장음표시 사용
111쪽
priuates, quas suscipere potes extenso : & laaec est est ratio , quare quali a posteriori suadere vult animam nostram non cognoscere se ipsam per ideas, quia si hac via se cognosceret , conscia esset de suis omnibus proprietatibus, & modificationibus, quibus capax est , qua cognitione carere se ex certa experientia intelligit. Atqui certum est nulla corpora cognosci ab ullo homine perfecte, quod nemo qui physicam delibavit, negat a Non solum enim eorum intimam naturam ignoramus , sed ipsam etiam in multis externam figuram , porositatem, texturam , aliasque quasi in medium positas proprietates nescimus: & dum ipse cum Cartesio dicit , se clare videre in Deo naturam corporis esse solam extensi nem , eidem opponuntur plerumque alii Philosophi, qui hoc negantullo rationabili modo dici posse , & alii aliam corporis notionem proponunt, ut possit quasi manu contrectare falsitatem suae opinionis; neque enim si in Deo eorpora videremus, esset haec diversitas opinionum . Rursus perfectane erit cognitio ipsiusmet realis corporis, quod cum in se sit rectum, & bene consorm tum, apparet medio aliquo speculo distortum , atque monstrosum, aut cum sit in re unum, apparet per polyedrum multipIex, ita ut nescias , quo in loco sit illud, quod realiter existit Θ Tandem quanam cohaerentia assirmat hoc loco persectam esse cognitionem , quam habemus de corporibus 8 Cum alibi non admittat nisi eo lasam in nobis cognitionem de ipsa existentia corporum , dicens I) extensionis σω evadit Ire vilis, nisi ex eo , quod subsantia in-
Diligibilis rationis agat in arimam, illique imprimat Ialem mossificati ἄem , aut sensationem, per quam illi revelast, ut ita icam , sed modo confasb exsentiam talis corporis: ergo certum est non cognosci a nobis corpora in ideis Dei. Hoc argumento usus est etiam LO-chius a) fultus declarans plures absurditates, quas congessit Male branchius in iis, quae in hac re ibidem dicit.
II a. III. Iuxta Malebranchium ideo percipimus extensi nem corporum, quia illam videmus in extensione intelligibili, quae est in idea Dei. Habemus, inquit, cognitionem determinatae
112쪽
applicatis ues extensonis id alis immaterialis intelligibilis ad nos in ania mam , vel per attentionem nuba anima ad illam a Sed dici nequit cognosci hoc modo extensionem corporum; Nam exrensio corporum
vel dicitur esse in idea Dei sermaliter , & hoc repugnat rationi &religioni, cum utraque suadeat Deum , a quo suae ideae non distinguuntur, esse ens simplicissimum , nec figuratum , nec divisis bile , quae sunt proprietates extensionis corporum : vel dicitur esi se in ideis Dei eminenter, jamque est inexplicabile, quomodo videndo extensionem eminenter talem, percipiamus extensionem se malem & determinatam. Quemadmodum enim si illi, qui velit habere essigiem Caesaris, offerretur massa colorum aut marin ris , eique diceretur in hac massa illam se posse intueri, responderet sibi illudi, qui cum numquam antea Caesarem cognoverit, etiamsi sexcentis modis eam disponeret, numquam fortasse linsias serinam exprimeret, aut si casu in illam incideret, nescius alhuc esset, emgiem optatam se intueri: Ita nisi prius anima perceperit determinatas singulorum corporum extensiones , non pote rit in extensione illa eminenti easdem cognoscere . Quod si velit, ut dicatur ita esse in Deo eminenter extensionem , ut haec simul Varietur pro varietat=corporum, iam sequitur admitti in Deo vari tatem: Quem errorem notavit jam Loc ius 1) inferri posse ex aliis huius Auictoris loquendi modis. Simile argumentum renovari potest circa cognitionem , quam habemus de motu corpQ-rum, & quaeri an motus quoque dicatur esse in Deo. Quando ut par est negetur, jam habet locum illud S. Thomae contra Plat nem , quod motum saltem corporum non cognoscamus per suas illas ideas immobiles, nisi serie a) excludatur a scientiis cognitio motus. Quare concludam verbis Arnaldi, quibus non semel a)invehitur in hanc opinionem, Nos videre corpora in extrusione intelligibili is ita, qua es in Deo, es maxima omnium chim rarum. . Urgetur cum Lockio s argumentum sic . Si dici posset nos videre extensionem corporum in idea Dei, dici etiam pollet nos gusta-
113쪽
gustare dulcedinem mellis in Deo, olfacere rosam in Deo , se lare calorem ignis, & algorem nivis in Deo : Seci hoc secuncium stulte cicitur et ergo etiam primum . Major probatur , quia Gum dicitur nos videre in Heis Dei, seu in Deo extensionem corporum, vel serino est de visione in sensu proprio , quatenus signi licat Particularem sensationem, jamque non est potior ratio , cur aliae pariter sensationes non dicantur haberi in Deo: vel serino est de vitione in sensu metaphorico , quatenus ea significat quamdam c gnitionem , quae dicit relationem ad organum corporis particulare , iamque si non repugnat dici, habere nos cognitionem certam in Deo cognito de extensione corporum , ne repugnat quidem dici
