장음표시 사용
351쪽
II. Nemo negat dari homines stolidos aut stupidos; sed si esia sentia animae hominis est ama cogitare . seu habere cognitiones rationales , iam contradictio est in his terminis homo stolidu, aut supidu,; Nam si homo est, habet animam hominis, sive in horum sententia cognitiones rationales: si autem stolidus est, has non habet: ergo si dantur stolidi aut stupidi essentia animae hominis non est actu cogitare . 1 s. Dicunt Cartesiani . Habere cognitiones sensitivas est species cogitationis: ergo etsi anima hominis non semper habeat coonitiones rationales, ut probat factum argumentum, attamen
semper habet speciem aliquam cogitationis . Resp. I. Cum Gabriele Dahiel I nego ans , sea modum i quendi alienum ab usu communi ; Cognoscere enim communia ter habetur tamquam genus, & cogitare tamquam species cognitionis . Et sine dubio primum potest esse sine altero , cum unus. quisque intelligat aliud esse videre aut sentire ignem, quod non distinguitur a cognitione sensitiva , aliud vero cogitare de igne: nec ullus nisi Cartesianus negat sentire, esse homini cum bestiis
commune, at cogitare esse propriam homini. Resp. II. Permitto totum a Nam ex eo non sequitur animae essentiam esse cogitationem aut sensationem . Sieuti enim dant Adversarii animae essentiam non consistere in cognitione rationali , qnia fatentur sine ulla huiusmodi cognitione aliquando nos esse, ita etiam dare debent ne consistere quidem in cognitione semstiva , quia vel sine his aliquando sumus, vel saltem, non semper eum iisdem sumus.. 416. III. Nulla actio intelligitur, nisi praeintelligatur ens quod agat: sed cogitatio est actio: ergo nulla cogitatio intelli pitur, nisi praeintelligatur ens quod cogitet: Sed si cogitatio est actio, eui prae intelligitur ens quod cogitat, jam cogitatio non est ensquod cogitat: ergo non est . Hoc argumentum eludi posset negando minorem . Sed imprimis adversarii hanc concedunt, fautem Chaumeixius, qui dicit, a) Ego appello cogitationem omnes
operationes mea anime , quicquid accidit in meo intellectu, er volum Muper me s egitatio. Deinde ea cum Lockio apud Trevoltia
352쪽
nos 1) se probatur. Intima experientia notum nobis est, quod cogitare sit actio animae, quam ipsa aliquando magis, aliquando
minus vehementer intendit: ergo cogitare non est essentia animae,
nisi forte dicant dversarii, se aliquando minus aliquando magis instrmatos esse anima, quod est ridiculum. IV. Iv. Ideo cogitatio est essentia animae, quia cogitatio est subjectum modificationum animae, ut desiderii, spei, timoris : Haec est anica ratio , quae affertur a Sylvano Regis a , ubi ex proseta propugnat cognitam nobis esse essentiam animae ex eo, quod cognita nobis sit experimentaliter cogitatio , quae utpote subjectum modificationum animae est ipsius natura. Atqui imprumis ex nuper dictis cogitatio est modificatio quaedam enus cogia
tantis , non est ens cogitan& sive anima, quemadmodum motu
est modificatio quaedam corporis, non corpus. Quare iure dicebat histonus, a) reedum naturam Ipiritus esse actu cogitare,
magis quam credam naturam eorporis esse motionem . Deinde falsum est
cogitationem esse subiectum modificationum animae, ut desiderii siκi timorisῶ Nam cogitatio est genus quoddam modificationum animae, illarum scilicet, quae tribuuntur intellectui, uni ex po tentiis , quae a Philosophis per rationem distinguuntur in anima et desideria autem, spes, timores pertinent ad aliud genus modasic tionum animae , earum scilicet , quae tribuuntur voluntati , &quae, eum Voluntas distinguatur pariter per rationem non solum ab anima, sed etiani, ab intellectu, non possunt habere pro suo subjecto nec intellectum, nec ipsius actus cogitationes. Tandem dato etiam hoc absurdo, cogitationem esse subsectum desiderii, &allarum aflectionum , hinc non sequitur cognitam nobis esse hujus subjem essentiam . Saepe enim accidit, quod aliquid cognosca mus praecise ut subjeAum modificationum, ejusque interea naturam penitus ignoremus. Qui intuens picturam negat se cogno scere sitne in tela an in tabula, nonne hic ebgnoscit superficiem
