장음표시 사용
81쪽
versas modificationes ejusde in generis, ut duas diversas figmas vel motiones in partes diversas, alteram , quae sit cognitio, ait ram , quae sit cognitio cognitionis. Neque dici potest fieri eodem tempore in diversis partibus corporis, tum quia redit argumentum primo faelum , in quo querebatur, utrum esset una modificatio similis, an dissimilis alteri: tum quia hae duae modificationes in diversis partibus erunt duae cognitiones , non una, quae dicitur conscientia. Concludam cum Jacobo Riccato , i) essetium infe-
Ita es recursus ad rotunditatem Luitatem tenui atem ct rapidon at morum conversionem e q*andoquidem si quavit Agillatim atomus nescis D exi re, pinquam plures simul congregavdro , ct in unum composuero , intelligam equidem eorum contalius esse rituratos, ct stus variatos , 'arunquam vero percipiam hinc oriri conmentiam aliquam . Hoc argumentum amplificari potest in quibusdam memoriar effectibus magis singularibus. Aecidit aliquando habere nos obviam hominem , quem statim alibi vidisse, & alloquutos esse ceria conscientia tenemus, quin tamen possimus recordari nec locum , nec te rus , nec occasionem , nec alias hujus notitiae circumstantias, etiamsi diutius id contenderimus percurrentes animo diversa loca ,& res ibi gestas: cum repente haec omnia unico obtutu quasi remota cortina intuemur, si sorte idem ille nos alloquens, quid commemoraverit, aut in hac nostrae mentis contentione unum aliquid tandem meminerimus, quod sit quasi fax in mediis tenebris ex improviso collucens. Nunquid materia, qua constamus , capax est unico momento tot tantorumque motuum diversorum, quot satisfaciant reminiscentiae tam multarum cognitionum p Alia argumenta inferius proponam , ubi determinate ostendam nullas
ideas fieri in sensibus, tamquam hi sint idearum subjectum .
ARTICUL Us IV. Objectiones ex ratione pro iisti materia modis.
8 I. I. Biicit Lucretius. Ex eo quod non possint in motu , qui fiat in tenuissimis particulis ignis, aeris, & vaporis consistere sensationes , & cognitiones nostrae tam variae , & tam celeres , de quibus conscii sumus, equitur solum admittendam esse aliam
82쪽
aliam quamdam materiam magis tenuem, in cuius motibus dicendum est cognitiones nostras consistere. Resp. nego assum um. Argumenta , quibus demonstratur motiones materiae esse non posse id, quod dicimus cognitiones, sunt universalia pro omni materia, utpote quae desumpta sani ex attributis generalibus materiae, non ex particularibus, quae speciem aliquam corporis constituant. Ratiocinium Lucretii est indignum philosopho, qui sincerus sit, primo quia , ut contra illum adver
morum motu , nulla alia praterea ra , atomis minus tenuibus , atque minutis , certe non aeque veloces, at fenι tamen . suod si nou bis, ne utatis quidem aliis. Secundo quia irrationalis prorsus est haec doctrina : Anima est, quid commititum ex tribus elementis aurae, aeris,& vaporis: attamen ejus cognitiones sunt motus alterius distincti ab illis elementi: quod proinde est anima animae . Haec enim omnia Lucretius statuit; Ιmprimis enim naturam animae dicit consistere in commixtione quadam praedictorum elementorum: deis inde veto fitetur haec non satis esse ad essiciendas ne sensationes quidem, genus infimum cognitionum 3 : Nee tamen haec fassura adsensum cuncta creandum, Nil horum quoniam recipit meus posse ercaret
Proinde recurrit ad aliam quartam naturam, eui dicit nomen non suisse imitositum , sed essentiam non dubitat esse materialem. Morta quoque his igitur qtradam naaura necesse esistribuatur : ea est omnino nominis expers, ua neque mobilius quicquam , nequc ren ar extat, Nec magis e parvis aut tivibus ex elementis
Sensiferos motus , quae didiι prima per anus. ' Quam tandem naturam inserius iterum iterumque dicit esse animam animae 4 - . . Atque anima es anima proporm ratius ipsa.. - . 8a. II. Obii i) Val. Forul. della Relig. l. t. ab Lucri de rerum natu. lib. S.
