장음표시 사용
101쪽
1o a. Sententia igitur ejus est, distingui oportere duo obiecto rum a nobis cognoscibilium genera : alterum eorum, quae intra animam nostram sunt, alterum eorum , quae extra ipsam sunt, quae dividit in objecta particularia, & universalia . Ac ad cognoscenda obiecta, quae sunt intra animam, non opus esse dicit ideis, sed solum ad ea cognoscenda , quae is ni extra animam, & quiadem non omnia , sed particularia dumtaxat, quia his anima non est unita, non vero universalia, quia his, utpote quae nihil aliud sunt, quam ipse Deus 1 anima est immediate unita , cum imis mediate unita sit ipsi Deo: i)-, inquit, sunt affectiones anima , ut suae cogitationes , sensiation 3, volitioncs , p rcipit anima, quiu indieat ulla idea , quia junt in ipsa , vel potius quia sunt j met anima modificata hoc vel illo modo : at qua sunt extra animam , ut cognoscat anima , indigeι ideir , uisisit ipsis rebus extra se intime unμιa , quemadmodum unita intime dicenda es objectis universalibus, quia unita es immediate Deo , qui es omnia ilia . Sic ipse in sua ad Αμ, naidum responsione, repetens quae olim dixerat locis, quae ipsemet citat, quorum examen instituens Ioannes Locke admiratur hominem , qui a) congerat tam multa verba , ex quibus nullum sensum colligas. Ex his igitur habemus. ideas per Malebran-ehium esse cognitiones, quas habet Deus rerum singularium m xime materialium , non distinctas certe , nisi per nostrum modumό concipiendi, ab ipso Deo: perceptiones vero esse assectio. nes , quas habet intellectus noster immediate unitus etiam in hac vita substantiae Dei, dum immediate videt has ideas divinas. Io 3. Hanc eamdem sententiam , sed tantummodo quantum pertinet ad cognitionem nostram de essentia Dei, invenio in Petro Sylvano Regis auctore pariter Gallo, & ipsi Malebranchio coaevo, quam sic expressit, 3 Anima hominis cognoscit intelis tionem , qua confisuit naturam Dei : cujus ratio es , quia intellectio consitvens o turam Disinam es intime unita anima humana propter actionem, per quam intellectio Dei ipsam animam producit ct conservat. Quantum vero ad eam partem , quod videamus corpora ipsa in Deo, deseritur Malebranchius a Sylvano, qui illum , reticendo tamen ipsit
102쪽
nomen, impugnat a) . Iuvat statim ostendere absurditatem opinionis ab hoc expositae sic arguendo . Ideo juxta hunc auctorem anima hominis cognoscit essentiam Dei , quia est intime unita Naturae Divinae : & ideo est illi intime unita, quia per essentiam Diavinam ea continuo producitur & conservatur . Sed haec ratio prorsus absurda est; Nam vel consideramus dumtaxat eam partem,
quae dicit cognosci ab anima Deum , quia illi intime unitur, &hoc quando sisnificet animam esse partem essentiae Divinae, est stultitia Spinosistica: quando vero importet Deum per suam immensitatem esse intime praesentem animae, non inseri propositum; siquidem nihil praesentius animae ipsemet anima , quae nihilomianus se ipsa intuitive non videt. Rursus Deus per immensitatem praesens est etiam damnatis, qui non desinunt esse in lices propter hoc ipsum , quod carent ejus visione . Si vero consideremus totam simul adductam rationem, quae declarat, quid Auctor i telligat per intimam unionem animae cum Deo, scilicet ipsius creationem , & conservationem a Deo , iam dicendum erit, qua cunque existunt, vel saltem bruta juxta communem philosophiam cognoscitiva, cognoscere essentiam Dei. quo nihil absurdius diei potest Θ Nam per ipsam naturam Divinam etiam bruta, & omnia quae existunt, prodacta sunt & conservantur : erso anima hominis non cognoscit essentiam Divinam, quia illi intime unita est,& multo minus illi sie unita est ex ratione, quam Sylvanus prin
1 o . Menagius a) loquens cum contemptu de hac opinione, quod videamus in hac vita immediate Deum, quin tamen ullum nominet, adscribit deinde cuidam Bramanchellio, quod eidem addiderit eorpora ipsa a nobis videri in Deo . At revera utrumque docuit Malebranchius, quare persectus quidam ipsius asseela
fuit Bramaiichellius, non vero auctor. Cum primo in sua Dρω- sitione veritatis proposuit hanc doctrinam Μalebranchius, eamdem limitavit ad sola obiecta materialia, quia haec ita sunt e
