장음표시 사용
311쪽
- . DE ELENCHO SOPHIS T. go tu non es homo, in maiore propositione proponitur me, tum a te esse, lecundum person proprietatem, in minora uero ellentiam, & naturam intelligimus, quare falsa intelligitur conclusio. I tranet rix Hsoluuntur hi duosvllogi lilia fallaces, quia mutatur genus suppositionis, si ue signification, terminorum nam a termino primae intentio-ms ad terminum secund proceditur. Se per accinias.) ratio
,quia omnis prauli eatio, in qua praedicatur termi-ndae intentionis,determitib primae est accidenta ria, ut anthias est genus,homo est species. Propterea quod. illic est. non eo dem modo accipitur an senius huius loci
mab cum praedicatur de homine,& cum subiicitur generinam in hac praedicatione, homo est animai,animal sumitur pro re ipsa quam liguificat ex impositione, sed in hac, animal est geuus,animal sumitur pro ipso uocabulo quod talis rei est significativum. AQuo pacto a re cetioribus hic locus tractetur. NEC tamen ignoro hunc locnm ab accidenti latisus explicari a recentioribus hoc modo, ut sit accidens, ct id cui accidit , uidelicet res subiecta, praeter haec attributnm equae O ita distinguunt nominibus magis familiaribus, ut accidens sit, quod medium in sillogismo dicitur, res subiecta minor tremitas , attributumaior extremitas. Hinc paralogismus per hunc locum fieri dic unt , quoties uel medium , vel maior miremitas , uel minor extremitas in Hllogismo non recte sumitur. Medium quidem , ut se Ita arguatur, Cuiuslibet contradictionis altera pars est hera se accipio hic nticuerbum, cuiuslibet , more istorum, contra vim proprin
am pro signo distributiuo , ut ipsi dicunt, qualia sunt
omnis O nullus aiaui laecpropositio , homo est lapis, est contradictionis altera pars , igitur haec propositio, homo est lapis , uera est. Captio es in uerbo contradia
312쪽
TRACTAT Us T. I s 8ctionis. Assumendum namque erat. Atqui 'haec pr postio, homo est lapis, est contradictio: eo quod hic terminus in maiore solum uniuersaliter sumebatur. Maior uero extremitas, ut si ita proponas. Omne animal substantia non est, omnis autem homo est animal, igitur nullus homo Dbstantia est . Hic captio est in uerbo
substantiae, quod in maiori ut oportebat uniuersaliter sumptu no est,propterea quod negatio eis posta non sit. Verum id ita sophistae pro arbitrio statuerunt,
Zontra autorum S eorum qui recte loqui didicerant, consuetudinem. Minor porro extremitas non recte sumitur, sita contexas filogismum. Petillum dextri es snsrum, cuiuslibet autem hominis oculus est demter , ergo neuter oculus hominis est sinister. Hic oculus minor extremita s particulariter sumitur in minore contra Maescripta ecundi modi primae figurae legem. Quare ita assumendum erat, cuiuslibet autem hominis
uterque oculus est dexter. N E C tamen . Latissime patet haec fallacia accidentis
nam complectitur omnes syllogismos in materia & forma uitiosos. Captio erinam hic terminus contradictio, solum suinitur uniuersaliter in maiore, debet aut totum esse mediii in itinore, & non hoc totum aggregatum contradictionis altera pars, propterea deceptio pendet a termino medio. Maior uero extremitas substantia maior extremitas , sumitur particulariter in maiore, quia nota uniuersalis affirmativa, distribuit tetminum tantum immediate sequentem , at in conclusione uniuersaliter sumitur.
De loco ab eo quod est secundum quid, ad id quod simpliciter est.
D E 3 I N i T v R hic locus ab Aristotele per id,
quod hoc quidem simpliciter dicitur, illud autem, quo-
313쪽
quomodo oe non praecipue. Puoquomodo, inquit, hoc es, uel secundum locum, uel secundum tempus, uel ad aliquid, uel secundum aliquid, uidelicet cum quod pecundum partem dicitur , simpliciter accipitur. Itaque paralogismi secundum hunc locum quatuor fiunt modis. Primo in his , quae secundum locum dicuntur: ut apud Thraces quaedam gentes olim, ut Solinus autor est, re s natos cum fletu excipere, O defunctos gaudio prosequipium esse ducebant: igitur pium est, pueraperia deflere, O funera gaudio prosequi. Secundo in his quae sunt secundum tempus: ut bonum est uti uictu tenui cum aegrotamus, igitur simpliciter uti bonum est.
