장음표시 사용
331쪽
Materia natura nos omnino latet. Et Franciscus Ia 'quier I) Dgenu
fatendum es intimam corporum naturam nos omnino latere. In hae auia rem ignorantia elucet divina bonitas, qua hum nam superbiam reprimere voluit, eas tantum p rmittens cognitiones, qua ad vita necessia
tes, o utilitates conducere pos-nt. Tandem consuli potest egre gius Philosophus Paras, qui a) omnium diligentissime in suadenda nostra in laac re ignorantia versatus est , ad examen revocans opiniones, quas aliqui protulerunt, quasi sibi gratulantes de acquisita cognitione intimae substantiae materiae. 3sa. IV. Pro parte , quae respicit substantias spirituales simili ratione, ac pro substantia corporea concluditur nostra ignorantia de illarum intima essentia , Primo a ratione , & deinde a consensu philosophorum . Nam hic quoque non attingit ratio, quid sit substantia , nisi admodum confuse . nec attributum spiritualitatis aliter concipit, quam vel per vim activam ipsi intrinsecam, vel per carentiam extensionis , qualem habent corpora, vel per utrumque : Sed vis activa in se nobis ignota est , & solum per effectus ejus existentia cognostitur, reliqua autem cum sint attributa n gativa , ne dicunt quidem quid conveniat, sed quid non conveniat huic substantiae. Communis autem consensus Philosophorum ex hac quoque parte palam sit propositis aliquorum expressis testimoniis. ca) Oxes philosophi, sic Iaquelotius , consentis,t nos non habere ideam cs
ram , ct disinctam substantia spiritualis. Cognossimus selum ipsius actas cognitiones θ volitiones. Quod quam vere dictum sit, intelligimussatim consiliendo ideam, quam habemus de substantia spirituali,& per ejus definitionem significamus. Bene in hac re Lessius dicit , ) Sicut cacus se habet ad colures, ita fre ηο ire intellectus ad
subsantias spirituales: Solum generalia quadam ex analogia rerum cor porobμm , qua sub sensum cadunt, vel talium amotione de ipsis cogno- si re possumus, idque confus, ct obseuro modo , nimirum quod parti bur ct membris, Rura ct colore careant: quod sint res aere multo D n jores: quod omnia instar luminis pervadant: quod ventis leviores
append. cap. a. ' fine par. I.
Par. Element. de Metaph. tess. de Summo bono. n. ss
332쪽
eeleriores, quod ab mni corporea coneretione separata : δc alia hujusmodi. 3s 3. Ut distinctius etiam procedamus , proponamus nobis Deum primam omnium substantiarum spiritualium . Illius attributum est infinitas ab luta, cujus propriam ideam nobis deesse iam vidimus q. 38o. : Alia sunt, a se existere , persectissimu inelIe, α omnium esse rerum causam , quorum nullum immediate cognoscamus . Unam praeterea esse Divinam Naturam per rationem quidem assequimur , sed unam esse in tribus inter se realiter distinctis personis, quis philosophorum novit sine revelatione pEt postquam Deo revelante ita esse scimus, nihilominus quom do id sit non intelligimus, & solum contentos nos esse oportet intelligere, id non esse impossibile, ut suadet S. Thomas improbans eos, qui haec naturali ratione concludere praesuinunt, ci) aua Inquit, non sunt uotanda probare, nisi per authoritatem his , qui austritates suscipiunt, apud alios vero susseu defentre non emo impossibio , quod praedicat Fides .as . Sed quid mirum, quod tam imperfecte cognoscanius Divina , quae infinite distant ab humanis , dum ea etiam, quae fianne solum a nobis distant, cujusmodi sunt puri spiritus creati, nullus hominum aliter umquam certo noverit, quae de his novit, quam ex Divina revelatione. Quod ex eo evincitur, quia nullum argumentum neque a priori, neque a posteriori invenitur, quod hususmodi notitiam nobis producat. Ex argumentis enim quasi a priora est quidem illud Platonis e Dantur substantiae, quae sunt pura corpora, & substantiae . quae sunt quid compositum ex commire α spiritu : ergo dari debent etiam substantiae, quae sint puri
spiritus. Sed respondetur eum Bussierio G ebis . x, ct
consewm, cujus connexio cum antecedenti necessaria non est . Nec eredibile est Platonem & Platonicos , qui multa de puris si tritibus disseruerunt, hac via persuasos fuisse de eorum existentia, sed potius ex traditione; Novimus enim Platonem inter AEgyptios commoratum aliquandiu fuisse , ex quibus utpote edoctis de
333쪽