esse subiectum colorum, & simul fatetur incognitam sibi esse hu' ius labiem naturam λ418. V. Cogitationem esse essentiam animae importat coll
353쪽
talle nos in utero naatris , & semper cogitare etiam eum dormimus . Neccilitatem huius propositionis vident ipsi Adversarii: Quare ipsi iidem , ut Cliaumeixius , dicunt si homines euitasse statim ac extiterunt: & alibi ab ex professe contra Lochium propugnat infantes etiam nondam natos cogitare . Cum primum a tem nascuntur non amplius advertere ad ideas , de quibus in venatre matris cogitabant , quia sunt omnino occupati a nomis sensationibus, non secur ac peregrin s , qui primum vi t adas .regias . Atqui
haec gratis dicuntur et ergo . Loes ius , & nuper Lieulaudius sectione prima suorum Elimentorum P0siologiae apud Trevolitanos s a sub eadem majori posuerunt hanc aliam minorem : Atqui nec infantes cum primo sunt cogitant, nec qui dormit cogitat. Sed quo niam hoe dedit ansam Chau meixto non semel e telamandi a versarios inique asere, qui quaerant ab infantibus ti dormientiabus , qui non possunt respondere , an nos semper cogitemus, ideo sistam in eo, quod gratis dicantur infantes, & idormientes cogitain re . Ex quo concluditur cogitationem in infantibus non esse ad mittendam, quia juxta commune axioma non debet sine causa, seu ratione lassicienti admitti ullum ens positivum, cujusmodi est controversa cogitatio . Uulgare hoc axioma non advertit Cha meixius, quoties, ut saepe iacit exigit a seis adversariis, ut demonstrent infantes, & dormientes non semper cogitare. I s. At demotastratio, inquit, quaesita ex parte Cartesian rum habetur in eo, quod actualis perpetua cogitatio sit consequentia necessario descendens ex natura spiritus . Verum haec non est demonstratio , sed petitio principii, saltem opus est prius ostendatur, cogitationem esse vel essentiam spiritus vel de ejus e&ntia; quorum utrumque negatur. Quod addit Sylvanus Regis s) eam inferri ex eo, quod anima definiatur substantia cogitans est it rum petere principium , quod cum negetur , rejicitur consequenter ea definitio, cuius loco ponatur alia. quae placuit ex dictis
q. S. Augustino, anima est subsantia, quae potentiam habet
clivis. a. cha. s. art. 9. .cha. q. q. s. ab Id. ibid. to. s. art. a. cha. a. Id. ibid. cha. 6.
354쪽
habet cogitandi destinata ad unionem cum corpore. Qua definitione sussicienter distinguitur tum a spiritu non destinato corpori, ut ab Angelo , tum ab anima brutorum , quae non habet potentiam cognoscendi nisi objecta dumtaxat sensibilia. Quod uero diaest Iambus Riccati ci illum , qui sit vigilanx in eodem lecto cum alio , qui dormiat, ex quibusdam signis , & etiam vocibus anumadvertere alterum somniare , adeoque cogitare , est provocare ad causas particulares , quibus inniti non potest dogma generale. quod ceteroquin placuit etiam Formeyo a , omnis , qui dormit, aliquo modo cogitat. Quod tandem asserunt ad hujus opinionis confirmationem, Tullium adprobasse illud Xenophontis, 3 Dormientium animi maxime declarant diυinitatem suam; multa enim tum
remissi, .ct liberi furara pro 'Diunt , non est ad rem, quia ibi appellat Tullius ad rerum divinationem per somnium, quam Vet res solum in aliquibus, de aliquando tantum, nemo autem concessit esse communem omnibus & quotidianam . 4ao. VI. Si cogitatio esset essentia animae ν egre cogitatio alia qua determinata a Nain dicere aliquam in particulari essentiam esse indeterminatam est . dicere, aliquam in particulari essentiam esse estentiam in genere, sive est sibi contradicere . Hinc aliqui revera determinant huiusmodi cognitionem Iaquelotius dicit q. 36s. ad essentiam animae pertinere cognitionem existentiae et Chaumei-xius q. 3 i. ) illam Dei: Αrnaldus sq. 411. θ illam sui ipsius,& entis in genere: de alii apud Bussierium dieunt esse cognitionem corporis cui conjungitur , & sensatiZnis cujusdam , quae nascitur ex corpore . Atqui conscii non sumus neque harum cogita tionum neque alterius cujuscumque , quae semper & continuo inis, quin immo eonscii sumus aliquando defixos diutius Perma nere in alta alicujus rei novae: & inexpectatae meditatione , quae ita absorbet totam animam, ut quae sensus ipsos percellant, nullo modo percipiamus: ergo .
