장음표시 사용
171쪽
niaterialibus entitates, quae sint minus materiales , seu cum aurubulis partim materialibus, partim spiritualibus , quales statuuntur esse eaedem species q. 1 6. : & multo adhuc magis diffu, &auditu absurdum est, quod entitates hiijusmodi adhaereant per modum sermae potentiis sensitivis, sive externis sive internis , dato quod hae potentiae reipsa existerent, illasque elevent ad gradumentium cognoscentium a Sic enim illi loquuntur, si Objecta, inquit Semery, qtra a sesbur percipiuntur, per hoc percipi ηἰur, quod per Deriem fui minus materialem , quam ipsa sint, elevonet sensum a perceptionem fui: ergo tota Peripateticorum doctrina de modo iio-sro cognoscendi filia est . Alia contra eosdem argumenta congestit Malebranchius ca): sed ea non solum nullius roboris sunt, ut observavit Lockius 3b, verum etiam laborant falsa interpretatione sententiae Peripateticae. Non enim illi dicebant has species esse particulas objectorum , ex qua suppositione ipse arguit, non posse intelligi tantam eorumdemutpote tam continuam dissipationem sine illorum diminutione,
sed dicebant esse qualitates hsassiani ab ipsis productas . Aliquid
Opporicinius eruetur ex Gometio Pereira , qui in sua Antoniana Nargarita anno Iss Methymnae Campi magnifice edita. celebri etiam propter suam raritatem fuse contra totam hanc Perip teticam opinionem, & maxime contra sensum internum seu com
1 8s. Objiciunt Peripatetici duplex argumen rum: alterum aposteriori desumptum ex eo, quod obiecta, quae sunt extra cambiculum depingantur in opposito interno pariete , si adsit seramen in senestra, scilicet quia per illud ingrediuntur hae species. At quod ingreditur est lux ex diversis flamentis composita , quae ab obiectis reflectitur, seu commovetur. Quare non suadetur hac ia haec prodaestio , atque emissio huiusmodi specierum , quae sint qualitates. Alterum & quidem a priori argumentum est, quod sicultas cognoscitiva , quae indifferens est ad hoc vel illud diversum cognoscendum indiget determinante. At hoc non inseri istud
172쪽
A REBUS SENSIBILIBUS. Isadeterminans esse hujusmodi species, & multo minus esse in senere causae essicientis aut materialis cognitionum . In communi iam sententia particulares motus seu imprestiones factae in sensibua sunt determinans quod requiritur, sed hae non aliter se habent, quam tamquam conditiones, sine quibus mens prout est in statu unionis cum corpore non essicit stibi de objectis sensibilibus certas cognitiones . ARTICULUS IX.
Argumenta contra illos, qui dubitant an im fi ripήDit
18 6. Uod materia nec cognoscat, & ne possit quidem cognoscere censuerat Busserius sI esse inter veritates, quas ipse primas vocat, quia per se evidentes, quibus uti debemus ad aliarum inquisitionem, non vero in iis suadendis immorari. At postquam extiterunt, qui modis omnibus excutere e mente sua , & nostra tentarunt hujusmodi certitudinem; necessarium est ad ejusdem tuitionem haec ipsa argumenta disquirere & Proponere, quae turmatim occurrunt, ut jam patebit. I. Arguitur . Si materia posset sibi essicere ideas, maxime posset illa sensuum nostri corporis : Sed hi nequeunt ex dictis q. a 's .
II. Si materia posset sibi essicere ideas, ideae essent modificationes materiae: ideae nequeunt esse q. 6.) modificationes
a 87. Ill. Quod potest facere sibi ideas, potest cognostre, &quod potest cognoscere , potest in se quodammodo recipere se mas quantumvis diversas, & etiam oppostas omnium, quae potest cognoscere , ut constat in vi cognoscendi nostra apta ad exprimendum in se plantas & animalia , fluida & solida , creaturas &creatorem , calida & frigida, humida & sicca; Sed quod est materiale vel est determinatum ad unam semper formam , vel cum ma gna difficultate, & longo temporis intervallo potest externa vi hanc amittere , & aliam suscipere : ergo quod est materiale, non potest cognoscere . Hoc argumentum S. Thomas sic proponit a), v Non
173쪽
Nou cognoscensia nihil habene , nisi formam Dam tantum , sed cognoscens n. . tum est habere formam etiam rci alterius ; 'Ham species cogni ies tu coguoscente. Unde ma vises m est, quod natura rci Lon Ggn scentis es magis limitata : natura autem rerum cognoscemium habet ma bet majorem amplitudinem . . . . o secun tam quod . res cognoscentes sunt magis immateriales, secundum hoc metis accedunt ad quamἀam in itatem . Patet igiIur, quod immaterialitas alicujus rei est ratio, quod si cegnoscisiva . O scundum modum immaterialitatis est modus coagnitionis .
