장음표시 사용
421쪽
DE CALOGI EXPLICATIO. Isrvestri qui loquitur in vobis. Itaque praecepto
facere commonemur, quod conantes, & nostris viribus non valentes,adiutorium diuinum
erecentur. Hoc igitur est remedium praecipuuium meque necenarium ad frenandam lingua, feruentissimis precibus, & misericordi promptis operibus orare Deum ut frenetur lingua a malis , & sermo noster semper in gratia sale sit conditus, ut aedificet, atque det gratiam audientibus. Hoc petebat qui dicebat domino: DI
Et ne auferas de ore meo verbum veritatis usi W-Π quequaque:hoc est,ne auferri patiaris. Et, Po-72 ς' ne domine custodiam ori meo, &ostium ci 'cunstantiae labiis meis. Non declines cor meuin verba malitiae, ad excusandas excusationes in peccaris, cum hominibus operantibus iniquitatem. &, libera me de manu filiorum ali norum : quorum os locutum est vanitate. lomon quoque: Vanitatem re verba mendacij Pro longe fac a me. Et Ecclesi. Quis dabit ori meo ες ι custodiam,& super labia mea lignaculum ce tum, Ut non cadam ab ipsis, & lingua mea pet- dat me ZDomine pater & dominator vitae mee επιρ ne derelinquas me in cogitatu & consilio eoru , nec sinas me cadere in illa exprobratione. . Imo ipse Apo. cuius cor plenum erat timore Dei,adhuc metuebat sibi a peccato linguae : de non tantum orabat, ut Deus sibi daret legiti- .mam & rectam euangelij praedicationem, sed& Ephesios & Colossenses rogabat, ut pro eo
422쪽
. De sexto Praecepto. Non moechaleris. CAP. I. Ostquam prohibuit nocumentum, quo e medio proximus ipse tollitur, recto ordine prohibet, ne proximo noceatur in ei coluitetissima persona, secundum id quod optimu habet post sui-iplius seu propriae suae personae consistentiam,
nempe secundum generationem : & dicitur, bon moechaberis. Hoc, Moechari, graecu Verbum iam seriptura utitur pro latino. Eaebia. Moechos tamen Graeci, non nisi adulteros dicunt sed utique ista lex no solis viris in populo, veru metiam foeminis data est. Neque enim quia di ctum est, Non cocupisces uxorem proximi tuimihil sibi hic p eceptum debet putare foemina, tanquam licite poliet concupisce re viru proximae suae. Si ergo hoc ex illo quod viro dictum est, intelligitur, quamuis non dictum sit, quod etiam ad foeminam pertineat: quanto magis ex eo quod dictu esti Non mos chaberis, uterque sex us constringitur, cum&ipsum praeceptum potest reserri ad , trumque, sicut,Non occides,Noo furaberis, & alia quae similiter non expresib via' sexu utrique vide
tur sonare communi terr tamen, ubi unus e.