Item, expedit merces in mare projcere, cum timetur naufragium, igitur expedit prolicere merces . Tertio
in his, quae sunt ad aliquide ut diuitiae male utentibus nonsunt bonae, ergo diuitiae bonae non sunt, cum tamem ipsae t diuus Ambrosius ait uirtutum sint infrumenta. suarto autem in his, quae sunt secundum aliquid: ut Aethiops dentibus albus est, igitur albus est. Trinterea cum ex diuisis coniunctum infertur, hoc pacto, consecus bonus es , di idem citharoedus,coriscus igitur bonus est citharoedus. Esto autem uita bonus sit, non
arte . Huiusmodiparalogismusper hunc locum factus esse intelligitur.
Definitur. Techna ex hoc loco struitur, quando id quod
particulariter, siue secundum partem in antecedente sumitur, in conclusione sumitur uniuersaliter,& secundum totum. talis non est rara collectio, quoniam a particulari uno ad uniuersale non est sirma consecutio, ut diuitiae male utetibus obsunt magis quam prosunt,ergo diuitiae malae sunt.
honestum est apud Tribalos populos patrem sacrificare:ergo
314쪽
.T TRACTATUS X. v Issgo id ubique honestum. Thraces. Historia haec est apud Pomponium Mela, secundo capite secundi libri. Itaque lugentur apud puerperia,natiq; deflentur,funera conmtra festa sunt,& ueluti sacra, cantu deflentur. Huius ratio , ut existimo, est , quia ut plenius ait, existimabant uel optimum esse non nasci, uel natos statim emori. Vide Plinium pruno capite septimi libri. Secundo in his) Huius loci multa exempla sunt apud Aristotelem in sine ultimi capitis securidi libri Topic. virtutumsunt instrumetita)sic Aristo. viij. cap.j. lib ethic.fieri non potes ,aut no facile fit, ut is res agat praeclaras,cui facultate, desunt . .
De loco ab ignorantia elenclis. P AR ignorantiam Elenchi, siue quod idem est, per inscitiam redargutionis, fiunt paralogismi, quoties omittitur aliquid eoru, quae ad orationem ut Artasoteles ait hoc es, ad ipsius Elenchi deranitionem requiruntur. Definitur autem ab eodem hoc pacto ,Elenchus est contradiectio unius O eiusdem non nominis,sed rei,di nominis non f=nonimi ed eius eur,ex his quae data sunt ex necessitate, non connumerato eo quod est in principio , ad idem, secundum idem , similiter , et per idem tempus. Qua quidem definitione certum est ni S
quam ab Arsotele longiorem fasiam esse, idque s ut
reor propte ophissarum importunitates. Quapropter in singulas eius particulas latius explicare , atque di sineuere necessumsortias fuerit. Quandoquidem in ea quaedam Hllogismi tantum causa ponuntur , quaedaob contradiolionem solum,quaedam etiam ad utrunque Ibectant. S llogismi causa ponuntur,partim ex his quae data sunt ex nec tale, partim, non connumerato eo quod est in principio. Ob contra Actionem uer),ut quae postremo loco enumerata sunt: cuiusmodi sunt ad idem secundum
315쪽
secundum idem,similiter, per idem tempus. Praeter haec autem ad utrunque reliqua pertinent. Torro paralogismi, qui per hunc locum sui cositieuerunt oc Praecipue peccant,quod ex quatuor pos remis aliquid omittitur . Vnde di quatuor quoque modi erivantur. 'rimus, cum omittitur particula ad idem, ut decem sunt
dupla ad quinque, O non sunt dupla ad sex: ergo decem dupla sunt dupla non sunt . Similiter se quis
Socratem inter duos locatum,idcirco pronuntiet ipsum dextrum esse Onon dextru . Secundum modus est,quando omittitur particula hecundum idem,ut hoc est duplusecundum longitudinem, oe non est duplum secundum latitudinem: duplum igitur est , , non duplum,aut squis oculum nigrum esse dicat,et non nigrum: propter ea quia id quod circa orbem ipsius oculi est, qui medius pupillam tenet album sit, ipse uero orbis niger spectetur.Tertius, quando omittitur particula similiter, ut cognosco Socratem, di eundem non cognosco ueniente, igitur cognosco Socratem, O eundem non cognosco siuartus uero, quando omittitur particula per idem
tempus , ut si quis Socratem proponat sedentem , Onon sedentem, ad diuersa tempora respiciendo.
