquas plerian I: as figunt. Ne
que aliud omnino hie Ianizaroru ordo est,quam Macedonica phalanx, qua totum oriente Alexander Magnus debellauit. Videnturq; iam Turcs quemad modii imperi j Macedonici occupatores sunt,ita&militaris disciplins ab antiquis Macedonis regi b. institutae,imitatores es Ie:quandin quibusd1ma Macedonibus differant. Macedones enim longis lanceis,lorica, galea,et parma se rea uteban tur,quae quidem parma ab humeris pendebat, Ut quoties ense cominus pugnanduerat, ipsam arripere facile valerent. His igitur equitii ac podi tum generibus Principis Porta concluditur,qua ut superius dictum est si mi sugatis sepius inter pugnandu exercitibus opem strens, nobilissimis potitur Victiorqs.Omnes autem ali j equitii ordines Ll, Lelerbeiis sunt. Belerbeius Veroidioinate Turca coprincipe principus nata sunt lita numero duo totius equitatus pi stipui duces. Imperat Saniacis, qui quide prouinciarum praesecti sunt,ob eximia aliquam Virtute ad id muneris asiumpti. Alter autem ipsorum Belerbeiorii in Natholia moratur atq; urbem Galatis Cui heiam dictam inhabitat 'Alter vero in Roniania versatur, ac Sophiam Seruis ciuitatem incolit. Porro Uterq; plurimos Cabse Saniacatus continet qui Saniacatus, licet sub Baiazete non nisi duo de quinquaginta essent, nihilominus a licto postea per Solymum ac Solyinan uni imperio,etiam ipsoru numerus auctus est. Sub San iacis Subasit, ac Timoriotes sunt, qui pro numero villaru et locorii quos possi det, equites alere,ac singulis pro stipedio tria milia Asproruinus summa Tu cics monete sexaginta ducatos efficit,annuatim exhibere teuctur. Si quis aute ex ipsis equitibus arma atque equum ei traditum non recte curat, statim me
quitu numero expungitur. Caeterum Belerbeil,quoties Princeps iubet, sex
257쪽
ginta milia equitum S eo amplius paucissimis diebus congregant. Et Nato
lis qui de equites pulcherrima sicut lanceas,arcus,secures, accina itarras ferunt.
Romaniae vero lanceis & scutis more Albanensium, sed paucissimis arcubus utuntur:atq; ii sane Natholiae equitib. robustiores sunt, licet illi meliores,&ornatiores equos habeant omnes autem eodem modo Turbantis siue cap tijs ut ita eos vocem acuminatis ex pellibus, vel ex qualibet alia materia,ut nicuique magis arridet, confessitis, capita tegunt.
Sunt praeterea quidam alii ex Turci canatione,quibus olim ab Ottomanis Principibus agri va sui storiis acquisiti, pro singulorum meritis sic distributi sunt ut unusqliisque pro singulo terrae iugero quod accepit, equitem unum aut duos pedites, quoties maiora instant bella exhibere Principi teneatur: atq; η vocantur Mosellini, ex quibus non unquam plus quam sex millia equitum ac peditum magnus numerus in Unum coit. Sed neque rei bellicae peritia,ne que viribus admodum valent. Habent ii quosdam veluti censores a Principe
constitutos, qui prouincias omnes Turcicas circumeuntes huiusmodi agrorupossessores agnoscant,ac seuere iudicent. Caeteri omnes Turci ci exercitus equites,sortunae equites sunt absque certo
stipendio militantes,appellaturq; Alcanti. Et quidem natura ipsa maximi &crudelissimi latrones sunt: pannoti incedunt,ac pileis pelliceis capita obtegiit. Militia non nisi spe praedae exercent. Quum aliquo eundem est, itinere unius diei aut duorum reliquum exercitum praecedunt,igni serroque omnia deua stat antes. Nonnunquam numerum triginta milium excedunt, quibus omni bus dux unus militari prudentia praeditus praeficitur.Enimuem ex hoc di ne extitere it,qui anno stuperiore Solymano Viennam oppugnante, trans is hem