장음표시 사용
261쪽
Qui plantauit aurem, non audiet Z aut, qui finxit oculum , non considerat aut, qui fabricatus est manum, non Peratur pINTELLIGITE HOC, ET REMiNISCAM IN C
262쪽
PHILOSOPHIAE REALIS EPILOGISTIC AET ARS SECUNDA
DE MORALIBUS. De essentia Virtutis, principies eius pase
Erum opifex potentissimus, sapientissimus & a- S. amis. morosissimus hominem diuinum,liberum ,resi- f n. hom giosumq; animal ineffabilibus vinculis ex mente , spiritu ta corpore artificiosissimes tax. Mentem non composuit, militudinem S imaginem, ex potestate, sapientia dc amore es sentiauit,indissolubilibus, propter realem identitatem earum dccoinexistentiammullis internis aut externis contrariis physicis obnoxiam,puramque ab omni corpulentia ,sed sinitam,ob his dumi participium nihilitatis:emoue infudit non confudit corpori.
piritum vero ex eisdem primalitatibus,aut earum Potius par- Σ.-
263쪽
F. THO M. CAMPANELL EContra ha- ticipio,& corpore tenuissimo,lucido mobilique composuit, ideoque disio lubilem. Corpus vero ex visceribus& statua,& hu- 'UD: moribus, devasita compos iit de compaginavit: ut primalitates,m' P spiritum&metem, tenuitas spiritum S humores un- nutritur,liunior spiritum re corpus solidum, reficiendum e ' mibi , pti Ius crassiti et in quo etiam simi prima litates obscure&naturali
denda, ersi tetr,sicut in spiritu animaliter, in mente pure dc diuiniti ema, iram. nante S per Creationem: alias non essent ab oncn. 3. Primalitates ad Intra essenti an et ruentem: ad extra ve-
Inti ussin, ro consideratae respiciunt obiecta, de dicuntur facultates aut 'ili' - potentiae: vi vero ad obicistaseruntur per operationes inchoab. i. v. tas emittunt pauiones, quae inquantiam sunt a potestativo,pro , ,..dis prie pastiones dicuntur 1 in quantum a cognatiuo seu sapientia,.irg .ntia notione S, iri quant Um ab amore , affectiones r tam in mente, Ant animae, quam in spiritu. Ex quibus subsequuntu operationes ad extra, . ais extra re' vel omistiones , quae ex Nihili priuialitatibus stini vide l. exim spectui potentia, insipientia, Ac dis amore- Attia spiritu vocantur,vis, sensis Set appetitus i seu irrascibalis, cogitativa, concupiscibi- h. hS. In corpore,ampetu S ue I grauita S,apprehensio, S propensio..t .m ub.3. Quoniam specie litterunt partiali, sicut mens, spiritus&cor pus sic et componat individuum unum, sicut s ingui os, SI ca- Errant qui ro. Corpus itidem, quoniam mentis Ac spiritu S est organum, .
reo im habet alia organa operationibus M aflectibus appetiti ut sera O oc f utentia, ut ventriculum, iecur, cor, tantis SI sitis, pudendum ii ii i mst bidinis, anum&liciacm, S fel, revesicam odia dc expulsionis, ..e et, et cognoscitim vero oculos,aureS, naues, linguam, quae & exput iis ut sionibus seruiunt: pore stativi vasasblida, scd proprie executio Pisa, s cui uis musculos S iuncturas ollium,ut dicemus in Medicina. .es, paten : Obiecta potestatiuiae suarum passion: m sunt possi riam Orth bile S impossibile. Cognoscitius, veritari oc talsum. Appetiti ui, marem bonum de an lim: Idque, quod cras finitum ex ente de nihilo constituitur: ideoque ex potentia re impotentia , sapientia Minsipientia, amore a disamore. Vnde dupl cx est fons passionum,notionum S affectu uin. Ergo dc operationem ..