IV. Quoti constat experientia esse impedimentum ad sublimiores cognitiones , illud praesesert attributum oppositum facultati essiciendi cognitiones : Sed de materia id constat: ergo materia prae se fert attributum oppositum huic facultati . Minor suadetur
ab omnibus , qui cum S Augustino profitentur i) expertoi s es:
ιanro aliquid intemxisse sincerius, quanto remolere atque subducere imtentionem meutis a corporis sensibus potuerunt.
I 38. V. Nemo eorum ante tempora S. Augustini, qui antimam rationalem putavit esse substantiam distinctam, diversam a corpore credidit posse ex materia corporea fieri animam rati natem, a) Quod, inquit, corpus sit materies anima rationalis , neminem umquam scio au=m esse sentire, nis qui ct ipsam animam non nisi
in genere alicujus corporis ponit. Et infra 3) Omne corpus in omne compus pose matari , non Δfuerunt, qui assererem: corpus autem aBquod α terron in , sve calso conυerri in ani mam , ferique naturam im
corporesim, nec quemq*am sens o scio , nec mes hoc bara . Ergo Lockius, & alii eum ipso . qui dieunt se non dubitare , quod anima si substantia diversa a corpore, temere deinde dubitant, aneorpus possit cognoscere; Nam hoc idem est ac credere ex materia corporea fieri posse animas, siquidem corpus quod creditur I lesuscipere proprietatem cognoscendi , quae est-pri marius animae esaaracter , jam creditur posse evadere animam .
ι89. . VI. Cum Iaquelotio ) : Qui dicit posse juxta Phil
sopbiam dubitari, an materia possit cognoscere, quatenus nullum dicit haberi philosophicum argumentum suadens, materiam non
id S. Aug. de Gen. ad lit. lib. I.
174쪽
COGNOSCERE. Is sposse cognoscere, necesse est dicat, posse juxta philosophiam riu
bitari, an De ipse sit materia a cui enim philosophico argumento debebimus persuasionem de existentia alicujus spiritus 8 Sed hoe secundum certum est non dici juxta Philosophiam: ergo neque illud primum . VII. Ad hominem. Ideo materia potes cognoscere , quia ea praeter figuram & motum . habet sortasse alias proprietates nobis ignotas: Sed hoc contradicit illi Materialistarum doctrinae , qua utuntur ad concludendum nullam in nobis esse libertatem, quia actus, qui dicuntur liberi, nihil aliud sunt , nisi motus materiae , vel effectus motus & figurae materiae, quam contradictionem Hobbesio exprobrat Clarchius I : ergo materia non poti si
1 so. VIII. Ad hominem pariter cum Magalottio a). Iuxta
principia Materialistarum quaevis materiae pars, quae redacta sit 'per organa materialia corporum organicorum praesertim anim
lium , & praesertim cerebri in statum subtililsimum , qui sensibilis amplius non sit, qualis tribuitur spiritibus animalibus, potest evadere anima hominis & cognoscere . Nam iuxta ipsos in homine vivo, meditante, & reflegente, nihil aliud est nisi materia : nec vita hominis aliter conservatur. quam per cibos, qui sunt materia : ergo iuxta Materialistas etiam id, quod non poterat evadere anima bruti, potest evadere anima hominis. Probatur consequentia, quia juxta Materialistas partes ciborum, quae in brutis manducantibus convertuntur in crassiores partes corporis illorum, & in ipsa eorum excrementa, sunt ineptae ad sor mandam ipsorum animam, quae tamen ineptae non sunt ad efformandam illam hominis, eum homo possit per ipsas aliquandiu reparare evanescentes spirituum animalium partes, seu attenuatae materiae , quae ipsius animam dicitur conflare: Atqui haec stulte dicuntur : ergo stulte etiam dicitur materiam posse cognoscere. v a A ci) Clar. A demonstr. of God. 2 Maia Letiere fainit. pag. I.
