장음표시 사용
411쪽
animaduei tir, ut charitate ploximi nequaqua inueniatur habere, si illud non auertat. Attamen ob hoc non obligatur restituere ablatam famam : scut necis qui etsi detractione oblectetur, non tamen detrahit. Timenti Deu ergo Optimum est, ac obseruatu necessarium illud Ecclesiastici: Sepi aures tuas spinis,& lin- EceL2t. guam nequam noli audire , & ori tuo facito ostia, & seras auribus tuis. Item illud Salomo- Tomnis.Ventus aquilo dissipat pluuias,& facies tristis linguam detrahentem. Q me iam dicta sunt de detractione famae unius, vera sunt etiam cudetrahitur alicui familiae, domui, ciuitati, patriae, statui. Imo tanto grauior est ea infamia, quanto fama societatis & multituditudinis est praestantior fama unius. Talis infamia erat, quando gentiles imponebat Christianis, quod docerent non esse obediendum Principibus . item cum hqretici imponebantCatholicis graues errores,vel e contra, dum imperiti Catholici dicunt luereticos errare ubi non errant. Desusurrone. C AP. II.
Os Vsurro est, qui verbis suis vel factis
disseminat inter fratres vel amicos discordias, sicut ait Ecclesiast. Susurro&bilinguis maledictus, multos enim turbauit pam , Ace nabentes. Eu defecerint ligna, extinguetur ignis,&susurrone subtracto,iurgia coquiescut Pro. 26. Nec refert an susurro narret aliqua bona, quae tamen amicis displiceant, an mala: an
veru dicat, an falsu. Hic bilinguis dicitur quiacu amicitia ut minimu inter duos cosistat,is ex
412쪽
utraque parte eam studet dissoluere, ob hoc utens duabus linguis apud diuersos. Et de tractore dc contumelioso sceleratior est, quia maius bonum honore de fama proximo tollit, amicum scilicet, de quo Sapiens, Amicus fidelis,protectio sortis, qui autem inuenit illum, inuenit thesaurum. Amico fideli nulla est comparatio ,& non est digna ponderatio
auri & argenti contra bonitatem fidei illius. Amicus fidelis,medicamentum vitet&immortalitatis: & qui metuunt dominum, inuenientillum .Qui timet Deum, aeque habebit amicitiam bonam, quoniam secundum illum erit amicus illius. Idem . Ne,inquit, appelleris susur 'ro in vita tua, & lingua tua ne capiaris,& confundaris. Super furem enim est colasio & poenitentia, & denotatio pessima super bilinguem
susurratori autem odium & inimicitia & con- . tumelia. Salomon quoque, inter septem sceleratos pronunciat pessimum, qui seminat inter statres discordias. Dirimere autem amicitiam vel pacem,qua mali in malo ac iniquitate fruuntur,magni est meriti, ut supra dictum est , Tenetur autem susurro,quam dissoluit, iterum
colligare amicitiam. Quod si id non possit, re
compensationem utrique debet in aliis. De derisore. C AP. xxm.
