장음표시 사용
71쪽
S2 I DEAE SUNT cum Barbieri, quoniam haec Boursierit commenta reserens laudat;& a inplectitur , etsi simul etiam repudiet. Hanc ipsius contradietionem, utpote quae est hujus Auctoris propria quaedam impu. gnatio , iuvat exponere . Imprimis summa do, strinae Boursierit, quam Barbierius commendat, haec est, IJ nullos dari modos, qui proprii sint spiritus, non jam increati, in quem revera non cadunt , quia hi repugnant Deo enti simplicistimo , sed ne creati quidem . Ratio ipsius est, quia Spiritus est substantia simplex: ergo non constat diversis partibus, quae per diversam sui dispositionem eam reddant subjectum diversarum modificationum . At objicias illi animam rationalem habere unam modo cognitionem, modo aliam , hanc modo volitionem , modo illam , asseetionem riunc jucundam , tu deinde molestam , negat ille hoezesse modos animae, sed statuit esse diversos gradus entis, qui praediti sunt realitate , sive entitate sibi propria. Ex quo inseri Deum istorum
auctorem unicum esse, qui utpote conservator animae, quod idem per ipsum est, ac continuus ejusdem creator , in uno instanti creat animam cum hoc gradu entis determinati, ut tali cognitione, aut volitione, in alio vero creat illam cum alio gradu entis . Ut
autem planum sit hujus doctrinae patronum se declarare Barbierium , audiantur haec ipsius verba, ca) Nulla substantia potui πη- quam assici modificationibus. Mossi nomen alienum est a sus antiis, e rumque respectu nihilsignifica/. Quod vero ipse idem eamdem doctrinam simul repudiet, haee suadent. Profitetur ipse, sic intellectiones o volitiones esse perfectiones antina ipsi accidentales se exercirium potentia ipsius activa , ct operationes anima simul, ct concursus Diυini: At aetiones animae pro variis circumstantiis variae , per sectio accidentalis, exercitium potentiae activae modo hoc, modo
illud , idem sunt, ae modificationes animae. Quid quod ipse idem
alibi iterum iterumque de his loquens eas vocat 1modalitates,& fatetur s) non esse uesam dumtaxat seriem modulitatum spiri lium, O pesse concipi possibiles infinitas modulitates eum liberas, tum necessἔ-rias Diravalisaiis : Concludo igitur Auctorem hunc sibi contra
72쪽
o. Quinto erunt, qui inter adversarios numerabant etiani pthres Cartesianos, & ipsum Cartesium, quod suadere poterun-
tum ex admissa ab ipsis q. 18. distinctione ideas inter & pereet
ptiones, tum ex pervulgata eorumdem opinione' de ideis nobiuinnatis, quas mens percipit, quoties ad eas advertendas excitetur , vel ab earum perceptione non retrahatur. Quid enim aliud esse possunt hae ideae lioc modo distinetae a pereeptionibus, nisi toti- . dementia praedicta sua entitate, quae ab anima nostra disiuncta . non sunt. Urgebunt & concludent hanc aecusationem contra Car- 'tesium determinate ex illis ejusdem verbis, Ego passim ubiquiosenis , me nomen ideae fumere pro omni eo, quod immediato a mntσpercipitur: Et iterum a) Tu nomen id . ad ilias imisuenes is phant Aa ipsas refringis: το vero ad omne id, quod cogitatur , Ut ndo . Et alibi c3 qui regat, quid per vocem i via intelligam, summatim ' respondet poteris , me per vocem idea intelligere quicquid in cogitari Ο nos verssri potes. At equidem dicam certum esse Cartesiam expresse assirmasse ideas nostras esse modos animae nostrae : qaod au tem idem id neget, hoc esse quamdam consequentiam deductam 'ex Iuis illis opinionibus, & objeetis locis , quae vel eladi poterit aliqua opportuna interpretatione , vel accusari de modo importuno loquendi, vel de incohaerentia cum his, quae apud ipsum sic lego, sc Mallam aliam disserentiam saluo infer animam, ct qui id os, Pam ister frusum cer a , ct disersas Auras, quarum frust m
illud capax es. Sed quid clarius his, quae alibi dicit, s) A id,
quoι obicis do idea Dei sotariatam, notare oportet non agi do essentia otis , secundum quam ipsa est tantum modus quidam is mente humώηa Ut 'i, qui modus homine non est persectior . - Cum interea tam multi fuerint, qui cognitiones nostras sta tuerunt esse modificationes materiae, vel habere entitatem sibi Propriam , adeoque collocarunt in genere substantiae vel quasi su santiae, ideo propqsitio assirmans eas esse modificationes mentis, I Cart. in Μedἰt. Responc ad c λ Id. par. r. epist. I I s. ad Ie- -
73쪽
non stamitur otiose , quemadmodum non semel Lockius i) diacit a qui caeteroquin has oppositas opiniones non ignorabat .