Primitur, honoratior utique explimitur,id est, masculinus, ut ex hoc intelligat etiam foemina
quid sibi praeceptum sit. Ac per hoc si scemina
423쪽
moechata est habens virum, concumbendo cueo qui vir eius pone isti etiam si ille non habeat
uxorem : ita& vic moechatus est habens uxo- m, concha in bendo cum ea quς uxor eius nonciliet tiam si illa non Labeat virum Triplex igitur est adulte tum . primum, cum coniugatus Uvir commiscetur uxori alterius: quod est grauissimum. Secundum, cum vir solutus misce- - tur uxori alterius.Tertium. curia mulier soluta miscetur marito alterius. Secundu grauius est quam tertium : eo quod longer magis bonum prolis impediatur, Anatura violetur , si Vna mulier duobus viris, quam, si vir unus duabus mulieribus milςeatur. O culta et zm legς na' d. b dio ebimturae amant singularitatem quae principantur. εἰ e. 9.ti. Plura autem uni recte subiiciuntur. Nihilominus , ex ea parte grauius peccat vir adu ter, T quam mulier adultera , quia fortior est, & r. tione magis viget: caput quoque mulieris est: qique proinde castitatis exemplum debet prς- . berς. sed cum luec eis viris dicimus, inquis Augustinus irascuntur veritati, S respondet: sed ad Tolleatiis nos viri sumus. An vex sexus nostri dignitas cap-
banc sustinebit iniuriam , ut cum aliis foeminis praeter uxores nostras si quid admittimus, in luendis poenis mulieribus comparemur rQuasi non pr terea magis debeant illicitas concupiscentias viriliter fraenare , quia viri
sunt: quasi non propterea magis debeant mulieribus suis ad virtutis huius cxemplum se praebere, quia viri sunt : quasi non propterea minus debeant libidini; superari , qui
424쪽
viri sunt: quasi non propterea ininus debeant lasciuienti carni seruire, quia viri sunt. Et tamen indignantur si audiant adulteros viros pendere similes adulteris sceminis poenas, cum tanto grauius eos puniri oportuerit, quanto magis ad eos pertinet & virtute vincere , α exemplo regere sceminas. Christianis equidem . loquor, qui fideliter audiunt, Caput mulieris vita. ubi se agnoscunt duces, illas autem comutes esse debere.Et ideo cauendum viro illac ire vivendo , qua timet ne uxor sequatur imitan- do. Imb Gentilis Imperator Antoninus constituit ut maritus uxorem de adulterij crimine accusare non sinatur, cui moribus suis no praebuit castitatis exemplum: ita ut ambo damnetur,si ambos pariter impudicos conflictus ipse conuicerit. Nam haec dicti Imperatoris verba sunt, quae apud Iurisconsultum illum Gregorianum legunturἰSane inquit, meae literae, nutula parte causae praeiudicabant. Neque enim si penes te culpa fuit ut matrimonium solueretur : & secundum legem Iuliam Eupasia uxor tua nuberet . propter hoc rescriptum meum adulterij damnata erit, nisi constet esse comis sum. Habebunt autem ante oculos inquirere, an cum tu pudice viueres , illi quoque bonos mores colendi author fuisti. Periniquum e nim mihi videtur esse, ut pudicitiam vir ab vexigat, quam ipse non exhibet, quae res potest & virum damnare, no ob compensasionem m ut ui criminis,rem inter utrumq; cOponere,vel causam facti tollere,HaecAnto. Si haec
425쪽
obseruanda sunt propter decus terrenae ciuitatis, quanto castiores quaerit caelestis patria&societas angelorum tu ingraue peccatum sit adulterium.
Criptura multis modis describit nobis grauitatem huius sceleris.Sic, Eet y. inquit Ecclesiasticus, dedecus erit omnibus mulier omnis relinquens virum suum, & statuens haereditate ex alieno matrimonio. Primo enim in lege Altissimi incredibilis fuit,& secundo,in virum suum deliquit:tertio in adulterio fornicata est,& ex alio viro filios statuit sibi. Primum horum trium,
scilicet quod legi altissimi inobediens sit adulter commune est omnibus sceleribus i reliqua vero duo propria sui adulterio.Peccatur enim per adulterium, siue viri siue mulieris, in coniugςm: & fides ei debita violatur. Cui fidei ta- itum iuris tribuit Apo. ut eam potestatem ar coniugali.
