장음표시 사용
101쪽
sponsio tem non meliores responsione Lycheti ; nam conceptus, qui potest haberi Contrλ de Deo quatum ad quid nominis eius, Bargium videtur non esse minus complexus, dconceptus entis infiniti, qui ab ipso dicitur complexus, ergo non fit comparatio incomplexi ad incomplexum , nec complexi ad incomplexum, sed complexi ad complexum. Secunda r
sponsio nulla est, quia diceret Angli cus Deum sub ratione deitatis conceptum quoad quid nominis este noti
rem quo ad manifestandas veritates theologicas, quam sit concepturi eniis infiniti notus nobis quo ad quid nomitiis. Aliter et go ego dicet cm, argim metum scilicet procedere ex falsa imaginatione, quia ipse credit doctorem ponere ens infinitum esse primo notu
primitate generationis, quod cit falsilm, ut diximus. Et ideo nihil est postea quaerere quoad quid est sic primo
notum. Dato etiam quod doctor i quatur de tali primitate, adhuc argu- auctoris. mentum nullum est. Nam cum quaeris, an ens infinitum sit primo notum
nobis, quantum ad quid nominis, vel quantum ad quid rei. Dico quod hoc quaerere, nihil est quaerere . Sicut siquis diceret, in demonstratione stic tifica definitionem esse primo notam de subiecto, di ideo esse medium ii demonstratione. Contra ego possem arguere ostendendo ipsum sit biectum cossise notum posse esse tale medium. Nam si definitio est primo nota, alitergo est primo nota quo ad quid rei, aut quo ad quid nominis, non quo ad quid rei, quia definitionis non est d finitio : fi quantum ad quid nominis, cum subiectum sit ita prius notum sergo subiectum poterit esse medium in demonstratione. Dico igitur non esse Quaerendum an definitio sit primo nota quo ad quid rei, vel quo ad quid no ininis. Sed an definitum per definitionem sit primo notum quo ad quid rei, vel quo ad quid nominis. Ita etiam cum dicimus, ens infinitum esse Primo notum de Deo, quaerendum est, an Deus per conceptum entis infinitist primo notus quantum ad quid rei, vel quantum ad quid nominis. Et tu cdico, quod est primo notus quantum ad quia iei. Deus enim in conceptuentis infiniti concipitur quantum ad quid rei, confuse tamen, & non distincte. Et quando dicit quod non oportet de subiecto praecognoscere quid rei. Hoc est Probandum. Ad aliud, licet posset lesponderi Per idem, pr cedit enim ex illa falsa imaginatione. Tamen aliter respondendo dico, maiorem esse veram, ubi illud quod qu i itur est passo. Vbi autem quod quaeritur est ratio in alis subiecti, est falsa; modo ens infinitum non quaeritur in nostra theologia, tanquam Passio theologica, sed tanquam ratio subi dii theologiae nostrae. Confirmatur , non enim videtur bene dictum, quod aliquod subiectum sit notius quam rhtio sub qua concipitur, quemadmodunon dicimus hominem esse notiorem animali lationali, si cocipiatur inquantum animal rationale, modo ens in Gnitu est ratio sub qua cocipitur Deus, ut ponitur subiectu nostrae theologi q.
est de principali proposito , scilicet quid si ratio formalis subiecti theologiae nostrae, tam necessariorum, quam contingentium. Et praenotandum est
propter diuersorum doctorum dicta, quod ratio subiecti potest dupliciter
considerari. Vno modo ex parte c gnolcentis. Alio modo ex parte obiecit. Ratio subiecti ex parte cognoscentis eli modus cognoscendi obiceium, qtiales modi cognoscendi sunt credere, re scire. Et sic potuit idem obieeiusub eadem formalitate apprehendi adiuersis, & tamen ab illis concipi s cundum diuersas rationes', seu modos diuei sos cocipiendi: ut si unus credat, quod alius scit. Ratio ex parte obiecti in proposito nostio est ratio formalis per quam aliquid constituitur inesse subiecti alicuius scientiae,& voc tur obiecitavi seu subiectum sol male. Et Resp. ad
Ratio sibi ecti dupliciter Ilix Conderari .