habere nos similem cognitionem in Deo cognito de dulcedine mellis, & aliis hujusmodi. Minor praeterquam quod praesesertquamdam evidentiam , . eadem conceditur ab ipso Malebranchio, quandoquidem sensationes per ipsum i) iunt intus in mente πο-
Iira : Et ab Deus sensibilia novit quidem , sed ea non sentit .ai 3. Iv. Cum eodem Lochio 3P . Ideo anima nostra e gnoscit corpora in ideis Dei , & non in se ipsis, quia non est imtime unita corporibus, Certe, sic Malebranchius , res mare riales menti Myra non possunt uniri ea ra ione , qua ad eas percipiendas necessaria es: ergo anima cognoscit saltem in se ipso corpus, cui intime unita est , quam tamen cognitionem eidem negat: vel e
plicare ipse debet, quaenam sit ditarentia inter unionem corporis cum anima , quae est de essentia hominis, & unionem , quae r quiritur ad habendam cognitionem eorporis uniti cum anima, quod tamen nullibi facit. Dicit quidem non posse animam uniri rebus materialibus modo apto ad acquirendam illarum cognitionem , quia cs eum ba extense sint , mens vero non sit extensa , nulla datur inter eas proportio . Sed nihil importunius hae explicatione, quae siquid valet, inseri primo animam rationalem non esse unitam corpori: secundo ne Deum quidem cognoscere corpora in seipsis, quia ipse etiam est mens carens extensione: tertio multo minus
114쪽
cognosci corpora in ideis Dei . nam multo minor promrtio eliinter ens creatum & Deum , ac sit inter unam& aliam crea
Ii . V. Cum Arnaldo 1 . Deus vult, ut anima unita corpori posito in medio multorum corporum cognoscat haec corpora , quia haec cognitio illam ducit ad cognitionem , obsequium,& laudem Creatoris, & conservationem hominis: ergo vult m do omnium simplicissimo. Haec consequentia cum habeat vim per se , quia tribuendum est Deo , quicquid magis consonat cum infinita ipsius Sapientia et tum maxime contra Malebranchium , qui frequentissime repetit Deum sequi in suis operibus leges omnium simplicissimas: & supra hoc principium quasi unicum es set, commentus est quaedam systemata circa Divinam Providentiam in ordine naturae , & gratiae cum muItis certis principiis repugnantia, ut alibi dixi a) . Atqui Deum velle, ut anima unita corpori in medio multorum corporum haec cognoscat mediis ideis, non est modus simplicior illo, quo velit, ut cognoscat immediate in se ipsis corpora per facultatem datam animae sic cognoscendi: ergo hoc secundum dicendum, non primum . Siqtii; contra id, quod in antecedenti assumitur de unione antimae cum corpore diceret, Malebranchium admisisse animam unitam
directe seli Deo , nou vero corpori Φ ios. J , imprimis dico in hoc ipso haberi insignem errorem: deinde dico vim argumenti eamdem esse , si reformata illa propositione dicamus Deum velle . ut anima praesens corpori, quod in medio aliorum corporum est, haec cognoscat: tertio dico, meminisse me de iis, quibus ipse
negavit unionem animae cum corpore , sed habere si inui ante oculos alia , quibus eam assirmavit. En aliqua ex praefatione sui op ris de Inquirenda veritate : mens, inquit, profecto corpori es unita , di illius naturalis omma . Menter potuit Deus non uniso corporibus,
quibus jam uniantur . Mens eorpori arcti me unita es. In hae ipsa praelatione sunt quidem alii sensus,. qui cum his non cohaere . Sed ex his confirmatur argumentum contra hune Authorem, qui Proinde attendi non debet utpote solens contradictionibus. N
115쪽
mo autem , opinor, commemorabit Antonium Genuensent, qui admisit enlymema hujus argumenti, non vero minorem subsumptam , contra quam Arnaluo reposuit ci) quasi vero simplieior mia fit Arnalina bae. . . Vim aremnenti frustra perquiro; Nam quoniam ille nullam suae dubitationis vel contrariae opinionis rationem aD seri , restat ut habeatur tamquam manifestum ex terminis, esse
quid simplicius obiecta cognosci a mente immediate , & directe in se ipsis, quam mediate & indireete in ideis; quemadmodum
ex terminis manifestum est, viam rectam esse breviorem via obliqua . Quod tandem Malebranchius u seat viam mediatam , cum sermo est de objecitis materialibus , esse omnium simplicillimam, quia viam immediatam impedit conditio talium objectorum, quae Propter materiam , qua constant, nequeunt esse obieetum immediatum mentis spiritualis, est non solum gratuitum , sed etiam iniuriosum Omnipotentiae & Sapientiae Dei, quassi Deus non possit directe obtinere , ut anima cognoscat obiecta materialia in seipsis,& tandem aperte falsum, ut plane demonstrat cognitio horum o, lectorum in seipsis, quam habet Divina Mens.