Igitur quoniam non fertur animal ad obiecta,raeque:
264쪽
M o R' A L i v. M C A P. I. refugit ea ex solo potestativo, quia potest S non potest: nec ex solo cogia citiuo, quia scit aut nescit: nec ex solo volitivo,quia amat aut odit: scd ex omnibus hisce quoniam sunt unum in ramdice Meficiat a per identitatem cssentialem , licer varientur erga obiecta propter accidentalem addicamquc entitatem me celle est operationes prodire ab amore ae odio circa pr notum& possubiicta Non enim amamus nisi quod nouimus bonum. Nec nouimus, nisi quod nobis est possibile nece fle.. o. Et quemadmodum amor ex sapientia S potestate e--ns manare intelligitur in nacta physica,&iapietia ex potestate: sic 'etiam passio amoris ex passione sapient: a: Si potestatis pal- sio sapicntiae ex passioue Eoic statis. ; Meodem ordine omnis o- seqq.
T. Si quidem possquam aliquid receptum in potcstatiuin
scimus esse possibile bonum per cognoscit tuum: tunc succedit amatio talis boni. At nec postquamicimurum,aliquid esse bonum,. dc amamus illud, statim aggredimur. adeptionem illius,nisi accedat imperium potestatiui. Multi enim sciunt, bonam esse obseruantiam legis, Mam anc tan litam bonam, sed tamen nono bediunt,videtesque meliora probantcsque, deteriora sequuntur. Post imperium vero pcrpotestatiui&spiritus S corporista mentis vires incipit operario, ut inomibus potestas sit prima; sic in operationibus , sicuti iras ectionibus d essentiatione. . s. Omnis operatio vel est via ad capiendum bonum prae cognitum possibile: vel fugarnali praecogniti possibilis. Sic M. ailccti ocstinctioata operatio,vci eius origo, urex stis seqUitur Ecdistinguitur ita principium, medium,&fine IIL: in quibus variari solet assectio: Vnde amor in radice dicitur desidcri uim , . inmedio actionis exultatio, in fine voluptas. Sic de ceteris. Et circa malum in principio est odium, in medio liorror,in fine doctor: quando obicinim coniungitur facultata odienti. . o. Ergo passiones potestatiui ante aggressi ossem sunt, ferocitas N debilitas, rigiditas & flexibilitas, promtitudo S lcntor. In prosequutionc vero, velocitas & tarditas, obstinatio S instabilitas , acedia & pernicitas, dissidentia ae parvipensio,, Ec a. prae-
265쪽
arx F. T H o M. CAMPANE LLAE praesumtio re desperatio. In comprehensione seu adeptione honi ,linpetus seu irruptio re retrocessio. In fugando malo vel destruendo,ira & pavor,audacia de timoricrudelitas de miseria cordia. In tolerandis vero malis, impatientia ae insensibilitas. In aliorum culpas,iracundia Masinitas. Circa proprias,pudor de impudentia.Circa virtutes ae bona tumor & despiciantia.ui cunctis vigilantia & negligentia. Operationes vero , ut sunt a potestativo finito suntocerede deficere,imperare M obedire,agere ae pati,laborare Ac otiari. Ex his enim educuntur species actionum & defectionum omnes, ut ambulare, bellare, cadere, stare, de caeterae innumerae.