102쪽
ut de hae ratione est hic sermo. Hoc supposito dico, quod circa hanc quae-
opinio- ltionem sunt multi modi dicendi.Qui-nes 'dera dam dicunt. Deum este subiectum intione sor nosti a theologia sub ratione reparato mali sa- iis . Et quidam sub ratione gubernabiecti totis . LUidam tui, ratione capitis e theo l. no olesiae. Qit iam sub ratione glorificast . toris. Qui lani ut Durandus iub ratio ne salua oris. Et quidam ut Io. liacho. dicunt Deum esse subiectuin theologi quia oris sub ratione qua est cognoscibilis ex sacra scriptura. Et ira omnes iste positiones videtur ponere Deumelle iubiectum sub respectu ad extra .
Et ideo contra ipsis adduci possum rationes illae quas potuimus in nostia sq. de ratione sol mali subiecti theo l. in V nxy se Et primo , quia si Deus sub respe-
La pDii ctu ad extra ponet et ur subicctum no U00ς stiae illeol. e. go cum talis te spectus sit respectus rationis, theol. nostra esset habitus rationalis, & non realis. Item nullus habitus non subalternatus elide ente per accidens,at nostia theol gia non vii habitus subalternatus, de
Deus sub respectu ad extra est quoddi
Remon Vnum V ccidens, ergo, &c. Glego. ozr ' Ariminensis.q. . Prologi .art. 2.respon- 'la' det v, per rone inglo. incatoris non intelligimus aliquem respectum ronis;
sed ipsam deitatem reluietam, seu co- tracti O ad eum gradum cognoscibilia talis tua , secundum quem glorificat, di beatificat intellectum creatum. Et hoc modo videntur post ustineri oesillae positiones. Io. Bacho. q.3 .prol gi primi sententiarum art. 3. cscit, esse cognoscibile ex sacra scriptura non esse respectum ronis consequentelnactum nostii lintelleimis, seu impostua nostro intellectu, sed est ratio se tones ex parte obiecti,quaelibet. n.ratio, Sm quam conuincimus cognitionem Dei ex sacra scriptura,accipitur ex parte obiecti in tali medio. Et ita Deus ponitur subiectu ab istis doctoribus, non absolute inquantu Deus; sed subrone absoluta deitatis contracta tamead certu gradu cognoscibilitatis; puta Resp. Ba
ad illu gradum sin quen florificat; vel ad oem illum gradum sin quem est cognoscibilis ex sacra scriptura. Ex his patet quid dicendu ad illas tones contra eos adductas. Ad secunda in posumus respondere ex dictis Bacto. ubi su
ra. Quod conceptus importatus per
oc quod dico, cognosci te ex sacra scriptura, pol dupi r considerari. Vno modo, ut oino distinctus a conceptu Dei. Alio modo,ut hoc ut dico,cognoscibile ex scriptura sacra sit disset entia contrahens conceptu deitatis ad aliam consideratione specialem. Conceptus importatus per noc si dico coanoscile ex sacra scriptura primo mocio sui I plus,& conceptus Dei sunt unu per accidens , nec sic ponitur ratio subiecti. Secundo vero modo sunt unum per se. Eaeptum est de mobilitate, q facit unuper se conceptu cu corpore,ut est contrahens corpus ad consideratione physicam. Aliud exemptu ponitur de genere, & disserentia, q possitnt considerari, vel ut sunt duo , sia, & sic non sunt Vnu nisi per accidens. Vel ut ditaretia contrahit genus, & costituit specie, &sic seciunt unu per se. Contra GreS arguo, quia Deus sub illa rotae, & sin illum et adu cognoscibilitatis debet poni subiectum nrae theol. Secundu quem ei conueniunt oia praedicata in nostra
theol. considerata, sed deitati restrictet ad gradum cognoscibilitatis sin quem
dr glorificator, vel saluator,vel redemptor non conueniunt oia praedicata in theol. nra con siderata, ergo,&c. M in orprobat, nam si Pater generet, P Spiritus Sactus ab utroq; procedat ,P Deus si trinus,& multa alia huiusmodi pdicata non conueniunt Deo inquantum
glorificat.Ouia qε conuenit alicui inquantum tale, aut includitur in rone eius, aut consequit necessario eius rationem. Sicut homini inquantu homo conuenit sal, oia praedicata q includutur in eius conceptu quidditativo,necno & risibilitas, ac eius passiones ipsuprimo consequetes.At Productio personar u , & trinitas non includuntur in
103쪽
conceptu Dei inquantum glorificat, quia si esset una persona tm, illa posset gloi ificare, qui in ipsa es et plenitudo