progressi, regionem Lincio adiacen tem memorebili clade assecerunt, miserisque senibus crudeliter interlicitis, ac locis igne consumptis. quampluriam os captiuos abduxerunti Inter hos Alcanzos plurimi Marteiosii, Valachi, et Tartari inhumanissimi alioqui homines militant. Est adhuc aliud genus militum,qui Asapi vocatur. Sed ii pedites sunt,quos prouinciae ac Turcicae ciuitates iubente principe ad bellum mittunt, ac singulis tres aureos coronatos in singulorum mensium stipendiu exhibent. Suiitq; sere omnes sagittarii. Uerum genus hoc ignauuna atque inerme est,ac bellis parum aptum. Unde etiam ipse Princeps quoties nauale bellum parat ius remigii loco utitur. Interrestri autem bello,ipsos earum operarum Uice habet, quibus ut superius diximus nostri exercitus in excavandis vel implendis fossis, at que aliis huiuscemodi ad bellum necessariis equendis utuntur,quemadmodum eos Rhodi ac Viennae habitos esse satis constat: adeoque Imperatoris storum salutem parum curat, Vt saepe fossas oppidorum, quae oppugnat, ipso rum corporibus impleat, quo facilius aditum ad loca expugnanda Ianizaris paret. Duceni nihilominus helladi peritia insignem semper laabent.CaeteriimVistri Basse Iniperatoria consilias sunt: cum ris enim de negocijs omnibus tam ad pacem, quana ad bellum pertinent:bus agit. Sunt autem numero tres.
aut ad summum quatuor. Nunc Uties habent, tres tantum est edicuntur,nimi
rum Habraimus, Aiax, et Cassimus,ex eoru et ipsi ordine,quib.Christus abiu ratus est. Ii vero ut summam authoritatem, sic infinitas diuitias habent. Sed huiusnodi eorum potentia, inuidiae oppugnatione non carens,multis Peri
258쪽
culis exposita est.Nam pro Principis libito saepe etiam strangulantur: sic enim Acomathes Ghendie Baiazetis, sic Mustapha & Iunus SeIymi, sic Farates huius Solymani iustu periere. Aliquando dignitatibus priuantur,ut Pyrrho
ante hosce non ita multos annos euenit,qui nunc senio consedius,inuiua qua dam Principe concedente, priuatam vitam vivit. Verum quod ad bella altionet, expeditiones Belerberis committuntur, qui tapenumero uno Sc eodem
tempore etiamVisiri, id est consiliari j sunt. Sicuti Habraimus Hungarico bello contra Ludovicum regem&Belerbeius&Visirus erat.&idem erat Sin mus Eunuchus,qui sub Selymo in conflictu Mathareae habito intersectus occubuit.Porro in principis aula variarum linguarum usus est: quarum tamen omnium cognition omnes sere saltem aliquousque habent,quemadmodum
etiam in tuae Maiestatis aula Gallice, Hispanice, Germanice atque Italice Io-quuntur Enimuer6qinguaTurcica, qua Imperator ipse utitur, primum sibi vendicat locum: Arabica secundum,qua Turcarulex Alcoranum vocat conscripta est, et in uniuersum Tures literis seu characterib. Arabicis in scribendo utuntur.Tertium locum Sclauonica lingua occupat: qua quia latissime patet, Ianizari loquuntur.Graeca quartum locum habet. ea vero Constantinopoli 'tani ac totius Graeciae urbium ciues utuntur. Verumenimuero Turcae disciplinam militarem tanta et iustitia et seueritate exercent,ut veteres Graecos ac Romanos facile superenti Nulla unquam inter eos pugna exauditur,propterea
quod vel minimum etiam delictum capite vindicetur. Tribus vero de causis Turcae quam milites nostri meliores sunt.Prima est, quia prompte obediun timperantibus: quod inter nostros raro fit. Secunda quia nullum quamuis manifestum vitae discrimen in pugna subterfugiunt, temeraria quadam opi nione sibi persuadentes,unicuique quomodo & quando mori debeat esti constitutum.Tertia,quia absque pane& absque vino diu vivere possim t,oriza dc