ass. A posteriori autem , scilicet a solis essectibus nobis eo gnitis argui esscaciter in hac re non posse suadetur . Si enim ex motibus corporum caelestium , ex quibus Daemonum existentiam aliqui intulerunt, hanc reWera non concludi compertum jam est, quippe per solam legem mutuae gravitatis & projectionis ea mo veri poti post Neritonum est sine controversia . Quod siquis peregrinus in ratiociniis, quae paulo subtiliora habentur, auderet id negare, hoc saltem non negabit Deum solum sussicere ad hu tu sui odi motus emciendos. Ex aliis autem etsectibus nobis externis, & communibus, & qui nobis sensibiles sint, nullus est, qui requirat hujusmodi entia pure spiritualia . II. Ex bonis motibus, qui in nobis accidant. non habetur ullum argumentum ad rem , vel quia non est evidens, ut advertit Sua reg i illos provenire ab extrinseco nobis spiritu, vel quia quando hare evidentia permittatur, suffceret solus Deus. Siquis provocaret ad sacras Literas, & multorum historias , conclude rei utique spirituum , qui a nobis & Deo distincti sunt , exi sentiam , sed non jam amplius ex esseo ibus, sed ex Fide, &Doctrina revelata, aut ex fide humana . 3s6. III. Siquis proferat animae internos motus, qui ad malum morale nos incitant, & contendat esse evidens a nobis non provenire , quos aliunde certum est non este immediate a Deo, utpote qui summe bonus est, respondetur Deum quidem iure negari illorum auctorem . sed gratis' etiam affirmari evidens esse illos a nobis ipsis non provenire . Non es , sic ibidem Suarra.
omnino evidens hos interiores motus vel loquationes, ab extrinseco ager
te intellectuali proxime prownira, o non potius ab interna vi ipsius aeimi mediis objectis, qua illi occurrunt. Constamus enim corpore& anima ita invicem unitis, ut ad quosvis motus, qui in sensibuet contingunt , sequantur necessario tales mentis apprehensiones , cum quibus connexi sent huiusmodi pravi motus, ut proinde nota sit. & eommuniter recepta eorum distinctio in motus primo primos . seu indeliberatos, qui non imputantur ad culpam , utpote praevenientes exercitium rationalis potentiae, quae propria est nostris animis. dc motus deliberatos, qui culpa jam sunt ex contraria ratione.
334쪽
397. Iv. Tandem siquis proserat esteistus nobis externos ab hominibus quidem factos, sed certe per vim ipsis externam, quia superant evidenter vires humanas, adeoque per vim Daemonum, qui illos invaserunt, cujusmodi sunt, mulierculam aut rusticuin intelligere linguas Graecam aut Latinam aliasque , quas numquam
didicit, & quarum nomen numquam sortasse audivit, & apposite respondere quaeisis per has linguas , di prompte exequi legitime
imperata per easdem, dc tales universim actus, gestus, ala aqua Praestare, quae naturalibus hominum viribus omnino majora sunt,
de quibus omissis authoribus Novi & veteris Testamenti, cum multi sint omnis aetatis scriptores gravissimi, est ultimis hisce tem-ppribus Cardinalis Ptolemaeus IJ, qui haec narrat de iis, qui an .no 16s apud Marsos deprehensi suerunt plurimi Energumeni ex narratione sibi facta a multis doctissimis, sibique notitii mis; qui
ea examinarunt, atque viderunt, ex quibus concludit certam es-ie existentiam spirituum creatorum . Siquis, inquam haec proserat, respondetis illos quidem, quibus contigit haec suismet sensibus usurpasse, habere argumentum, unde evidentia physica ex hujusmodi effectibus sibi intuitive cognitis concludant talium spirituum existentiam . Sed haec est privata quaedam Pliilosophica ce Iitiauis , quae in ordine ad alios homines, qui horum testes noumerum , est mera historia, quae habita ratione ad qualitatem, &multitudinem historicorum licere potin ceriitudinem, sed illam, quae dicitur ex Fide, non vero physicam aut metaphysicam, quarum alterutra est illa, quae certitudo philosophica dicitur , quemadmodum advertit ipse citatus Ptolemaeus, du Hamel a , dc alii. Lestius c 3 pro existentia si,irimum comprobanda adhibet aris
gumentum etiam ex oraculis, quae a lapideis vel materialibus sta- suis edebantur, & ex Necromatula . Sed hujusmodi argumentum, quando appellet ad ea, de quibus fit mentio in sacra Scriptura, reducitur ad rertiationeiu et quando vero sistat in illis, quae reseruntur ab historicis reducitur ad argumentum ex humana authoritate, quan rem ne moraliter quidem certam mit, postquam constat
335쪽
hominum , quorum intererat ignarum, & credulum vulgus decipere. ARTICULUS II.
