장음표시 사용
71쪽
r, . r. ων. aue quam nesciens, quanquam peccatum nescientis sine voluntate non sit, sed voluntate non voluntate peccati. quod tamen factu,pe . . . catum est. Hoc enim fit, quod fieri non debet.
Vult speciem mali, non genus. Voluntarie eligit malum in particulari, sed inuitus ut concipitur in genere. ideoque non excusatur in toto. Est: ibi voluntas quaedam bona in genere. sed non est bona in particulari, contra qualia orainus. Ab occultis munda me. & Apostolus seipsum iudicare non audebat. Inuariata enim& fixa permanet naturae lex , quantumcunque ignoretur , quantacunque prauitas hominis fuerit. eadem est lex de non fornicando viro casto & viro impuro : & sic caeterae naturae leges eaedem sunt scientibus & ignorantibus, iu-D. Genesi adstis & impiis. Nunquam enim sic punit Deus iiterom N voluntatem malam, ut naturet perimat digni-
ρῖ ratem. Si eadem natur dignitas impiis est quet
sanctis , utique idem est utrisque naturalis ordo, eadem ergo & lex, quae illum ordine com seruarc iubet. In omnibus rebus regula sue mensura immobilis est, ut mensuranda, quae mutabilia sunt, mensurae adaptari possint, ne
sicut habet Proverbium ὶ Lesbya fiat regula,
hoc est, non res mensurae, sed ipsis rebus mensura accommodetur. Ergo de lex naturae no ad moles hominum curari seu contra, mores hominum ad legem erigi debent. Ne voluntatem Dei velis torquere ad voluntatem tuam, sed
tuam corrige ad voluntatem Dei ait August. voluntas Dei lic est quomodo regula. ecce,Pu
72쪽
ta,torsisti regulam unde habes corrigi. illa au- te integra manet, regula enim est in comutabilis. H c est in hominibus magna & usitata per- Ao iustu c*uersitas, quia cum debeant vivere ipsi secunda metariis voluntatem Dei,Deum volunt vivere secundu Voluntatem suam. unde dicit. Existimasti in iam ε' que quod ero tui similis, de cum ipsi nolunt corrigi, illum. volunt deprauari, rectum non arbitrantes quod ille vult, sed quod ipsi volui. 1δε- ad ,εj. Duae voluntates sunt, tua, & Dei. sed voluntas mi Guria tua corrigatur ad voluntatem Dei,non volun- m ut φm irata Dei de torqueatur ad tuam. praua est enim tum tua, regula est illa. stet regula, de quod prauu est ad regulam corrigatur. Sicut ergo prauitas ad Dei voluntatem, quae ordinem naturalem conseruare iubet, corrigenda est: ita dc ignoram risu ctia nostra ex lege, quae, ut ait Sapiens, lux est,illustranda est, non ipsa lux per nostras tenebras obscuranda,aut varianda est. De reliquiis legis ira a post peccatum relictis.