io. Intellectivi passiones,quae notiones penuria voeabuisti dicuntur,in radice sunt,scibilitas & ignorabilitas. Relata ad obiectum, scientia re ignorantia.. In sensu sagacitas & stupiditas,memoria dc obliuio .la discur, superplexitas aeresolutio upraevolatio. In intellectu, iucumen dc obtusitas. In imaginatione,delirium,furor somniatio,adsimulatio. , Operationes vero dicuntur sentire, memorari, imagin G,ratiocinari constitere,credere, discredere ,considerare:non aduertere. circumspicere, intelligere, contemplari, opinari. scire,opcre,desipere. At quatenus referuntur ad alios,sunt,docere declarare,occultare,credere, discredere , A dere,dalaa-deie,fallere,admonere,ordinare ae inordinare,quaerere,inue
nire, frustrari,decipi,5 aliae mistae. Imtari enim ex potestatiuiae cognosciti ui operationibuSmiscetur n. Appetitaui affectiones dicuntur,ita radiee, amor erga bonum,& odium erga malum Sedquando tenditur ad obiecta, dicitur desiderium&abominatio. Cumobiectum coniungitur nobis,dicitur voluptas dc dolor. Sed quomam bona sunt diu cisi generis,plura sortiturnomina x affectiones Appetitus. Non eni in eodem modo amamus filios re canem. Igituramor erga deum sanctitas, erga parentes re patriam caritas, ergav-xores& muliercs concupiscentia,erga filios dilectio, erga bo-Da extiriora cupiditas, erga honores ambitio, erga cibum fa-
266쪽
MORALiv MeCAP. I. mmes,erga pecunias auaritia, erga seipsum affectio radicatis, erga amicos beneuolentia,erga bona aliorum aemulatio. Sic paristieris Ac odia . Operationes Ierosunt,amare A odire in radice. In prosequutione,anhelare desiderare,optare,imprecari, Ibominari, auersari &c. In adeptione tandem frui, gaudere, ridere ut cruciari, plangere. In bonis&malis aliorum, gratulari,indignari,misereri, recrudescere,aemulari, inuidere. Sunt etiamt- affectiones passionibus. Zelotypia enim ex timore mi lienis di bonum amatum fit:ergo ex amore dc timore : Si enim non a
ra. Omnes praefatae passiones, notiones ta affectiones sunt a tribus simul primalitatibus & earum facultatibus. Sed tamen a quibus imperantur, & eliciuntur proxime, denominantu C. Fames enim es affectus appetitivi elicitivei sed simul est sensus vacuitatis, ad quem sequitur et &est impotentiae influxus: ex qua re potentia finitum Potestativum constituitur iumetaphysic s.
13. Ergo quoniam no assicimur nec operamur erga obiecta, nisi quatenus sunt bona aut mala, & in operationibus ac passionibus contingit falli, ita ut frustretur acquisitso boni M. fuga mali, vel propter indirectionem ta exorbitantiam passio. his, aut notionis,aut affectionis, vel ob defectum earum aut operationum egredientium ex illis : necesse fuit dari Regulas, quibus de bona assequamur, Minata declinemus. Et has regulas Virtutes vocamus a vi potestativi, quoniam ab eo incipit . essentiatio de passio S operatio & adeptio, & consummatur involitivo.i . Virtus ergo Regulae est passionum, notionum 52 ac stia ditisfectionum animi, & operationum ad certe acquirendum verum bonum,& fugiendum verum malum .is. Ergo virtus non est habitus acquisitus per operat o---Anem. Antequam n acquiratur habitus, oportet per virtutem histris raregulare affectionem de operationem e ita quod potius filius, dix rist quam genitor virtutis, est actus&ophatio bona . quae virtuti addit Min
267쪽
et 1 F. T H o M. C A M P A N E L 1 Ahabitu AF addit facilitatem plendorem&manifestationem, non autem res negat, dat essentiam. Idem bruta astile factione opetrantur virtuose , suis at , non autem fiant virtuosa, quia ex se regulas non eliciunt. Nec milites dicuntur fortes, quia ex consuctudine vincendi forciter agunt,sed quia ex regula electionis. Neque deus aut respub. praeimat habitus,s edactus,etiam ante habitum editos. Item Nec me nec virtu est passio posita in mediocritate. Non enim est deessentia virtutis mediocritas,cum necesse sit aliquado plus, i quandcyminus,assici, S alias aliter; atque operari; re aliquando ad extremum transrc in multis virtutibus,praesci tun heroicis. Scd regula potius passionum est. aippe mediocrisira non est virtus. sed regula irae imposita est virtus. Imponitur autem a sinis relatione, ut mox dicemus. Item, nec virtus est facul-
