장음표시 사용
431쪽
dc per conellia, Si per vicarium Dei confugiunt. Sicuti & Hebraei ad miracula de signa & prophetas prouocabant . s. Quamquam daemones artibus,quibus Gentes inuoca bant Deum , sese immiscuerint; nihilominus plerumque Deus; cuius nutu eorum imperia erigebantur & deprimebantur
in aliorum poenam & Dei gloriam,vi ex prophetarum oracla lis scimus,existimandus est respondisse per idola, ubi sic oporteret intclligebat,ad mutationem vel augmentum principatus ipsorum iuxta consilium suum. Veluti pythonissae inuocanti d-mones, Deus per sitscitatum Samuelem respondit: & in ore Balaam arioli loquutus est. Omnis namque principatus proprio angelo protegitur. Omnisque lex,in quantum bona, est fi Deo: nec aliqua tundari potest, totius bonitatis expers omni no: ut Theologi & natura docent. P v.. Partes Dei in implario sacerdotium tenet. Idcoquoi respubl. nulla, nullusque coetus hominum fuit, nec fieri potest unquam absque sacerdotio: quoniam neque sine Deo. s. Sacerdotes debent sapientes esse, sed potius in com. templativa ortes, at magis inpatientia: sobrii, potius tameta ad inediam declinantes: liberales, at potius erga se auari, e
ga alios prodigi: solertes , sed potius pigri, in mcchanicis
praesertim: veraces, sed potius nec ioco inentientes: hdcles, nil incertum subolentes : hilares, potius tamen ad austeria raterii quam ad scurrilitaim proni: mansueti, potius molistes quam asperi: propriaque ipsorum cst Religio , Sapientia, Charitas, Mascricordiamon ficta . MiliteS econtra prudentes , sed potius in praxi: fortes , sed potius audaces: Q-brii, sed plus comedones quam ieiuni, &c. Rectores vero
ex istis Extremis temperentur. Ergo sacerdotum est viri tes i 1 extremum eminentes habere , virtutibus militum oppositas : gubernatorum vero in istorum medio consisteret Sacerdotes Contemplantur agcnda . Rectores iubent agi contemptata. Milites de artifices iussa consultationesque e sequuntur
432쪽
POLITI COR v M CAP. VIII. 38M c. Religio perquam veneranda esse debet, non vulgaris;
magisque Deo naturae conformari, quam artis. . Sacerdotium vulgari minime debet, ne dignitatem dc reuerentiam amittar, perperam Aristoteles ex senibus militi
g. Religio, quae naturali politiae contradicit , retineri non debet. Recte ergo Machabaei interpretati sunt, tempore necessitatis in die sabbati religiose bellandum esse, cum sub Pompeio St sub Antiocho Hebraei, eo die impetiti, nil siet de tendentes corruissent. Deus non dat suis legem, contrariam suiS. v. Secta negans libertatem arbitrii humani ad bonunt.& malum nullo pacto contincri debet in re publica, praesertim, libera. Populi enim vel in corde suo legislatori respondent, leges seruare non posse, quum fato urgeantur ad transgressio- .nem. Hinc etiam populi seditiosi, S principes tyranni,siunt sub hoc praetextu. Quod etiam G icero agnouit. io. In imperio Turcarum hoc dogma non ita nocet, quoniam rudes sunt absque litteris,&vi continentur in officio, non lege. Sed I talos,si unquam ad eos hoc dogma intraret,exitio prorsus daret; quoniam ingenia acutiora plenius hoc riman tur, nec aliis alliciuntur eorum commodis : subitoque Libertini fierent, non agnoscentes peccatum, neque legem, omniaque in Deum reiicientes, tamquam autorem malorum.Maxime autem principes tyrannos faceret, aemulatores Dei au-Tsioris malorum,subditis proprium peccatum adscribentis dolose,ut possit eos in sui gloriam cruciare. Quo quid perniciosi-uS omni rei publicae rii. Scientiae sophisticq, religioni contradicentes,Crepub expelli debent, ut docet Plato. Multa mala gymnasium Aristo telis sub Antiocho intulit Iudaeis, ae nunc Christianis: sicuti Auerroes &nobis & suis Sarracenis. Vide Sanc. Vincentium, Idcirco authora dari debet, qui Contra eos scribit; uxores alimigenas, id est, scientias gentilium , cum Esdra abiiciendo.