ARTICUL Us Iv. Argumenta contra Malebranchium, prout dicit Omnia nos videre in Deo.
II s. I. OS in hac vita omnia immediate videre in Deo, importat nos in hac vita immediate videre Deum et Sed hoc est uisum; Nam seriptum est, sa) Deum nullus hominum vidit, sed nec videre potes. Et alibi, 3 Omnes homines vident eum , μη quirique intuetur procul , scilicet omnes habent evidentiam exussentiae Dei, ut Sapientissimi, & optimi Entis, sed nemo habet in hac vita ipsius cognitionem intuitivam . Scripturam in hac re acccipi debere, prout sonat, est mens SS. Patrum , & omnium Theologorum cum S. Thoma ) . Huc facit etiam damnatio illius Beguinarum propositionis per Concilium Viennense sub Cl
116쪽
mente v , quam apud Carboneanum in appendice ad Theolologiam Antoines sic lego, siualibet intelle rualis creatura in si a naturaliter es beata, ex anima non indiget lumine gloria i am elevante ad Deum videndum , ct beate fruendum Ex Patribus juvat aliqua testimonia proferre S. Augustini, quoniam Malebranchius sibi ipsum suffragari credit , nec desunt aliqui, qui idem censent propter quasdam S. Doctoris Platonico modo enunciatas proposutiones, quae solitarie sumptae possunt Malebranchii opinioni aptati , sed comparatae eum aliis sensus apertissimi, longe aliam signuficationem habere dicendum est . Igitur S. Doetor ita libris Cona sessionum, primo quidem uolet a se olim putasse Deum esse compus lacidum & immensumi quam opinionem absurdam nec ipse habuisset, nec in aliorum mentem unquam venisset, si homines Deum in hac vita immediate in se ipso viderent. Deinde 3 inferius observat, homini in hae vita datam esse cognitionem sui solum ex parte, illam vero Dei non aliter, quam In aenigmate. Atque hanc esse illam, qua Deum homo interior cog vincit per
exterioris ministerium, animus per senqui eo poris. Idem in epistola
ad Paulinam de Videndo Deo s) prolatis etiam in medium Scripturis profitetur , quod Deum nee eorpore aliquando vidimus, Aut hanc lucem , nec mente ficut ipsam in nobis, qua id credimus, fi m , quibus
excluditur a nobis Dei cognitio intuitiva, & etiam experimentalis, sive per intimam conscientiam. Idem tandem libro ultimo consessionum capite ultimo as,erte dicit creaturas a nobis cognoscialiter , quam in Deo : ergo sellam est nos in hac vita videre omnia in Deo immediate. Duas diversas responsiones dat ipse huic argumento . Altera est se literum ac saepius negasse, a nobis videri Deum in hae vita:
At cum non minus saepe idipsum assirmaverit, nihil aliud concluditur eum Arnaldo 6 , qui attulit pro utraque contradictionis pamte ejus testimonia , quam illum sibi contradieere . Altera est salva esse sacra testimonia , quia inquit, non es proprie videre Deum , videre creaturas in Deo, quemadmodum videre oberita in speculo, non es N videro i) Anto. De damnatis propos. Id. ibid. cap. s.