Argumenta pro singulis proposuionis partibus. 'I. I. A Rguitur pro prima parte, quod ideae sint mo li. Ideae Lx nostrae fiunt ab ipsamet nostra anima, ut alibi coimtra singulos praedictos adversarios demonstravi ab : Atqui nee an Lma nostra, nec alia quaevis creatura aliud producere potest quam modificationes , ut alibi cs) pariter ostendi: ergo ideae nostrae sunt modificationes. 72. II. Arguitur pro secunda parte, quod ideae sint modi animae. Modus alicui rei est id, quod assicit ipsam rem ita, ut non possit existere sine illa re, etsi non sit ipsa res : Sed ideae nostrae se ni quid assiciens ipsam animam, quod nequit existere sine auiis via , etsi non sit ipsa anima : ergo ideae nostrae sunt modi animi. Minor declaratur . Imprimis ideae nostrae assiciunt ipsam animam; non enim hae intelliguntur sine anima cognoscente: praeterea ideae non possunt existere sine anima; Nam hae non sunt oblecta externa& separata ab anima , aut quid hisce objectis adhaerens; postquam enim quis sibi efformavit idea in alicujus corporis, haec perseverat esse, donec perseveret esse anima cognoscens tale corpus, etiamsi hoe destructum amplius non existat: & tunc solum ea idea defi- - .cit, quando anima transit ab illa idea ia aliam. Tandem ideas non esse ipsam 'animam apertum est , quia habemus semper anumam , sed non semper tales ideas . 9 . Posset utraque pars confirmari authoritate aliorum philos phorum: sed exceptis illis, quos diximus nobis adversari, om
. nium vox est illa Condillaci Bussierit, s) Id a nihil aliud
sunt, quam modificationes anima . Vel ut significantius dicit Leibnullus, 6 Habemus nos ideas , non quasi leunculai quasdam , sed Uyctiones s
74쪽
ctionea , Me modificationes mentis no Pa . est rerum actu a uobis nou ω- gestarum idea sunt in mente nestra , ut es Rura Herculis in marmore .
3. III. Arguitur pro tertia parte, quod multae ideae possint inesse eidem animae. Multis opus est ideis, ut quis norit statim distinguere per nomina diversa res diversissimas , quotquot sibi proponantur: norit varios modos significandi aliis conceptus suos vel per ligatam vel per solutam numeris orationem, quae abundet sonantibus verbis, uber ibusque sententiis: norit quae saliena praecipua sunt ita pliysica caelesti & terrestri , & tot tantisque hujus scientiae tum partiburi tam elementis comprehensis sub calculariis.& geometricis disciplinis e norit multa etiam de omni philosophia, tum illius , per quam de omnibus superis inseris primis mediis ultimis disseritur: tum illius per quam ius hominum situm in generis humani societate cognoscitur : tum illius, quae singulos proprie respicit, ad modestiam magnitudinemque animi erudit: norit tandem aliqua saltem de tot artibus, ope quarum fruges, Vestitum, tectum, praesidium , commodum , cultum Omnem vitae tabemus. Atqui multi ex iis, qui liberaliter educati sunt, haec norunt; ergo horum animis insunt multae ad haec omnia necessariae ideae. 7 . IV. Arguisur pro quarta parte, quod ideae etiam oppositae possint eodem tempore inelle animae. Ideae de genere sensia tionum inter se oppositae , sunt perceptio albi & nigri , laevis &α Aperi, acuti & gravis , ' calidi & frigidi r Sed uno eodemque tempore possimi hae omnes sensationes ineste in 'anima , Nam eodem tempore possum videre parietem album in una sui parte , & in alia nigrum : audire unius tantoris acutam vocem, & gravem ab terius, tangere limam altera manu in parte aspera altera in laevi:& assici calore in uno corporis latere obverso prunis, & fiigore in altero, . quod ventus percutit: ergo possunt uno eodemque tempore inesse eidem animaejdeae oppotiae. Praetere' ideae de genere intelleistionis inter se oppositae, sunt quae pertinent ad virtutes, &Opposita vitia r sed uno eodemque tempore possunt hujusmodi ideae inesse animae . Quis de hoe dubitet λ Cum sertasse quisque non raro expertus sit diuturnax cognitiones, quae se ad adlus oppositos allicerent & urgerent, ut quando laesus ab aliquo perseveravit diu in cognitione legis Divinae vetantis ultionem iniuriarum,
75쪽
' . I D E M S U N T& simul in eo nitione legis mundi impellentis ad vindictam , ex
quibus luctam Iecum ipse exercuit, ita ut nec ulcisceretur, & ne plane quidem ignosceret: ergo. 's. V. Arguitur pro quinta parte, quod modus , quo totideae insint a:i :nae , sit supra nostrum captum. Nemo de hoc modo te se intima cujusque conscientia habet ullam ideam , & ne ha- bere quidem poste concludi potest cum Lockio ι ex eo, quod eum non possit dici unam ideam esse in una animae parte, & alteram in altera a nain anima est substantia immaterialis simplex in divisibilis, jam nihil habemus, quo hujus ideam modi naturaliter assequamur. Ante Lochium vidit Tullius hanc rationem , qui ait, ab Utrum capacitatem aliquam in anim9 ptatamus esse , qao tam- . quam iv aliquod vas, ea qua meminimus, infanda tar Absurdum id quidσm . Qi enim fundar, aut qua talis animi A ra intelligi potes A R T 1 QC U I. υ s III. Argumenta eo utra opinionem , qua ideas dicit esse .
