장음표시 사용
151쪽
retuli, pluribus ibidem ostindens, confundi a Leibnitianis corpora cani spiritibus.16 a. Quatuor autem monadum species reserentibus inter alios
gene is salit illae, in quibus constituit elementa corporum e secun-ui , quae sunt animae brutorum : tertii, quae sunt spiritus creati: in quarto tandem genere est Monas , quae spiritus infinitae perfectionis est, scilicet Deus. Porro in omnibus & singulis admittit rerum omnium , quae extra se sunt, ideas , sed confusas in illis ca), quae sunt monades primi generis, nec umquam apperce ptiones q. aa.): admittit vero ideas aliquaes claras , & aliquas distinctas tum in animis brutorum, tum in spiritibus creatis, plures quidem in his, quam in brutis: & tandem in prima Monade omnes & singulas ideas id mittit esse adaequatas . Hanc doctrinam de elementis corporum percipientibus, iam olim tradiderunt aliqui veterum, quos Hylogoitas , quoniam viatam tribuunt materiae , vocat Cud orthius in suo Osemate inteia lectuali Anglice edito anno 1618. Hi enim juxta ipsum Latine redditum a Io. Laurentio Moshemio diceba nt, gulis mare-ria partibus natura perceptiovem quamdam Irae sensum , ct vitam inesse, easque licet scientia, ct ratiocinandi facultate carerent, ea Iamen potestate infructas esse , ut semetipsas artificiose sngere , tantumpte i persectionis dare possent , quantum uniuscujusique indoles atque rario pateretur . Atque pares illos facit Cud orthius Peripateticis assertoribus sermarum substantialium, quae vi activa praecisitae sint, Ac propria entitate : sed hos quidem , quia Deo subjiciebant omnem materiam , & omnia corpora tamquam enti supremo, & ab omni materia distincto , malos tantum philosophos credit: illos vero, qai vel Dei existentiam negabant, vel a Dei potestate materiam independentem statuebant, vocat Atheos .a63. Recentias Gotofridus Ploucque tus Auctor Monadologiae , quam scripsit' pro praemio anni 17 o Academiae Berotinensis , in Dissertatione de corporum organigatorum generatione , doctri-
152쪽
doctrinam de monadis corpora componentibus, praeditis vi percupiendi in diversis gradibus , qua clarioribus, qua obscurioribus propugnaVit, exΥnens apertius, quod jam video apud Io. de Turre si Leibnitium commentum fuisse, scilicet corpus organ, 'tum nihil aliud esse , quam aggregatum machinularum, quas invicem subordinatae sunt, aer quas una prae caeteris est, quae machina dominans est, omnesque machinas, tum illam , quae dominatur , tum alias partiales , obsideri dicit, & quodammodo animari a suis peculiaribus monadis , ca)-pcrciplura imagiues Omnium monadum, quibus machinae componuntur , inquit Auctor Di, rii Literatorum Florentini in Compendio hujus Plouequetianae l.
16 . Variis Lessinitius nominibus sua haec elementa descripsit, nescias an ut sententiam suam magis explicaret, an ut consulto magis implicaret, an quod verius arbitror esse , ut aliquid dicere videretur, cum rei a .nihil inveniret, quod solide diceret. Ex Aristotese & Peripateticis, quorum laudavit philosophandi rati nem , assumpsit fa) nomen Ermae subsantialis, atque hujus celebre synonianum ) cujus graeci vocabuli mira vis , iiDquit Cardinalis Ptolemaeus, nec saris latine reddita per vocabulum Sus ; Agniscar enim energiam, seu perfectionem , seu perfectibabemrram , seu vim se movendi , seu vivacitaIem quamdam inanimatam e spondentem anima exisenti in corpore animato : Hermolaus Barbarus, suggerente ut ferunt Dial olo,reddido persectiliabiam : Tuumotionem O perennem, quae interpretatio exi- irimatur a Ga'ndo s) minus consona menti Aristotelis. Ea praeterea vocavit aetivitates primas , vires primitivas, massas Iκrtie ad Ivas, animas, vitas, puncta vitalia . punis a metaphysica , una tales reales, atomos naturae, & atomos substantiales, per Oinpositionem ad atomos magnitudinis, quas formales dixit. Wolfius simico Tur. Phys partic. t m. I.
153쪽
similiter plura illis nomina tribuit; vocat enim modo substantias simplices i , modo elementa rerum materialium a), modo atomos physicas 3), modo puncta physica , vel I Utius litecomnia de suis elementis corporum tamquam corollaria quaedam asserit.