175쪽
ARTICULUS X. Agimenta Cartesii , Er Euleri contra possibilitatein vis cog oscincin materia ofenduntur inesticacia .rsi. IT primo argumentum, quo Cartesius credidit pauciso verbi, se demonstrasse cognoscendi facultatem non posse convenire ulli corpori , quandoquidem aliqui illud magni fecerunt, eum revera nullius sit pretii. Cum Mersennus, cujus sunt objectiones secundae in meditationes Cartesii, ipsum interrogasset i) quomodo demonseras corpus non posse cogitare, vel motus corporeos non sis ipsam cogitatiourm 8 Respondit statuens primo duo principia , alterum , b fatis es, quod possis unam rem absque altera elare , ex disinae intelligere, ut certus sim unam ab altera esse diversam: alterum, quod conclusit ex primo sic habet; Certum es me , Ae es
mentem a corpore meo revera esse disinctam . Deinde ex his sic argumentatus est : Omno id, quod pates cogitare est mens, sive vocatur mens : Sed cum mens, ct corpus realiter distinguantur , nullum corpus est meus: ergo nullum corpus potes cogitara .
At hoc argumentum profecto nullum est; Nam primum illud principium est filsum a Nonne enim clare concipimus unum individuum ab altero distinMi, ut Tullium a Cotta 8 Attamen cum uterque sit homo, non est in hoc alter ab altero diversus . Nonnectare etiam concipimus vim sentiendi sine vi intelligendi 8 Attamen in anima nostra non est una vis distincta ab altera, iiisi per mentem. Secundum etiam princὶ pium adduci in hac re nequit, quin incurratur vitium, quod Dialectici vocant petitionem principii . Qirare iure nomine adversariorum rem fuit Antonius Αrnaldus ) in iis, quae inseribuntur objectiones quartae in meditationes Cartesii, queni sequitur Cenuensis ), Cur in eo fortasse non fallor , quod ad mentis naturam nihil aliud per inere arbitror, quam quod sit res cogitans, cum etiam forte ad illam pertineat, quod se res extensa Z Ex his manifestum est Cartesianum argumentum nullius
176쪽
COGNOSCERE. Is.7 momenti esse, utpote praemissis constans, quae sunt petitio principit. Illa enim vero fuisset optima argumentatio, quam eidem Mersenno alibi scribens ipse Cartesius exorsus fuit dicens 1 non habere Mai albi , ct nigri magis diversas ideas, quam cogitationis θmotus. Cujus assumpti veritatem si ostendisset, nihil erat, quod ad persectam demonstrationem desiderari posset, quandoqaidem oppositio inter album, & nigrum est contraria . Isa. Ad Cartesii argumentum reducuntur illa Abrahami de Chaumeix, in quibus magis etiam se prodit infirmitas . Alterum ,
quod diversis modis proponit, sic habet, a Certum est me habere cognitionem, & certum est etiam corpus meum non habere cognitionem : ergo certum est corpora non cognoscere. At numquid ignorat adversarios negare secundam antecedentis partem ρ Hate igitur erat suadenda , pro qua iuvat fingere aliquem sic argume tari . Id per quod certus sum me existere , Ron est corpus meum rergo certum est corpus meum non habere cognitionem . Et quoniam iterum Adversarii negabunt antecedens, pro hoc sic tandem arguat Etiam quando dubitem de existentia mei corporis, certus sum me existere. Nam ipsa mea dubitatio in testimonium evidenter suadens meam existentiam : Sed quando dubitem de existentia mei corporis, id per quod certus sum me existere, non est corpus meum ; Nam repugnat certum me esse de eo, de quo profiteor me esse incertum : ergo est quid distinctum a meo corpore,& consequenter iu hoc habetur id , quod eognoscit. At conc. maj. 9 nego min. quam adducta ratio non suadet a Nam ex eo , quod repugnet me esse certum de eo, quod profiteor apud me esse in- certum , sequitur , quod si incertus fum de existentia corporis mei, repugnet me esse certum de illa , & consequenter etiam reru-gnet me e1se certum de eo, quod corpus meum non sit id', per quod
Alterum , quod idem Author proponit argumentum est hujusmodi . s) Ego qui cognosco essentiam materiae, quae consstit
in extensione, nec ignoro essentiam animae, quae consistit in cognitione , non invenio in essentia materiae cognitionem, qua
177쪽