aqua contenti.Saepenumer6 etiam aequo animo carent carnibus. Qu6dsi contingat eos orizam quoque minime habere, silitis carnibus minutatim contritis,ac velut in puluerem redactis utuntur. Nam elusimodi pulveres in quibundam sacculis secum serunt: cumq; opus est, immixta calida aqua, dilIolutos e bibun t. atque inde nutriuntur. Praeterea soliti sunt, praesertim quum nimia fime laboratu equos phlebotomare,atque illorum sanguine vitam propriam alere. Quinetiam equinis carnibus non inuiti vescuntur. Denique multo commodius omnem inopiam serunt, quam nostri milites, qui nunc etiam in ca
stris plura sercula expetunt.Vnde tuae maiestati nihil difficilius in pertractando hoc bello seomeret, quini ut ratio conducendorum commeatuum constet, Pucipue panis ac vini quas in duas res Romani veteres no admodu curabant. cotenti videlicet aqua rastumento contuoso,atq; in Iebetibus cocto,quod illis ordinario iure exhibebatur. Quod si pane vescenduerat quasda conficiebant Placentas,quas vel subcineribus,vel sub testis quibusda ferreis in hoc supercurrus post legiones coduetis,coquebat.Etenim illud nobis persuadeamus oportet,si obuia hosti eunduerit,Turcas in itinere non permisturos ut aliquid commeatus in nostra castra deseratur.Nam equora multitudine maxima occupae
spacia,atq; iter ad castra circumquaq; impediunt.Neque huic dissiccitati ulla alia ratione occurri potest,nisi ut unusquisquemiles,qus ad sustentandam viatam necessaria sunt secum serat, utputa sacculos farinae plenos, aut panes
259쪽
recoctos,aut alimenta alia huius nodi. Adhaee illud obseruandum vilegiones in acie dispositae, ac leuioribus machinis aereis circundatie,semper incedant. neque impedimentis pluribus onerentur. Enimueta si Dominus noster Iesiis Christus id gratiae tuae Maiestati concesserit, ut Christianos milite Ia zaris opponar,proculdubio certissima adipiscetur vietoriam. Et sertis urnequidem Germanorum peditu legiones primum educendς erunt, ut sustinere, aedemisseream reiicere Turcicosequites possint, quous talem ad pedito netrare ita erat.Turcicus aut peditatus,quanuis sortissimus sit, nunci tamεGermani stivacearijs,'ssertim Bohernis, Hispanis atqi Italis scopietareis ut vocat adiutripae erit. Quod si Ianaeari in fuga verterentur tam erela machinis,impedimentisq:, atq; adeo castrorum hostiliu omni apparatu potiri fas estetimq; admodum referret, etia si omnes equites incolumes euaderent,quando experientia ipsa iam costat, Ianizaros Turciorum virium neruos este. In huiusmodi auteeuetu,etiam Christiani equites licet pauci,commode satisin hostem serri DLsent, sic tamen ut a nostro peditatu non longius abirent,ne ab hostibus circincludi contingeret Nam quum tam leuis armaturae quam cataphra eiu equites optime armati sint,secure hostes insequi, ac se subinde ad peditatum recipere valarent.Neque id inutile fuerit,si extremi peditum ordines clypessaeparariis Utantur,quo antequam cominus in pugnam descendant, sagittas excipere absque nocumento possint: tanta enim sagittarum, veluti grando erit, ut quam plurimi vel armorum,uel aliarum rerum tegumenta desideraturi sint. Neci
ne olim Marcus Antonius sagitta ijs Parthis aliterquam militum capitasPpeis tegendo restitit. Quin &posteriores Romani contra Gothos et Hunnos. qui omnes fere sagitta erant,testudinem clypeis itidem conficientes,quam