rei sectionis. Nec ut a praedicata neces-1ario consequuntur, imo pcedunt hoc si est glorificare creatura : production .n .conueniunt Deo in primo signo naturq, glorificare aut in secudo signo: de quibus signis multa dicit doctor nξz.d. I. q.X. Confit matur quia aliter trabitus excederet suum primu ii: biectu. Nec valet uicere, oia pridicata theologiae nitae conuenire Deo inqitantii glorificator, accipiendo lyi inquantu specificatiue,ex hoc. s. q r nullum praedicatu
theologicum repugnat sibi ut glorificator. Nam cum nec repugnent Deo n- quantum voles, videtur Deu sub rone
volentis polle sinuliter poni iubiectu
theol. nostrae; qa tamen ipsi negarent. Contra Io. Bacho. arguo sic, quia ille concepit S importatus pei hoc φ dico cognoscibile ex scriptura sacra, aut est conceptus ipsius deitatis, restrictus t men ad certii gradu cognoscibilitatis. Aut est alius . Non est dandia primum, quia per se conceptus importatus per hoc φ dico cognoscibile ex sacra scriptura pol accipi, ut oino distinctus a conceptu Dei, sed coceptu deitatis r strictus ad certii gradu cognoscibilit iis non pol este, nec accipi, ut oino distinctius vel alius a conceptu Dei absolute, seu non contracte sumpto , ergo conceptus deitatis restrictus, &c. non Pot cile coceptus importatus per hocst dico cognos cibile, Sc. Minor probatur,conceptus. n. csitractus no est o in odistinctus a conceptu non contractos imo no contractus videt include e c tractu. Exemplum, considerare holem quantum ad oes eius rasiones, ac conoscibilia de ipso, videtur includere oc qgeli considerare holem quantuad risibilitate: N in conside are holem primo modo est ipsum considerare ab . solute; constiterare velo holem tm si cundo modo, est ipsu considerare co- tracte, eo modo quo illi docti res acci Pinni ablolii .e, contractς. Si aut discis tale conceptum esse alium Contra quia aiu eli absolutus,aut respecti ulis. Si absolii iis,& est alius a coceptu deitatis . Vel eigo est aliquis conceptus creaturae,vel aliquis conceptus attribu talis. Non. n.videtur possibilis aliquis coceptus absolutus, qui sit alius, id elinon inclusus quiddilataue in conceptu deita is, nisi coceptus vel creaturae, 'elat tributatis: sed iste conceptus quem tu ponis aliti a conceptu Dei) non potesse conceptus creaturae.Tum quia co-ceptus creaturae nullo modo pol facere unu per se cum conceptu Dei: & in iste doctor ponit illii conceptu secere unum per se eum conceptu Dei. Tum
quia tunc conceptus creaturae esset ratio formalis subiecti theo l. iapae, quod in ipse negaret. Nec talis conceptus pol esse conceptus attributalis, 'a iste doctor tenet q, ratio attributalis nor pol esse ro formalis subiecti theolog. Similiter talis conceptus no erit respectilius, cu iste doctor dior, nullum re spectum esse ronem sol male subiectitneologiae nostrae. Quod etiam exempli fic indo dicit de mobilitate, filiiviri est. Tum quia mobilitas non est ratio subiecti philosophie naturalis,ut alibi habet videri. Tuin quia no facit unumer se cum cos pote: quia nec ex dua iis rebus , nec ex duabus realitatibus potest fieri vitiam per se, nisi νnum se habeat, ut per se actus,&aliud, ut per se potentia: sed co pus non est in potentia per se ad mobilitare, v elut nec homo ad risibilitatem. Exemplum quoque aliud nullum est, quia genus,& differentia, vi sitiat duo uniuerialia sunt intentiones secundae, nec faciunt unum per se, quia unum non est per se actus alterius. Si tamen genus,& diis rentia sumatur pro substracto, vel Pro intentionibus, ut supponunt pro fundamentis, sic dictitur facere unum per se. Hete suffciant contra ponentes Deusubiectum theoloeiae sub respectu ad
extra . Sunt etiam quidam ponentes Deum subiectum nostrae theologiae sub aliqua ratione attributali,
contra Deus noeli subi ctu sub
104쪽
