장음표시 사용
61쪽
in via bonaὶ Amari vero sales,& cum ioco coniuncta maledicentia, etiam honestas habetur. Appetitus vindictat & libido dominandi, D.., i, nobilitas animi Vocatur. Gentilium caecitas I S. .RM .i circa Ossicia praestanda proximo, satis est manifesta. Chananaei etiam tanquam religios obliuiscebantur paternae pietatis, filios suos Idolis comburentes. Philosophorum libri iniquissimis legibus sunt referti. Videas Platonis de li-1 ideatur center mentiendo,de non succurrendo valetu-Tb dinariis , de occidendis infantibus, de haud multum puniendis homicidis & parricidis . Li-curgus suis legibus iubet hospites finibuspelli: pueros impune prostitui, foeminas licenter e poni , leges nuptiales euerri. Sed quid opus est
Gentiles commemorare, cum etiam fulgente Euangelio Christi apud Christianos compleatur, quae de suis temporibus dixerunt Prophe- Iiram. rae ξ stultus populus meus , inquit Hieremias, men o cognouit, filii insipientes sunt,& vecordes, sapientes sunt ut faciant mala, bene autem I s facere nescierunt. Domus eorum plenae dolo, ideo magnificati sunt & ditati, incrassati sunt& impinguati, & praeterierunt sermones meos pessime. Causam vidus non iudicauerunt, causam pupilli non direxerunt, & iudicium pauperum non iudicauerunt. & Esaias,Surdi audite , & caeci intuemini ad videndum. Quis caecus, nili seruus meus, & surdus, nisi ad quem nuntios meos misi Z quis caecus, nisi qui vaenudatus est,& quis c cus, nisi seruus Dominiὶ Qui vides multa, nonne custodies ' qui apertas ha-
62쪽
bes aures, nonne audies Θ & alibi. Speculatores p-μ-
eius caeci omnes , nescieroni uniuersi, canes muti non valente, latrare, videntes vana, dormientes & amantes somnia. Ei canes impudentillimi nescierunt saturitatem, ipsi pastores iignorauerunt intelligentiam , omnes in viam suam declinauerunt, unusquisque ad auaritiam suam, a summo usque ad nouissimum, Uenite sumamus vinum,& impleamur ebrietate, Merit sicut hodie, lic& cras, & multo amplius. rursum alius, Aminore usque ad maiorem omnes auaritiae student, &a Propheta usque ad Sacerdotem cuncti faciunt dolum. De ignorantia regiminis proprii corporis.
Irca leges Dei de temperantia, horru' dat tenebrae occupant humanam me- atem. Gentes, ait Apostolus,ambulat in vanitate sensus sui, tenebris obscv ratum habentes intellectum , alienati a vita
Dei per ignorantiam quae est in illis propter
caecitatem cordis ipsorum . qui desperantes,s metipsos tradiderunt impudiciti in operationem immunditiae omnis, in auaritiam.& alibi, Gentes, quae ignorant Deum, possident vassuum in passione desiderii. Ibant homines post l. τι Fata concupiscentias suas,& qua trahebantur, cur- E rebant eiusque illecebras blandas,& ex carnali suavitate iocundas magnam foeticitatem ar- nisi Vbitrabantur. Laudatur enim peccator, ait lex,
in desideriis animae suae, & qui iniqua gerit, benedicitur. Totos se seruos dabant concupic
63쪽
centiis suis, fornicabantur, inebriabantur. Haec enim licite committebantur. Quis enim alia
quando ad iudicem ductus est, quia meretricis lupanar intravit' Quis enim aliquando in publicis tribunalibus accusatus est , quia per suaslistrias lasciuus , immundusque defluxit. Quis