eumque analysim iaciam de ente extenso: ergo materia non potest eognoscere . Cui respondetur negando duplex suppositum antecedentis de essentia materiae sita in extensione , & illa animae in cognitione. Sed hoc etiam omisis , quod ipse non inveniat inessentia materiae cognitionem , nec in essentia animae extensionem , potest Provenire vel a repugnantia , quae sit inter duo illa,& haec proserri, & explicari debet, vel a suae mentis tarditate ,& haee non inseri propositum . Is 3. Sit secundo argumentum Leonardi Euteri. Ille in opusculo , Uerum materia facultas cognoscendi tribui , sic habet ca ,
Nullum corpus vim habere potest inerata contrariam : atqui facultas cogitandi est vis inertia contraria : ergo. nullum corpus facultatein cogitandi habere potest . major nititur principio contradictionis. Minoraque est certa , quias facultatem cogitandi vel levi nia astentione contemplemur , mox deprehendemus eam sine visatum suum mutanssi nullo modo submere posse : ergo conclusionis moritas aque rigor e evicta via rvr , atque ullius propositionispure geometrica . At Adversarii negant
majorem , quam accusant de petitione principit. Quod dicat eam inniti principio contradictionis, iterum supponit admitti ab Adversariis inertiam pertinere ad essentiam materiae. Qui id admittunt, utique sibi contradicerent, si deinde crederent materiam posse cognoscere, ut jam observavit Genuensis ab .
Objectionei pro posmilitate vis cognoscenia in materia .is . I. Biicitur . Essentia materiae est nobis ignota : sed de essentia nobis ignota non possumus assirmare impossibilitatem vis cognoscendi: ergo . Resp. dis. maj. Essentia materiae est nobis ignota penes omnia attributa tum positiva tum negativa, nego maj. Nam noscimus illam esse, quid compositam ex pluribus entibus , & non esse spiritum: quorum alterum est attributum positivum , alterum negativum . Est nobis ignota penes praecipua attributa positiva, Iub-di . Si sermo sit de essentia materiae corporis non naturalis, cujusmodi est corpus sensibili extensione impenetrabili carens, conc.
178쪽
COGNOSCERE. Issmaj. Si sermo sit de essentia materiae corporis naturalis, cujusmodi est corpus habens extensionem impenetrabilem, & alia multa attributa , quae ex his inseruntur , nega maj. Et dis. mis. Non possumus a Trinare incapacitatem cogno1cencli de essentia nobis omnino ignota , cono. misῖ. non omnino ignota , subdisin. Quando in attributis, quae de illa novimus, nullum sit, quod repugnet cum, capacitate cognoscendi, conc. iterum min. secus nego min. ct conseqm . Dido igitur nosse nos materiani corporis naturalis habere compositionem ex partibus extensis & impenetrabilibus, quod satis est ad negandam capacitatem cognoscendi, quoniam pluribus modis ostendimus repugnare nostras cognitiones q. 186. ) consistere in hujusmodi materia : quemadmodum , sic Genuensis in hae ipsa re, I P ut Lmonstram petuare, ut triangulum At quaeυis alia figura,
non es necesse, ut uetri quo omnes proprietates noscam : sat es scire esse in ilia figura proprietatem, qua drfruat hanc trianguli, irrs ejurangulos esse aequatis duobus rectis . Eamdem responsionem urgentCard. Pol ignac a) , Dittonius a), L. F. qui Religionem Garistianam contra Spinosistas propugnavit ) laudatus a Trevoltianis s , & auctor D. M. supra citatus sis a. in epistola octava. Qui dicunt nomine materiae se non intelligere, quid extensum, figurabile , & impenetrabile, iam illos coarguit Clarckius co)de abusu nominis materiae pro illo fortasse substantiae , vel alio quovis opposito communi acceptioni. Quo posito praecidetur omnis quaestio , vel quia nulla in re erit. vel quia nulla cum iis potest esse, qui mutant nominum sensum. Hanc objemonem quasi aliud agens proposuit etiam Malebranchius , & magni secit, quasi
vero notum cuique non sit, duas esse diversissimas quaestiones, ait ram , quae quaerit , quid sit essentia alicujus rei, alteram quid non sit, θ non raro accidere circa secundam multa posse assirmari, Pauca autem vel nulla circa primam. Obieectio retorqueri utiliter Potest a) Gen. Elem. Metaph. par. .