Per ignorantiam Haec sallacia committitur, cum aliqua particula finitionis elenchi omittitur. nam elenchus est coclusio opposita alicui propositionum concessarum in syllogismo, quae in modo & figura conclusionem colligebant. lyllogismus uero elenchi est syllogismus, qui ex opposito conclusionis cum altera propositione colligit oppositum alterius, scilicet contrariam uel contradictoriam. Qua qui dem definitione. Locus est apud Aristotelem tertio capite primi libri elenchorum,nunquam ab Aristotele data esse e istimo finitionem tam tenebrosam (cum tamen ipse praeci-
316쪽
TRACTAT vs X. Icopiat oem finitione perspicua esse oportere,datur. n. discendi causa nec ex tot partibus compactam. sed puto Aristotelem tot particulis in hac finitione usum, ad explodendas oes omniti sophistarii cauillatio es. Est contradisi .. Hoc est coclusio contradictoria alicui praemissarii. Vmus et eiusdem. Scilicet subiecti & pr dicati.& secundu nomen,& secundure ut homo, homo. non nominis sed rei. no satis est esse eande uoce, sed oportet eande rem esse per uoce significatam. Et nominis) Oportet elenclis contradictione esse, non eiusdenominis pynonimi, sed eiusde secundum uoce. Ex hirq , data sunt Hoc est co cessa ab aduersario. Non conmmerato staccepto quaesito ad syllogismu demonstrationis. Ad id/m. Respectu eiusde. similiter Vt dictio eode modo accipiatur. Per idem tempus Vt dictio Iecundu diuersum te pus no acci piatur, caetera satis dilucide a Caesario explicantur. ob contradi onem. Hoc addit authore Aristotele qui ait, dico aut opponi eiusdem de eo de non aut aequi uoce,& quaecum caritera contra sophisticas determinavimus importunitates.
De loco a petitione principit. IN principio petere, e t id , quod ad demonstratio
nem propositum est,ponere di accipere, ut consilium. In principio igitur petitur aliquid, cum eius adhuc d sideratur demonstratio, quod tamen ut consessum acciapitur . Vnde S ab Aristotele definitur secundo Priorum anablicorum uolumine hoc modo, Peteresin
quit id quod est in principio , es ostendere quicquam per id , quod perseipsum manifestum non est, quod pro
fecto est propositum non ostendere. Accidit autem mo
dis quatuor. Primo, quando Uillogista incollectilis ratiocinatio fuerit. Secundo, quando id quod sumi
tur, ignotius eo est, quod colligere uolumus . Tertio,
quando quod sumimus, aeque ignotu est, atque id quod conficere uolumus.(uarto, cum possetius pumitur ad
monstrandum id , quod prius es, Caeterumpraeter hos sunt
317쪽
Ant O alij quatuor modi, quos octauo libro Topicoru
idem autor recensent. Trimus, cu quod particulariter demonstrandis est,uniuersaliter quis postulauerit: uisti quis nolens probare, contra pioru eandem esse discipu-nam , postulauerit idcirco omnium oppositorum eandem esse disciplinam. Secundus,cum quod uniuersaliter est ad osendendu propositu,particularitra ab aliquo petitur: ut tisi de omnibus contrari' propositum est, ea quibus solum quispiam postulat. Tertius uero, cum quis diuidens propostum petit: ut si cum oportet quempiam coniunctim ostendere medicinam sani Sagri esse, is tum utrunque postulet seorsim , atque diuisim: uerbi causa, Est ne medicina sani e , rursus, Est ne medicina aegri e atque idem dehinc ita argumentetur, Medicina sani est, ct medicina item aegri est, igitur medicina sani est item aegri, Quartus mum, cum quis eorum quae ex necessitate se inuicem sequuntur, alterum petit: ut si cui propositu est ostendere, quod diameter est incommensurabilis lateri quadrati, is assumat, quod diametro latus incommensurabile est.
Inprincipio Haec captio comittitur, quando antecedens non probat consequens: quia id quod tanquam manifestudi perspicuum sumitur,aeque ignotum est, atq; id quod est probandum, ut si quis ita colligat, sunt qui aduersa nobis
uestigia figat, e rho sunt antipodes. Primo quando Et omnis homo est ammat,nullus homo est equus,ergo nullus homo est animal. secundo quando) ut Pythagoras docuit animas in
diuersa migrare corpora, ergo eius assertores non Errant. Tertio quando ut anima equi non remanet separata a corpo
re,ergo nec anima bouis, Quarto Vt homo est capax disciplinae,ergo animal rationale est capax disciplinae .