83쪽
64 -I DEAE NON SUNT 8a. II. Obiicit Μaterialista nescio quis apud Auctorem Artis cogitandi 1 . Ratiocinia dependent a verbis. Nam sunt qua,
clam connexio verborum iuxta significationem illis attributam ex hominum consensu : Uerba dependent a phantasia : Phantasia amota Organorum : ergo ratiocinia nihil aliud sunt nisi motu,
Resp. dis. primam soritis propositionem . Ratiocinia d pendent a verbis, prout sunt signa id earum, conc. prout sunt merus sonitus , si prolata sint, aut meri characteres, si sint scripta , nego. Distinctionis necessitas manifesta est in ratiociniis, quae Dista sunt de eadem re in diversis linguis , quae eadem sunt unice propter easdem ideas, non propter verborum sonitum aut figuram omnino diversa . venio ad secundam propositionem . Ueiba dependent aphantasia , hoe est verborum sensus dependet ab anima cognoscente , concedo , dependet a potentia aliqua materiali, nego. Uenio ad tentam : Plaantasia dependet a motu organorum corporis, hoc est anima cognoscens in statu suae cum corpore unionis dependet in suis cognitionibus a motu organorum tamquam a conditione praerequisita, vel concomitante , concedo, hoc est pote tia aliqua materialis cognoscens dependet a motu organorum , n
go suppositum , dari scilicet hujusmodi potentiam , & nego tandem
83. III. Objicit Hobbes apud Le Grand a). Qui seriis m
ditationibus occupatur, experitur cerebri partes commoveri: Eringo unius partis materia motus vel ream o contra alteram , aut saltem
hujus reactionis tibita continuatio consiliuit cognitiones, & dives sareactio , vel motus constituit diversas c ognitiones. Re P. transeat ans , ct nego consequam. Cerebri commotis in profunda meditatione suadet solum animam unitam esse eo Pori, in eoque suasmet operationes iacere, & ad has requiri eo Poris passiones tamquam conditiones necessarias , donec est sic unita . Similis responsio elevat, quae ad amplificandam hanco
jectionem ex Lucretio afferri possunt, qui ait 3 :
84쪽
. . . . . Gigni pariter cum corpore , ct una Crescere sentimus, pariterque senescere mentem. Dia ubi robusti adoleυit viribus alas,
Consilium quoque majus, ct auctior est animi vir: 'subi jam validis quassatum es viribus avi Corpus, ct obtusis ceciderunt viribus artus, Claudicat ingenium, delirat lingua , me que, cum aliis multis, quae deinceps congerit, ut animam nihil este praeter materiam suadeat. Singulis autem hujusimodi disteriis propriam responsionem , quae distinctius eorumdem errorem , &aequivocum convellat , dabit IJ Cardinalis Ptolemaeus . 84. Instant. Anima hominis dependet in omnibus suis op rationibus a corpore : ergo dependet in suo esse intrinseco, & eL sentiali a materia. Probatur consequentia. Natura operandi sequitur naturam essendi, ut habet receptum axioma : ergo si op rationes animae dependent a corpore , etiam natura essendi animae dependet a corpore. In hoc argumento ex Trevolitanorum a testimonio versatur tota ratio , quam pro materialismo Animae adducit temerarius Auctor Hisoria Anima . Resp. distri. ans . Anima hominis dependet in omnibus suis operationibus a corpore, quatenus illo utitur in operando, pro statu suae unionis cum corpore, permitto ans: quatenus suae operatio nes nihil aliud sunt, quam modificationes corporis, negoans, ct consequam . Permittitur ans , quia negari etiam potest , animam hominis dependere in omnibus omnino suis operationi- bus a corpore . Contrarium enim suaderi potest ex cognitionibus, quas facit circa res abstractas, aut spirituales: & ex iis , qui corpore languido & infirmo , & etiam morti proximo praeseserunt mentem veῖetam , & aptam ad cogitationes solito sublimiores, quasi expeditior evadat ad cogitandum, quo magis a vinculis materiae liberatur : 3c ex iis tandem, quos historiae commemorant tam vehementer absorptos in contemplatiooe aut meditatione rerum non sensibilium . ut sensu omni carentes viderentur , vel certe illorum usu. Celebres sunt in hac re Archimedes, & multo
85쪽
possunt nescire se , an kl acciderit oxtra corpus, an in corpore anima illorum permanente . Ad probationem , & axioma, & nego co/fequam. Consequentia enim, quae ex eo insertur est: ergo si operationes animae non sunt modificationes materiae , etiam natura essendi animae non est materia. Consequentia adversariorum descenderet, quando ostendissent naturam operationum animae esse intraordinem materiae, & ejus modificationes : Tota objestio, quam sit inanis, demonstratur etiam retorquendo cum Butherio a P ar- sumentum ad suadendum Idealismum, sive nullum esse corpus, Ied quod dicimus corpus, revera esse spiritum ; Sic enim arguitur . Corpus hominis dependet in suis operationibus ab anima :ergo etiam in suo esse intrinseeo & essentiali . Probatur consequentia. Natura operandi sequitur naturam essendi: ergo si natura operandi corporis dependet ab anima, etiam natura essendi comporis dependet ab anima.