433쪽
3so F. TRO M. CAMPANELLAi . Religio repugnans politicae communi, quamuli uti
lis foret particulari ciuitati aut prouinciae, Cito muta tionem, communicatis gentibus,patitur,aut reformationem. Ergo durare nequit. Sicut nec dogma Mosaicum, de ciborum deicciue me capostolicum,de abstinentia a sanguine tu suffocato. Ergo extant dogmata religiosa alia tempori dc loco utilia, ut abstinentia a porcis apud Hebraeos leprosos: alia aeterna, cunctis
gentibus utilia,& honorare parentes: alia perniciosa cunctis ocis dc temporibus,vi,quod homo fato peccat de proficit abs.que sui libertate.
culum,ueluti Ac Respublicae ex Monarchia in tyrannidem, in
de in aristo cratiam,inde in oligarchiam, inde in politiam, inde
in democratiam, ac denuo tandem in monarchiam reuertuntur per easdem aliasque vias . Sic cum sectae ad atheismum peruenerint, extrema populorum mala suboriuntur, iraeque Dei culmen: exindeque in statum bonum, sed per poenas, reuertuntur. Cum vero eo deuenerint, ut Dei prouidentiam negent,aut animorum immortalitarem, patiuntur mutationem.
aut reformationem necessario: quoniam populis Conscientiae hamum adimitur ; & a principibus illi consimi liter impiis pesssumdantur: ideoque quemcumque legislatorem,sive bonum siue malum,priorum malorum perta sitiam plectuntur. Simili ter 8e, cum si bertatem arbitrii negant, fiunt Libertini quibus lux noua paranda est.
opinionem ultra Epicurum: sub quo, Deum prouidentiam negante, illorum sectae destructae sunt:&in ipso terminantur apud Laertium. Religio Mosaica, cum eo deuenisset,ut Sadducaeos haberet, negantes animorum immortalitatem, passa est a Cluisho Deo,qui ipsam tulerar,reformationem. Iaponenses hodiernis temporibus sub Amidae legibus peruenerunt adfectam,quae futurum seculum Deumque negat: ideoque Iesui. tae ad ipsos, in hoc gaudentes subintrarunt, ut conuertantur. ad cultum Dei. Quando gentiles ad atheismum declinarunt ( sine Deo
434쪽
Pori et Ico RuM CAP. VIII. . 3sT Deo eratis, ait Apostolus, in multas calamitates inciderunt; praesertim Romanorum imperium,ob Caesereorum Epicureismum, teste Catone in Salustio,ac Lucano: proindeque facile Christianissinum amplexi sunt,populis mauissimum. Sic Asel
cani hoc tempore, in varias Machometi sectas diuisi, S incredulitate iam affecti, reuertantur ad Turcarum sectam, aut potius ad Christianismum,necesse est .is. Religio,cuius summus sacerdos propriis caret armis, plures principatus non admittit, nisi plures haereses faciant. Id-
Coque rexTurcarum ,rex Persarum, rexTartarorum rexMau
rorum,& Serifus rex FcEltarum sub sacerdotio Machometico inermi viventes, singuli propria dogmata habent haeretica. Et quicunque nouum imperium erigit, nouam quoque hqresin praedicat tueturque. At sub Papatu,armato scilicet sacerdotio, vivunt rex Gallorum, rex Hispaniae, rex Germanorum, respub. Venetorum, aliique principes potentissimi sub eadem religione , nil nouarum haeresium absque principatus ruina in
im Papatus maioritas armata, utilissima est Christianis principibus, dominatione temperatis: quoniam ipsorum dic crepantias aequat: arbiter e sh pacis bellique iusti; de arma sua exercet pro illis qui iniuriam patiuntur: nec patitur quemquaalius Christiani regnum inuadere: coniungit eos contra hostes fidei Christianae; separatque ab hostium foedere: SI per cruciatas de indulgentias de excommunicationes pro bonis de contra malos regnatores, rem Pub. Cliris ranam cragit tueturq;. Absq;
ipso iam anni hi latus esset Christianismus, (humanitus de politice loquendo, si quis historias consideret: siepe quoque principes minores a potentioribus iam deuorati euent: ut in lib.de Monarchia Christianorum declaraui. Praeterea iustificat Papa eorum expeditiones: videntu Cenim pro Deo,non exambitione, aliena regna occupare, cum Papa spirituale dominium simul in illis habeat: populi autem lingua magis quam gladio mitescunt,obedientiaeque se subiiciunt. Ecce in nouo hemicphaerio plures religione moti de concionibus, quam gladio, Hispanis ,