contra quos possunt adduci quaedam Deum esse confuse notum ad hoc, ut ex illis rationibus, quas posuimus ino possit esse subiectum materiale, & ita nostra q. de ratione sol mali subiecti eadem erit ratio subiectiva theol. ut in theologiae in se. Nonnullos quoque se, &vt in nobis, licet theologiae ut in inueni allerentes ncita em esse ratio- se formale subiectum sit deitas, ut dianem focinalem subieciti nostr theo l. stincte no a, theol. vero ut in nobis sit Diu, no Contra uos possema glaeie multiplia deitas, ut confuse nota. Contra uia est subie. citer, seu sussiciat ista ratio. Nihil po- deitas ut deitas, & deitas ut connisee si theo nitur subiectum in aliquo habisu sub nota non videntur importare omnino Io ,. nis ratione ignota habenti illum habitum, eundem conceptum; sicut nec homo sul, ione sed deitas est ignota viatori, ergo ino ut homo, & homo ut consisse notus,neicius . nullo habitu viatoris debet poni eius nam homo suum concipitur ut homo, subiectum semiale. Si autem dicas, concipitur inquanti uia animal rationa- quod est nobis nota quantum ad ali- le : homo autem confuse notus, ides hquem conceptum, ergo illi conceptus ille conceptus in quo homo consu se potius debet poni ratio subiecti . concipitur, eo test tantum esse conc
Ad qu lsionem ieitur istam respon- plus lubstantis, in qua confuse conciri Eu, est deo,&dico. Quod cum DCus cogi pitur homo. Deitas ergo ut consus es fidei si scatur a nobis, a beatis, re a se illios nota, videtur tantum importare concei . ' ideo potest poni materiale subiectum pium in quo consus e concipitur. Et
--sse.& talia tneo'.La i quam ut in nobis: non ideo ponere deitatem ut confuse n
0 h. enini uniuersiliter'necesse , quod id tam cite subiectum sorinale,cst ponere quod ponitur materiale subiectiuno conceptum in quo confuse concipl-
.s heiu alicuius habitus, sit di stincte cognitu tur deitas esse subiectum formale n habenti habitum, quasi nihil confuse strae theol. Quod concedo . Notan- Τ-'ξ ,- notum possit esse materiale subiectum. dum,quod licet ponam Deum confuse' habitus: sed bene hoc tantum videtur notum esse materiale subiectum nostrqῖς necessat tum in habitu euidente, ac ha- theol .cum tamen non ponam ipsiuruisbente euidentiam ab obiecto distincte ut confiise notum subiec um, ideo no' Gς no o : cum igitur a nobis Deus fallem sequitur, uod ponam conceptum mon IVm' confuse cognoscatur , & de ipso Deo quo confuse concipitur Deus si ibi veritates theologicae primo dicantur, ctum materiale. Vnde aliud est dice- csteraq; in theologia nostra cotis ide- re aliquid confuse notum esse subierata ad ipsum reducantur,& theologia cinna , & aliud est dicere aliquid ut nostra non sit euidens ex natura rei, confuse notum esse subiectum. I icet sed tantum euidentia fidei, ideo Deus ergo conceptus , in quo confuse conponit subiectum materiale theologiae cipitur deitas, sit subiectum sorm fletas sto nostri . Clina alitem ratio serinalis su- nostre theol. non tamen hoc postea
misi, su biecti secundum illam rationem secu- est verum de quolibet coceptu in quo bieeii de dum si uam ponitur ratio formalis) de- confuse deitas concipitur. Sed solum-bdi esse beat esse nota hal znti habitum, Dei- modo de illo, qui est perfectior,ac siiii coqui a tasque secundum racionem deitatis no plicior copulative inter omnes, quos habenii cognosca ur a nobis pro statu isto, & naturaliter, ac de lege communi habe- habita de lege communi, igitur deitas sub ra- mus de Deo, ille ero conceptus cittione deitatis non erit sormale si ibi conceptus entis infiniti, ut ex praece-ctum nostrae theol. Et hinc est, quod dentiari.apsaret ergo conceptus obienon est ponendum idem subiectum , ctivalis entis infiniti est ratio formalis forinale theol ut in se, & ut in nobis . subiecti theo l. nostrae. Rptio autein
Lusio. Quod si dicas,quod susticit deitatem x quare talis conceptus perfectior, aceste consuae notam, sicut etiam sufficit simplicior potius ponitur ratio forma
105쪽
cior qua. Iis subῖecti nostret theolog. quam alius