aliquando habens uxorern quia ancillam suamvstiauit crimen inuenit, sed in foro, non in cς-lo, in lege mundi, non in lege creatoris mundi. Luxuriosus autem immundus atque lasciuus elix dicebatur, abundare voluptatibus, frui deliciis. Iam vero si se etiam vino ingurgitabat , si bibebat mensuras sine mensura, parum
crat, quia non inueniebat crimen, etiam viri fortis nomen accipiebat,tanto nequior, quan
to sub poculo inuictior. Laudabantur ista ,&dicebatur: Fcelix est, magnus est,bene est illi,&non solum hoc non putabatur esse peccatum, sed etiam putabatur vel Dei donum, vel certe -- suave,blandum,& licitum bonum. Sic peruersa de aduersa corda mortalium staices res humanas putant, clim tectorum splendor attenditur, & labes non attenditur animorum, cum theatrorum moles extruuntur, & effodiuntur
fundameta virtutum, cum gloriosa est effusonis in lania ,& opera misericordiae deridentur, cum ex his quae diuitibus abundant, luxuriantur hi triones necessuia vix habent pau- Seres, cum Deus qui doctrinae suae publicis vocibus contra hoc malum publicum clamat,
in Evangelistis suis, ab impiis bl.isphematur,& tales inagistri requiruntur, qui ea ipsa cor-
64쪽
porum & animorum dedecora excusent, imo G breis
tanquam recta defendant. Haec sit Deus pollere h
permittat, tunc indignatur grauius. Haec si impunita dimittat, tunc punit infestius. Cum Ve' tu istud i. .ro euertit subsidium vitiorum, & copiosas libidines inopes reddit, misericorditer aduersatur. Quid vero de Philosophis dicamusὶ Certe Plato,& Solon unus eorum quos Gr ci sapie . foris fisi, tes vocant, cum reuera fatui fuerint) aliique o e. Philosophi multi, non nominandam turpitu- .dinem, tanquam hones ain, 6 liberos,non seruos decentem, exercere docuerunt. de quibus Paulus epistolie ad Rom. primo cap. Sed his omissis magis miremurChristia. circa ista cςci- Deut.2ovate apud quos adulteri u quod morte plecti Hora
consueuerar,& lege Moysi, & lege G etilium)tantum non impune comittitur. quin & scurr MfViicirilia colloquia cum risu tanquam pulchra re- percussa. 'creatio excipiuntur: comessationes quoque ac ebrietates pro quibus etiam iuuenes,ab huius-Deu.ar.
modi dehortantibus parentibus rebelles lapidari iussit Dominus) cum gloria frequentantur etiam apud rerum publicarum rectores. Quis vero non miretur, in his rebus sacerdo- tes suam scelicitatem collocare, quorum est δίsumere & aliis distribuere panem caelestem, cum Christiano prohibeatur, ne cum ebrioso panem prophanum sumat Z Nunc completur quod ait Dominus: Si seruus ille malus di erit ' '
in corde suo, Moram facit dominus meus ve ni re, manducet autem & bibat cum ebriosis,
dc percusserit coseruos suos, &c.&illud Esaic:
65쪽
sedentes super iudicium, de reuertentes de bello ad portam, hi quoque praevino nesci
runt,& prae ebrietate errauerunt. Sacerdos 5c Propheta nescieriit prς ebrietate, absorpti sunt a vino, errauerunt in ebrietate, ne scierunt vi dentem, ignorauerunt iudicium. O ianes enim mense repletae sunt vomitu soldiumque, ita ut non esset ultra locus. Atque haec ex honestatis ossicio necessaria putantur. O deprauati eordis humani caecitatem l . De ignorantia praem omin s seuppliciorum.