tra animam, ut ipsi uniri non possint, nec fieri praesentia modo
Proportionato, ut anima eorum perceptionem acquirat. Quare L a neces,
103쪽
neeessarium credidit, ut per entia aliqua repraesentativa talium ob jectorum , quae nominavit ideas, fierent animae praesentia. Αrnaldus i) suspicatus est ipsum in hanc opinionem descendisse se
ductum ab analogia, quam male supposuit intercedere inter ocu los videntes, & mentem cognoscentem. Sicuti enim quae oculis corporeis praesentia non sunt, per imaginem , quae ex haeculo aliquo ad illos refleelatur, fiunt apto modo praesentia, ita pro iis, quae extra animam sunt, excogitavit has ideas, seu entia illorum representativa , quibus cum vellet nos unitos, iam visus est sibi videre praesentiam requisitam ad illorum perceptionem. Praeiudicio
igitur deceptus fortasse est plusquam vulgari Malebranchius, quod continet hanc falsitatem, animam scilicet ad habendas cogniti nes indigere praesentia locali objectorum , & satis illi non esse praesentiam , quae dici potest obiectiva , & quae non est, quid distinctum ab ipsemet sua cognitione. vidit Antonius Genuensis hanc etiam impugnationem ab Arnaldo ela boratam, attamen nihil ea , neque aliis omnibus ab ipso in hanc rem scriptis, quae sibi semper non digna tauto viro vi sunt, commotus, statuit inter alia hanc propositionem, a) Ideast pereeptiones non videntur esse posse uno eademque res : & de hoe etiam principio Malebranchii, quod nemo possit percipere obiecta ex terna in seipsis, dixit Nihil es et rius vetriusque ; Nam mens non potes in seipsis objecta alia cognoscere, Wisi si aut illa in mente conti*eastur formali er , aut mens ipsa rebus om nibus tutime sit praesens. Nihilominus quantum pertinet ad ipsam metconclusionem ipsitus Malebranchii, quod omnia in Deo videamus, ipsi ita vehementer adversatur, ut eum in hoc insanum, & communi sensu plane carentem dicat, multisque argumentis urgeat, quorum aliqua inveniuntur inter illa etiam Arnaldi, quae caeteroqui non digna tanto viro pronunciavit. a Os. Sed redeo ad Malebranchium. Ille in decursu citati libri docet ideas repraesentativas aliud non esse , nisi s id, quod in Deo es, quod repraesentra entia creata : laoc ipsum deinde explicat
; Id. ibid. in Scholio. p. Is 4.
104쪽
dicendo, esse I) iisas rerum , qua in Deo sunt. Atque cum dixerit capite primo, sola corpora cognosci a nobis in hujusmodi ideis,
non vero spiritus, nec animas nostras nec Angelos , atque ididisum ex profesta capite septimo conetur suadere , ille sui immemor capite intermedio , scilicet sexto proponit sibi demonstrandum , nos omnia in Deo videre, idque repetit in suis tractatibus in taphysicis dicens a) propositio, quam propugno, omnia videri a nobis in Deo, es generalis . Hac illae suae opinionis amplificatione, quamvis notam inconflantiae non effugiat, evitat saltem argumentum , quod per eam opinionis suae limitationem ad sola corpora fieri contra ipsam poterat, indignum scilicet esse Sapientia Divina, comministi Deum alias nobis cognitiones tribuere uno modo, alias alio, nulla apparente causa hujus dissermitatis suae in nobis oper
tionis, dc multo magis indignum Deo, ex iis, quae in suis ideis
habet, patefacere in sina dumtaxat, ut res materiales, non Uer
perseimora , ut sunt res spirituales. Esset & hoc aliud contra ipsem argumentum, quod evidenter nobis constat numero paucas, & imperfectas habere nos rerum cognitiones : Sed si ratio, quare habeamus cognitiones est, quia ut ipse ait 3) Deus montibus noseris praesentia sua arctissime unitum, iam deberemus omnia on nino, & persectius cognoscere : ergo si tam paucae in nobis sunt,& tam impersectae cognitiones, ratio illarum non est unio Dei cum mente nostra. At ille elusit hoc etiam argumentum , quia postquam eam attulit rationem, addidit hane limitationem, dummodo Deus velit mente retegere id, quia in se habet, quod repraesentat opera Dei. Sed hoc posito tota haec sua commentatio est plusquam inutilis. Pro uno enim mysterio , quod erat in communi sententia, de modo, quo anima ticeret sibi filas cognitiones, occasione impressionum , quae fiant in sensibus, multiplex iam iii hae sua opinione adstruitur, ut olim Paras conclusi Q, tum circa unionem , & quidem arctissimam, quam habet Deus cum mente: tumcisca modum , quo anima particularia objecta videat in Deo opeidearum, quae sunt in ipso : universalia vero sine hujusmodi ideis:
105쪽
tum circa rationem , qua Deus alia , quae sunt in se vel suis ideis
1o6. Admirabilis haec opinio, quod videamus, quae sunt extra nos in Deo, seu ideis Divinis: & quod Deo immediate unitisimus, fatetur ipse idem perturbasse multorum animos, & imaginationem . verum illam a non timui, inquit, in vulgus edere, etsi appareret absurda , ct essem etiam persuasus nullo mibi futuram bonori apud multos, quia facit ut intelligamus animam unitam esse directe soli Deo . Unita a enim non es mino corpori juxta ideas vulgares, sed es soli Deo unita immediate θ directe . Hanc ille uiuonem animae nostrae cum Deo habet pro scindamento & ratione, ex qua intelligi potest tota ipsius doctrina de nostris perceptionibus ta 3
quot, inquit, sunt qui inrelligunt, uniti sunt rationi universali, quailivsrat onives intelligentias Persuasus sum nihil esse visibilo , nihil quia posset agere tu animam, seque illi manifestare , praterquam subsanitatis v silum scacem, sed etiam intelilibilem rationis. Vibia arus vid mus in hoc mundo materiali, ubi nosera corpora habitant, nisi quia mensnofra per suam .aetentionem deambulat in alio , nis quia contemplatur pulebritudinem mundi archetypi, ct intelligibilis, quem complectitur ratis Deus ) . Muemadmodum corpora viυunt supra terram , ct pascuntur fructibus diversis , quos terra producit , mentes pariter nosra nutriuntur ii em veritatibus, quas complectitur subsantia intelligibilis, di immurabilis Verbi Divini. io . Qui observet Platonicorum quorumdam sormulas, dum doetrinam sui magistri exponunt circa modum cognoscendi n strum per ideas immutabiles, comperit sontem, ex quo hanc suam opinionem thausit Malebranchius, ut ipse idem palam iacit, qui eam etiam ex Platone & Platonicis conatur suadere . Audiatur Marsilius Ficinus celebris ultimorum temporum Platonicus , qui ad mentem Malebranchii Platonem inducit sic loquentem, nosor inquit , quernadmodum visus nihil unquam vi Lbile percipit, nisi in ipsssummi visibilis , lias solis spleMore , ita π que intellectus humanus intelligibile quisquam apprebenia , nisi in ip
106쪽
intelligibilis summi, Me es Dei lumine nobis semper, ct ubique pra- sente . Et in Commentariis ad Convivium Platonis dicit, 1 Deu
animam procreat, eiqur mentem vim ad intelligendum largitur, qua vacua esset atque obscura, nisi Dei Abi lumen adesset, in quo rerum omnium inspiciae rationes. Unde per Dei tumeti intelligit, arque ipsum divinum dumtaxat lumen agnoscit. Diversis tamen videtur Ux stare , quia sub diversis rerum ideir , ct rationibus ipsum intelligit. Alias loquutiones , quas pro suis Malebranchius agnoscat, resert
Genuensiis a) ex Iamblicho , & Plotino'. Ioseph Olivetus 3 ,& Αuetores Historiae Universalis post Petrum Baylem, legentes
apud Tullium Democritum tum imagines , earumque circuitur in Decrum numero referre : tum illam naturam , qua imagines fundat, ac
mittat : tum scientiam intelligentiamque nostram , videntur sibi alium Antem huius Valebranchiani commenti invenire. Malebranchius interea tam certum se fingit de veritate hujus ves suae vel veterum opinionis, ut in sua quidem inquissione verutaris concIudat c6) eredimus hanc explicationem plusquam vero unilcm cuilibet apparituram : Sed postquam Arnaldus dc Lockius in accurato eiu em examine identidem demonstrarunt nullum esse sensum in suis verbis, & quae in eo libro dicit esse aggresatam contradictionum , iam longe abest a specie verosimilitudinis. In lubris autem deinde editis de Metaphysica confidenter affrmat eos. Di aliter veritatem rerum se attingere putant, quam Via a se indicata , vehementer falli & errare. Et cum ipsemet videat, &fateatur , D viam hane esse a peram disseilemque , ct quam fere προπι' tenet, addit, ia poena es, ct argumentum pereati, ct nascitur ex rebellione corporis; in quo exponendo assignando commenturio quodam discrimine inter modum eognostendi hominis itistatu innocentiae, di modum cognoscendi nostrum in statu na
ab Genu. Elem. Metaph. par.2. paulo ante prop. 3 s. pag. ITO. 3) Oliv. Theol. Graecan. arti c.