I 6s. Quo autem modo, quae sunt monades simplices, fiant visibiles de impenetrabiles, dum uniuntur ad constituendum aliis quod eorpus audiatur ex Authore Dissertationis physic historicae additae Musschenbroechio, qui id ex verbis molfii sic exprimit, s) Singula elementa in singula aguns, a singuli ve in fingula reagitur:
ergo mutua hac actisne copulamur : eadem ne sese penetrent, praepediuntur. Bocirca ita uniuntur , ut sim I alterum extra alterum exiissat: Ea es exteη- ,-πempe partes habeat extra partes: Sed qui solida, nempe quia agens undaequaque . 'Recentius Franciscus Gaudio opinionem hanc amplexus sic dicit; γ uamvis elementa extensi
m careant, inextens sint: tamen eontinent ea , per qua extensionem
realem pilat efficere, ea per qua extensionis elementa Faberi debent. Sunt sub antia reales, ornantur sua vi, propriam exercent exsentiam, eo exsere unita possunt, sed unum asim nise extra aliud poni potes . Hac extensionis ratio sunt, fine bis exte o haberi non potes. 166. De hac meditatione circa colporum naturalium elemen
ta , seu ut ait Iacobus Riccati mseriosa prineipia, di est ironice Thomas Monilia 8 eam, tam Dblimem, ut siquis crederet emiam penit a se percipere , facile injuriam faceret Do inventori, qui nunquam id fortasse sibi arrogavis. Sie autem iure loquitur, quia cum multi iam tune cum viveret hane Lemnitii theoriana impugnassent tum propter se ipsam, tum propter consequentias qo G iam ex ea descendentes, quae cum omnipotentia, & Sanctitate Divina, Libertate humana, aliisque veritatibus conciliari non possunt, illisque ita Leibnitius respondisset, ut resistere quidem non tamen filisficere videretur , suspicionem tandem fecit se ex
154쪽
animo novam hanc opinionem non protulisse, sed vel ut ingenium ostentaret, vel ut illuderet suae aetatis eruditis , quos sperare potuit pro ea,qua fruebatur apud ipses opinione Nolandae sese tiae , potius dicturos se ingenio hebetes, quam vanum , & Chi maericum Leibnitii systema . Ptiffus, qui familiaritate Leibnitii utebatur, primus fuit, cui ipse ingenue consessus est se per iocum poema hoc potius, quam systema cogitasse: ι prorsusie habet Leibnitius in epistola ad Ptassium apud Moniliam risoria
bis do ΠωLeaea mea . Rem acu ullisi, er miror neminem bactenus fuisse, qui lusum hune meum senseris a Neque enim philosophorum es rem serio semper agere , qui in Ingenii bypothesibus , uti bene mones , i penii sui vires experiuntur. Hane Dibnitii declarationem a Psamo typis vulgatam, postquam Wolfius retavit, maluit dubitare, utrum serio Leibnitius, eam scripserit, quam systema illud deserere tamquam mere com fictum, & ad multa absurda deducens . Sed audiatur ipsemet WOLfius sie in Actis Lipsiae mensis Decemb. anni 1 a 3 apud Noniliam scribens ab et Me parum movet, quod vir quidam tu bis Ariis asserue rit Lesinitium fuissest confessum, quemadmodum ipsi videtur serio , --nia , qua de rebus metaph cis in Deo dicaa tradiait esse lusum ingenii . Sint enim Leibnitio lusus ingenii verba , qua ab eodem advio: aut i mr Ilium eisdem /ribuir, quam ego sensum , aur se eumdem tribuit, Lindendo dicis verum . Cum ergo rationibus meissare soleam , id mo par mauxium tenet, num alter ii em verbis sensum Iribuerit a veritate abhorrentem , aut num ludaendo dirarit verum, quod ego rationibus meis co victus tamquam verum admitto.