Raemii de supplicii sempiterni non
minor ignorantia inuasit homines, tuam agedorum. Animam enim auto .i,. crediderunt mori cum corpore : in Freis se quorum persona dicit Esaias, Comedamus de bibamus, cras enim moriemur.& Salomon:
Qu)s nouit si spiritus filiorum Adam ascendat
sursumὶ Vnus est interitus hominis & iumentorum,&aequa utriusque conditio: sicut moritur homo sic dc illa moriuntur. similiter spirant omnia ,&nihil habet homo iumento am-Sapis. i. plius .Et rursum:Non est qui agnitus sit reuersus ab inferis quia ex nihilo nati sumus, &post hoc erimus tanqua non fuerimus:Aut, inqua, et de tri i hoc crediderui, aut suspicati sunt tantu aliquid 5 i δ' aestatuta vita quomodo multa fabulosa crediderunt.aut si & animam immortale cognouerunt pauci aliqui P nilosophi, stabilem tameribbi, δε ei beatitudinem in vita aeterna non inueneia trini.ca.'. runt. Ad miseriam quippe eam post aliquot se
66쪽
DE CALOGI Ex PLICATIO. Iseula redire dixerunt.corpori Vero liquod pyς L, ι --, Amium esse repos tum nec suspicati sunt. Quia vero miserias huius vitae poenas primi peccati
esse non cognouerunt,de natura tanquam no
uerca coquesti sunt, uti 'ue ho modo Deum Elis . lib. tanquam iniustum accusantes. Qui vero hoc μι - .exhorruerunt,in alium ei rorem inciderunt,ut
dicerent nos in superiori vita peccasse. Cum ergo nihil nouissent de homine , nisi quod in hoc seculo videbant, manifestumque eis ellet uniuersa bona & mala praesentis seculi iustis & - λ Liniustis aequaliter euenire: hinc factum est, ut putarent aut nullum esse Deum, aut iniustum in ista;
esse, aut non curare res humanas. Vnde& cor' Eecumstris ,
da eorum impleta sunt malitia, & contempta in vita su a, sicut ait Sapiens: Qui vero prudeliores fuisse videntur: hoc unum cupiuerunt, ut memoriam sui, & bonum nomen quam, sum maxime longum effferent. Nescierunt,inquit Sapiens, Sacramenta Dei, neque mercedem sperauerunt iustitiae, nec iudicauerunt honorem animarum sanctarii, quoniam Deus creauit hominem inexterminabilem ,& ad imaginem similitudinis suae fecit illum. inuidia autediaboli mors introiuit in orbem terraria. imi- . tantur aure illu,qui sunt ex parte illius.Iustoruautem animς in manu Dei sunt, & non tanget illos tormentum mortis. Visi sunt oculis insi--- pientium mori, & existimata est afflictio, exi- s wtus illorum. & ab itinere iusto abierunt in exterminium, &quod , nobis est iter extermini): illi autem sunt in pace. & si coram hominibus
67쪽
tormenta passi sunt, spes illorum immortalitate plena est. & in paucis vexati, in multis bene disponentur. Non tolli per ignorantiam legis, eius obliga-
. tioncm Nel punitionem. CAP. X X I. Ut nouerunt diuina mandata, aufertur eis excusatio quam solent homines habere de ignorantia, sed nec ipsi sine poena erui, qui legem Dei nesciunt, qui enim sine lege peccauerunt, sine lege & peribunt. Et non sine causa dictum est. Effunde iram tuam in gentes quς te non nouerunt.&illud quod ait Apostolus: Cum veneriti id ius as. in flamma ignis dare vindicta in eos qui igno-s1. rant Deum. Ipsum vero qui non debet puniri,
Lib-α.δε pec condemnare, exterum existimat iustus Deus a
sua virtute. Nulla vindicta, nulla correptio, v ἔ-' nullum Dei flagellum debetur nisi peccato, excepto illo qui in flagella paratus est,ut expe- Prosper co riretur omnia secundum similitudinem sine peccato , ut ellet sanctus sanctorum sacerdos interpellans etiam pro sanctis. Patet igitur cubpa, ubi non latet poena, sicut ostendit Apostolus, dicens: Peccatum non imputabatur cum lex non esset, sed ut scias etiam tunc fuisse peccatum , subiecit. Sed regnauit mors ab Adam Vstm usque ad Moysen, conuincens videlicet ex pin-M na , etiam tunc fu i illa peccatum, cum esse non concup. putaretur. Ubi vero peccatum est & poena, ibi etiam lex prohibens & puniens sit necesse est. Ne que enim peccatum erit si quid erit si non diuinitus
68쪽
diuinitus iubeatur ut non sit. Sic autem est lex prenaturae in humana natura etiam dum ignora--r.s mistur sicut in omnibus elementis est pntdicatio Vsi si cultus Dei: quia videlicet si homo excaecatus non esset, & ex seipso & ex alijs creaturis intelligeret legem naturae. In codice scripta permanent edicta, etiam si homo c ciis sit ut leg re ea non possit. Nec est quod causemur le-gςm naturae ignorantibus non esse promulgatam : quoniam ille excusare non potest ignorantiam edicti qui tibi oculos eruit,ne mandatum conscriptu legeret. Quamuis ergo ignorantes se excusare videantur, non tamen admittit hanc excusationem, qui scit se fecisse hominem rectum, eique obedientiae dedisse μυ 7 praeceptum , nec nisi eius quo male usus est libero voluntatis arbitrio, etiam quod transiret in posteros manasse peccatum. Ac per hoc, inexcusabilis est omnis peccator, vel reatu originis vel additamento etiam propriae voluntatis, siue qa nouit, siue qui ignorat: quia dc Idem concri-ipia ignorantia in eis qui intelligere nolueriit, ' sine dubitatione peccatum est, in eis autem qui R 'non potuer ut, poena peccati est. Ergo in viris que non est iusta excusatio,sed iusta damnatio. Porro promulgatio legis naturae filiae erat iii prima institutione, significata videtur in prima
legis Moysi promulgatione. Sicut enim Deus per semetipsum, sine ulla hominis opera, de .cem praecepta & Voce propria pro nunclauis, 'ec in tabulis digito suo inscripsit ita & in prima hominis institutione, per omnes creaturas
69쪽
um. Et cap.'. Ii. l .contra 2.