'Argumenta pro tertia propositionis parie. 398. I. A Rguitur non habere nos ideam adaequatam ipsiusmet . 1 nostrae animae ex eo , quod eam aliter non concipiamus, quam ut substantiam rationalem destinatam ad unionem
sui ctim nostro corpore, in quo nihil est , quod immediate cognoscamus , & per positivas, & proprias disserentias, sed solum per ratiocinium ex effectibus deductum . Marchio de la Tourri. qui praedictam animae notionem quamvis communem respuit; quia per illam, inquit, non distinguitur natura animae rationalis a natura Angeli per aliquod attributum ipsi intrinsecum , sed solum per destinationem , quae est quid extrinsecum , & plaudit sibi de inventa meliori definitione , quae dicit, animam rationalem esse spiritum , qui naturaliter attrahit ad se determinatum corpus, non secus ac unum corpus ad se attrahit aliud corpus, ut magnes serrum, iuxta illud , quod sibi induxit in animum, extendere ad ' res ipsas spirituales etiam de genere modi principium attramonis . quod Ne toniani contendunt habere locum in tota rerum materialium congerie, ille inquam confirmat propositum ; Nam omisso quod sua naee opinio ex supra q. aa 3. ) dictis excepta sit cnm risu , ipse idem fatetur ignotum sibi esse, quid sit haec attraimo,& contentus solum sit, se invenisse eam proprietatem non solum omnibus corporibus, sed omni omnino enti convenire . Idem alio modo confirmat Christianus Wolfius. Nam dicens 1 ensentiam naturamque mentis consistere in vi activa repraesentandi sibi hoc universum sensibile, non solum non attingit ipsam in- rimam naturam animae, sed ne proprietatem quidem proponit, de qua certi simus . Quis enim umquam sibi repraesentavit, quae sint in planetis, qui sunt partes non altimae universi sensibilis . Praet rea qui alios mundos intelligibiles esse cognoseunt, & qui Divinas persectiones contemplantur, aliud quid supra mundum sensibilem Cogitant: attamen non dicetur , credo, iisdem inesse aliud quid, M in anima, per quam de his cogitant . Idem demum confir
336쪽
mat absurditas opinionis, quae statuit ideam adaequatain animae nostrae proponi per substantiam cognoscentem , aut cogitantem . Sed quoniam paucis expediri nequit demonstratio huius absurdita. tis, de hac agam inserius distincta propositione. - II. Arguitur ex aliorum philosophorum testimoniis. Laertius refert Heraclitum ab id is animae se Use natura, numquam illam reperiri posse , aiso profunda ejus est ratio. Tullius uno quidem in loco dicit, ca) Auimus non inane nescio quid es ; neque enim id possum intelligere: alio vero in loco , postquam multorum de haere opiniones commemoravit , sic ait, 3 Harum qua vera se, Deus aliquis vitirit, qua verisimillima , magna quasio est: & inserius eidem quaestioni respondet, ) nescio et ηα me pudet, ut istas fateri nescire, quod nesciam : & alibi iterum mentionem faciens de iis.