167. Nihilominus re melius considerata videor mihi totum tandem systema ibnitii intelligere , habito prae oculis systernate Phylaces Peripateticae, tamquam si ab hoc non differat nisi in quibusdam . vocabulis . Hoc ita esse suadeo primo ex quibusdam Leibnitii in hae re is uutionibus : cs Per Monadem , inquit scri- ns ad Io. Bernoullium , intelligo subsantiam vere unam, quas hcet non sis aggregatum subsantiarum . Misteria ipsa per se ,seu motra materiam primam vocare possis uon es substantia , immo ncc Ἀ-Crzatum subsantiarum , sed aliquid incompletum. Materia secunda ,
155쪽
subsantia una es . Etsi autem corpus animalis ex substantiis innumeris componatur , ea tamen partes animatis non sunt. Sias nuta essent anima , veI his analoga , tune nullum eset ego .... Hinc facile indica dur nullain esse materia partem , in qua ΛDvades non exisant. Haec
obscuriisima verba , quae quid sibi vellent, respondit Bernoullius i) se non satis percipere, intelligibilia statini evadunt, si nomine Monadis , quae est in quavis naateriae parte, intelligantur formae partiales Peripateticorum , nomine vero Monadis facientis unam substantiam intelligatur eorumdem serma substantialis . Atque hanc ipsam interpretationem confirmant, quae idem Leibnitius a repositit ordinatim objectionibus sibi a Bernoullio factis, quibus
lectis Bernoullius ipse ab animadvertit, Leibnitium idem docere
ac Perii lateticos novis vocabulis , ad evitandum fastidium ex veteribus jam conceptum . Nova autem haec vocabula sunt extensio uniformis , loco materiae primae: loco vero formae substantialis, conatus insitus , sive vis primitus impressa, sive motus infinite tardus , sive vis mortua , sive monas dominatrix aliarum partialium, quas admisit numero infinitas in quovis corpore pro ejusdem inmnita divisibilitate . Quare solebat dicere . o nullum esse corpuscum
iam , quod non fit mundus quidam in sint rarum creaturarum , rem vens hac sua authoritate omnem scrupulum a mente Bernoullia, qui de hac re suas dubitationes eidem jam communicaverat s), ita ut tandem in ejusdem sententiam visus sit descendere, dicens , 6 Vi mortua una inquamque materia parriculam quanaeumvis exiguam Litatam esse existinarem , ct quidem pro diversitate complicationis horum conatuum , diseritionum seu tendentiarum putarem Hverso hujusmodi corpora oriri . Sane non ausim negare ereationem uBises consitisse inisa impressoηe conatuum , ct extensiove simul eoncream .
16S. Suadeo secundo ex ejusilem Leibnitii disertatione de Natura o vi insita , in qua haec habet, O Recepta non minus ροβm vera Philosophia quod de Peripatetica pro tempore, quo liaec scripsit . dicere potuit J es, materia nomine intelligi vel secundam vel
156쪽
DE ORIGINE ID EARUΜ. 137 . primam : Secundam esse quidσm substantiam completam , sed non merepassisam : Primam eo mero passisam , sed non esse compotam subsaseriam , accedereque adra deberσ animam vel formam anime analogam .
seu vim agendi primitivam , quam Monadis nomine appellare sol o , ij qua es velut prrceptio ct appetitus. In quibus verbis iam habemus tertiam diversam significationem attributam a Leibnitio huic nomini monas; primo enim ex dictis q. Is s. ) sumpsit pro complexo ex materia, & anima quadam ipsi conjuncta : secundo proelementis corporum: nunc Vero pro ipsemet quas anima materiae . Ipse interea viderit , qua ratione haec Peripateticae philosophiae approbatio cohaereat cum eo, quod referente Io. Christophoro 'Nolfio dixit in praefatione ad novam editionem operis Μarii Nietolii de veris principiis, Si ratione philosophandi, i) nul-
tibi Aristotelem formas sub antiales Abi imaginatum videri, quemadmodum scholas ici cupiunt , & cum earumdem impugnatione ibidem inserta , quae si eidem relatori credimus , constat p rspicuis omniaque excurione majoribus rationibus. Fortasse ibi Leibnitio displicuit, quod Peripatetici vellent huiusmodi formas continuo produci , & destrui a causis creatis: contra vero ipse omnes simul
creatas voluit, & in perpetuum duraturas iuxta suam ti es in, quod eadem conservetur semper quantitas virium in Mundo : Displicere praeterea potuerunt eorumdem accidentia absoluta , quandoquidem his ipse non indiguit, qui omnia reduxit ad phaenomena nata ex niuiua virium inter se actione . Suadeo tertio ex alias citato Christiano molfio. Hie cum systema Leibnitianum multis verbis conatus fuerit exponere, non