435쪽
3or. . F. THO M. CAMPANELLA Hispanis obediunt. Vniti atque tuti a se Sc ab exteris forent principes C hri sti an emperque victores, si Romae unum senatum emcerent:ut alibi scripsimus.1T. Verumtamen princeps nullus, vivens sub religione habente summum sacerdotem armatum cum superioritate supcr illum, potest propriam ambitionem prorsus estraenare. Unde nullus nactenus Christianus princeps monarchiam supercunctos Christianos populos sibi conseruare potuit. Quoniam Papa praeest illis, distipat crigitque illorum conatus, prout religioni expedit. Quae, si princeps ille unicus in haeresin laberetur, ipsa rueret; S pontificatus eius esset lenocinium ad regnandum , dc Papa cappellantis: sicut Ac Pythia olim, teste Cicerone, Philippi Ecbat. At Hebraeorum monarchia sub sacerdotio inermi unicum patiebatur principem : Ac cum duplicaretur,facta est haeresis sub Ierobeam. Nihilominus reges pleruin impii fuerunt, ab inermi sacerdote non timentes. Christiani vero principes illis longe meliores sunt, sub armato sacerdotio. Vnum quoque pasta est secta Saracena. Sic apud Chinenses unicus est monarcha, S apud Iaponcnses, in spiritualibus temporalibusque. Itaque Christianorum monarchia paulatim declinat eo, ut in pontificis manus prorsus perueniat; sicuti alibi docuimus.18. Porro ut monarchiam uniuersalem sub hac religion oluerentur, alii seipsos summi Pontificis ministros S liberatorcs& defensores primos declarauerunt, sicut Carolus Magnus MCo stantinus. Quorum filis, Pontific) aducrsantes, deleti sunt. Alij voluerunt Papam absque armis efficere,ut Henricusta Fcdericus, S alis Ultramontani Imperatores, iacturanta potius quam tuorum ex hoc fecerunt; factionesque subortae sunt perniciosae Guel forum S Gibellinorum, Papalium & Imperialium. Alij haereses Arrii, de aliorum, erexerunt,ut Constantins & Zeno Imperatores, Et consimiles: &in se aut in filii; exstincti sunt. Iulianus vero gentilismum S: Hebraismum in aemulationem reuocare studuit.& in illorum corruptela ipse quoque interiit. Alii sectam penitus nou am, dc in cunctis contrariam
436쪽
trariam fabricati sunt, gustui populorum conuenienterm , ut Macho metus. Et lii imperium Romanum assii Xerunt. seque a pontificis suarumque legum obedientia sit btraxerunt. Hqc tamen secta plurimos patitur defetatis: quoniam & armis deficientibus deficit; nec plures capit principes : Deoque repugnat in multis: estque carnificina inimicorum eius. Moscousae dux, regionis a nullo appetitae,situ se tuetur in schismate; S Christi anorum discordia non propria virtu te stat ; ut Ac Turcarum rex
Io. Postquam sectae omnes immutatae fuerint religiones
que,& tarmae omnes principatuum dc rerumpub. in omneS; Oportet ad primum statum naturalem diuinumque reuer ti, ubi regnet rex unus idemque sacerdos cum senatu optimatum, ab optimatibus electuS ex eorundem numero, sicut Deus instituit, c um unum solum hominem patrem, regem, ZO sacerdotem uniuersalem creauit,&in sacra scriptura futurum docuit. Propter peccata terrae nunc multi principes eius et sicuti ego diis sputaui in libris de Monarchia Christianortinx, , ex prophetia Ac rerum circulo, Convertemur enim ad statum innocentiae aureum: ex quo ad coelum Iudex ultimae appellatio nis nos transferet. Quod Christiani caeteris nationibus rectius praedicant: tametsi omnes aliquo pacto huic lavatentiae ratione Ac voluntate adsentiant. Vnde videtur Hispanorum monarchia ad hunc finem congregare mundum nutu Dei. Eo. Totum mundum ab uno regi posse, Augusti imperium ex parte probat. Qui si Papa falsi et, dc religionem puram
tenuisset omnibus populis communem S naturae consonaim,
qualis est Christiana : Imperium uniuersale continuare potuisset, per Archiepiscopos dc Duces prouinciarum cuncta moderando, de per clastes atque excrcitus tuendo: sicuti Hispanus duo continet hemisphaeria per religioneni, animaim imperii, totam in toto, & in qua liber parte totam; quod Aristoteles ignorauit, dum regem facit animam, ubique esse haud