C, I. T Μpugnatur, quia ex dictis ideae sunt modificationes ania. mae: ergo lion sunt modificationes materiae. II. Quia in conceptu ideae seu cognitionis non solum nihil invenitur ejus, quod pertinet ad conceptum materiae seu corporis, sed potest etiam negari de cognitione, illam esse trinae dimensam . liabere partes realiter inter se distinctas, esse hujus vel illius figurae, esse divisibilem, & quicquid demum proprium esse corporis cognoscimus, quin tamen adhuc cessemus intelligere cogniti nem . Hanc rationem promovent A. D. auctor tractatus Gallice
scripti de Anima brutorum a , Malebranchias c, & Υvon s). Ad eamdem pertinet, quod dicebat Leibnitius, 6J Si gamur
dari mactivam, qua per fructuram cogitet, scutiat, percipiat, non ob-
76쪽
sat quo minus ea coUirui concipiatur , ut in eam aditus nobis eone
datur tamquam in molendinum . De suppqsito intus nil deprehen ur, nisi partesse mutuo impellenter , Nec unquam aliud q*icquam , per quod perceptio explicari queat. Hoc itaque in subsantia simplici, non in
7. III. Quia cum proprium modi sit, illum non posse percupi sine idea subjecti convenientis, cognitio non solum percipi
tur reipsa sine ulla idea materiae, immo supponendo etiam nullam esse materiam , sed praeterea, ut observat Auctor articuli 4 a. in Commentariis Trevolitanis anni I74 , ne concipi quidem cognitio potest cum modis materiae , quin intime cognoscamus fieri conjunctionem idearum , quae invicem conjungi nequeant, ut si dicamus dari cognitionem calidam , conscientiam rubram , sensationem cubicam , memoriam sesquipedalem , praevisionem parabolicam , & similia . Iv. Quia cum dicitur ideas esse modificationes materiae, 'el sermo est de omni materia, & hoc diei nequit, quin stulte tribu tur cognitio etiam luto & seopulis : vel sermo est de materia, quae corpus hominis constituit a sed si id universim dicatur est contra evidentiam ς Nam multae in nobis partes sunt, ut capilli nngues
humores, in quibus ne sensus quidem deprehenditur. Praeterea Videmus eos , qui mole corporis praegravantur , minus acutos Plerunque minus aptos ad sublimiores cogitationes . Si autem dicatur de sola capitis materia, quoniam multis argumentis evincitur, nos non se otire nec cognoscere pedibus aut manibus aut visceribus, sed capite, limitari ipsa capitis materia necessario debet ad aliquam ejusdem partem, siquidem constat posse maiorem ipsius partem corrumpi, quin tamen cesset continua idearum productio . Haec autem materiae pars quaenam est, aut dici potest esse Θ Numquid extremitas nervorum , qui in cerebrum desinunt Numquid ipsemet substantia cerebri, a qua incipiunt nervorum propagines 8 At si ipsis nervis per totum corpus diffusis, & aliis Partibus materiae , quae magis admirabilem organigationem prae seserunt in toto corpore non competit sustinere huiusmodi modificationes , quae sint ideae, temere dicitur competere nervorum terminis, aut cuidam solum ignotae particulae cerebri . Sin tandem dicatur de tenuissima& maxime mobili materia nostri cor-Η poris,
77쪽