179쪽
ter affrmant materiam cognoscere, vel posse cognoscere , comcludendo irrationabile esse ita statuere de re, cujus essentiam igno
Is s. Aliter eadem obieetio se proponitur . Qui dicit materiam non posse cognoscere debet ostendere, quae sit in eo contradictio, aliter temere negat, Deum posse essicere , ut materia cognoscat :Atqui haec contradictio non potest ostendi, quod sic probatur . Uttaaec Ostendi posset, opus esset eognoscere, quidnam sit essentia tum materiae , tum spiritus : sed utraque nobis ignota est : ergo Reyp. cone. maj. θ nego min. Nam duplex cum Para a aD serri potest contradictio. Prima, quod cognitiones non essent mo- .dificationes materiae, ut supra 6. demonstravimus : essent autem, quia hoc importat materiam cognoscere . Altera, quod materia potens cognoscere , esset & non esset materia : esset quidem ex hypothesi, non esset vero, quia materia, prout apparet in corporibus nobis notis, est iners , sive non habet vim quicquam principaliter agendi, qualem haberet, si posset cognoscere . Non nolle advertit 3) hanc ipsam responsionem ha ueri in Lockio, qui ex eo , quod materia sit solum quid capax recipiendi motum, conclusit tam ) fieri posse, ut materia producat cognitionem , quam fieri potest, u nihilum producat mat riam . Opportunum autem est adversarios hoc nose , mi quoniam Lockium gloriantur se sequi, sequantur in iis, in quibus convenienter philosophatus est. Jaque lotius huic argumento respondet s) minorem sic distinguendo a In eo quod materia cognoscat, non potest o1lendi contradictio formalis, qualis scilicet habetur in iis; quae sunt eiusdem generis proximi, eone. min. Non ostenditur contradictio virtualis , qualis habetur in iis, quae diversi generis sunt, nego min. Ο consequi. Ita quia circulus , & triangulum conveniunt stib eodem genere figurae , formalem vocat eam contradictionena, quae habetur in hac propositione, circulus est
180쪽
triangulum, vel contra .: quia vero sonus & color non sunt sub eodem genere proximo , putat non posse dici sermalem contradi ctionem, quae habetur in hae propositione, sonus est color , vel contra . Similiter in hac propositione , materia vel corpus cognoscit, concedit non haberi formalem contradictionem, quia materia& spiritus non conveniunt nisi in genere remotissimo entis, sed propter hoc ipsum negat exigi posse, ut talis contradictio proseis ratur . Haec distinctio non est importuna ἔ Nam sicuti sunt aliqua, in quibus invicem commissis statim apparet evidenter contradictio, in aliis vero non ita, sed opus est recurrere ad proprietates, & eL sectus singulorum , ut ex illis contradictio siqua sit, eruatur : ita iure contradictio subito se prodens dici potest formalis , altera vero non ita subito apparens dici alio modo potest. Posset tandem totum hoc argumentum , si a Materialistis fiat, permitti: Nam eo dato illorum etiam Materialismus evertitur sic arguendo cum Uauseechio i) : Qui dicunt non repugnare Deum posse tribuere ma- aeriae vim cognoscendi, iam extra materiam admittunt esse subiasantiam distinctam ,& diversam a materia, quae vim illam tribuit materiae: ergo falsum est omnia. , quae existunt esse materiam, &modificationes materiae.
Venio ad probationem, quam sic distinguo r Ut contradictio illa possit ostendi, opus est cognosccre , quid sit essentia tum materiae, tum spiritus, si nomine essentiae intelligatur attributum alia quod essentiale, cone. maj. Si intelligatur complexum attributo rum , ex quibui per nostrum intelligendi modum conflatur Riaa- quaeque essentia , nego maj. Et similiter distincta minori, nego con- fm . Cognoscimus igitur esse attributum essentiale spiritus habere vim principaliter agendi, & non instrumentaliter solum: &colatra concludimux ex multis jam allatis rationibus esse attributum essentiale materiae eam non habere vim principalem , sed instrumentalem dumtaxat, quod imbibit impotentiam cognoscendi. Quae adduci possimi testimonia in suffragium minoris, dico ea su
dere solum nobis ignotum esse complexum attributorum , in quo consistit essentia tum materiae tum spiritus: arque quando afferrentur aliorum testimonia ν qui illud idem attributum inertiae negarunt corpori, opponerentur iisdem multo plures authores, quix iner.'