장음표시 사용
271쪽
circa naturam rerum physicarum ι siquidem generales saltem eorporum proprietates, quas cum quis dicit naturam rerum physicaarum , solet significare, extra controversiam sunt apud philo aphos, quoniam sunt consequentiae e quae immediate ex hujusmo di rerum apprehensione inseruntur; Observari enim potest in solis veritatibus, quarum perceptio ex serie quadam aliarum rite cognita dependet, haberi diversitatem opinionum inter homines , qui aliunde libidini certaminis ae dissensionis non indulgeant. Daaa. Haec Cartesii ratio potest etiam magis promoveri, aut declarari sie. Idea Dei eadem est in omnibus hominibus: ergo illa non est opus mentis hominum . Probatur consequentia : ope ra mentis hominum non eodem modo fiunt ab omnibus: ergo si idea Dei esset opus mentis hominum , idea Dei non esset eadem in omnibus. Am probatur . Opera manuum hominum nob fiunt eodem modo ab omnibus ς unaquaeque enim pictura, sculptura, scriptura , artificium quodvis statim prodit diversum artificem , si diversus revera sit: ergo a pari opera mentis hominum non fiunt eodem modo ab omnibus.
Resp. dbi. ans. Idea Dei est eadem quantum ad substantiam
in omnibus, cone. ans, est eadem quantum ad accidentia, ut majoris vel minoris claritatis, nego iam ct conseqm. Eamdem esse quantum ad substantiam significat omnes concipere Deum cum his aut similibus attributis entis a se, persectissimi, & omnium caussae. Venio ad probationem consequentiae, ejusque antecedens distinguo. omnia opera mentis hominum non fiunt tum quantum ad substantiam, tum quantum ad accidentia eodem modo ab omnibus , conc. ans propter rationem nuper allatam e aliqua opera hominum non fiunt saltem quantum ad substantiam eodem modo ab omnibuS, nego ans, edi eonsequens modo iam dicto. Ultimi autem argumenti antecedens potest distingui eodem modo ac primum a Nam quantum ad substantiam quaedam opera manuum horninum non sunt diversa a Picturae enim aut sculpturae ejusdem rei, licet factae a diversis , illam imitamur : & voces etsi a diversis perscriptae non mutant senificationem e & artificia, quae exhibent res societati hominu m communiter utiles aut necessarias , ut
quae sunt vimis, vestitus , aut habitationis, non possunt dici diu si quantum ad substantiam os erum , quoties illorum usui, aut
272쪽
fini respondeant. Quare hae voces substantia operis hie significant 'id , quod praecipue attendi debet in opere . Elegantia autem major vel minor pertinere potest ad operis accidentia, quae utique diverosa sunt a quare accidentia operis hic vocantur, quae id, quod praecipue attendi debet in opere, comitantur . Hac distinctione posita stat similitudo ut patet inter antecedens & consequens. Potest praeterea dissimulata distinctione permitti antecedens a Tunc enim si etiam elegantia & nitor operum pertinent ad substantiam ipsorum Belle est videre discrimen, quod intercedit inter opera manuum , & ideam Dei opus mentis ς Idea enim Dei in omnibus hominibus dependet ab iisdem mediis, quae eodem modo omnes
homines habent ex proxime, dictis, ideoque diversa in singalis
non est . Opera autem manuum dependent a mediis ut exercitio ,
magistris, aliisque, quibus singuli eodem modo instructi non sunt. 3a 3. I. Instat Guyonus si , sive Auctor libri L Oraeis dux veaux philo Uber. God fit ab hominibus non est commune ac 'perpetuum: iad idea Dei omnibus hominibus communis est ac
perpetua : ergo non fit ab hominibus.