. poris, quae vulgo audit spirittis animales, temere omnino hula tribuitur, quoci negatur materiae minus tenui quae propter or- galligationem, in quam conformata est, alteri praestat, ut omitatam per novam temeritatem loquendi huic tribui, quod solum in capite sit capax recipiendi tales modificationes, quae sint ideae, &in nulla alia parte corporis , per quod continuo agitatur. 8. V. Quia si ideae essent modificationes materiae nostri coraporis , illae fatentibus adversariis q. 6 3.) consisterent in certo ejus. dem motu . Atqui non potest dici, quod ideae consistant in mo a tu. I. Qaia hae assiciunt seu mutant intrinsece subjectum cognoscens e motus autem non importat ullam ipsi materiae intrinsecam affectionem, sed solum facit, ut ea , quae confiat unum corpus habeat diversam continuo praesentiam localem , vel relationem ad alia corpora . II. Quia motus materiae est quid essentialiter divisibile in plures partes; Nam est transitus materiae de loco ad locum per spatium intermedium: at idea est quid indivisibile, nee dicit genetice sumpta ullam intrinsece relationem ad tempus; neque enim sicuti ad notionem motus, ita etiam ad notionem ideae pertinet tempus . Hanc rationem promovet Michael Angelus Marinin sua Republica Incredulorum i) , quam Anonymus, qui e Gallica Italicam secit, & in varias partes opportune distinxit, est Nucolaus Arrighetti Soc. Iesia , quin tamen ejusdem completam editionem viderit, quippe dum essis Rector Collegii Senensis propter navatam operam aegris contagiosis in publico Nosocomio an. I 5 extinctus fuit. III. Quia si Adversarii dicunt ideas consistere in eo motu , qui sit ex mutua collisione corporum seu corpusculorum , iam fatentur ideas non consistere in motu quicunque sit unius dumtaxat corporis: ergo neque consistunt in ullo omnino materiae motu a Nam cum sermo sit de una idea a necesse est dicant illam eonsistere in uno dumtaxat ex pluribus motibus, qui ex conflicta singulis corporibus proprii sunt, quin possint ullam rationem habere , cur uni potius quam alteri hanc conserant dignitatem .
IV. Quia ut arguunt Bumerius a), & Iacobus Riecatus 3 , si
ideae nostrae consisterent in motu materiae nos componentis, ideae quae
78쪽
M o D Ι Α N I M AE. - ssquae non differrent inter se nisi tempore . cujusmodi sunt omnes recordationes , & certa conscientia de identitate hujus vel illius
rei nunc cognitae cum illa, quam olim cognovimus, dicendae erunt consistere in eadem materia, & eodem modo mota nunc, ac olim rsed materia nos componens non est eadem pro quibusvis temporibus a se invicem paullum dissitis; Nam continuo mutatur veteri dissipata, & nova concrescente , ut constat ex perpetua cibi, dc potus indigentia : .Neque eodem modo proinde movetur aut in
veri potest a Nam necessario diversos motus habet in juvene ac in sene, in sano ac in infirmo , quandoquidem in hac ipsa diversutate consistit magna ex palle status iuventutis & senii, bonae & in lae valetudinis. V. Quia ut arguit Yvon 1), si ideae nostrae con-ssterent in motu materiae , etiam communicatio idearum consisteret in simili motu excitato in aliis vel per scripturam, ves per
nutum , vel per voces; his enim modis fit communicatio idearum. .