dem opinionibus sic rogat, s) Tenemusne, quid animui β Θ Ubi si
Treone partes habeat, in Platoni placuit, rationis, ira, cupiditatis : au
plex μ λ Seneca statuit, σὰ suid At animus, non magis tibi quisquam expediet, quam ubi fit. Lactantius , D Nee quid fit mens, nee qualis, istelligi potest: & infra , 8 uid fit anima nondum inter
philosephos convenit. S. Augustinus ipsam vulgarem animae definitionem, quae non constat nisi ideis confusis, quasi dubitanter se proponit, s) Anima mihi utitur esse substantia quadam rationis particeps regendo corpori accomodata: Idemque seu Auetor Medit tionum , quae inter Augustini opera habentur, dici; io) Cum anima tam multa de careris cognoscat, se qualiter ficta sit, prorjus ignorat: Quam sententiam expressit iam olim Tullius comparans c animam oculo II) quis non videns alia cernit. Idem passim se . tiunt recentiores Philosophi. Annibal Marchetli inquit, si Q An ma se nutu modo rignosit,isa vi quando se ivtueretur in aliquo speculo, de se ipsa ιamquam de re notium admiraretur . Pluelle ait , I 3 Vm
337쪽
rura nostae Uritualis activitatem , is operationes intimo fons. distincte experimur , quin noverimur, quid ea sit: Voltaire negat 1 quom quam in hae vita novisse , quid sit anima ho=ninis . Ludovicus Batabieri duplici modo idem confirmat, primo quidem dum expres.se negat nos cognoscere , quid sit potentia intelligendi & volendi , quae est potissimus character substantiae rationalis: secundo autem , dum affirmat esse ab indubitatum principium communescia. iasticorum, quod in potentia intelligendi, θ υουσῶ tota natura spiria tualis consistat: quod prorsus sessum esse suadetur primo ex aperta in contrarium doctrina S. Thoinae, quem passim sequuntur sch lastici, ) Necesse est, inquit loquens de creaturis intellectualibus , dicere, quod intellectus sit aliqua potentia anima, o non ipsa anima essentia . Suadet secundo pervulgata inter se l. olasticos cusputatio de distinctione inter potentias animae & ipsam animam, quam aliqui volunt esse distinetionem realem, & qui, ut Andreas Semery Q, id iure negant , distinoeonem tamen per intellectum inter illa omnino propugnant. Malebranchius tandem ex
prosesse impugnat s) Cartesianos illos , qui propterea quod illo
rum praeceptor dixerat, γ) naturam meatis esse noIiorem natura uia Bus alius rei , dictitabant habere se ideam claram de animae rati natis natura. OO. Locus etiam determinatus, in quo anima haee nostra reissideat, ignotus est. Disputatur enim an sit, ut ait Laistantius, pcr rotum corpus sparsa, quod a Xemerata Plauris discipulo di put ιum es, seu ut iserique aiunt ex scholasticis, an tota sit in toto corpore, & tota in singulis ipsius partibus, non secus ac vo X. quae est tota in auribus omnium, qui intra certam sphaeram sint , δέ tota in singulorum auribus: an in toto pectore , ut Parmenides cum Epicuro , reserente Plutarcho 8 , qui de aliis quae sequum tur opinionibus meminit: an in solo corde ut Stoici , cum quibus dicuntur sentire Tertullianus, Albertus Magnus , & alii citati
O S. Th. r.par. q. 9. art. I. o. Semery de Anima. disp. I.
338쪽
RERUM SUBSTANTIAE. 3Isa Petro Angelo Papi I , maxime propter testimonia Seripturae,
quae passim cordi tribuunt operationes animae, quassi ex hoe ipso mauisestum non sit nomen cordis ibi sumi modo pro anima, m do pro aliqua ex suis potentiis, prout contextus requirit, ut S gnerius a) observavit, ex ea scilicet ratione , quod occasione cognitionum cor sensibiles mutationes frequenter patiatur : an in sanguine, ut Empedocles : an in toto capite, ut Plato & Dem eritus : an in medio frontis inter supercilia, ut Strato : an in soloeerebro, ut Physici & Medici, qui ab ipso Tullii tempore dicebant , quasdam esse ad oculor, ad aures , ad nares a sis animi perforatas, & passim jam multi docent, & confirmant cum Cheyne apud Trevolitanos ex sorma cerebri, quae in idiotis,& imbecillis numquam est naturalis, vel propter frontis angustias, vel propter verticis elevationem , vel propter occipitii longitudinem : an in Meningibus, ut Erasistratus : an in cavo cerebri, ut
Herophilus, de quo loquitur etiam Lactantius s) : an in glandula pineali, quae opinio ostenditur satis importuna ab H uetio 6 , &Fortunato a Brixia ) : an in aliis determinatis partibus, ut alii apud Theodoretum 8), & supra q. a I . exposui: an tandem modo in una . modo in alia parte corporis pro suo libito , ut aliqui apud Andream Draghettium cs opinantur post veteres . de quibus meminit Lactantius ex iam dictis l. aos ). Contra quas
opiniones restringentes sedem animi ad partem dumtaxat corporis , minus essicaciter pugnatur per decreta Conciliorum Viennensis sub Cleniente U, & Lateranensis sub Leone X, quae definiunt animam vero per se , ct essentialiter esset humani corporis fominam . Nam qui Concilia Venerantur. contendunt q. aia) anumam esse formam corporis, significare talem ipsius unionem cum corpore, per quam ea sit simul cum corpore principium commune operationum hominis , quod suam veritatem , inquiunt, obtinet, etiamsi s) Lact. de Opi f. cap.8. A I 6.