8s. IV. Objicit nescio quis apud Fuginellium a) . Cognutio est repraesentatio rei, quae vel in nobis, vel extra nos est: sed substantiae materiales , & specula faciunt repraesentationes rerum , quae vel in se , vel extra se sunt: sic speculum planum repraesentat obiecta in se, speculum vero concavum extra se : ergo substantiae materiales faciunt cognitiones : Atqui hae cognitiones
nequeunt esse aliud, quam modificationes materiae et ergo .
Re p. dis. maj. Cognitio est repraesentatio activa rei, quae in
nobis vel extra nos est, cone. maj.; est repraesentatio tantum paΩsiVa , ηυo majorem . Et dis. min. speculum lacit repraesentationem tantum passivam , cone. miu. etiam activam , nego min. , & cadunt
reliqua . Repraesentatio activa aliter dicitur vitalis, & intelligitur per hoc, quod exercite saltem conscii simus de immutatione aliqua in mente nostra, dum quid cognoscimus. Nihil simile habetur in repraesentatione pertinente ad speculum , quae est quid relate ad ipsum mere passivnni, & est ad summum iacta in ipso, sed non ab ipso; Est enim impressio secta a luce ex objecto illi convenienter applicato , quam cognoscit, qui eam intueatur , non tamen hanc ipsummet speculum animadvertit.
86쪽
Quod additur de speculis , quae faciunt repraesentationes rerum , quae in se sunt, ves extra se , est fatis aequivocum . Si enim sermo est de repraesentatione activa, haec non est in speeulo , sed in mente cognoscente. Quare nulla in hoc est inter mentem , &speculum similitudo. Sin autem sermo est de repraesentatione passiva, quadam scilicet quasi depicta imagine obiecti propositi, harequidem semper est in mente , sive objectum sit in ipsa mente aut supposito cognoscente, sive extra ipsum; hoc enim est habere eam modificationem, quae dicitur cognitio: at relate ad speculum repraesentatio passiva obiecti, quod semper est quid ipsi extrins cum , si speculum sit planum , apparet post ipsum ad eamdem distantiam , quam obiectum habet a speculo: sin autem sit eurvum potest etiam ante ipsum apparere, ubi uniuntur radii opportuni ad objecti imaginem componendam . Quare etiam ex parte repraesentationis passivae deficit ratio opportune arguendi ab ea, quae est propria speculi ad illam , quae est mentis cognoscentis. 86. U. Objicitur ab Henrico Regio apud Antonium Le Grand
i) , & a Lockio ca) . Ex eo , quod quis percipiat sine idea auri
imaginem Caesaris in eo sculptam , non insertur eam non esse modificationem auri; ergo a pari ex eo, quod quis possit percipere cognitionem sine idea materiae, non insertur cognitionem non posse esse modificationem materiae. 'Resp. dis'. ans. Ex eo quod quis percipiat imaginem Caesaris sine idea auri, prout aurum est, talibus scilicet proprietatilius illi
soli propriis praeditum, non insertur eam imaginem non esse m dificationem auri, prout aurum est, cone. ans: ex eo quod quis percipiat imaginem Caesaris sine idea auri, prout est corpus extensum ti figuribile , non insertur eam imaginem non esse modificationem auri, prout est corpus extensum , nego am, immo su
positum, posse nimirum percipi imaginem Caesaris sine idea ullius subiecti extensi, & figurabilis, & nego consequam. Distinctio legitima est , eaque planum facit, ideam modificationis includere necessario ideam subjecti alicujus secundum generica sua attrib ra , non secundum specifica, quando modificatio illa potest per-I a tinere ci) Gra. Carent. sensiis in bru- a L . Estai Plillos. l. . ch. 3.