413쪽
Erisor vel illusor est, qui aliqua dicitivel facit ad proximi parui pensionem
ut ille apud se ac in conscientia sua erubescat.Sicque tollit ei quietem &testimonium conscientiae bonum, quod de se habet. Quocirca, quum magnum bonum sit conscientiae securitas, secundum illud Salomonis, Secura mens quasi iuge conuiuium, patet Tra. is grauiter eum peccare, qui illud proximo tollit. Vnde Apostolus, Ephesiis scribens, scurrilitatem hoc est, urbanitatem vel facetiam sceleri-22 Lirbus connumerat. Inter stultiloquium & scurrilitate,inquit Hieronymus, hoc interest, quod
stultiloquium nihil in se sapiens & corde ho- minis dignum habet, scurrilitas vero de prudenti mente descedit,& consulto appetit quaedam,vel urbanaverba,vel rustica,vel turpia, vel faceta, quam nos iocularitatem postumus alio verbo appellare,ut risum moueat audientibus. Verum & haec a sanctis viris penitus propellenda, quibus magis conuenit flere atque luge. re, & non tam laetos csse nisi in charitate fraterna.Fit autem derisio siue illusio, aliquid ma- tha. eaino. li vel miseriae proponendo, sicut dccontumelia& detractio, non quidem serib, ut haec, sed ioco. Iocus verb non est, nisi cum malu vel par ut vel nullius momenti ducitur, quae enim accipiuntiar ut magna mala, ea non ioco,sed serio tractantur. Cum igitur malum exiguum in risum, vel lusum proponitur, quia vere exiguum est : sicut nocumen tu est exiguu, ita & peccata est exiguit, de leue. Cum aute malum alterius
414쪽
parui penditur, quia persona vilis reputatur sicut defectus puerorum ἐκ amentium pamui facere solemus, quia pueri S stulti paruicestimantur) omnino parui penditur ipse, adeoque vilis aestimatur , ut cura de malo eius habeda non videatur,sed pro loco & ludo ducendii,& ideo, derisio talis longe est vituperabilior, ex ipsi patienti molestior,quam contumelia, propterea quod hinc magis inglorius de abiectus homo habeatur. Tato autem grauiotest derisio, quanto maior personae irrisae debetur reuerentia. Quapropter grauissimum scelus est irrisio Dei eu sanctoru,quae rectius blanphemia dicitur. Vnde dicit dominus Zenach rib,a quo ixrisus fuerat. Cui exprobrasti,&que blasphemasti Z Contra quem exaltasti vocem tuam,&eleuasti in excelsum oculos tuos,contra sanctum Israeli Sc Nicanor, primus cecidit in praelio cum numeroso exercitu,quia irrides spreuerat Dei sacerdotes, dcc. I. Mac.7. Qualis quoque iocus est circa scripturam sacram, doctrinam fidei, sacramenta, sacerdotes atque doctores diuinae legis, & circa ea omnia, quae ad Dei cultum spectant. Secundo loco valde grauis est parentum irrisio. De qua Salomon loquens.Oculum,inquit, qui sub nat patrem,
di qui despicit partum matris suae, suffodiam
eum corvi de torrente , dc comedant eum filii aquilae. Deinde bene agentium deriso grande omnino peccatu est.De quo Iob. Deridetur tu sti simplicitas. Augetur quoque peccatu derisonis ex vilitate personae deridentis. Maiov
415쪽
est enim contemptus hominis, ubi ab inseriore contemnitur, quam cum a supariore.Comparatione enim excellentioris homo magis sibi vilescit, comparatione vero inferioris ex-λι cellentior est magisque honoratus. Hinc Iob exaggerans suam miseriam. Qui, inquit, me audiebant, expectabant sententiam, & inten- ω.3o. ii tacebant ad consitum meum ,&c. Nunc autem derident me iuniores tempore, quorum non dignabar patres ponere cum canibus gregis mei: quorum virtus manuum mihi erat pro nihilo, & vita ipsa putabantur indigni. Et Saluator nostet, cum omnes iniurias linguae pro nobis passus sit, praecipue tamen recensetur derisio eius, quam etiam a vili stimis susti- ω. L. nuit, nempe a seruis Pontificum ,& cohorte V αλ
Pilati, imo a pessimo de abiectissimo latrone , iam animam agente in cruce coram to- Marit
to mundo. Quando autem aliquis quidpiam magni facit, & alius vertit hoc in risum &iocum velut rom nullius momenti , tunc est contemptus personae , irrideturque persona tanquam fatua, quae testimat magni ea, quae nullius pretii sunt. Hinc videmus eos qui scrio aliquem corripiunt, longe grauissime irasci, si quod dicunt, tracendo contemnatur, aut in risum conuertatur. Imo ipse Saluator noster, quando diligentissime, tanquam quiddam ad salutem necessarium, docebat eleemosynam, de ob id deridebatur ab avaris pharisaeis, duram eis reddidit responsionem. Vos, inquiens, estis qui iustificatis vos coram ho-
416쪽
minibus. Deus autem nouit corda vestra, quia
quod hominibus altum est, abominatio estante Deum. Deinde recenset historiam qua nulla inuenitur terribilior in euangelio, de immisericordi epulone.