tas, licet, haec magis sit quam passio & habitus. Alioquin omnes homines virtuosi essent a natura absque regula ,iquod tamen salsum est in timidis & iracundis & libidinosis, quibus lex,quae est virtus reipublicae,dat operandi regulas. Saepeque contra seipsos pugnant,& vincunt vitia. Nam & flagellant sese libidinosi, de cibos subtrahunt. Et quamuis habitum iocunde
operandi virmose perrotum non acquirant, tamento CUnde operantur in men re tantum. Attilius n. dum cruciatur a PoeniS.&Franciscus dum ni uc sepelit pudenda, gaudent in doloribus,
Nec uti eo quod ut victoreS dolorum virtuose operantur. Nec virtusi ra/ri Ius' est paritas, nisi fundamentaliter. Facitcniin bonum habentem. Irarum, Sicut auri puritas est Nirtus auri, quia constat ex tali tantoque gradu caloris,dispositionas materialaS,ponderis Calori S,qua-sthba dedi te Squantique ad auri Constitutionem relati ad ad eam suam re-id ... nes in quir Intur vitium'ro est defectuS talis gradus , aut impuritas retur, quae ' mistione alius metalli vel terrae vel gradus: sic puritas erisit puraim malitatum in mente, in spuitu, de corpore, quae facit bonum, i id est,seruat esse hominis, dici videtur virtus. Et hoc verum est
fundamentalide r. Sunt enim aliqui natura virtuosi,ita ut nullo studio stati in regulariter aflictan rur de operentur circa Ve- . - nerea dc anaico, dc rem: alis vero impuri ex temperamento,qui' non nisi admoniti siepius Sc flagcllati, &compulsi id faciunt,&
268쪽
. MORALI v M CAP. I. apuritas & impuritas in sint a natura,& regula Menormitas materialiter, non tamen formaliter est virtus vitiumque, nisi scic-tia, electione & imperio prima litatum exerceantur. Et plus meretur sic operans libidinosus contra libidinem, quam castus
natura. Et castu S natura ob malam conuersationem invenereis peccat plerumque. Igitur quoniam ubi est totalis impuritas, ut in furiosiS, non potest virtus poni, dc culpae sunt i inmunes ob hoc ipsum: virtus crit puritas ex toto vel ex parte, sed tantum fundamentaliter. Et qui habent ipsain mensuram in sui puri tale,peccant si non utantur. Qui veronon habent, quoniam ex parte sunt impuri,peccant,si aliorum praecepta & reipublicae non adsumunt sibi pro regula. Quia& stellis & temperamento dominantur maiori cum merito, quam qui facile sunt Ex S. Leotin virtuosi. In omnibus cni in est amor & timor,obeditio S ino. beditio, secundum naturam: S ista sufficiunt impuro etiam ad virtutes, dixit Dominus, qui SI auxilium nulli fiatim negat, imo Ne item quia praecurrit auxilio,iuste instant praecepto. At neque vir- ', ut flos tus est scientia afficiendi & operandi. Omnes n. fere scimus,m via tuta quid & quomodo agere oporteat, non autem operamur, sed N . Fbla, passione scientiam obruimus. Nec voluntas: quum multi velint Sc sciant meliora , deterioraque sequantur. Sed est regula niano.& decretum ab intellectitio inuentum in se vel extra se in alias, a volitivo acceptatum, a potestativo imperatum, re exsecutio. Conclusio.ni, prout licci, mandatum, re operatione declaratum ac illv. strum Orpbstratum. lux
Vitium vero est enormitas affectionum Set operationum erga malum tanquam in bonum ferens. In omni n. operatione muttiosa est ignorantia vel in aduertentia, S odium boni Ac dei interpretative. Licet n. nolim deo opifici rectissimo displicere, tamen ago quod displicere scio, vel nolo examinare an displi-ccat. Sin. inhaererem huic aduertentiae, non peccarem Ut neque si mala, quae ad bonum illud vetitum sequuntur, respicerem. Est etiam impotentia ad melius,sed voluntaria. Sin. inuoluntaria, non vitiosa foret. Peccatum enim est postpositio otia tum melioris boni ad minus,&abusus boni voluntarius, &praeno.