pellet, dicens : Mulier non habet potestate sui T corporis, sed vir: Similiter autem & vis no habet potestatam sui corporis,sed mulier . Huius autem fidei violatio dicitur adulterium , nivei propriae libidinis instinctu, vel alienae con-s u ςum altero vel altera contra pactu cω iugale concumbitur: atque ira frangitur 'fides , quae in rebus etiam corporeis & abiecti, in gnum animῖ bonii est, & ideo eam saluti quoque corporali; qua etiam vita ista continetist certum est debere praeponi . Coniuncti sunt
copiuges tanquam socii vitae qui sibi mutuo
426쪽
in omnibus necessitatibus summo amore succurrant.Hoc bonum amicae societatis & pacis totum per adulterium dissoluitur. Vnde Iob
de eo dicit: Ignis est usque ad perditionem dou orans,& omnia eradicans genimina. Et apud Salomon et exiguum peccatum reputatur furtum prae ad hit rio. : quia Videlicet laesus con-γυ. - ψΠxr onciliari pron vult: Non gradis est cui p/,inquit,cui quis furatus fuerit: iuratur enim ut esurientem imple t animam: deprehensus quoquq reddet septuplum, & omnem substa- domus suae tradet. Qui autem adulter est propter cordis inopiam perdet animam suam:
tu spitudinem ign0miniarn cogregat silia, .pprobrium illis non delebitur: quia zelus dci ror viri non parcet in die vindictae, nec a quiescet cuius loro prec bus, nec recipiet pro A, i, n λςdQmptione dona plurima. Non autem tmi Σὸρ -- rum valet quod ait Apostolus a Vir sui corpo- in monte. r potestatem no habet ed mulie ut permit' .v - yem yxore,quαmari alis habet corporis p -
statem , possit vir cum altera, quae solina est concumbere: alique , & Remi 0 a permittente virq lenone, hoe sacς re potarit e quod omniasti u* ςxcludit. Sicvit epim nemo est dominus Ri corporis ut se occidere vel mutilare possit: itai n.est dominus sorporis coniugis suae, ut: alteri hoc concedere possit. Imo in concilios. Eeνεε.tit. Arelatensi legitur sic statutum: ii si sit sciens de aduI. uxorem suam deliquisse quς 'pnsgerit pπni-stvr tor, tentiam sed permanet in forni Iione:&vixe ς4Δεγεηας r i cum illa reos eur, uel is peccati p/xxisς
427쪽
Quod si mulier dimissa egerit poenitentiam,&voluerit ad virum suum reuerti, debet,sed non s*pe, recipere peccatricem.Sic &Salomon dicit: Q ii tenet adulteram, stultus& insipies est. - Tertium quod ponit Sapiens in adulterio, est, quod adultera ex alio vito statuit tibi filios, hoc est , quod adulterium est nocumentum
prolis. Cum enim adultera tum marito tum adultero se miscet, aut fit ut non nascatur proles,aut nata, est patris incerti: vel si certo ex Mdultero nasci sciatur, impedit tamen adultera bonum legitimae prolis suae, & cogitur maritus inscelix curruca prolem a petulante mccyge suppositam educare pro ista, & destaudare haereditate , atque laboribus suis proles suas. Similiter quia1 coniugatus vir mulieri solutae sommiscetur, eroles nascitur miserrima. vl- pote quae noJ habeat, sicut natura requirit, patrem & matrem matrimonio coniunctos
ad sui educationem cimo patrem habet, cuius cor & cura ab hac prole 32 eius matse, leg rimas proles λςarum matrem distrahi debet.
Quid Miulterio commisso sit agendum.
I adultera decipiente enutriat mariutus adulterinam prolem pro sua , te netur adulter & adultera recoitipensare omne damnum marito & eius haeredibus ,
illatum . Quod si non possint, restat ut remis sonem damni petant, etiam prodendo Uulterium suum. N on tenetur tamen adulter es
428쪽
adultera crimen suum prodere, cum verisimi te est quod ei non credetur, aut si iniustaevio tis periculum ei vel alicui alteri, hinc immin ret.Similiter,illi adulteri siue adulterae, quorufiiij in hospitalibus sunt expositi, tenentur hospitalibus rependere damnum Sc gravamen ,ex prolium nutritione illatum , distinctimque filios suos nosse de eorum curato, quod ad institutionem,ac similia diligeter gerere. Imo prolibus cum adoleverint tenentur sese insinuare, seu dicere se e Te eoru paretes. Magna enim est hominis miseria ignorare parentem,&per co- sequens,cosanguineos, quos colat, & ad quos aliqua pressiis necessitate congiat. Itaque, nolicet parentibus tanto malo evicere proles.
De poena adulteri . CAP. IIII.