De maledicis CAP. X X I I I I., Aledicere est malum alicui verbis vel, imprecari, vel ut inferatur imperare., Imprecatur qui dicit: Deus te peste occidat. Imperat,qui sciatentiam mortis in aliquem profert. Si igitur maledicat quis proximo , quaerens ut illi male sit, haud dubie pe catum est, ac tantum,ut de eo dicatApostolus: Maledici regnum Dei non possidebunt. Tanto autem grauius est hoc peccatum, quanto
magis diligenda & reuerenda est persona cui maledictio inlprecatur. Vnde pessimu est maledicere parenti : sicut lex dicit, Si quis male
dixerit patri vel matri,morte moriatur.Et peius est maledicere filio quam extraneo. Si quis autem alteri male esse nolens optet ei modicumalum, vel in deliberate maledicat seu ex su reptione,modicum est peccatum. Si quis vero non in perniciem proximi, sed in eius salutem ei maledicat: sicut qui optat alium aegrotare, ut vitam sceleratam mutet, Vel capi,ut nemini molestus sit, quemadmodum iudex ad ino tem zelo iustitiae condemnans non peccat. Ita prophetae in scripturis mala impiis imprecantur, consorinantes se diuinae iustitiae. Creatura autem irrationalis, secundum se benedici aut maledici nequit, nisi vane & otiose: eo
417쪽
quod soli creaturae rationali copetit bene esse vel male, beatam esse vel miseram, Irrationali creaturis bonu vel malu dicitur contingere in ordine ad hominem, propter quem est, idque multifariam. uno modo, quia subuenitur hominis necessitati per illam. Hac ratione ager benedictus dicitur, qui multum fructus profert homini maledictus, qui sterilis est. Sic, benedicere cibo, est homini esuro benedicere: maledicere agro , est illi maledicere cuius est
ager. Secudo modo ordinatur irrationalis creatura ad hominem, per modum significationis: ita ut per ea quae contingunt in creatura irrationali delignentur,quae pertinent ad homine.
Adhuc sensum maledixit dominus ficui non habenti nisi folia,ad designandam maledictionem Indaeorum. Tertio mydo maledicitur et pus vel locus : quatenus quis detestatur miseriam vel peccatum quod est in loco vel tempore. Ut cum David maledixit montibus Gel- ,.s tiboe, quia cupiebat puniri caedem populi quae ibi contigerat. Sic qui dicit: Maledictus dies, quo illum coepi nosse, maledicit homini, ac si diceret: Vtinam ille nunquam fuisset. Si vero
creatura irrationalis maledicatur in quantum i.
e,st Dei cxeatura: iam est blasphemia in Deum. vicum aliquis dicit: Quorsum nunc mittit ut pluuia e caelo λ quid meruimus nos, ut in nos pestis grassaretur De Mutitione. c A P. x x V.
418쪽
Evis Et CA Tito Lie Dulator est, qui nimium studet delectare verbis proximum, etiam ubi il- deberet contristari. Is quoque, qui est austerus, ut etiam ubi non oportet, cotristet proximum, nocet proximo,
ct peior est adulatore. Sed de his Sc aliis peccatis linguae, latius alibi.
X iam dictis clarissimum cit quod ait Sapiens : Mors ex vita in manibus lin- Uri guae : dc quod alibi sicriptum est: Multi cediderunt in ore gl idis, sed non sic quasi qui
interierunt per linguam suam. Imo ipse domianus in Evangelio aperte pronunciat nobis, Quoniam omne verbum otiosum ; quod locuti fuerint homines, i cddent rationem de eo in die iudicij Ex verbis enim tuis iustificaberis,& ex verbis tuis condemnaberis . At quomodo euademus SI vitabimus peccatum lingua Primum remedium est purgare cor , dc sanctis cogitationibus occupare. quia sui ait Saluator ex abundantia cordis os loqititur. Bonus homo de boreo thesauro profert bona, ni ad homo de m do thesauro proseri mala.