Re prssis. may. Quod fit ab hominibus ex consilio, & iud
stria, non est commune ac perpetuum, eone. m .: Quod fit ex quadam necessitate naturae non est tale nego maj. Et concessa vel potius Permissa minori, neto tonsarn. Posse aliquid fictum ab hominibus ex iis, quae necessario quodammodo fiunt, eommune esse Re ρος- ,
petuum, patet in hominum incessu , visione, luctu , risu , in qu rum numero est etiam cognoscere sensibilia , & aliquas obvias ill
tiones ex illis deducere.. 3a . N. Instat. Ideo nemo negat inditum nobis esse amo rem boni universim sumpti, desiderium nostrae conservationis, inclinationem naturalem in ea, quae nos conservent , horrorem in ea, quae nos destruant, quia haec reperiuntur in omnibus eodem modo : ergo ex eadem ratione negari non potest inditam esse in nobis ideam Dei. . dis. ans. Nemo negat inditum nobis esse amorem boni , hoc est vim eliciendi actus amoris in bonum , & idem dico
de desiderio illo & reliqui , e e. ans. Nemo negat inditum nobis esse amorem boni, hoc est actus amoris boni, nego ans, ct conseqm
quae ib Gily. oracle Convers. a. Dissiligod by Coosla
273쪽
quae quam male ex eo antecedenti inseratur,manifes una est ex bruiatis, de quibus illa nequit assirmari , etsi de iisdem antecedension
aas. I. Ricit I;- Ex sola coloram visione inforarum notitiam , de venire nos posse falsum est : ergo ex pravia roram τorporearim inmotione in Dei notitiam devenire nos polle a miti ri falsum est a Nam plus analogia fixe paritatis sui potes inter eoores dis,nos , qγam inter reti corporeas ct Deum. ., Resp. conc. am , ct nego consem. Ipstas autem probationem sic disinguor phrs analogiae, hoc est similitudinis in natura est in. ter colores & sonos, quam inter res corporeas & Deum , conc. ζpkis analogiae, hoc est relationis est inter colores , & sonos, quam inter res corporeas & Deum , Mgο . Igitur si hae voces Analogia aut Paritas usurpentur hic pro relatione inter duo, ut relatione effectus ad suam causam, hujusmodi analogia maxima, incurris in oculos colitiderantis res corporeas & Deum, nulla vero illius, qui consideret colores & sonitus. Quare fit ut iacile ex rerum eo porearum inspectione quisque in Dei notitiam deveniat, cum fise cile uisque ex cognitione effectus veniat in cognitionem caussae , & contra fit ut nemo ex colorum notitia veniat in sonorum noti-- tiam . Si vero hy voces analogia, is e. paritas usurpentur pro si-- mil studine aut proportione in 'natura; sive essentia , plus certe an3logiae hujus reperitur inter colores & sonos, utpote qui ambo m - di sunt corporei, quam inter Deum , & res corporeas utpote res, quarum una spiritualis increata dc infinita est, alia vero nihil li rum est. Sed tunc negatur , quod Cartesius eo modo discurrens videtur supponere, inquiri hujusmodi analogiam in naturae sim, litudine sitam ad cognostendum unum exalto. H326. II. Objicit ibidem. Id ratione cujus quoscimus .iso in Deo absolutam immensitatem, semplicitarem, vultatem alia omnia complectentem est .opus solius Dei: cd id, ratione cuius agnoscimus es-- se in Deo immensitatem & reliqua, est idea Dei: ergo idea Dei est opus solius Dei. Re p.
274쪽
u ' Resp. come. m . . tu qua describitur anim/ compos sui, quatid , ratione euius cognoscimus ea , qrue de Deo cog scimus: mgam . Cartesius totu&est in suadenda majori,quae a nullo negatur. Succum ipsius argumenti resero , quia Opportunum est ad probaris dum mentem nostram capacem cogitandi de Deo esse opus solius
Dei. Dicit igitur sic. Opus solius Dei est, quod a nulla alia ca si provenire potest, quam a ino et nec potest provenire ab alia causa, quam a Deo id, quod in se aliquo modo habet aliquid, quod non reperitur nisi in Deo , dc proinde est ab tamquam nota arriscis Disini operi suo impressa; Atqui id ratione cuius agnoscimus esse in Deo immensitatem & reliqua , babet in se aliquo modo id quod non reperitur nisi in Deo, scilicet immensitatem, & re-tiqua attributa Divina, non quidem, se Cartesius ca)., ast aliter ac sermaliter, sed objective, hoc est ut ego interpretor, qu/tenus haec attributa intelligit: ergo id, nimirum anima nostra , ratione cujus Deum di Divina attributa cognoscimus, est opus sinsius Dei. Hox iCartesi ratiocinium illustrari potest resormando comparationem, qua lane abutitur s) machiara palae perfecta,
jus idea xs in mente ali jur orti'seis; ut enim artificium objectivum hujus idση in Me halere allipusm ea sum , nemr sciantism iis Metiscis, --Ialicujus alteriur, a qνο inam accepit , ita i inquit ipse, .ego dicam , ita anima Mostra, quae praedita est iacultate cogitandi
de Deo ipso infinito & immenso, etiamsi finito modo id faciat um 'mes η habere Deum imum pro cauis . Idipsum insinuat illud , quo
-seriptum est Signatum es super nos Amon voltus tui Damim M- cut enim lumen est id, per quod videmus, ita an Ima nostra est ad, per quod cognoscimus: & sicuti lumen, de quo loquitur Scriptura , signis aut esse in nobis a solo μγ a Nam dicitur lumen vultus Dominit ita anima isthaec nostra significatur esse a solo Deo. Qui in citato textu nomine luminis intelligunt cogniti nem . idem faciunt ac illi, qui putares: visionem 'θ lumen, per
quod videmus, Unum 1θέ idem esse .