87쪽
tinere ad subieista diversae si,eciei, sicuti accidit in imagine, quae
potest esse modificatio non soluna auri, sed etiam luti. 37. VI. Objicitur. Non cognoscimus intuitive, cognitiones non esse modificationes materiae : ergo possunt esse . Resp. I. dis. a111. Illud non cognoscimus intuitive, hoc est per evidentes conclusiones ex adductis iam rationibus, nego avs. Non cognoscimus intuitive, hoc est per testimonium sensuum,ngo duplex suppouum : primum est non posse aismari impossibilitatem , nisi de iis, quae per sensus cognoscimus. Secundum estres spirituales, sive substantiae sint, sive modi, prout sunt cognitiones, esse objectum sensuum corporeorum. Reis, II. omitto ant, ct nego consequam, utpote quae non descendit ex eo antecedenti. Quoties enim quis profiteatur aliquid sibi esse ignotum, quonam iure ex eo infert unum potius, quam oppositum Z Semel igitur, quod Adversarii teneant se non cognoscere , an ideae sint modificationes materiae , non alia illis consequentia permissa est, nisi haec : ergo nequit assirmari neque quod sint, neque quod possint esse modificationes materiae, quem
admodum jam observavit Marinus io .
ARTICULUSU.ctiones ex aut boritate pro Hris materia modis.18. Bjicitur . Permulti Philosophi tenuerunt animam consistere in materia : ergo permulti etiam tenuerunt ideas esse modificationes materiae : ergo haec opinio non est omnino absurda. Pro antecedenti quod negatur , opponuntur Democritus, Leucippas, Epicurus, aliqui Pythagorici, Empedocles, Plato, Diogenes, Heraclitus, Alcmaeon, Hippo , Critias, Zeno , Dicaearchus, Anaxagoraei , & alii : & sua de singulis ordinatim proferuntur testimonia ex Aristotele, vel ex S. Thoma , qui sa-sius & clarius ea exponit in suis supra Aristotelem commentariis . ab Democri/us ct Leucippus corporum , qua sunt rotunda, ignem ac an
88쪽
MODI MATERIAE. Ssmam Gyrum esse : quod etiam Platarchus i) de Democrito testatur : & Tullius addit ipsum amrmasse animam fieri a) concursu quodam fortuito illorum edivusculorum . Similem opinionem sequutus est Epicurus juxta Lucretium, qui eam his versibus comple
B tibi nunc animus, quali sit corpore θ unde Confiterit, pergam rationem reddere Actis . Principio esse so per brilem, atque minutis Perquam eorporibus factum consare . Eamdemque reserens Gassendus, etsi illam impugnet, attamen e ponit Q, quonam modo dicere potuerit Epicurus animam ex atomis compactam sere liberam .
Redeunt ad testimonia Aristotelis . s) suidam Pythagorico-τum ea corpuscula , qua Nitantur in aere, auimam esse Herunt. Empedocler 6θ ex elementis universis animam consare censet, edi unum in
quodque forum animam ese putat. Tullius tamen tribuit Empedocli , quod animum se censuerit eordis usum sanguinem . Similiter Plato in Timaeo 8) animam ex elementis constare censet. I Digonei sicut θ alii quidam , aerem ipsum censuit ese animam . Heraclitus principium ait animam ego , quippe exhalationem , ex qua cetera dicit consare . Simili modo ct Alcmaeon is anima putasse videtur . Midam animam aquam esse Exerunt, ut Hippo . Sunt o qui sanguinem ipsam esse Me ut , ut Critias. Et inserius 1 o) alios dicit putasse animam constare ex calido vel ex frigido, emitatibus materialibus , vel ex utroque, & hine animam dictam esse verbo graeco ψυκω refrigero , & di istum esse per animam nos vivere , graece , a ferveo . De Zenone cum suis Stoicis habemus a Tullio , quod si r) saluebat ignem es naturam , qua quidquid g Meret , ct mentem atque sensus . Quod confirmatur ex illis odio
89쪽
po I DEAE NON SUNT partibus, quas apud Plutarchum cr) , & Theodorumn a Stoi