269쪽
US F. THO M. CAMPANELLAE cus. Ignorantia enim praecedens aut conccmitans excusat malum a culpa. Similiter impotentia, & imioluntarium, negative sumid, non autem priuatiue dc contrarie ut qui noluit scire ne teneatur bene agere, aut oppugnat bonum tanquam malum,quia sic vult aut quia non potest, non bene facit,&libi causa fuit voluntaria non possendi Igitur virtus voluntario perficitur Ac vitium mora Iiter. Antequam n. ad voluntatem passio Eo operatio perueniant, sunt naturales probitates de improbitates, merito & poena carentes Cum vero ad volu utaritim accesserint sunt morales, Mnon carent. Multoque magis, si iterum voluntas per se, At non per accidens sit causa ignorantiae Ac rinpotentiae sequentis sediantecedentis n. esse non potest. Circularis igitur est operatio primalitatum,ut&praecedant&sequantur,sicut alibi dictum et . Igitur sicut essentiatio perficitur volativo, sic passio& ope ratio dc virtus Ac vitium, natura radica later sic requirente MI ordinante. Ergo mens est virtutis causa de subiectum per essentiam spiritus, participio .corpus executione;Passio S operatio, materia circa quam. Sic dc vitiorum,
De ubertate homisiae , morasitate C
vitiositas nec virtus moralis ,sed naturalis, cur MIle 'bonum Ad malum est virtus & vitium se seu horum actus, cumvolivitas a potentia dc scientia manet, dc vello a posse vici res
nee possibile sit aliter vellet Ite si ab obiectis movemur ad posse
de scire dc velle,&volantas etiam a praecedentibus origine,potestate&sapientia; quo pacto libera est volantas Etsi ipsa,iquare non magis potestas,quae a solo obiecto mouetur, Ac nomeprima litate vita praecedente,sed a talo deo Ahomne ens Ecquisi discrepat inter naturale ae morale . et Morale dicitur opus aut operans eo quod generatim nobis morem vivendi i c. modum dc rationem pro consueru-
270쪽
MORALivM E A P. I. 22 et dine tenendam nobis nobiscum,& cum alias nostris,M cum republ. recum Deo,&cum rebus quarum indigemus. Nemo enim hominum sibi soli natus est,sed Deo & reipublicae, Ac parentibus natis & amieis . alioqui nec indigeret rebus exLernis, nec Deo,nec mundo,nec paria' quod impossibile est. Dicitur etiam morale, quoniam non statim ac nati sumus, ita affici operarique postlimus, sicut oportet erga nos dc dictas iam res; sed post multam consuetudinem cum rebus externis , &tum sane, quando mes incipit fabricae corporeae negotiatione exonerari, Ac spiritum cui inuoluta est, posse regere, ac discernere inter bonum verum & non verum: quod in septennio euenire dicitur plerumque:alias ante, alis sposti Quicquid autem
facinus ante emersionem hanc mentis, naturale reputatur:&
quicquid etiam non adhibita mentis consideratione ex abrupto in nobis fit. Quapropter infantes, quos etiam trienneS inuidulos, iracundos & mendaces quosdam videmus, maxime quinquennes; & qui prouecti in primo voluntatis impetu non domabili,exorbitanta vivendi regula .non delinquunt moraliter, sed naturali quodam modo : sicut cum ignis comburit frumcntum, Ac furiosus sese nudat, & canis ollam frangit, remus librum sacrum corrodit, nescientes quod malum his in actibus latet, sed proprium sectantcs impetum placitumq; Primum. Natura enim determinatur ad unum, nec ab illo suasione flectitur vlla,nisi Dei impulsu. Igitur non sola potestas &intellectus peccant naturaliter,& bene operantur ;sed etiam voluntas,quando per modum naturae fertur. Eodemque modo dicimus, quod peccatum morale non est in prima volitione, . quando voluntatis actus manat a potentia dc sapientia ,sed in secunda ,&illo in tempore, quo iam didicit homo malum es se bono mistum, nec perinde capessendum quicquid bonio fertur placitique, sed examinandum an lateat in eo malum. Vnde Moyses infans delectatus ignis luce carbones ori admouit. cum autem expertus est combustionem identidem destructitiam fieri ,non ita ignem tractauit. Si autem iterum tractassct reipsa admonitus, tunc peccasset naturaliter , qui primo