citissime poterant, in hostem concurrebant: ciuia cominus pugnantes,facilius multo victi oriam consequebantur. Summa est,ut Deum op t. max. enixe precemur,ne bellum,posteaquam incoeptum suerit, protrahatur, sed facultas illico confligendi nobis detur. Etenim Turcae, si bellum protrahendum foret ob quorum multitudinem ac patientiam militum, innumerasque pecuniarum myriadas,facile tandem superiores euadere posunt. Sed si statim confligatur. verisimile est,peditatum nostrum nobis vi storiam pariturum. Et quoniam si huiusinodi conflictu decernendum esset,alea totius orbis imperij iaceretur,neces Iarium iudicauerim, ut maximus rerum omnium militarium apparatus fieret, quemadmodum ab ijs,qui sibi timent fieri consueuit, contemptis nomnullorum vanis atque inutilibus verbis,qui Turcas antequam periculum faciata t,nihili faciun t: quo ubi bellum incoeptum fuerit,adeo nobis omnia bene disposita sint,ut non tantum virtute,armis,ordine, machinis aereis, atque at is huius generis rebus, Turcis non cedamus, sed ne numero quidem militum multo illis inferiores simus.Caeterum nonnulli sunt, qui existiment,Turcam
si ipse aut Austriam, aut Italiam inuaderet,in fugam verti facilius posse,quam si Christiani in Turcicas prouincias profecti, eo loci ipsum adorirentur, ubi Post longorum itinerum labores,etiam commeatus inopiam sustinere soriac sis cogerentur.Et lire quidem opinio sorsan non aberraret iscopo,si princepes Christiani adeo unanimes essent, ut ad primum ipsius Turcs aduentus rumo rem,validas ad resistendum vires in unum colligerent. Sed sperare vix possu mus hoc futurum. Nam nullus unquam sibi persisadebit, rom aduentare.
260쪽
22squousque tandent adeo propinquus extiterit,ut omnis ad resistendum apparatus serus ac frustraneus suturus sit,quemadmodum in Rhodia,Lel gradensi, ac Budensi expeditionibus contigit. Qua de causa,qui rei bellicae peritiores sunt, arburantur certius ac securius inserendo hostibus, quam in excipiendo ab eisdem bello. victoriam consistere posse. bellum enim quod nobis insertur ab atris, ut periculosissim una es, ita Deus summopere orandus, ne huiusimodi nos inuoluat .Porro quo tempore de suscipienda in Turcas expeditione plurimus sub Leone Papa X. sermo erat, Ducum quorundam primi nominis tu dicium fuit,ut ea nonniti valida ac triplex susciperetur. nimirum in hunc mo dum: ut Maximilianus Caesar, Germaniae, Hungariae, Bohemiae, ac Polo niae viribus comitatus, Serviam versus secundum Danubium iret. Franciscus Uer6 Francorum rex, ingenti exercitu ex quacunque ad bellum disposita natione conscripto,ex Apulia in Epirum trahceret: ac fauore populorum illorum, qui Turcis alioqui insensissimi sunt,adiutus,progrederetur quo bona Pori tuna iter ostendistet. Rex autem Angliae Lusitanis,ac totius Hispanis viribus, nec non Venetorum triremibus adiutus,Hellespontum Versus nauigaret ca stellisque, quos Dardanellos vocant expugnatis, rectaConstantinopolim peteret.Futurum enim arbitrabantur,si res Turcica,vel in Unum tantum istorutrium laterum debilitaretur,ut Cliristiani postea victoriam integram adipis ci facile valerent. Sed quemadmodum summae difficultatis erat, Christia notarum vires omnes, ac peculiariter ipsos etiam potentiores Principes in unum colligere: sicDei voluntate est aetum ut omnia tunc in nihilum redigerentur, quo huiusmodi Turcam debelladorum occasio tranquillioribus temporibus, adeoque tuae Maiestati iam adultae seruata, eam ad sumum fastigium verae gloriar,ut suis innumeris virtutibus me
retur,extolleret. FINI s. Antiqua
AC rurum regnum Asa minor Bori Messiausus Calcedo Dionysioptas Medorum regnum Naupactum Persarum regnum Peloponnesus Sebaitia
Mons niger Angorium Amanus ciuitaι Tauris
Mutrariae Varea Scyra Lepantum Sumachi Morea