re Ponit conceptus, est, quia talis conceptus ratio su- est persectior ad persuadendum veri-biecti no lates theologis . Nam sicut in scientia strς theo habente euidentiam ab obiecto,ad dologi q. moniliandas passones de subiecto,accipimus pro medio conceptum persectiorem, ac simpliciorem inter conceptu proprios, quos possumus habere de subiecto distincte noto, qui conc tus ponitur postea ratio formalis si lecti. Unde si subiectum habet definitionem, sumitur definitio pro m dio , quia ipsa importat conccptum persectiorem, ac simpliciorem simul quocunque alio possibili habeti de si biecto; quamuis enim differentia dicat conceptum proprium definito, &simpliciorem, non tamen persecti rem, & simpliciorem simul, quam definitio . Si autem subiectum non habet definitionem, sumitur pro medio abstractum, seu quidditas subieeti; sicut contingit in theologia in se, ubi deitas ponitur medium ad ostendendas passones, vel quas passiones de s Deo: non enim de tali subiecto haberi potest conceptus persectior, ac simplicior, quam sit abstractum eius, seu stis ditas. Ita quoq; in habitu non habente euidentiam ab obiecto, debet sumi pro medio, ad persuadendas veritates illius habitus, conceptus subiecti simplicior, ac Psectior, inter omnes quos de tali subiecto habet habitum habes , quia sicut in scientia habente euidentiam ab obiecto, coceptus perfectior, ac simplicior, inter omnes simpliciter
possibiles haberi de subiecto, est persectior ad demonstrandas passiones de subiecto illo, ita in habitu non habente euidentiam ab obiecto, conceptus simplicior, ac perfectior inter Omnes quos habens talem habitum de tali obiecto habet, est persectior ad persuadendas passones consideratas in stati habitu de subiecto. Cum igitur conceptus entis infiniti sit simplicior, & perfectior inter omnes quos naturaliter habemus de Deo,ideo talis conceptus erit persectior ad per ridendas veritates theologicas & ex cosequenti debet poni ratio subiecti nostig theologi . Quo i si dicas, quod non debemus ponere aliquem conceptum naturaliter notum de neo subiectum so male theologiet nostrae, cum ipsa sit si pernatu talis. Respondeo , & dico,
quod in habitu habito per demoniti, non euuoi em, vel in quo potest aliquid de- pΡΠς'v monitiatiue concludi de subiecto, ne qui celle est pisponere definitionem, vel ρος tu aliquid se habens,ut definitio subiecti a Dip ' & hoc, nisi supponatur suffcienter ita in 'ii' dita in alio habitu,quia aliter non pos- Q 'rset haberi demonstratio propter des 'διὸ cium medii. Theologia aut an nostra 2 G:R non eli habitus traditus per demostra u ς tionem, ideo non est necesse, ut in ipsa i*gλε tradat definitio Dei, vel aliquid, quod se habeat ut eius definitio, quod scilicet possit esse subiectum sor male. Viaterius nobis non eli tradita theologia de incomplexis,sed de complexi S,con. ceptus autem, qui ponitur ratio se malis subiecti, est conceptus incomplexus, cu subiectum sit in complexu. Etiam quilibet coceptus nobis supe naturaliter traditus in nostra theol
gia est complexus complexione dillante, quξ est complexio propositionalis,
cuius extrema ad inuicina x niuntur per copulam verbalem . Quod aurem sponitur subiectum formale, vel est Oninino incomplexum. Vel si est com- .plexum, est tamen complexum complexione in istante, quae est comploxio cuius extrema se habent, ut dete minatio, & determinabile , inter quae
tamen extrema non ponitur copula
verbalis, sicut contingit de definitione, &de ente infinito Non igitur mirum si Deus non ponitur subiectum nostr theologis sub ratione alicuius conceptus, se quo in ipsa tradatur notitia. Notandum,quod conceptus en- Ens inmtis infiniti potest dupliciter con sidera- nitu quori. Vno modo, ut est persectissimus ponitur conceptus, quem habemus de deitate, subiectu
ut virtualiter continente veritates ne- nec sta- cessarias
106쪽
vssciens quo in Ponit necessitate
cessarias theologicas : & sic ponitur subiectum formale in theologia n
stra, Quo ad veritales necessarias. Nam
sic est id de quo pii mo id est perse