107쪽
8s I DEAE NON DISTINGUUNTUR turae iam peccato originali insectae, pluribus deinde I iterum M.
que iterum immoratur. ARTICU Lus II.
Argumenta generalia pro propositioso. io S. I. Α Rguitur . In tantum distinguendae essent ideae a m cx ceptionibus juxta aliquod adversariorum placitum, in quantum hae via melius saltem intelligi posset natura , & origo cognitionum nostrarum ; Haec enim est ratio, quam sequuti sunt auctores hiijusmodi distinctionis: Atqui falsum est melius haevia intelligi naturam , & originem cognitionum nostrarum : emgo . Minorem suadet. I. I plamet iam exposita narratio diversi xum opinionum , in quibus hujus modi distinctionem fundant iulius authores, quarum singulae cum liberari non possint ab accusatione absurditatis , jam insuperabilem praeseserunt obscuritatem , & necessario illam cumulant , quam debebant disIipare . II. Suadet ipsemet consessio aliquorum saltem hujusmodi auctorum , ut Malebranchii, qui parum sui memor omnia , quae in sua inquintione veritatis, & in iis, quos deinde protulit, tractat, bus Metaphysicis ad tuendam hane distinctionem, tanto apparata fabricaverat, imprudens tandem destruxit, dicens a) N imus ,
quomodo co nos uιus nos ipsi ac velimus; nam non habentes ideam claramo imae nostra , nihil possymus clare comprehendere de nostris modiflcati nib ιδ quae ratio utpote verissima , ut suo loco in hac ipsa dissertatione manifestum fiet, est novum argumentum, & quidem a Priori pro hae minori. III. Suadet authoritas aliorum philosophorum , qui eamdem aperte affirmant, ut Io. Gualbertus de Soria , qui dicit, Philosophos qui id aι a pereeptionibus dissuxerunt, se visis, ex varias di putationes ae libros produxisse prorsus inutiles,
utpote pimos falsis suppetiitionibus , di merbi, sine fenfu . Et Busserius, qui audita explicatione Malebranchii provocat ad generis hu
108쪽
mani iudicium, an in ea sit aliquis sensus: Et Arnaldus, qui t tam Valebranchii in hac re doetrinam in libro De veris o falsii subtilissime perscrutatus, saepius dicit eam esse complexum
contradictionum , seque attonitum declarat, dum tam multa observat manifesta argumenta non solum ignorantiae, sed etiam stupiditatis In homine caeteroqui magni nominis. Similia saepe repetit Lochius in ejusdem alias citato examine .
1 os. II. Ideo adstruitur distinctio idearum a perceptionibus,
ut per Ideas cognoscamus ea, quae sunt extra animam e sed si haec aliter non cognoscimus, quam per huiusmodi ideas, ea revera non cognoscimus: ergo male adstruitur ea distinctio. In hoc a gumentum recidit, quod S. Thomas dixit contra ideas a Platone excogitatas etram ad habendam cognitionem certam de rebus cor eis , quas pro mobilitate corporum aliter haberi non posse censebat, si) Derisibiti viistur, ut dum rerum notitiam auerimus, atra retra rnnium afferamus , qua non possura esse eorum subsantia,
eum ab eis disserunt secundum esse a Et fle illis subsantiis festaratis cognitis, non prepter Me de sis sensibilibus judieare silpemur. Hoc non
erat omittendum utpote illustrans, & confirmans argumentum propositum , cui Insistens dico nullam esse controversitam circa malorem et quippe ea continet rationem adversariorum; vidimus enim mi o hanc a Platone allatam . Eamdem Democritici
pro tuas si ciebus proponebant, & alii pro suis ideis materiali-Dus q. 4. , α Malebranchius, qui ait , ca) ea qua sunt extra aviamam non possumus percipere nisi mediantibus ideo, si saltem isbae ipsi
1nΠ- umrr nequeans. Et iterum , 3J Non sibium es, quin vi-cumsuu proprietatibus per Ilias ideas, cum non sint in. rei ibilia pers. Circa minorem dividuntur Adversarii: alii eam concedunt, alII vero negant . Illam concedit Malebranchius , utpotet quae est
pars mus doctrinae: Nam in suis illustrationibus ad librum tertium de Inquisitione veritatis haee habet apud Arnaldum , c. J qaic- materiali, non est visibile per se ipsum. Anima non vit nis 1Mumsolem ex. p. cui es immediate uulta, scilicet ideam selis .