erim On usque adeo in anima humana, MN. imago Dei terrenorum assectuum labe detrita est, ut nulla in ea velut
lineamenta extrema remanserint:
unde merito dici possit etiam in ipsa impietate
vitae suς facere aliqua legis, vel saperc. Nam re- chi. e. zi et mansit utique id, quod anima hominis nisi ra fg tionalis esse non potest. Nec potuit natura hu- ' 'fi' mana in omnibus malis suis amittere beatitudinis appetitum. a Acquirendae enim beatiti a. a.dinis causa faciunt omnes homines quicquid in Isi
73쪽
b Idisin eo. Vel boni faciunt vel mali. 5 Quis enim ullo ).Iι. de uat. modo velle elle possit in lix, etiam si aliud j vult ubi cum& nolentem in talicitas conse
. . D. . , o quλ ui N-m peccando nec pietatem nec ia-licitatem tenuimus, voluntatem vero se lici-d cap. ir. L. talis nec perdita scelicitate perdidimus. Simili-W- de cim de/ terd nemo est qui gaudere nolit, sicut & nemo ς Id- ς ιJ ς' 'quἴ pacem habere nolit. Et e usqueadeo eadem natura refugit falsitatem,& quantum po-f g. Ais. D.ixςst 4ς Rixat errorem , ut falli nolint etiam qui
tur nosse vel hinc intelligi potest, quod tametari quisque fana mente mauult quam laetari in amentia. Ex hoc autem veritatis & beatitudinis appetitu, nouit consequenter, bonum dc conueniens ad veritatis & scelicitatis assecutionem esse agendum, malumque vitandum, deteriora melioribus subdenda, melius elle ti x aeternum temporali, inuiolabile violabili, non ib' 'corruptionem, sed incorruptionem diligenda.;,hi. Quicquid vero ab alio pati non vult ideo pati euarrataonis non Vult quia malum iudicat. quod sibi ab 'μιΠ- alio fieri exigit, ideo exigit quia bonum iudicat. Vnde manifestum cst homini, hoc alteri
homini non faciendum, quod ipse pati non vult, & id alteri praestandum , quod sibi fieri
postulat. Hanc legem scriptam in cordibushoebisses minum nec ipsa delet iniquitas .Quis enim furtib. 2. cap. 4. quo animo furem patituri nec copiosus ada- Irim iops L inopia 3 Nullus est qui facit alteri iniuria,
naturet legem, quam non sinitur ignorare,dun
74쪽
id quod facit non vult pati. Iudicat etiam ho-Tr. ιν I. como, poena aliqua dignum esse, quod male agi- tra co .cet. tur : quod vero bene,praemio aliquo ac laude. Ideoque sicut ille qui bene azit, naturaliteri gaudet: ita & qui male agit, naturaliter metuit ea. ii. i. Ee remorsumque conscientiae patitur. Vnde dici ruita coni.mpsolet, Conscientia mille telles:&, Se iudice ne- Iuuenci. mo nocens absoluitur. Ex hoc naturae instin-U stu cognouit Cain peccatum suum, dicens Maior est iniquitas mea, quam Vt Veniam merear.& Adam & Eua post lapsum cognouerut peccatum suum. Pharao quoque antequam lex daretur per Moysen sua crimina confitetur, dicens , Dominus iustus, ego aut cin & populus ά .. 3.
uuid agat homo ex legis naturae reliquiis. C A P. XXV. X lege naturae adhuc reliqua quoru- Aug.ω.27. dam impiorum,nec Deum verum ve tib desti. σraciter iusteque colentium , quaedam / , facta prodiisse nouimus, legimus,uclaudiuimus, quae secundum iustitiae regulam, non solum vituperare non positimus, Verum'
etiam merit 3 recteque laudamus, quamquam si discutiatur quo fine fiant,vix inuenititur quae iustitiae debitam laudem defensionemve mereantur. Et si enim naturaliter quae legis sunt utcunque secerunt, scriptum habentes in cor dibus opus legis hactenus, ut aliis non faceret, quod perpeti nollent: hoc tamen peccauerunt, quod homines sine fide non ad eum filicio ista opera retulerunt ad quc in referre debuerunt.
75쪽
Minus enim Fabricius quam Catilina punietur non quia iste bonus, sed quia ille magis malus,
dc minus impius quam Catilina Fiabricius noveras virtutcs habendo, sed a veris virtutibus non plurimu deuiand O. a Ex his naturae a Deo conditae reliquiis, intelligit etiam homo, mores ciuitatum concordiamque populo tum no posse aliter contineri, nisi ut recte factis prc mi a& peccatis poenae decernerentur. Ideoque ad similitudinem legalium mandatorum proprio iudicio multa sanxerunt. ι Attende uniuersum orbem ici rarum ordinatum in ipsa humana repub. quibus administrationibus , quibus ordinibus pol ciliatum,conditionibus ciuitatum, legibus, moribus, artibus. Si enim nec ad ista terrena ordinanda rationalis animi vigerct ingenium, non vitiara esset, sed extinctii natura. Lx lege naturae filuum alcimam non esse.