Vidit Sylvanus Regis hoe argumentum , quod putavit se se LVisse dicendo, Q Homo conlisao cogisoscii amm am suam ita ut A cr
355쪽
δει aliquando se illam non cognoscπς , hoc non provenit nis ex eo, quod Da oecupatur in con cratione suarum idearum , prout respiciunt sua objecta , ut non animosiertat rosam O mossificationes anima sua.
Sed imprimis hominem occupatum in considerandis aliis vesiceis vel objectis praeter animam suam non animadvertere ipsam metanimam , quam actu cognoscit, idem est ac dicere hominem non cognoscere animam suam, dum actu illam cognoscit, quae est contradictio . Deinde qui animadvertit ideas mentis esse moCificationes animae, non potest dicere se cognoscere animam suam ιSunt enim duo quaedam satis diversa. Tandem haec propol: tio, homo continuo cognoscit animam suam, in sententia advers riorum quod animae essentia sit cognitio, aequivalet huic, homo continuo cognoscit cognitionem suam. At intercedunt hie L
chius, & cum eo Lim urgius, qui jure dolent i) hunc motam loquenssi Cartesianum uou posse inrel i. Profecto qui dicunt essentians animae esse cognitionem suam , subjiciuntur huic interrogationi. quid sibi velit illud suam Si dicant se significare cognitionem , iam dicunt animae essentiam esse cognitionem cognitionis. Cujus responsionis sensus nullus est, eum cognitio sit alicujus objeeti cognitis , ac proinde aperiatur processus ad infinitas cognitiones, si eo modo respondeant . Sin dicant per illud suam significare se sci stantiam quamdam, cujus ipsi ideam non habent, jam sibi comtradicunt , assirmando essentiam animae consistere in cognitione . 42I. Aliter praedicto argumento occurrit Genuensis dicens se quidem ignorare quibus de rebus anima cogitet, & unde ei ideae superveniant, sed ca) qui perennem euitationem mentis ex ejus πώ rasHui de Gravit, non cogitur etiam hae scire, aut hac si ignoret , illud quoque ignorare. At quoniam haec propositio, si cogitatio est etintia animae, est cogitatio aliqua vel determinata vel indeterminata, negari non poteu, quoties quis suadeat , sicuti secit argumentum praediimim , essentiam animae non esse neque C gitationem determinatam, neque indeterminatam, jam nulla potest esse demonstratio, sicuti nullam revera esse illam, quam ipse proserat, per ejus examen inseri cis habendum apparebit. ,
356쪽
22. Chau meixius tandem antequam crederet seu scriberet essentialem esse animae cogitationem de Deo, respondit IJ non quaerendum esse, quae determinate sit in nobis, statim ae existimus vel naseimur, prima cogitatio, quia etiamsi fatendum sit hoc ignorum nobis esse, sicuti apertissime ipse confitetur a) non possum*r, inquit, Icilae, fit actualis cogitatio, qua occupat animam primo Da exisentia tempore e nihilominus hinc non sequitur nullam ab ipso nosti i initio existere cogitationem, quemadmodum inquit exco, quod interroganti, quae sit prima hominis sensatio, sine dubio non possimus satisficere, non sequitur non existere in nobis sensationes. At haec responsio mala est; Nam imprimis existentia sensationum evidens est: existentia autem idearum innatarum , oc praeterea cogitationum etiam innatarum non solum evidens non est, sed a solis Cartesianis eredita vel admissa . Deinde falsum est, quod prima saltem nati hominis sensatio nota non sit. Gemitus quos infantes, cum primum in lucem eduntur, emittunt , enunciant hane sensationem esse doloris vel ex aere frigidiori, in quem transeunt , vel ex asperioribus corporibus , supra quae deponus
Idem alibi 3 credit se evineere , non sequi, quod nulla sit
in nobis cogitatio ex eo, quod nequeamus ullam assignare, hoc a gu mento . Ex eo quod non possimus assignare particularem figuram . vel determinatum statum, sive motus sive quietis , cum quo primo existat corpus, non sequitur non esse essentiale corpori habere figuram aliquam, & determinatum satum sive motus sive quietis: ergo a pari etiamsi non possimus assignare cogitationem, cum qua primo existit anima, an sit dubitatio vel assirmatio, an sit conjuncta eum desiderio vel cum timore, non sequitur non es se essentiale animae habere aliquam cogitationem . At respondemtur , conc. am, θ nego conseqm, quae luaderi non potest a Nam determinata figura, & determinatus status sunt consequentiae necessariae limitatae extensionis, quae ineluditur in notione corporis naturalis r at cogitatio determinata nec ostenditur consequentia necessaria animae , neque advςrsarius, qui dicit cogitationem esse, v v ' essena