117쪽
viderespeculum . Imprimis accipio secundam hanc rationem, quia illa determinat, quid sibi velit dicens, omnia nos videre in Deo, scilicet videre in eo non tamquam principio cognitionis, sed tamquam objecto cognito; Exemplum enim speculi, in quo videntur imagines, est illud, quo S.Thomas ab declarat, quid sit quidpiam cognoscere in aliquo, non tamquam cognitionis principio, sed tamquam obieeto cognito, quoniam horum alterutrum signia
ficare potest aliquid cognoscere in alio. Atque hinc dico secundo cum Arnaldo a male & contra evidentiam negari ab ipso, quod qui videt objectum in speculo , non videat di speculum. .are
non salvantur sacra eloquia dicendo, omnia in Deo tamquam in speculo videri, quia in hae hypothesi necesse omnino esset, Deum ipsum videremus.116. I l. Cum Lockio 3 . Certum est nos cognostere Deum,& Divina attributa per creaturas a Nam scriptum est, O InmoLbilia ipsius per ea , quae facta sunt , conspiciuutur: Nee Λugustinus ex nuper dictis agnoscit aliam cognitionem datam nobis in hac vuta , nisi quam habet animus per sensus corporis: ergo falsum est nos cognoscere creaturas per ipsum Deum sive in Deo r Igitur Mal branchius dicens . s Mibilisiamus nεβ por coguitionem naturalem , qaam is Deo habemus, contradicit Sacrae Scripturae & S. Augastino. 117. III. Si perceptiones nostrae sunt perceptiones Dei ipsius a nobis v isi per mentem immediate ipsi unitam , iam sequitur nos posse dubitare , an omne qaod existit, sit Deus, vel an aliquid praeter Deum & nos existat. Viderunt has consequentias etiam Lo
ckius 6θ, & Genuensis : Atqui hoc dicere est profiteri vel
Pantheismum, vel Egoismum : ergo cognitiones nostrae non sunt perceptiones Dei ipsius a nobis visi. Malebranchius volens nolens
maius pondus addit huic argumento , quo illi objicitur incidere ipsum in haec deliramenta, quae fuerunt Spinota, qui nominans mentem adhibuit hanc correctionem, 8 seu potius Deum, quoις-
118쪽
Qus muris essentiam eonfimis; Nam ipse pariter visus est dicere mentem nostram esse quasi partem Dei ; ait enim I) rationem, quam omvis homo participat juxta is Disam illam, homo es animal ratimnis particeps , sise Verbum Divinum, rationis i mr Dei, qua illuminat , o nutrit omnes Diritur 'r subsantiam intelligibilem υeritatis, quam includit. Similem loquendi modum adhibuerat jam olim in illustratione, quam de natura idearum adjecit suae Inquisitioni Veritatis, ubi addit solum incohaerentiam quamdam, quia prumo rationem nostram distinguit a Divina , dicendo nostram uniri cum Divina , a disserentia , inquit, essentialis hominis consistuin unione necessaria, quam habet cum ratione universali: Deinde vero non multo infra unam ab altera non distinguit; sic enim habet, - 3H Si rationem, rejur omner homines Dis participes , universalem, in nitam , immutabilem, o necesseriam se verum sit, inis illam ab ipsa Dei ratione non dissume consar. videri etiam possunt, quae in hunc
ipsum Malebranchii locum, observat Lochius ), nihil in eo
reperiens, quod reprehendi non debeat.118. IV. Absurdum est dicere, Deum non distingui ab obiectis, quae cognoscimus, maxime universalibus, quae non solum dicit videri ab anima in Deo, quia Deus est omnia, sed ut absurditatem cumulet, videri in Deo sine ideis. Primum esse absurdum suadetur , tum quia Dhus confunditur cum objectis univers libus, quae nihil aliud esse, nisi actus mentis cogitantis, passim demonstratum invenitur a vuIgaribus etiam Philolophis, qui post Platonem extiterunt: tum quia obiecta universalia sunt etiam in persectiones, sunt dubium & probabile, sunt vitia & peccata, quae ut etiam notavit Iacobus Riceati iuxta Malebranchii d minam nos videre in Deo dicendum esset i, et summam blasph miam a Nam ipsa notio Dei significat summam persectionem , &intelligentiam, & sanctitatem . Secundum autem esse absurdam suadetur, quia introducitur quaedam' distinctio inter Deum , &ejus ideas , quod nefas est, dum universalia ditantur videri in
ca Id. ibid. q. Sed si . pag. 72.