a Nest igitur hominibus vis illa na- turae, qua legitimum aliquid anima rationalis & sentit, & facit, sed pie-
ae tas , quae in aliam vitam tiaras fert beatam & aeternam, legem habet immaculata, conuertentcm animas ut ex illo lumine renouentur, fiatque in eis quod dicitur. Signatum est supernos lumen vultus tui domine. Vnde& auersi obsolescere meruerunt, renouari a tem nisi gratia Christiana, hoc ei nisi mediatoris interccssione non pollunt. Vnus enim deus, unus & mediator Dei& hominum, homo I
sus Christus, qui dedit semetipsum redemptio-
76쪽
nem pro omnibus. Vnde sicut eis qui volentes in lege iustificari a gratia exciderunt, vetassi me dicit Apostolus: Si ex lege ius ilia, ergo Christus graiis mortuus est. sic & de his qui gratiam d.r alia quam commendat & praecipit fidesChristi pu- Lb. arbit. Eatat esse naturam, verissime dicitur. Si ex natu-ςμ - ra i u stitia, ereo Christus gratis mortuus est. I ' θρημ' ... hic enim crat lex, o no iustificabat. Iam hic .eῖira Ilia..erat & natura, & non iustificabat. Ided Chri- GaDι.L. stus non gratis mortuus est, ut & lex per illum impleretur,qui dixit: Non veni soluere legcm, sed adimplere,& natura per Adam perdita, per
illum repararctur, qui dixit Venille se quλr: Mat. . e a regione post clipata Jop rbi uis lit. Sic animus, cui lumen erat ae lumine summo, Arbitrium inuoluit tenetris , luce relicta Oxsilio legit tetra nigresccre ncctis. Nec iam captiuos oculos extolli re in alti Sponte potes:quoniam hoc etiam,spoliante Granno, Fcrdidit,ut quanto iaceat fiub Nulnere norit.
77쪽
suod conuoloris sublimibus abdita quaerit, Quod ni :nit reclispat acriter,aestimat apte, suo ludium fundi excoluit,quod legifus ,rtes Insituit, more ut feros ratione νecidit. Vt poenae metus offrio certarit amoris, Iam C m exercetur numeris ad Idera cae li Per cursius noscenda seuos, 're ruid iuris Clus solis varios, Lunaeque labores.
suae licet exprimo naturae habeantur honore. Non tamen ad veram possunt perducere vitam. Denique ab his praeceps in multas rilligionesi Deci iit,9 fadiis haesitfactore relicti.
epist ad Gal. Omnes adultos, antequam ad Chrisum Nemant, naturae legempraeuaricari. C A P. X X v II.
I si pauci quidam ignorantium Deumat se A ixa fuerint gloriae auidi, ut huius unius
ingenti cupiditate caeteras cupiditates presserint, ideoque a magnis, apud alios consueris, iniuriis proximorum opere externo abstinentes a utcunque non fecerint , quod pati nollent, b hi ipsi tamen & omnes alii iam ratione utentes peccatores, huiusque legis, Quod tibi fieri non vis, alteri ne feceris praeuaricat O- res fuerunt .c Qui enim nondum iustitiam propter Deum & propter ipsarn iustitiam diligit, sed eam sibi vult ad conquircndum terrena seruire, ubi viderit ex alia parte ipsam, ex alia co- modum temporale, trahitur pondere temporalis cupiditatis , & relinquit iustitiam : quam propterea tenere conabatur, ut haberet illud
78쪽
quod se nunc videt amittere si illam tenuerit. Qui vero inter Gentiles iustitiam non propter terrena commoda , sed propter i stitiam, sectandam esse sciuerunt, id nihilominus non fecerunt. Non potest enim scientia ex naturae opibus residua, sui perceptione prae- reme. it.' stare,ut quod faciendum nouerimus, etiam facere diligamui, & si homo excellentissimis a tibus & cunctis mortalium polleat disciplinis, iustificari ex se non potest,quiabonis suis male utitur,in quibus sine cultu veri Dei impietatis, immunditiaeque conuincitur,& Vnde se defen- a.di existimat, accusatur. Quanquam autem tan De,lι. 2.c.