solum in sua Cosmologia , sed etiam in dψabus dissertationibus, de Motione corporum, quae habentur in suis horis subsecivis an. i Io& i si, nihil aliud profitetur se tandem docere , quam systema Peripateticum de duabus substantiis partialibus materia , & sorma substantiali invicem unitis , a) Carusianis, inquit, materia ct corpus synonima sunt, qua tamen nos a se invicem di inguimus, ct disingat
debere ex tir patet, qua nurr ia notione corporis distinus, cum pratcrmateriam ad corpus requiratur vis motrix, seu syrio schola forma substδη-rialis .... Videtur Daque corpus ex duabus consare sub antiis nimirum
157쪽
nisteria , extersonis subjecto, o vi motrice primitiva , quarlim una alte
Argumenta contra illos, qui dicunt ideas feri in sensibus. 169. I. IC arguitur. Intaiatum ideae nostrae fierent in sensibus, o in quantum nulla in nobis inesset anima disineta a materia nostri corporis: Sed hoc est, contra omnem rationem , &religionem : ergo . Minoris secundam partem alibi demonstravi i) : Primam autem partem . quae subjicio, suadent. II. Ideas fieri in sensibus est ideas, esse modos sensuum , ademque materiae: Sed demonstratum est q. 6. , nullas ideas esse
17o. III. Sensus, utpote materia quaedam, habent extensionementitativam, multiplicitatem seisicet partium, quae singulae sunt extra singulas : ergo sensus nequeunt esse subjectum idearum . Probatur consequentia. Sensus entitative extensi sint per hypothesim subjectum idearum , iam vel hae ideae ideae sunt totae in lingulis sensuum partibus, vel iii omnibus simul sumptis . Atqui primum dici non potest, quia aliter dicendum esset numquam in ullo sensuum posse esse unam ideam , sed necessario semper esse multipli des : quod ipsa intima conscientia excludit, qua compertum est, non esse in nobis eodem tempore multitudinem idearum de uno eodemque obiecto sensui, alicui proposito . Neque secundum dici potest , quia aliter dicendum estet ideas esse divisibiles, utpote quae haberent tot partes, quot sunt in sensu entitative extenso: habere autem ideas divis bilitatem intima iterum conscientia intelligimus falsum esse : ergo ex eo, quod sensus habeant extensionem entitativam plane sequitur non posse esse subiectum idearum. Hoc argumento usus est Cardinalis Polignac a), appro
158쪽
IN SENSIBUS. I 39 Ualsecchi i) , qui etiam affert longam ejusdem declaratiouem factam a Petro Bayle a , qui in eo objectionem insuperabilem contra attributam materiae cognitionem censuit contineri. Fortasse diversum non est argumentum, quo ex extensione pariter, qua materia praedita est, deducit Κnugen Professer Regiomonianus, illam non posse cognoscere, & ut ait Eulerus 3) , qui de hoe auctore magna cum laude meminit, extensionem , & cogitationem tant pere invicem inter se pugnare , ut ambo simul in eodem ente non magis inesse queant, quam rotunditas & figura quadrata. I i. IV. Cognitiones illae nostrae, quae dicuntur iudicia, non possunt habere pro suo subjecto sensus οῦ ergo nullae cognitiones habent pro suo subjecto sensus. Consequentia est legitima , quia semel quod necessario admittendum sit extra omncs sensus atque materiam aliud subjecstum alicujus cognitionis, jam eidem tribuendae sunt omnes. cognitiones. Probatur igitur ans. Iudicia
nostra praerequirunt comparationem duarum idearum a nobis institutam, ex qua dum unam cum altera componimus, extat quodammodo judicium affrinativum, dum vero unam ab altera diis vidimus , & separamus, fit iudicium negativum : ergo si judicia haberent pro suo subjedio sensus, judicia affrinativa prae requirerent unionem illorum diversorum modorum sensuum , in quibus conssistant duae diversae ideae, quarum altera dicitur sit bjectum, altera attributum : sed non possunt invicem uniri duo diversi materiae modi, quin ambo destruantur . & tertius quidam modus exoriatur: Ita non possunt duae figurae aut duo motus in unum coalescere , quin nova figurae aut motus species ex hac unionestatim proveniat: ergo in iudicio affrmativo destruuntur ideae subsecti & attributi: Atqui hoc est falsium a ambas enim in nobis
pertie Verare Intima experientia constat, quae docet in omni no-1tra duoru in comparatione intervenire attentionem utrique eodem
tempore exhibitam : ergo iudicia non possunt habere pro suo se lecto sensius . Simile argumentum habent Fortunatus a Brixia
Q Val. Fondam. lib. I. cap. 4.