ctissimo noto immediate cognoscuntur ptimae velitarcs necessariae nostrae theol. Alio modo, ut cit persectis sinus conceptus quem natui aliter habemus de deitate, inquamum est illa, cui ut intuitiue nodat 2 iratum est prεdicatuinprime contingentis eui denter inesse,&1ic ponitur ratio formalis subiecti contingentium velitatum, quia sic est id cui tanquam rei sectissimo noto ptimo coniungitur in nostra theologia prPdicatum pii mi continsentis. Ex quo sequitur idem esse subiectum sot male
contineentium,ac necessariarum veritatum ineol. nostrS. Nec obstat illa
diuersitas assignata in ente infinito, quia illa est tantum lucrsitas rationis. AD PRIMvu rr: ncipale respondeo negando maiorem. Ad cuius probationem p. inum dicendum, quod procedit ex falsa imaginatione; supponit enim ens infinitum esse rationem sormalem virtualiter continendi. Aliter etiam dico, quod causa es sciens dicitur imponere necessitate sormae, quantum ad hoc, quod est sacere eam esse in rcium natura: vel quantum ad hoc, quod est facere effectaue eam esse talem sorinaliter, quale in agens virtualiter. Non autem quo ad hoc, quod est facere eam cile talem sor maliter, quale est aetens sol maliter, unde edictus non semper sortitur rationem uni vocam cum causa . Et ideo si s ubi e-ctum, quod est causa scientiae sit infinitum , non sequitur tamen scientia in seste formaliter infinitam. Nec multo minus hoc sequitur, ubi subie tum lio ponitur causare scientiam, seu dare illieuidentiam , ut contingit in proposito
nolit o. Ad secundam probationem dico,niaiorem esse faliam, narra math maticus considerat lineam, non tamen illain cognoscit omnibus mod:s quibus est coenoscibilis; si niliter met phy.considerat em in Iunium en , ex 4. met. & considerat aliqua likr omnia
entia ex procinio meta. non tamen si quitur, quod consideret omnia entia quantum ad omnes rationes sub quibus possunt considerari, aliter stipe fluerent aliae scientiae. Ad tertiain 3 Resp. a lprobationem potest ne ari antecedus. 3 .pi Ob
Metaphysica enim est finita, & tamen tionem dicitur esse de omnibus, cum omnium maioris quidditates consideret in particulari, vel saltem in uniuersat. Similiter nostra theologia est habitus finitus, & t men est aliqualiter de omnibus. Sed quicquid sit de antecedente: negatur consequcntia. Ad cuius pi obationem dupliciter respondeo . Primo dico, quod licet inlinitum coprehendat om- Quo nonia , non tamen est ratio cognoscendi semper omnia in habitu, in quo non ponitur habitus
subiectum ut virtualiter continens , & se exten- ut dans illi euidentiam. Modo ens in- dita lom finitum non ponitur subiectum inno- nia ad qstra theologia, ut causa virtualiter con se extentinens,& ut dans illi euidentiam: ideo dit oble- non sequitur, ens infinitum esse ratio- ctu eius. nem cognoscendi omnia in nostra theologia. Secundo dico, nec etiam esse uniuersaliter verum, quod habens aliquem habitum, in quo ens infinitum ponitui subiectum, ut virtualiter continens talein habitu, ac ut dans illi euidentiam, cognoscat omnia: quia non est necesse habitum, vel intellectum se cxtendere ad omnia, ad quae se extendit obicetum, nisi loquendo de intellectu, qui in intellectauitate adae uatur obiecto , solus enim talis intellectus
potest perfecte intelligere obtemina, quantum scilicet est iii elligibile,& ita
totalltcr & plene comprehedere obiectum, de ex consequenti se extendere
ad omnia, ad q se extendit illud obiectum. Cum igitur nec intellectus noster,nec intellectus beati possit intelligere ens infinitum quantum est in se intelligibile: ideo non sequitur intellectuna,ac habitum, vel beatorum, vel nostrum se extendere ad Omnia ad quae se extendit obiectum infinitum, cuius est talis habitus. Ad quartam probationem
107쪽
Respon. tionem illitis maioris dicitur ex his, Ocnam . quae habet Ocham x. q. t i. Illud astitia Scia , α ptum , de commensuratione habitus, subiectu obiecti quo ad quantitatem pei sectio- an debe- nalem, esse falsum. Nec est verum,ant com- ex dictis Arist. vel Commen. habeamus metura i habidium mensurari ab obiecto. Sed Nobili- hunc modum dicendi impugnauimustas sciae super secundam q.uniuersalium Scoti.