275쪽
ideis requirit eausam , is qua eodem ipsa realitas non tantum obsectile, sed formaliter vel eminenter comtineatur: Habemus autem ideam Dei, hujusque id a realitas objecti nec formaliter nec eminenter in nobis eonti, esur, nec in ullo prae crquam in ipso Deo potes eontineri: emo hae id a Dei, qua tu nobis est requirit Mumpro causa 4 Argumentum
laod Cai testus insignire non dubitavit specioso titulo demonstrati latet more geometrico deductae , cum revera nihil aliud sit, quamia, rinthus vocum , ex quo nisi Post attentam meditationem , &laborem non mediocrem egredi quemquam non posse, ex dicendis constabit. Apta ipsius impugnatio habetur etiam apud Io. Bapti
'Argumento igitur ut respondeamus necesse est prius intelligere vocum sigilificationem , - & sensum propositionum . quae ipsis ivr se sunt satis obscurae , nec per ea , quae ad illorum intelligerutiam praemisit Cartelius profecto declarantur . Quid enim sibi volunt haec verba, Realitas obe tiva tria, quibus nuper usis est etiam Genuensis, ut suaderet hanc suam prDpositionem, ca) Alens nequit 'sa sibi esse causa creatrix fimplicium idearum . Genuensis quiadem illa nullo modo explicat, quasi sint apertae significationis. At non ita Cartesius , qui eorum protulit revera definitionem , sed ex qua non video , quid elaritatis acquirat sua demonstratio ; Per
realitatem objecti in idea intelligo eπtitatem rei repraesentata per idear quatenus es tu idea ; eodemque modo dici potes perfectio objectiva , vetariisseium objectisum ; Alam quacumque percipimus tamquam in tia rum objectis, ea sunt iWipsi ideis Adiective . Prosecto siquid signissi scant haec verba , enIisas rei repraesentata per ideam , quatous es in dea, vel significant rem , ad quam tamquam ad objectum te ininatur cognitio : vel significant cognitionem terminatam ad rema siquam ut ipsius objectum : vel significant rem expressam in no-sra cognitione, & quasi depictam , quod brevi diei solet objectum prout cognitum est. Amaldus loquens de eadem definitione contendit Q a Cartesio nomine realitatis objectivae ideae signifi- 'cari ideam reflexam, cujus objectum est alia idea, quam dicam
276쪽
ditecham . Haec Arnaldi interpretatio recidenς in secundam ex propositis significationibus minus consona est iis, quae alibi Car. tesius jampridem sic dixerat, 1 Si fealitas obeniva alicujus ex
- is ideis si tanta , ur certus fim eamdam nec formaliter nec eminrnter
in me esse, ego ejus idea causam esse non possμm ; Etenim posito, quod nomine realitatis objectivae Cartesius intellexerit ideam restexam , sive ideam, cujus odiostum esset alia idea, non negasset mentem causam hujus ideae reflexae, . adeoque non dixistet, certas sum eamdem nec formaliter nec eminenter in me esse . Persequar iam singulas significationes, easque incipiendo a prima ponam in argumen to Cartesii, loco vocum, quarum sunt significationes, ut ipsius argumenti sensus apertus reddatur. Jam vero. juxta primam significationem, argumentum illud sic resormatur. Res ad quam tamquam ad objeetum terminatur quaelibet ex nostris ideis requirit causam, in qua res illa formaliter vel eminenter contineatur: Sed habemus ideam Dei, & Deus ad quem terminatur tamquam ad objectum nostra idea, nec formaliter nec eminenter in nobis continetur , nec in ullo alio, praeterquam in Deo potest contineri .: ergo idea Dei, quae in nobis est, requirit Deum pro causa. In hoc argumento, ut patet, nulla est propositionum connexio . Quare transmissa maiori, & concessa minori negatarconsequentia o Tipansmittitur autem major , quia vera dumtaxat est, sit sermo sit ide rebus existentibus creatis, quae proinde habent causam : falsa autem est, si sermo sit de re existenti increata, nimirum Deo; Cum enim Deus sit prima causa , non sine contradictione dicitur primam causam habere sui causam : falsa praetera est,..si sermo sit de rebus vel non existentibus, vel impossibilibus a res enim nondum existentes nihil sunt. & nihilum nullam habet sui causam : res autem impossibilis ne habere quidem potest. Ex secunda autem significatione argumentum Cartesii sic es fertur . Quaelibet cognitio nostra terminata ad rem aliquam, ut ipsius oblectum, requirit causam , in qua eadem ipsa cognitio
formaliter vel eminenter contineatur : Sed habemus cognitionem
Dei, & cognitio haec terminata ad Deum, ut ipsius objechum, K χ ne
277쪽
α σ3 IDEA DEI EST PER SENSUS MEDIATE .