357쪽
333 SUBSTANTIA COGITANS NON EsΤ
es lentiam animae, id potest ostendere . Argumentum igitur non solum nihil concludit, sed etiam falsam suppositionem , vel petiationem principii imbibit, quod cogitatio sit attributum essentiale vel ipsa essentia animae . Sicuti enim illi , qui diceret, ex eo, quod
non possit aflignari, an motus, cum quo vel primo existit corpus , vel in quo consistit corpus, sit velox vel lentus, non sequitur non esse motum ellentialem corpori, negaretur suppositum ,
quod motus sit essentialis corpori, ita objicienti negatur praedicta falsa suppositio inclusa in illa sua consequentia. . Urgetur etiam ad hominem responsio . Ille contra Materialistas dicit ci) . quod si anima consisteret in materia, anima .r eensionem instituens diligentem de rebus materialibus cognosceret, in quanam illarum , seu illarum modo consisteret: & quia hoc non cognoscit, concludit in nulla re materiali, sive sit substantia ,sive modus, consistere animam : ergo a pari, siqua cognitio animae esset ipsam et sua essentia, anima diligenter recensens singulas suas cognitiones ; inveniret quaenam sit ea cognitio, quae est lin. famet sua essentia : & quia de nulla cognitione hoc potest dicere concluditur in nulla consistere suammet essentiam . i aa. Franciscus Leoni ab duplex aliud argumentum pro nostra propositione a se excogitatum immerito magni pendit. Primum est : Totum corpus & singula ejus membra indigent cessatione aliqua a suo exercitio : ergo etiam anima indiget cestatione aliqua a cogitando. Sed Adversarii concede ut antecedens, & negabunt conseqm, utpote deductam ab exemplo , quod nullam omnino cum ea similitudinem habet. Nam nemo est , qui non videat motum corporis esse quid ipsi aecidentale, non vero illius
essentiam , sicuti dicunt ipsi de cognitione respecta animae. Ur- gebunt etiam ruinam hujus argumenti directe impugnando illud consequens hoc pacto : Constat observante Cardinali Ptolemaeo hominem dum vigilat ab nunquam lassura ex eo quod Bbere velit d
cernat saluat inrodat amet unum prae alio objecto, intentando men liter judicet annuendo vel renuendo r ergo gratis vel potius salso dicitur animam indigere cessatione asiqua a cogitando . Alteram est
358쪽
Anima transit a cognoscendo ad volendum : sed quando vult, non cognoscit: ergo anima aliquando non cognoscit. Sed Adversarii concedent majorem , & negabunt minorem: & aliqui quidem dicent dari cognitionem , quae non sit volitio , sed numquam dari ullam volitionem , quae simul non habeat secum cognitionem omnino inseparabiliter: alii vero dicent cum Chau-meixio, ut vidimus supra q. t 6. , quicquid accidit in intellectu& voluntate , per ipsos esse cogitationem , seu cognitionem.
ARTICUL Us III. Objectiones adversariorum .
a . I. c Ricit Genuensis suam denion strationem. I) Ani
ma essentialiter vivit: Sed vita est actio r ergo anima habet essentialiter actionem : Atqui omnis actio vel est corporea motio, quae non potest tribui animae, cum ea non sit corpus, vel est cogitatio : ergo anima habet essentialiter cogitatione . Re p. dis. maj. Anima essentialiter vivit , hoc est habet vim agendi, conc. m ., hoc est essentialiter agit, nego maj. θ dis. min. Vita in actu secundo est actio, cone. min. vita in actu primo est actio , nego min. Nam haec est vis activa, & cadunt reliqua . Distinctiones allatae jam olim cognitae erant, & rec'ptae ab authori bus, qui observantes vitam diei tam de Deo, quam de creaturis,
Angelis Hominibus & Brutis, & intelligentes non posse in eodem omnino sensu de his omnibus dici, nutusmodi diversos sensus diligenter inquisierunt, & definitionibus opportunis, quales Vbderi possunt apud Io. Polmanum a explicarunt. Quare prim 3Genuensis demonstratio reducitur sublata verbi ambiguitate agpetitionem principit.
a s. II. objicit. Musium corpus suapte matura a motu ad quietem transire potest, neque a quiete ad motum : ergo nulla sub antia suapte natura ab actione ad inactionem, ex ab inactione ad action:m transire potest : ergo Dapte natura mens humana , si perenni cogitatior
ne desiluitur neque ab A ad B , 4 B ad A transirν per intervalla ι:mphris potes . V v a Resp.
i) Gen. Elem. Metaph. par. a. ca Pol. Breviarium Theolog.