' Ege Moysi adulter, & adultera iubebantur occidi. Imo ante legem. Vnde morte minatus est Deus Abi melech. si uxorem Abrahae adulterio violasset. & Abimelech omni populo pr
cepit:Qui tetigerit hominis huiusvxore, morte morietur. Et lata atrocitas adulterij erat in opinione Gentium, ut leuius crimen istimarent prius virum perimere, ut muliere iam per eius csdem facta libera potirentur, quam cytalterius uxorem eo Vivente polluerent. Hinc Abraham &Isaac, cum inter gentes exularent, uxores suas sororum nominibus dissimulabat, ne forte ab iis qui eas ob insignem pulchrit dinem expetituri essent occiderentur. Et apud
Roman. lex Iulia adulteros capite plectebat:
429쪽
quet adhuc tempore diui Hieronymi seruaba- Via.. s. ad tur. Imo quamquam matb filiis ex adulterio Inuo.de natis alimenta negant sed liqc nunc abolita 'ρ sunt)in detestationem tamen adulterij ab lit et Q in reditate r epelluntur ex adulterio nati, nec la-ω. - .aquenti matrimonio fiunt legitimi, uti qui extremis. simplici fornicatione nascuntur: ut patet cap.
Tanta in Decretal. tit. Qui filij sint legitimi. Et
a sacris ordinibus repelluntur ex adulterio nati, per cap. Consuluit, deseruis non ordinandis, sicut & in Deuteronomio dicitur, Non in T .is. 13.gredietur mamzer, hoc est, de scorto natus, in
ecclesiam domini usque ad decimam gener tionem. Qui ad poenas suturi seculi, aperte pronunciat Apostolus adulteros regnum Deicis I remno possessuros, quemadmodum de M alachias Aurelianen- dicit, Accedam ad vos in iudicio, & ero testis;
Velox maleficis, & adulteris & periuris, & qui ' calumniantur mercedem mercenarij,&humi- Σὰ
liant viduas Sc pupillos, & opprimunt pere- truditur elegrinum,nec timuerunt me , dicit dominus ex ris--σdia
De fornicatione. CAP. V. Icut a furti nomine in septimo prP asilier νε γcepto bene intelligitur omnis illi η'ηφr'm' cita usurpatio rei aliene, neqt enim 'I'' Ο
rapinam permisit, qui furtum prQ- a O g q. hibuit, sed utique a parte totum intelligi vo- sup r o.
lui quidquid illicite rerum proximi aufertur, sic profecto & nomine moechit omnis illi ei '- ua concubitus atque illorum membrorum t non leghimus urus prohibitus debet intelligi.
430쪽
Sunt autem vatiae libidinis venereae species, aliae aliis gravi' res. Et prima est fornixatio simplex: quae est viri soluti cum soluta muliere
concubitus extra matrimonium : quae iuxta
Tobiam, crimen est. Attende, inquit tibi fili mi ab omni fornicatione : dc praeter uxorem tuam nunquam patiaris crimen scire. Vnde &Apostolus Paulus. Neque fornicari j , neque idolis seruientes, neque adulteri, &c. regnum D i possidebunt. Item : Fornicatores de adulteros iudicabit hoc est, condemnabit Deus. Et iterum. Fugite fornicationem. O mne enim peccatum quodcunque fecerit homo , extra corpus est: qui autem fornicatur , in corpus suum peccat. An nescitis quoniam inebravestra,templum sunt Spiritus sancti,qui in vobis est, quem habetis a Deo, &non estis vestrit Empti enim estis pretio magno . Glorificate deportate Deum in corpore vestro . Et rursum: Fornicatio autem, & omnis immunditia, aut auaritia, nec nominetur in vobis, sicut decet sanctos.Hoc enim scitote intelligentes, quod
omnis sornicator i aut immundus, aut avarus
non habet haereditatem in regno Christi de Dei. Et Ioan . in Apocalypsii: Fornicat6ribus, inquit, pars rerit in stagno ardenti igne de sulphure,quod est mors secunda. Dicitur auten, haec fornicatio simplex : quia interdum nomesornicationis in scripturis generale est,adulterium quoque complectens: Vt Mat.1. Quicunque dimiserit uxorem suam, excepta fornicationis causa, facit eam moechari. hic fornica