Ia rianorum. Lib. 2. ora tra Iuba.c. . Romano. T.
homini audienti loquebatur mandata sua, M. in tabulis cordis eius per spiritum suum ea inscripsit. Sicut vero dum si iij Israel relicto Deo vitulum adoratur, tabulae ab irato Moyse con- . fractae fuerunt: ita etiam dum primus parens Deo relicto adhaesit diabolo, cor eius iusto iudicio in valias cupiditates in scelera discisnim est, & sclex de corde deleta. Denique, quem . admodum domini pietas instaurauit tabulas.
sed non sine Moysi ministerio , qui secundas tabulas & dolauit,& inscripsit: ita post hominis lapsum Deus cordi hominis rursum legem suam clementer inscribit, sed non sine hominis docentis ministerio, & Iesu Christi gratia. Quomodo dicantur quidam esse sine lege.
Postolo dicuntur quidam esse sine lege : aut quia legem per Moyssen datam
non acceperunt, ut dum dicit: Gentes quae legem non habent, naturaliter quae legis sunt faciunt , aut quia legem naim e non norunt 1 ut dum ait, Ego vivebam sine lege aliquando. Hoc modo infans sine omnibus reliquijs legis natur esse dicitur, quia nihil nouit, cum tamen reuera ei sint innatae, sed adhuc consopitae. In illo enim utrunque consopitum vacat,& bonum naturale rationis, & malum originale peccati. Sicut ergo in eo est prudentia carnis legi Dei inimica, & ut vocat Apostolus) peccatum mortuu, siue lates ita etiam in eo est mortua lex, ex cuius dissonantia dicitur peruersus . nihil enim peruersum, nisi quod
70쪽
a regula sua dis nat. Sicut in eo est lex peccati, ita est & lex mentis. Sicut enim semen virtutis, virtus est, sic semen peccati,peccatum ita& semen legis, lex est. Porro annis accedenti-Iam Grato ubus,euigilante ratione, simul noscitur mandatum, simul reuiuiscit peccatum : quod aduer-'
sus crescentem cum pugnare coeperit, tunc ap-
parebit quod in infante latuerit mandatum simul &peccatum:& ut hyperbolice dicamus, nouoque verbo utamur ad explicandum sensum. Peccatum, quod prius qua haberet puer intelligentiam absque peccato erat, per pia uaricationem mandati incipiet ei esse peccan- tius peccatum. Sciet enim quid sit malum, &nihilominus faciet: talis quippe homo praeuaricator est legis.
Quod ignorantia legis non mutet liacm, licet minuat
Eccata ignorantium legem minora λ sunt quam scientium legem, scut ait 1sa. - Dominus,Ille seruus qui cognouitvo- Luc. luntatem domini siti, & non sie praeparauit, & non fecit secundum voluntatem eius, vapulabit multis: qui autem non cognouit, & fecit
digna plagis, vapulabit paucis. Omni autem
cui multum datum est, multum quaeretur ab eo:& cui commendauerunt multum, plus pe' tent ab eo. Tanto maiore iniustitia violatur
Praeceptum, quanto faciliore potest obseruatia fiat. I custodiri. Ignoranti deest scientia & bona vo- luntas: scienti, tantum bona voluntas. Igitur qui sciens peccat, liberiore voluntate peccat. c is