359쪽
s o SUBSTANTIA COGITANS NON EST
' Resp. eonc. an s. ct nego utramqπα conseqm. Quae author affert ad illas suadendas non vacat proponere , cam prorsus nulla sint.
26. III. Objicitur a Μalebranchio i) , & ab illo, qui nestio 'quae opposuit libro do Demonstratione Exisentia Dei Samuelis Clarkii, cui hic respondet in praefatione sui libri de Religione. Ne
nando Aentiam spiritus esse cognitionem, & essentiain materiae esse extensionem , sam nequit ostendi materiam disserre aspiritu, VSpinosi sinus seu Ρantheismus nequit amplius valide confutari. cum eodem Clarkio , nego assumptum; Nam etsi non
cognoscamus ullius spiritus, nec materiae intimam egentiam , attamen certo cognoscimus aliqua horum attributa, ex quibus omnino convincimur disterre prorsus materiam a spiritu. Ita attribuista Dei primi spithas, & quidem demonstrata, sunt Asellas, N
cessitas absoluta existendi, Simplicitas, omnipotentia, Infinitas in omni persectione . Contra vero attributa materiae sunt Conti gentia in sensu opposito absolutae necessitati , Inertia, Divisibilatas . Himiliter attributa spiritus creati , & animae sum vis activa, simplicitas: & his contradictoria sunt propria corporis.
ia, quia in re perseverat idam , quocumque modo. res sit modiscata: Sed con noscimus id, quod in anima perseverat idem , quocumve modo anima sit modificata : ergo cognoscimus essentiam animae. Probatur minor . Cognoscimus cogitationem: sed cogitatio est id , quod in anima perseverat idem, quocumque modo anima ut
modificata; Nam ut alibi 3 ait, potest quidem inesse animae
vel dubitatio, vel desiderium , vel timor , vel assirmatio : at no rum omnium subjectum esse cogitationem, planum est, qu/a bitatio est cogitatio non firma, & sic de aliis: ergo. . Re p. cone. maj. ct nego min. Ad hujus probationem imprimudis. maj. Cognoscimus cogitationem , in quantum cognoscimu s et cognoscere possumus, quod in nobis ea sit, quando est a conc. maj. in quantum cognoscimus quid illa sit, etiam quanGo cognoscimus , quod in nobis sit, subdisin. quantum pertinet ad attraua τὸ generica, quod ea sit quidam modus, qui afficit animam cum
360쪽
ejus vel molestia vel voluptate , &' habet dependentiam aliquam magis vel minus remotam a sensibus , conc. iterum maj.: quantum pertinet etiam ad attributa differentialia talis modi, nego maj. In ordine enim ad haec sicuti ignota nobis est natura animae, cuius sunt quidam modi cogitationes , ita ignotum est quid sit cogitatio, sive cognitio, ut fatetur Busserius IJ cum aliis, qui sincere t quuntur , & suadetur ex demonstrata repugnantia earum opinio--m , quas de intima cognitionum natura aliqui protulerunt, ut quod sint nescio quis ignis, quemadmodum imaginatus est Cro gas apud eumdem Busirium M : vel species expressis, ut Peria patetici : vel a Deo nobis ingenitae, ut occasionalistae: vel motus materiae, ut Materialistae, & qui cum his nuper loquutus est A tonius Le Camus in Gallico tractata, de Maedicina Spiritus, qui ut ex solo compendio , quod extat apud Trevolitanos ca) concludiatur , inscribi debuit, do Internecione Spiritus, cum in eo statuantur intellectus & voluntas esse facultates mechanicae r & cognitiones sensibilium esse inotus fluidi ab organis ad cerebrum : reflexiones vero esse motus ejusdem fluidi a cerebro ad organa: & ex his Tendere ratiocinia & judicia , quorum proinde alia appellat sensibilia, & alia reflexa . Deinde omissi majori probationis, dis. min. Cogitatio est id, quod in anima perseverat idem , quando cogitatio est in anima , subdu/, perseverat idem quantum ad attributum genericum talis animae modificationis , quod significatur per hoc nomen cogitatio perseverat idem quantum ad attributa specifica, quibus rapax est hoc genus modificationum animae, vel perseverat idem , in quantum cogitatio se ipsemet essentia animae,nso min. ct conseqm . Ex eo quod plures sint species operationum .animae concluditur lum dari hanc etiam , scilicet cogitationem, non vero, quod haec sit quaedam substantia , sicuti ipse supponit dicens contra omnem Logicam , mne potes conclari fine ullabassatione omnes illat diversas opera aer non esse nisi modoι disersa