Atqui nihil horum potest excitare similem motum in aliis: Non
scriptura, quia haec plerunque ne movetur quidem : non nutus,
quia si hi fiant ab aliqua distantia , commovent aerem solum intra
parvam sphaeram . Siquis recurrat ad reflexionem lucis, quae est aliquis materiae motus, haec non potest dici. apta ad communicandum motum, qui sit idea a Nam possent ex conventionei fieri tales nutu , per quos unus solum e multis quid intelligat. Demum non voces, propter eamdem modo dictam rationem : ergo ideae nostrae non consistunt in motu mare riae. VI. Tandem quia, si ideae nostrae essent motus materiae nos componentis, cum conscii γsmus habere nos eodem tempore ideas oppositas, ut unius odie.cti, quod movetur, & alterius quod quiescit, illius quod est lu-- eidum , & ardens, & hujus quod est tenebrosum, & frigidum ,
dicendu messet materiam , quae nos componit, sive unum idemque corpus habere eodem tempore motum in partes diversas, di etiam oppositas. Ita cum Archimedes habebat ideam suae sph Marmillaris, quae importat complexum idearum de diversis comporibus caelestibus, diversis circulis , distantiis, motibus dicendum est ipsius caput commotum suisse diversis eodem tempore motibus. Et similiter eum quis perciliit in Chiliogono esse omnes angulos aequales angulis rectis Iss6 , quod est exemplum G
79쪽
6o I D E AE S U N Tiniensis i) , dicendum est quater mille, & amplius motiones
diversas in eadem cerebri parte eodem tempore' fieri, quot nimirum anguli, & latera pertinent ad Chiliogoni notionem. Quae involvunt eam repugnantiam , quae habetur in propositione, quae a1firmat eamdem materiam moveri, & non moveri in certam parintem . Quare iure Clarkius dicit, a tam clarum es perceptioram non ego meram passivam receptionem impulsus, quam es triangulum non esse sonum , aut θhaeram non esse colorom. De hoc argumento via
quia sensationes, quae sunt cognitiones persectionis omnium munimae & infimae, non possunt esse modi corporis et ergo multo minus intellectiones , & quae sunt altioris ordinis cognitiones . Probatur antecedens . Sensationes particulares Visus , auditus, &aliorum sensuum non possunt esse modificationes organi 'nsorii singulis proprii ; Nam per haec organa feri intelligimus impressiones quasdam in illis & cerebro, quae vocentur si placet imago obieeti, etiamsi hoc nomen non conveniat nisi illis, quae fiant per visam, non vero per alios sensus, Quis enim sonum aut odorem dicat esse alicuius obiecti imaginem Z At quicquid de hoc sit, nisi aliquid adsit in nobis, quod has imagines percipiat, res sistit
in mera passione, cum tamen intima conscientia certi simus sensationes non esse meram passionem . Rursus si a singulis sensibus fierent sensationes, quae ab illis nomen ad aliquod tui discrimen accipiunt, non perciperemus sensationes Omnes, sicut facimus,
eas inter se comparando, & de illarum inter se ratione iudicando: nec de una dumtaxat alicuius objecti sensibilis imagine haberemus tot distinistas, & diversas cognitiones , quibus pro libito iulam dividimus , ut cum de obiecto oculis circulo conspicimus peripheriam dumtaxat, vel radium, vel diametrum, vel aream ,& horum multas ammoues affirmamus. Et ne diei quidem po-
80쪽
test sensationes esse modificationes omnibus simul organis sensoriis proprias, aut toti corpori . Nam singulae sensationes, ut constat continua exscrientia dependent a particularibus modificationibus cujusque partis corporis , quae ad illas trabendas sunt desti natae; ore enim solum gustamus, silis naribus olfacimus, & sie de aliis. Modificationes autem singularum partium corporis sunt mutuo incommunicabiles , utpote attributa individualia. Sie si simul imponantur in vase globas, cubus, flos, granum, insectum, & vel invicem quiescant, vel inter se agitentur, nunquam invenimus communicatas proprietates unius rei alteri: e
go sensationes nequeunt esse modificationes corporis. Sublatis a classe modorum materiae sensationibus nihiI proficit ign0tus auctor articulii de Eυidentia in Gallica Encyclopaedia consulatus a Chau-meixio s i) , qui iudicia nostra ad ipsas sensationes pertinere dixit multa congerens verba sine sensu, vel apertos errores, ut
illud videatur aliquo modo proballe. 8o. VII. Cum Antonio Genuensi a) , quia cognitio cognitionis , judicii, & ratiocinii, quae aliter dicitur conscientia, nequit esse modificatio corporis: ergo nulla idea potest esse hujusmodi modificatio. Probatur quia conscientia, si est modificatio corporis neque potest esse eadem modificatio , ac illa, in qua si plex cognitio , iudicium , & ratiocinium dicuntur consistere, quandoquidem haec & huius conscientia sunt res omnino divem fae: neque potest esse diversa modificatio; Nam imprimis semel quod sit diversa modificatio, iam quando ea sit alteri similis, constituet novam cognitionem , seu novum iudicium aut ratiocinium Circa idem obiecitum , non vero cognitionem cognitionis seu conscientiam : quando vero dissimilis sit, iam multo minus explicari Potest, qoomodo ea sit conscientia , seu cognitio cognitionis olim habitae. Deinde diversa ha e modificatio corporis, quae est conscientia , neque dici potest fieri diverso tempore ab eo , quo fit ea modificatio , in qua consimi cognitio iudicium & ratiocinium , quia haec & conscientia pertam eoexistunt. Neque potest dici fieri
eodem tempore in eadem parte corporis utramque modificationem, quia eadem pars corporis nequit eodem tempore habere duas di verses Chau. Preiug. to. 7. div. 3. 2 Gen. Elem. Metaph. pM-2.