339쪽
etiamsi anima unita sit immediate cum solo cerebro , & mediate cum aliis corporis partibus. Sed de hae re alii viderint. ol. III. Arguitur ex tot tantisque erroribus circa naturam animae , quos definitiones Ecclesiae, Revelationi Divinae innitentes ab iis, qui eam audiunt, sustulerunt . Plato ex Tullio in Ae demicis paulo ante citatis, & in Tusculanis i)Mxitania snam in quovis homine: alteram supremi ordinis, quam vocavit rationem, posuit in capite, sicut in arce: alteram medii ordinis, quam dixit iram, in pectore: tertiam infimi ordinis, quam appellavit cupiditatem , subter prataeordia. Unde nata est illorum opinio, qui affeetum iracundiae in selle, libidinis in jecore,& laetitiae in splene constitutum putarunt, quasi vero , inquit contra illos Luctantius ab sentiremus mi felis irasci, jecore cupere , splene gaviare. Rabbi Abraham apud Cornelium a Lapide 3 ex tit plici nomine, quod apud Hebraeos habet anima, deduxit pariter triplicem anumam, vel animae vim , rationalem, sensitivam , & vitalem, &primam constituit in cerebro , alteram in jecore, tertiam in comde . Eumdem hunc animarum numerum ex sacra Scriptura dicuntur propugnare Paracelsus , Io. Baptista Helmontius cs , &Io. Comenius γ). Eidem opinioni subscripserunt ii, qui in homine admiserunt praeter animam rationalem , aqua provenire ducunt opera rationis, aliam quam dicunt sensitivam , cui tribuunt sensationes, & pro qua est G. Lamius , qui eam ut verosimilem Pluribus exponit D. Tertia tandem est, quam vegetativam arpellant, cui deberi volunt vegetationem , pro qua opinione Zab
8b , & Henricus Gandavensis praecipue is citantur . - 4Oa. Plutarchus illam non esse simplieem quamdam substa tiam credidit, sed io) e duabus ae dissimilibus naturis eonflatam ,
, uta parte insar alterius corporis eum ratione commixta . Atque hoc
modo cum facultas animae cognoscendi, & appetendi sensibilia, quae cum Tullio si i) communiter vocatur pars animae inferior, dc ab
i) Tuli. Tusc. lib. I. n. I . minxta Olivetum .
Par. de Cre at. hominis .cio Hel. de Sede Animae. n. IT. 6 Com. Phys. cap. I. Iani. de ila me sensit. I. pay. 83 Zab .de Facult. animae.cap. 8. V Gand. in . Phys . qtl. 8. i o) Plui. de Virtute Morali circa principium . ii Tull.Tusc. 2. n. 7. col. 2Os.
340쪽
RERUM SUBSTANTIAE. 3πι& ab Apostolo lex membrorum a) , distinguatur solum per x
tionem a facultate intelligendi, & appetendi rationaliter, sive v Ienes , quae rursus dicitur pars animae superior, & ab Apostolo iLex mentis, ille distinxit realiter. Quod hie intercedant Ludovia cus Muratori cab, & Antonius Genuensis 3 , qui obliterata vel lent haec nomina , pars animae superior & inferior, utpote adversantia simplicitati animae, non sunt audiendi, quia nemo ignorat non officere rerum simplicitati distinctionem per rationem: sum datam in divertis animae operationibus, & receptam non solum a philosophis, sed ab ipsa ex dictis sacra Scriptura, & opportunis explicationibus passim declaratam, quarum necesse est oblitosam bos luisse , dum scriberent, moeabula partium inserioris θώυrioris ,-cabula sunt nihili. Sed quod magis adhue in Genuensi impro bari ae t , est , quod ipse tantopere abhorrens a vocibus simpliacit4ti animae minus consentientibus, aggrediatur explicationem de, di venis animae potentiis, ponens tamquam fundamentum quod, mens humaja suam habet extensionem, quasi hoc modo perficiatue idea simplicitatis . . Lactantius resert argumenta, quibus aliqui animum contem cunt , esse quid distinctum ab anima, tribuentes animae quod viavamus, animo vero quod cogitemus &- sapiamus. de qua quae-ssione apse ) pronunciat eam em inextricabilem. Sed qui passim deinde egerant de modo , quo intellectus, qui idem esi ac animus, sicut & ferae potentiae animae ab hac distinguantur, Loficio apsam extricarunt dc quidem optime, qui solam disti . Averroes & Themistius apud Thomam Burso ersilicium , qui hos impugnat s) , & apud Mibnitium in) , ne intellexerunt quidem .singulas Me in singulis
i minibus animas rationales, & unam inter omnes quasi diu titam propugnarunt. Aliqua quidquid ea sit non curante eam cum corpore mortalem dixerunt. Hinc extitit decretum C cilii L teranensis sub Leone X. damnantis omnes asserentes animam inteli