ei assignabant animae, qiu eam tamquam arborem considerabant, cujus radix & truncus sit in corde , rami vero quinque sensus mugo cogniti, & praeterea vox & semen . In qua hypothesi , qua ratione cliversas cognitionum species explicarent, docebit Petrus Valentia in Disertatione de iudicio rerum 3), quae habetur in fine tomi tertii operum Ciceronis per Olivetum editorum , cum aliis quos citat. S. etiam Augustinus testis est de materialismo Z nonis : Nam inquit, ) Zeno princeps Stoicorum sua quasam is mundo , ct maxima de Anima sententia delectabatur , dicens eam esse momtolem , nec quicquam praeter bunc sensibilem muπdum, nihilque in eo gi nisi corpore : Nam θ Deum ipsum ignem putabat. Quod etsi vi. centur consonare cum iis, quae ex Tullio nuper audivimus, reain Pse tamen minus consonat a Nam quoniam alibi Tullius dicit Zenonem docuisse ignem esse id , ex quo sunt animae, quin in tu sincludat Deum, cum paulo post dicat, Zenonem & Stoicos docere divina mente atque natura mundum universum , atque ejus maximas partes adminis ri, conficitur Deum per Zenonem esse aliud , quid ab igne . Proinde ignem dicit gignere animas per modum causae materialis vel formalis , non vero efficientis. De Dicaearcho ait Plutarchus, quod animam dixit esse c6 harmoniam quatuor elementorum , idque confirmat, quod de eodem testatur Tullius illum affirmasse , nihil esse omnino animum, scilicet sumptum pro re aliqua diversa a temperatione corporis , &ab illo separabili, est Me esse nomen totum inane, frustraqu: animalia, ct arimantes appellari: uequo in homine inesse animum, nec in bestia. Eamdem Dicaearchi opinionem Aristoxeno tribuit Laestantius 8), qui eam exponit, & cum iracundia impugnat. De Anaxagoraeis testis est idem Plutarchus, quod animum corpus esse cens runt, idque aerea natura, quod ipsa elimologia animae ab ανεριος ,
90쪽
MODI MATERIAE. Iidest aura aut ventus, quae tamen non placet Isidoro i , videtur significare . His addantur , qui non uni aut alteri ex quatuor vulgaribus elementis naturam animae alligarunt, sed illam erumpere quin dammodo volunt ex quinta eslentia, ut aiunt, omnium elementorum . Addatur Tullius ipse, cujus sunt haec, a animus non inane nescio quid est, sed in quodam genere corporis . Addantur Sadducaei seista Iudaeorum, de quibus scriptum est s) Sadducaei dicunt non e se resurrectionem, neque Angelum , neque Spiritum. Addamr tandem turba illa philosophorum , qui removentes id, quod potest esse ex praecipuis fundamentis spiritualitatis animae . nimirum immortalitatem , de qua jam olim utraque in parte, ut ait Tullius multa dicebantur, statuerunt cuni Avverroe illam esse mortalem, ex quo Averroistae communiter audiunt, qui sine dubio tot fu runt Per plures aetates , ut tandem Lateranense Concilium sub Leone I. opus habuerit ,finire immortalitatem animae :& exhortari philo phos, ut omni studio conarentur oppositas rationes
sequentiam : primo quia postquam intercessit Divina revelatio docens nos de spiritualitate animae rationalis, ut alibi s) demon avi , certissime absurda est omnis opinio , quae in contraria haeresi fundatur: secundo quia semel quod cognitiones nequeant 'ex supra dictis consistere in motu particularum , quae corpus com ponaΠe , jam necessario sequitur animam, cujus sunt cogniti nes , esse substantiam omnino distinistam, & diversam a corpore , quicquid in contrarium senserint hi vel illi philosophi , sive multi, sive pauci sint. II. nego antecedens , quod non suadent, qui nominam tur Philosophi, quia illorum plerique non possunt per ea, quae prolata sunt , evinci de Materialismo . In paucis solum insedit
hic error. Communiter veteres ita admiserunt animas nostras es-iς compositas ex principiis materialibus , ut non excluderent ab , ejus Q Isid. Orig. lib. I i. cap. r. Tuli. Acad. 4. n. Ia4.col. 9. Tuli. de Fini. lib. . num. i . s) Diisert. de Mundo. num.167.