318쪽
De loco a consequenti. A CONfE Q v ENTI locus dicitur, queadmodum o Aristoteles tradit, quoties propter consequens redargutio fit,ut si quis petat consequentia coverti,qua tamen couertitur minime.EX pu gratia,si quinquia hoc ex necessitate est,et illud est idcirco putauerit, quia illud sitiet altera quoque ex necessitate esse. Vnde et deinceps,quae propter opinronem ex sensu sunt, hoc modo
pleraq; fiunt. Hinc saepenumero id quod fel est, mel esse suspicantur,eo quodflauus color uises, ita et mel quoq;
consequitur. Quapropter se quis ita argumentetur hoc mel est,igitur flauum recte quidem sequitur: at contra non rected hoc modo, Hoc flauu es gitur mel est. Huius aut loci Ih duos,alij tres statuunt modos Ex his primus est,quoties quis, ut ab antecede te ad cosequens recte sese habet consequentiae ratio ta e contrario si consequente ad ipsum antecedens firmam similiter atque consantem consequentiae uim esse existimauerit: ut si an, mal est,homo est gitur s homo non es, animal non V. Secundus, quoties facta consequentia,ab abolitione antecedentis credit aliquis O consequens peraeque abole
ri posse: ut si homo est , animal est, igitur se homo non
est, animal non es. Tertius uero modus est, quoties ex communiter accidentibus per id, quod consequens
esse solet , volumus ostendere id quod praecedite utqui insanus est , in solitudinem fugit , Democritus autem in solitudinem fugit, igitur Democritus insanus est. Dicitur autem per consequens, quonIam cons quitur infimum esse, in solitudinem fugere , verun 'tamen non conuertitur . Non enim si quis fugit in
319쪽
'litudinem,consequens continuo est,ut insaniat. Inu
mas siquidem qui res humanas despiciens, stabilitatemra quidem quaerat,di ob hoc ad loca d tumultibus libera secedat: quemadmodum Democritum fecisse memoria proditum est: proinde falso creditum est ab Ath niensibus,eum insanivisse , Queadmodum falso quoque creditum est olim ab infidelibus nos, religionis monachos despuisse,qu)d relictis omnibus quae possederat ndeserta locasecesserint : unde O Anachoritae dictisunto Eremita et ut de Paulo primo Eremita O Hilarione Hieron mus,de diuo Antonio Athanasius, o de aliis compluribus Seuerus Sulpitius in eo libro,quem de uita diui Martini inscribit,memoria prodiderunt .
A consedienti. Haec fallacia committitur,cum credimus consequens conuerti cu antecedente, quod tamen non co-
uertitur, ut si pluit,terra est madida,ergo si terra est madi da, pluit. si iustitia est,uirtus est,ergo si est uirtus, est iusti
tia. haec captio complectitur omnes uitiosas argumetationes,quae canones consequentiam non obseruant. Vis amo
mal est. Hoc exemplum non conuenit huic primo modo, nam animal essi non infert hominem esse quare sic legendum puto, si animal non est,ergo homo no est, igitur si homo non est, animal non est.sallacia est consequentis , quia antecedens infert antecedens. Secun ui) Hic syllosi simus est in primo mcido syllogismorum conditionalium, in quo a positione anteeedentis ad positionem consequentis ea colligendum. Et queatafriodum.) de hac re uidendus est Virgilius Polydorus, de Inuentoribus rerii. i. cap. vii.libri.
De loco ab eo quod est, nunc causam
HIC Iocus ab eo nomen habet,qu)d est no causam ut causam ponere,quod quidem sit d cente Arsotele, cum
320쪽
cum assumitur id quod non causa est, tanquam propter illud fiat redargutio. Accidit autem tale quid in his 3IIoglimis,qujsunt ad imprabile n quibns scilicet necessarium est interimere aliquid ex his,quaesumpta sunt. Huius quidem exemplum est , quo O Arsoteles ipse
utitur,ut si quaeratur,tant ne anima et uita idem quod se d restondente concedatur ta deinde elenchus sophisticussit , Omne quod est contrarium corruptioni generatio esse atqui mors corruptio quaedam es uitae contraria in anima et uita sunt idem, uita igitur est generatio , O uiuere generari. Hoc aute impossibile est,quipape qui uiuit, iam non generatur , sedgenitus es. Hic sis, qui proposuerat, num anima O uita sunt idem, per interemptionem inferat ob consequentis sicilicet falsatem, igitur idem non fiunt anima in uita , di r Dondens hoc quoque concedat argumentationis ui ima pubus, ne tunc quidem subterfugere poterit redargutionis notam. Quippe qui quae antea concessa sunt,eadem ipse postea negauerit: quod certe per imperitiam 'esus accidit, non aduertentis eam propositionem, qua interempta est, causam non esse cur illatum sit consequens falsum, ac per hoc ne interimendam qui fuisse, Quandoquidem ipsa posita, aut non posita, nihilo mi- nus id quod impiabile es, eodem fallogismo collectum
sequitur. Quin haec potius interimenda erat,Mors co
ruptio quaedam est: quae nimirum falsapropositio est.
Siquidem neque mors corruptio, neque uita generatio es: sed ut generationem uita, ita corruptionem mors
comitatur. Itaque in f Viseno superius facto,quapropositio causa non erat,ut causa sumpta es.