Hinc &Salomon inquit: omni custodia seruac 7r tuum: quia ex ipso vita procedit. Remouete os prauuin, & detrahentia labia sint pro-ul 1 te. Oculi tui recta videant, & palpebrae tuae praecedant gressus tuos.Vbi prscipit Salomon , ut cor & intellectum occupemus rectis cogitati pnib', & locuturi prςmeditetmur quid dicam', nec simus prccipites. ut prauo Ore ca
419쪽
rere possimus. Hinc B. Aug. precatur: Libera me Deus a multiloquio, quod patior intus in Triaa. γιanima mea, misera in conspectu tuo,& confugiente ad misericordiam tuam. Non enim cogitationibus taceo,etiam tacens vocibus. Et si
quidem no cogitarem nisi quod placeret tibi; no utique rogarem ut me ab hoc multiloquio liberares. sed multae sunt cogitationes meς tales, quales no iii cogitationes hominu quoniavanae sunt. Dona mihi non eis conssentire:& sit L ., quado me delectant, eas nihilominus improbare , nec in eis velut dormitando immorari: nec in tantum valeam apud me , .ut aliquid in opera mea procedat ex illis, sed ab eis mea saltem tuta sit sententia, tuta c6scientia te tuete. Secundum remedium est silentiti, utque pau Tia ro. caloquaris.Sicut enim dicit Salomon: In multiloquio non deerit peccatum: qui autem Ino det tur labia sua, prudentissimus est. Argentuelectum lingua iusti. Ideo Sapiens ad hoc ad- EGL2 4 hortans: Aurum tuum, inquit & argentu consa, & verbis tuis facito stateram,&c.Hanc ob causam diligeter a Patribus monasterioru pr
scriptum est iis in locis silentia , ubi fete quotidie conuersantur. nec ab illis tantu quod tamen fati; oletὶ sed & ab ipso Pontifice id unia . . uersis religiosis est praescriptu . Quam costitu- a. tatione cogetur is fateri summe laudabile esse, monasterium qui Volet aduertere, quot qu taq; peccata vi--ἐς tentur obseruato silentio: item, quam alienus .s reri homo reddatur per totam vitam a multis lin- guet peccatis, qui silentiu seruare consueuerit.
420쪽
Tertium remedium contra peccata linguae, est euitatio consertu male loquentium, ami-τcus enim stultorum similis efficitur. Vnde S A i piens inquit. Cum stulto ne multum loquaris,& cum insensato ne abieris. Setua te ab illo, ut non molestiam habeas , & non coinquinaberis peccato illius. Item conuersatio cum iis, qui didicerint linguam suam moderare. Unde D 3 Sapiens: Ne despicias, inquit, narratione presbyterorum sapientum, de in prouerbiis eorum conuersare, ab ipsis enim disces sapientiam, &doctrinam intellectus, & seruire magnatibus sine querela. Non te praetereat narratio seniorum, ipsi enim didicerunt a patribus suis: quoniam ab ipsis disces intellectum,& in tempore necessitatis dare responsum. Denique, sicut ait Iacobus Apostolus: Omnis natura bestiarum& volucrum,& serpentium,& caeterorum domantur, & domita sunt a natura humana , linguam autem nullus hominum domare potest,
ait: Linguam nullus domare potest, sed, nullus, hominum,ut cum domatur Dei misericordia, Dei adiutorio, Dei gratia fieri fateamur. Conetur ergo anima domare linguam,& dum conatur, poscat auxilium,&oret lingua,ut domo , amo. xur lingua domante illo qui dixit ad suos. Non
enim vos estisqui loquimini, sed spiritus patris
inquietum malum, plena veneno mortifero.
Quod no ideo dixit Apostolus, ut huius in nos
mali dominationem per negligentiam permanere patiamur, sed ut ad domandam linguam diuinae gratiae poscamus auxilium. Non enim