159쪽
I o I DEAE NON FIUNTI Genuensis i) , qui eadem ratione ostendit a) discursum non
posse consistere in materia , quoci aliunde sequitur necessario ex eo, quod non possint judicia , quae sunt pars discursus in ea fundari, aut illi inhaerere . Illud tamen quod addit, 3) Arisoleti in primo
L Anima nemo accurarius, ct doctius umq&am demonstravit animam motu corporeo interno agitari non posse , nec operationes ejus motus Use
corporeo; , plusquam hyperbolice dictum comperiet , qui ipsum perlegat . Sed equidem consulam potius, in hac re adire alias cit tum Dittonii supplementum de Religione Chrisiaua , in quo subtuliter, & copiose demonstrat per dilii nefas propositiones non posse nec sensationes, nec ratiocinia, nec volitiones consistere in mota ullius materiae.
I 7 a. v. Si ideae nostrae haberent pro subjecto sensus, de illis solum objediis haberemus ideas, quae possent sensuum modificationes essicere, & reii se efficerent : Nam debet intercedere propo tio inter effectus di causam : Sed habemus ideas de multis, quae vel non po1lunt huiusmodi modificationes effcere, nec re ipsa eLficiunt : ergo hae saltem ideae non possunt habere pro suo subjecto sensus : ergo nullae ex ratione in superiori argumento allata. Minor suadetur in ideis, quas habemus de distantia , magnitudine,& situ corporum: Ita dato, quod idea, quam habemus de Sole
Vel Luna, prout oculis proponuntur, consisteret in aliqua ipsorum modificatione , idea saltem , quam de horum corporum amplitudine ex ratiociniis geometricis cum certitudine eruimus , ne- qait esse modus ullus sensuum aut materiae nostri corporis; Nam quis tam delirus est, ut credat materiam sui corporis, & corpora caelestia contigua fieri ad habendas mechanicas modificationes, quae sint ideae de eorum distantia & magnitudine . Atque cum remum in aqua immersum alio in litu tale certo credimus ab illo , qui apparet, numquid dieemus esse in nostris oculis aut corpore unam materiae partem , cujus incompositi motus corriguntur ab alia materiae parte , quae rationali motu movetur λ Quae major contradictio, aut magis perversa repugnanti a illi evidentiae, quae nos docet I Gen. Elem. Metaph. par. a. 3b Id. ibid. prop. 8. Scholio pra
160쪽
docet hujusinodi cognitionem habere nos ab iis Optices abstrae is,& exquisitis rationibus, ex quibus scimus, ut cum S. Augustino
loquar , fi) cur in aqua remum insta Ium oporteat apparere, cum reinctus sit , o cur ita per oculos sentire necesso β.
I 3. Multa praeterea cognoscuntur adhu , quae cum actu amplius non sint, certe hujusmodi modificationes, quae sint eorum ideae , non excitant, ut quae de objectis praeteritis recordamur . Quod enim aiunt aliqui , recordationent consistere in motu determinatae partis cerebri prorsus eodem cum illo, quem olim habuit, evincitur falsum , tum quia juxta praedictam opinionem numquam accideret mirari nos , quomodo crediderimus aliquid nunc primum novisse , cum deinde ex certis argumentis concludimus iam olim notum habuisse : tum quia recordatio est cognitio , quae non praescindit a cognitione temporis, quod antecedit illud, quo ipsa nunc existit, quae temporis cognitio repeti nequit a praedicta renovatione motus, ca) Tempus enim, inquit Marchio de la Tou ri, ubi hanc explicationem impugnat, nou es quid materiale , quod nervos nos,os concutiat , ct sevi vestigium iv cerebro imprimat. Multa etiam cognoscuntur, quae cum nondum sint, nihil in nostros sensus agere possunt, cuiusmodi sunt, quae de futuris e gitatione praecipimus, aliquanto ante constituentes, quid aclidere possit in utramque partem , & quid agendum sit, cum quid eVenerit , turpe existimantes dicere non putaram . Tandem multa cognoscuntur secundum quasdam rationes abstractas, ut entis, modi, caussie, effectus , veri aut falsi, boni aut mali , necessarii aut contingentis, secundum quas non existit, aut potest existere ab illis ulla modificatio , aut motio in selisibus . Ita ex quonam motu vel sensus, vel cujusvis nos ci corporis partis nascitur, quod cognoscamus, cor esse destinatum ad dissundendum perpetuo motu sanguinem per totum corpus: pulmones fabrefactos ad recipiendum , & expirandum aerem , & omnes alias cognitiones de ratione causae finalis, quas de singulis partibus cujusvis operis artiLficiose compositi speculando tandem deprehendimus: ergo ideae nostrae non habent pro suo subjecto sensus , aut partem ullam nostri corporis .