437쪽
xi. Bellum,pestis, fames,inundationes, & incendia v- uersalia, & noxiae bestiae respublicas diruunt. Si autem ab uno totus regeretur orbis, ut Alexander dicebat ab uno solei cessarent bella, & pestes quoque per communicationem scientiarum&medicaminum,&transmigrationem ab aere pestifero in salubrenta Inundationes Ac incendia,principis cura per transini grationem similiter effugit, ubi imminent. Fames
quoque auertitur, mittendo ex regnis abundantibus ad regna carentia iis quae ad victum pertinent, dc permutando. Malis bestiis igne,armis, S arcanis remediis scientiarum occurritur. Communicatio autem omnium bonorum,omnium prouinciarum in omnes prouincias, SI tuta itinera, mundum felicitatere scientia replerent. Ideo arma Romanorumalterum solem
mundi hac ratione fuisse, prius in regulos Sci barbaros diuisi,' non inepte praedicat Plinius. Ergo recte Salomon ai te Propte 3 - pcccata terra multi principes eius. Haereses quoque nullae fie-a8. rent: quoniam summus sacerdos Rex veneratione & armis occasiones restinguet er. Cultui telluris,let scientiarum inuentionibus,ingenia magna occuparentur
De secunda causi acquirendi gubernandi
' imperia. Sive de Prudentia , virtutis usu.C A P V T IX
I. Nicrim monarchia ad acquirendum, Respubl. plurium assi, consertiandum,aptior existit. Facilius mon.ircha deprauatur, quam multi regnatores,&c.& hi quam omnes,&c. a. Alii reges sunt secundum naturain rationalem, ut S
crates & Cato. Alii secundum fortunam, ut Vitellius Si Domitianus. Alli utroque iure, ut Alexander, Augi istus, SI I)avid. Alii magis natura, quam fortuna, ut Scipio dc Hannibal Alii magis fortuna, quam natura, ut Tiberius Ac Galba. Eadem
438쪽
POC Tito RuM CAP. IX. . dem partitio fit de Rectoribus, Artificibus, & Sacerdotibus.
3. Prudentia, secunda regnorum Causa, regibus veris proprie conuenit et eique regnum primum post Deum debetur. Contraria est astutiae,quae tyranno est propria Machia uellis i-Co. Prudcntia consentit Deo,id est, sapientiae aeternae: Astutia vero non nisi proprio arbitrio. Prudentia est magnanima. Astutia vilis superbaque . Prudentia sublimat sapientiores&fortiores quosque,vtiturque illis ad regendum: Astutia deprimit exstinguitque,ut ipsa regat spuria, legitimis sublatis. Prudentia thesaurigat super animis hominum,& super magnUm eorum numerum: Astutia super pecuniis fortibusque moeniis, ta diminutione subditorum,ne praeualeant. Prudentia etiam amittendo vincit: Astutia vincendo amittit. Prudentia clemes cst: Astutia crudelis est. Prudentia bona est. Astutia bona saltem videtur. Prudentia studet in Religione naturae: Asbutia in religione artis Ac superstitione, ut animi subditorum sub se vilescant, dum adorant Deos falsos, deteriores se ipsis: populus autem verum Deum adorans, tyrannidem pati nequit. Prudentia considerat mores populorum, SI climara, S variationes , quae sunt ac fuerunt in toto orbe, & ipsarum elementa Accausas usq; ad primam, dc quem locu ipsa teneat in entium uniuersitate de varietate: Ashu tia solum considerat, quae res sunt
in suo viridario & oppido dc domo, & quando ipsa regnat modo. Prudentia est principalis, Caesaris: astutia est seruilis, Ac
Daui. Prudentia clauum considerat: astutia remum. Prudentia oriri occasionem facit,eaque recte utitur: astutia viles ob
respectus ipsam amittit. Prudentia imponit leges omnibus commodas:astutia sibi soli. Prudentia, aliquam puniendo culpam, amorem suorum erga se auget, redditque populos meliores: astutia puniendo remanet odiosa, eiusque punitio populum facit deteriorem. Prudentia decipit plebem deceptione utili proficuaque deceptis, ac detecta magis amatur: astutia vero deceptione sibi tantum utili,ac si detegitur, fit odiosa magis inuisaque cunctiS. . Proprium ma animitatis ac fortitudinis est acqui-
439쪽
n suis F. T HO M. CAMPANEL LAE ,rere, ut Caesaris & Caroli V. Iustitiae & temperantiae est conser-
Uare, ut Venetorum. Et qui virtutibus cunctiS ornatus est,bonus est in utroque munere,ut Augustu S.