119쪽
Deo, & non in suis ideo a particularia vero videri in ideis Dei.& non in Deo. V. Cum eodem Riccato I) . Si videremus in Deo objecta , ad quae cognoscenda serio, & cum sollicitudine vim omnem animi intendimus, non erraremus tam saepe, & tam pueriliter, vera credentes, quae deinde fusa deprehendimus: ergo noa videmus
in Deo objecta . , i i IARTICULUS V.
Obootioliri pro di linctione idearum a perceptionibus. I is. I. Bjicit Malebranchias a . Ideae entis eujuscumque habent omnes aliquam realitatem a. . Nam de illis assignantur diversa attributar illae mentem illustrant dc pascunt,& agnoscuntur differre inter se: . Atqui non habent realitatem a nobis: ergo habent a se ipsis, & quidem necessariam, aetemnam , & immutabilem: ergo ideae non sunt iidem ac perceptiones .
Ne p. dis. maj. Ideae entis cujuscumque habent realitatem, si sumantur objective , hoe est pro objectis ipsarum , subissetuo, si objecta , & quidem in hypothesi quod non sint, ceu tenebrae dc ca,
citas, entia negativa, considerentur prout realiter existunt, conc.maj- si ea conssiderentur, prout sunt in intellectu , nego maj. Nam sic reale opponitur iuxta communem acceptionem illi , quod existit Mumtaxat in mente cogitante : ita realitas opponitur cogitatioΠi . Icleae entis cujuscumque habent realitatem , si sumantur subjective , hoc est prout sunt actus animae , substinguo, habent realitatem Propriam actus animae, quae in eo consistit, ut reipsa sint ipsius alatinae modificationes, conc. in . habent realitatem ejus generis, quae est in obiectis suis , quemadmodum indicat probatio adjuris Ma , nego maj. Et dis. min. Ideae non habent. a nobis a realitatem, si sumantur pro objectis, permis omin. Nam objecta aliqua Possunt hanc a nobis habere , cujusmodi sunt ipsiemet cognitiones nostrae directae , quae sunt objecta cognitionum reflexarum : si sumantur pro actibus animae, nego min. θ conserm. 12 O. ΙΙ. O si l. ibid. q. 4. pag. 3 '
120쪽
A PERCEPTIONIBUS. I I1ao. II. Objicit idem I) . Idea entis infiniti non potest esse
modificatio mentis nostrae, utpote finitae; Nam modificationesentium non possunt se extendere ultra ipsa entia r ergo saltem hareidea est extra mentem , quae solum ipsam percipit. Resp. dis. ans. Idea infinita entis infiniti non potest esse modificatio mentis finitae, cone. avs. Idea finita entis infiniti non potest esse modificatio mentis finitae , nego ans ct conseqm . Instat. Certitudo de entis infinitate quamvis finite percepta
est aliqua perceptio ipsius infinitatis: Sed haec perceptio non potest nasci nisi ab idea entis infiniti: ergo R D. dis. maj. Est aliqua perceptio ipsius infinitatis eognitae
per remotionem termini, sive ut aiunt negative : G1 e. maj. eli altima perceptio ipsius infinitatis cognitae prout est in se , sive ut aiunt politive, nego maj. er min. Si bene consideremus , quaenam sit perceptio infinitatis , quae infertur in nobis esIe , quoties dicimus habere nos certitudinem de illa , quae est in Deo , intelligemus aliam non esse, quam perceptionem plurium persectionum, a quibus ita remoVemus omnem terminum, ut persuasi simus nullum posse inveniri . Est igitur in nobis perceptio infinitatis solum per rem tionem termini, adeoque tantum abest ut sit hujus comprehensio,
ut sit potius quaedam professio de impossibili nobis ejusdem comprehensione.
rvi. III. objicit idem a) . Habemus cognitiones universales: Sed hae non possunt fieri ex collectione confusa multarum cingnitionum particularium ; Nam sicuti multi' colores diversi simul
muti non producunt colorem in genere, nec plures sensationes eodem tempore factae in nobis faciunt sensationem genericam , ita quaevis particulares cognitiones simul confusae nunqua in faciunt cognitionem universalem : ergo cognitiones universales fiunt ab idea Dei, quae sola est vere universalis, per hoc, quod mens nOstra in illam intendat, illamque percipiat.1 conc. may.-min. er nego conseo , quae non descendit, cum descendat solum , ergo cognitiones universales non fiant ex colletiuone multarum idearum particularium . quod concedo , fiantelligatur, cognitionem universitem non consormari ex cognitionibus particularibus tamquam ex materia , ex qua concrescat in