Σώta vis sit probitatis & castitatis, ut omnis vel pene omnis eius laude moueatur humana n tura, nec usqueadeo sit turpitudine vitiosa, ut totum amittat sensum honestatis . amor tamen 1 mihi is vitiorum essicit, ut frequentissime innatam sibi enar.uald honestarem homo non consideret, dc ita paulatim praua consuetudine obscurantur,& tan-rum non extinguuntur reliquiae legis naturae: Irim G* .L. 'adeo ut incipiat iam iustu videri id , quod qui plus potest magis prodest, quod principium contrarium est illi, Quod tibi non vis fieri, alteri ne facias. Ex illo principio tyrannides, publice priuatim fraudes inualescunt: sicut eX H;. . hoc,defensio ciuitatum & familiarum. Simili-
ter ipsam conicientiam, & Innatum remorsum , iuxta illud quod in Prouerbi js scriptum P --enas. est: Impius cum venerit in profundum peccatorum, contemnit , cernimus praecipitari apud quosdam situm Iocum amittere, qui ne pu-
79쪽
dorem quidem & verecundiam habent in dolictis, A merentur audire : facies meretricis facta est tibi, noluisti erubescere. Quemadmodum igitur de lege Moysi scriptum est: Lex subintrauit ut abundaret delictum: ita de retia quiis legis naturae scriptum est: Ego vivebam sine lege aliquando, at ubi venit mandatum,
peccatum reuixit,ego autem mortuus sum, dc inuentum est mihi mandatum, quod erat ad vitam, hoc esse ad mortem. Nam peccatum, accepta occasione per mandatum, seduxit me,
α per illud occidit. Natura legem gratia Christi accedente, operari
RIcut scientia legisMoysi in eo quem iis spiritus Christi dirigit essicax est adi, omne bonum ut magis patebit in-
- citra ita de lex naturae quae adhuc reliqua est in homine , operante Christo hominem eo perducit, ut etiam particulatim quid agendum sit noscat, & hoc opere praester. Hoc enim agit spiritus gratiae ut imaginem Dei, in qua naturaliter facti sumus,instauret in nobis. Vitium quippe, contra naturam est, quod utique sanat gratia, propter quam Deo dicitur: Miserere mei, fana animan meam, quoniam peccaui tibi. Proinde naturaliter homines quae legis sint faciut. enim hoc no faciunt,vitiose facitquo vitio lex Dei deleta est de cordibus ac per hoc,vitio sanato cum illic scribitur. fiunt quae legis sunt naturaliter: non quod per naturam negetur gratia, sed potius, per gratia
80쪽
reparetur natura. Simul autem & hoc dicendum, quod naturalem illam iudicandi vim nobis insevit, ac fecit nil indignam doctrinae, 'quinos condidit. Deus, Nemo enim est: qui doceat colorum aut schematum aspectus internoscere, aut inter strepitum aut vocem,vel
inter ea quae male & quae bene olent, siue inter saporum aut alterius succi gustus, vel inter mollia & dura,aut inter calentia & frigida dic cernere.Neque mentem sane quisquam docebit sese illis applicare quae sunt intelligibilia. Et quemadmodum ipsi sensus, si quid illis a
ciderit incommodi,cura tantum opus habent,& propriam facile operationem adimplent: ita & mens carni alligata , & illius impleta phantasiis, fide opus habet, &recta vitae con- uersatione, quς pedes ipsius instar cerui componunt & instituunt, ipsamque in sublimi-
bus constituunt. Naturales sunt virtutes, naturaliter & aeque in omnibus insunt, de non omnes que oporemur ea quq sunt natu- Videatiret orae Nam ex eo quod secundum naturam, in id fer I de νυμ-
quod praeter naturam per transgressione laps a
sumus. Verum Dominus ex eo quod praetenaturam, ad id quod secundum naturam nos reparauit. Hoc enim est secundum imaginem,& secundum similitudinem. Et exercitatio, &huiusmodi labores: non ad acquirendes m vi tutem, luet forinsecus sit inducenda, excogit ii sunt, sed ad inductam & pr ter n turam prauitatem expellendam. memadmodum & ferri rubiginem non natural cin eristetit ita, scd