r. inii acquirit dominia, lebet prudentiam habere magnani inam,fortem,liberalem, iustam, S c.sed quae vergat insa-perbiam, audaciam,prodigalitatem, S seueri ratem, A c. Qui conscruat, eandem debet habere prudentiam, sed quae inclinet ad pusil lanimitatem,ad tim orem, ad tenacitatem,& licen tiositatem, S c. quia&C. 6. Qui prouinciam occupat discordem sibi in re Iigione debet ipse princeps, in eam transferre imperii sedem , sicut princeps Turcarum in Constantinopolin: aut incolas transferre iliat a n regionem, sicut Nabuchodonosor Iudaeos in Babilon Em: novasque colonias in inc tropolitani, prouinciae 'Ccupatae sub propria religione legibusque constituere; praedicato- 'res ponere, leges nati tare, SI capita populorum humiliare,sicut Cyrus fecit in Lydia,& Hispani in America . Si autem tuae religioni mancipari voluerint incolae, potes eos artifices facere, de mechanicos, Sc tuae coloniae seruientes. Si noluerint, scruitutico S addicere debes,&transi nigrare, praesertim ab Imperii sc-de, si distantes terrarum intercapedinc multa sint. At si ciuiadem tecum rcligionis lucrint, ut Neapolitani cum Hispanis, debes eos sub religione communi S amicitia cum benedictio ne summi Pontificis retinere, tuisque propriis militibus praesi diare; nec subito corum instituta ciuilia de politiam cucricre, sed pedetentim: praeficiendo supremos iudices ex tuis, inferiores Fero ex is sorum prouincia; & potentistimos aequaret plebeis, si tibi iniuste in bello de introitu aduersati sunt; si auctem amici,transferendi sunt extra regioncm suam, honoribus &praemiis, seudis S gubernationibus allecti: nunquam tamen capita relinquenda luiit, quoniam insolescunt magis ex anuci- tia &populis is odiosiorem reddunt, vel rebellant. His det causis parras tiro uinca is Pyrrhus & Cirolus Quintus subi to amittebant. dic niluem tamen per calumnias fraudes deprimitor Disiligod by Cooste
440쪽
POLiTI COR v M CAP.' IX. 3yrmito: sic enim tibi ruinam Sc conspirationes paras, dc animo, alienas,ut quavis occasione rebellent. . Qui alienum regnum invadit,debet memorata mala, id est , capita deprimere, leges mutare,arces diruere,stirpenta regiam exstinguere,vel alio transferre,&c. debet incolis facere subito ac simul in eodem die victoriae, manibus & nomino militum ac ducum: beneficia vero passim cum tempore post victoriam, proprio nomine ac manibus proprii S. s. Nunquam princeps malum culpae proprio nomine manum, faciat in quemquam: faciat tamen malum poenq, sed illius tantum, quam optant populi;vt usurarios exspoliare dc rapaces magistratus, superfluas artes & mollities exstinguere, inertes triremibus addicere,adulteros superbosis ac peccatores enor
s. PopuluSannona, milites stipendiis, nobiles honoribus
Continentur: humiliantur vero communis utilitatis praetextu ;maxi in C autem, si eos separaueris,ac in gloriosis negotiis pecuniam ut dilapident , sategeris, nec eximie ut rapaces fiant permiseris.
io. Ad augendas respublicas ae monarchias obseruandae sunt regulae assisnatae. Videt. singuli finim ones,ad quas natura
apti fimi, capellant. Rectores secundum naturam, non secundum fortunam hant. Maius bonum minori anteponatur,C-muneq; priua tis. Retineatur communitas bonorum &scientiq& religionis concors. Fomentetur contentio ascendendi ad honores per virtutem. Diuina humanis praeferantur. Haec consequentia sit omnibus trita: Deus est,ergo sapiens dc bonus, ergo nostri curam gerit, ergo &iustus A nos liberi, ergo &post morrem praemiabit & puniet, quae apud nos heic non iustificantur. Quod si hocnon est, ergo nem iustus, neq; bonus, ergo
neque Deus est. cuius contrarium tota narura,mundi, S partium constructio,& particularum usus,ordo,&functiones mirifice probant,& reuelation ' sanctorum, S angeli,&daemon CS,& politica, M scientiqomnes: ergo&se nobis manifestauit modo nostro: ergo &c.