nee Brinaliter nec eminenter in nobis continetur, nec in ullo alio praeterquam in ipso Deo potest contineri: ergo haec cognitio Dei,
quae in nobis est, requirit Deum Pro causa . In hoc argumento conceditur major, & negatur minor, quae involvit contradictionem, affirmans habere nos cognitionem Dei, quin eam habeamus neque formaliter, neque eminenter. Dico autem in anima nostra, ut in ejus causa atque subie sto, contineri sermaliter eam cognitionem . Aninia enim nostra ea faculta..te praedita est, ut de Dei infinitis persectionibus modo quidem satis impersecto, sed tamen aliquo cogitare 1st. Ex tertia tandem significatione objee io hoc modo proe det . Res expressa, & quasi depicta hi cognitione nostra requirit causam , in qua eadem ipsa res expressa , & quasit depicta contuneamr serinaliter vel eminenter : Sed habemus cognitionem Dei,& Deus expressus, & quasi depictus in hac cognitione nec serm
liter nec eminenter in nobis continetur , nec in ullo alio, praeter
quam in ip Deo potest contineri :. ergo haec cognitio Dei, quae est in nobis, requirit Deum pro causa . iIn hoc argumento dissimulato iterum vitio formae, nulla scilicet connexione consequentiae cum praemissis, ἐis. ma f. Res e pressa in cognitione requirit causam , secundum quod est mera repraesentatio objecti vel realis vel ficti ab ipso met intellectu , cone. maj. Res expressa in cognitione requirit causam , secundum quod est non mera repraesentatio objeisti, sed res & objectum ipsum, subdis. si objectum sit existens , requirit causam transentito maj. ex ratione allata in responsione ad primam arsumenti reis mali nem e Si objestum sit vel non existens, vel impossibile, requirit usam nego maj. Similiter autem minorem etiam distinguo: Deus expressus in nostra de illo cognitione non continetur secundum se
in nobis, cove. min. Deus expressus in eo gnitione, secundum quod est mera repraesentatio Dei ut objecti, non continetur in nobis , nego min. Et tandem nego consequam .
278쪽
IIae stat in nobis ideae innata , ne illa qu idem Dei.
Ropos Iae Io loquitur de nobis, quia primos homines Adamum & Evam creatos in aetate,& dispositione eorporis persecti dubitari ncquit habuisse plures ideas innatas, eum de illis dic tur, a Discipli intellectus raptivit illos. Cremiliis scientiam Ipiritus , hoc φ, .ut explicat Menochius, sciemtiam rerum spiritualium, Dei, Angelorum, Virtutum, Gratiae, Gloriae. Rursus ut arguit S. Thomas, ca) primus homo fuit principium aliorum non solam per generationem corporalem, sed etiam per instructionem , & gubernationem et ergo institutus fuit in statu perfecto non solum quantum ad corpus, ut statim posset generare, sed etiam quantum ad animam, ut statim posset instruere & gubernare : Atqui ad instructionem & gubernationem vitae pr'priae, & aliorum requiritur cognitio eorum, quae naturaliter scira possunt, & eorum etiam , quae naturalem cognitionem excedunt, quandoquidem homines ordinati sunt ad finem supern turalem : Igitur primus homo ita institutus fuit a Deo, ut haberet de n uralibus, & supernaturalibus tantam cognitionem, quanta necenaria erat ad hujusmodi instructionem & gubernationem.