109쪽
Et alibi, eorpora ipsa, quibus unimur , non sunt illa , qua viarmus, sed videmus corpora intelligibilia . At qui utramque praemissam concedit , & deinde non solum negat consequentiam , sed etiam contrariam statuit & propugnat, nimis aperte peccat eontra Dialectucam , ut inter philosophos nequeat omnino connumerari. Venio ad illos , qui eam minorem negant. Atque hi sunt Peripatetici. Horum doctrinam pro duabus specierum classibus, quas ad miti
bant selisibiles pro sensationibus , & intelligibiles pro sublimioribus cognitionibus, se complectitur S.Thomas , i) Species intelligibilis se habet ad intelie tum ,sicutiseries sensibilis adsensum : sed sp eses sensibilis non est illud , quod sentit r, sed magis id, quo sensus so-δit : ergo Deries intelligibitis non es, quod intelligitur , sed id quo is ulligis intellePIus. Contra istos igitur minor sic probatur : Evidens est pieturam rei non esse ipsam rem , & proinde non videre aut cognoscere ipsam rem , qui solum cognoscit ejus picturam :ergo a pari evidens dici debet, ideas quae sint species sensibiles.seu intelligibiles rerum non esse ipsas res, & proinde qui videt aut cognoscit solum species sensibiles seu intelligibiles , non videre aut cognoscere ipsas res. Adversarii pro certo habentes dari sp eies , conantur ab hoc argumento se aliquo modo liberare : Muequidem non inveni apud illos nisi mera verba, & apertam petitionem principii . tire itaque Iulius Caesar Scaliger audiens hane eorum doctrinam a) non videri steriem, scd rem pςr Deriem: speriem esse videndi rationem , nee posse nos victre speciem, quia nαιέ. sset , ut per Iperiem videremus, concladii: Hae frutenIta es omnium absurdissima ; dico enim rein non videri, sed Deriem . Iio. III. Cum Lochio sa) . Si nihil extra animam positum per se ipsum cognoscimus, sed ejus dumtaxat ideam percipimus, quoties Deo placeat hane nobis perceptionem dare , ut aliqui ex - adversari s expresse q. Ios. ) advertunt, jam non solum certi esse non postumus de existentia ullius rei extra animam , sed potius concluclere possumus nihil extra illam existere : Sed hoc est absurdum : ergo & id unde sequitur . Quam vera sit maior, seu quam legitime descendat illatio ibidem enunciata ex adversariorum hypothesi
110쪽
pothesi plane persuasiit Georgius Berheleias, qui reserentibus Tre voltianis I), cum discipulus fuerit Malebranchii, cujus in haere doctrinam ipse idem exponit ab , ex ea intulit universalem Immaterialismum, sive Idealismum, & ita propugnavit in suis Dialogis inter iam, o Philomum Anglice editis Londini an. 1 13, quo adlluc vivebat Malebranchius, & Gallice deinde anno i so,
ut Idealistarum Coriphaeus vuIgo habeatur . Eadem praeterea suadetur, quia cum Deus nihil frustra operetur, posita adversariorum doctrina , non est ulla ratio, cur quicquam extrahat e statu possii-bilitatis ad illum existentiae r Non illa, ut det nobis rerum pereeptionem a Non enim indiget Deus existentia ullius rei, ut hujus nostri solis, ut det nobis perceptionem ideae, quam ipse habet de sole : Non illa, ut existerent etiam caussae secundae, tum quia si dubitare possumus de existentia cujusvis rei extra animam , t mere affrmamus existentiam ullius causae secundae , tum quia iuxta saltem aliquos ex nostris adversariis solus Deus est causa es.ficiens. ARTICUL Us III. Argumenta contra Malebranchium , prout docet corpora a nobis cognosi in idois Dei.
'III. I. UM Arnaldo 3 . Si cognoscimus corpora solum in ideis Dei, quae sunt ipse Deus, jam male Sacrae literae , & Patres avertunt nos tam vehementer . & tam frequentera contemplatione objeistorum sensibilium, tamquam a vana, &noxia curiossitate : Sed hoc stulte dicitur : ergo & illud unde sequitur.
II. Per Malebranehium corpora, quia cognoscuntur in ideis Dei, cognoscuntur perseiste, & simplici quodam obtutu ,& plariae nobis fiunt ipserum proprietates: In D:ο, inquit, ct partisas suas videmus eorpora cum 'serum proprietatibus : atque hinc es, quod cognitio , quam is illis babemus , fit perfectissisa et hoc est , quod idca, quam de extensione habemus sufficiat . ut cognsamus omsi pro-