antiquis admersantibus propossioni. 3as. T Naer antiquos adversatur Plato, qui multas ideas in nobis A esse statuit innatas , vel potius omnes, praeterquam illas, quae peculiara nomine sensationes dicuntur a Putavit enim animas Κ h a nom
279쪽
nostras ita esse a Deo , & qui dem ab aeterno, ut sint vel participatio , vel similitudo is suas essentiae Divinae , quae est ae tu omnia in telligens: ex eo autem quod ipsae in corpora. deinde detrusae fusrint, dixit illarum ideas futile quodammodo intra materiam in
volutas , & quasi consopitas, easque tune explicari, aut excitari, quando organa corporea convenientibus objectorum impres.sionibus concutiuntur. Hanc semel praeconceptam opinionem visus est Plato sibi suadere triplici argumento . 33o. Primum est reserente Tussio , I n potuissὸ animos nostros tot ac tautas veritates in corpore ines os cognoscer . ex quo intulit, cognitas attulisse. Sed negatur prorsus antecedens . Alterum, quod ex ejus Phaedro citatur sic habet: Celeriter arripiunt animi ea, quae ipsis explicantur, & memoria tenent: ergo nece sse est inlitas illis esse. & innatas rerum notiones. Verbam dato antece-
depti negatur prorsus consequentia . Teritum , quod fuse Plato a exponit, brevi vero Tullius est hujusmodi. Pusio interrogatus de pluribus rebus, de iis etiam , quae dissiciliores habentur, ut sunt res geometricae, optime singulis etiam dissicilioribus respoὐ det, si bene interrogaveris, ad dissicilia gradatim per ficiliora per-Veniendo et Sed pusio non postet tam multis etiam dissicilioribus interrogationibus optime respondere, nisi ipsius animus, antequam in corpus intrasset, eorum cognitionem habuisset: ergo ipsius animus antequam in corpus intrasset, eorum cognitionem habebat. At respondeo cum S. Thoma , permitto majorem & nego minorem . Absque eo enim quod ullo modo habuerit prius ullam kientiam aut assensionem, haec acquirit pusio per ficultatem cognoscendi & cogitandi , cum qua anima rationalis creatur. Pusio, sic Arnobius csὰ re pondet non rerum scientiased intelligentia . Quare imponebat Plato, inquit Cardinalis Pallavicini O illi adolescenti, dum ei suadebat se jam longe antς novisse quaestiones quasdam , quia veras ab illo exprimebat affrmati es aut negationes per interrogationes ita solerter facias , ut semel apprehensis termi
280쪽
33 I. Cum Platone sentiunt & loquuntur, qui ipsum sequuti sunt , ut Proclus, qui , ut habet Petrus Daniel Huctius , ubi eius argumenta exponit & refellit, si ) ab ipse ortu in anima eousituit
prisicipia quadam Agurarum , numerorum , rationum , ct motuum , qua Agurarum omulum , numerorum , rationum , di motuum exemplaria sunt. Et Iamblicus, qui ait, sa) Ante omnem rationis usum ines naturaliter insita Deorum notitia : itum tactus quidam Divinitatis melior, quam notitia , ex quo incitatur naturalis appetitur boni, ct ratiocinatio . atque judicium. Et Marsiilius Ficinus, celebris interpres Platonis . . qui pluribus hanc ejus opinionem exponit, & aperte propugnat in sua platonica theologia 31i remoto tamen errore de
animarum aeternitate ARTICULUS ILDr Cartosio inrensanter adversante propositioni . 33 a. Enatus des Cartes ex Perronii Dominis narus an . 39σ6. Hagae in Turonensi provincia, Mathematicus & Phu losophus celebris, & aliquandiu etiam miles , Holmiae obiit anno i CSO ex pleuritide. quia pertinaciter recusevit missionem sanguinis, sibi medicinam petens a potu spiritus vini cum infuso t baci pulvere. Id narrat Pluche in sua Bisoria Cato ex editione anni a 4a ) , quod non legitur in illa anni 1 3s, citans ejusdem vitam scriptam ab Adriano Baillet. Sed in hujus saltem corvpen- dio juxta editionem Parisiensem anni 16sa, quod ipse Bailletus dedit, lego solum vim morbi cs sustulisse Cartesio cognitionem siti status, non tamen tantum virium , quantum satis fuit ad resistendum Medicorum voluntati, & huic cum resipuisset obsequu- tum , sed sero nimis ,. quemadmodum ipsemet intellexit, qui de vita aeterna iam tantummodo sollicims decessit in Catholicae Heligionis exercitiis & prosessione. Haec dicta sint, ut aliqua haberetur I Ηuet. Demotis r. Evalrget. - Def. T. pag. 4.