accipit a Pol unt enim contra virum istum ad- nobilita- duci multae auctoritates. Prima est te subie- Arist. io.meta. tex. comm. s. Vbi dicit,cIi. quod res magis mensurat scientia in s , quam ab ipsa mensuretur. Et Commen .dicit,quod apprehendimus quantitatem eius, quod existit in anima ex ipsis rebus. Confirmatur per ipsummet Philosophum 6. met. tex. comma.& in principio primi de anima scriben
tem haec verba. Honorabilissimam scientiam oportet circa hono labilissimum genus esse. Et Commen. Manifestum est ner se, quod scientia nobilior est non ilioris generis . Quod tamen non esset dicendum, si scientia, &subiectum non coinmensurarentur.
s Fian .de May. i. s. 2. q. s. dicit, quod nolo oportet, quhd si obiectum est infini- - v i mini,quod scientia sit infinita . Quia ' non oportet scientiam esse talem for-W δ ' maliter,quale est obiectum formaliter. Vnde Durandus q. s. prologi dicit scietiam non sortiri ab obiecto rationem viailrocam cum eo,alioquin scientia de
lapide estet lapidea . . Sed sit scit ait Franc.) quod sibi assimiletur. S sertiatur rationem eius secundum aliquam obiecito attributionem . Sed contra hoc obi;-citur, quia quando aliqua duo comparantur ad inuicem, S excessiis in uno arguit excessiim in alio, si unum est infinitum , 5 altei una erit infinitum, sed maior persectio in obiecto, arguit maiorem persectionem in habitu, e et
infinita pei sectio obiecti arguit infim-Rnsio. tam persectionem in habitu. Respondet Iran. ubi supra dicit, quod illa regula non tener in actibus, nec in habitibus, nec in aliis huiusnrodi, in ovibus non est excelliis secundum eadem uantitatem, sicut est in obiectiς. Vi- Alia me ipsum. Postumus aliter quoq; di- sio ad il-cere illud , scilicet assiimptum de com- tam ma- mensuratione habitus, & obiecti, esse iorem . verum de habitu in gradu perfecto. Et ad illam regulam sumptam pro maiori in argumento Franc. dicere positimus, quod maior persectio in o Diecto a Suit maiorem persectionem in habitu, sed non aequalem , nisi in habitu sumpto in gradu persecto. Contra hanc Rones
responnonem arguit Io. Bachonus pri Ioan. Bamo sententiarnm q. 3. prologi art.2.lup cho. conronendo, quod ubi Ialuatur ratio men tra hanc stirae, ibi extrenia non debent se inui- riisione .cem excedere, quia secundum Philo
sura debeat esse certa, ideo debet consistere in indivisibili. Illa autem mensura dicitur consistere in indivisibili secundum Bactionum) cuius extrema non excedunt se inuicem. Ex hoc sic arguit, obiectum, Se habitus tam in gradu perfecto , quam in imperfecto
fiunt extoema relationis modo mensur a , ergo sicut qliado obiectum est persecte comprehensum quod tunc est, quando habitus, vel actus accipitur in gradu perfecto in habitus, E obiectum accipiuntur in siimmo , sic quod neutrum cxtremum alterum excedit, quia
aliter non saluaretur inter ipsa ratio mensi irae, quae consistit in indivisibili. Ita quando obiectum est imperfecte cognitum quod tunc est quum habitus , vel actus lumitur in gradu impe fecto ) nec obiectuin, nec habitus d bent accipi in summo, quia aliter non fatuaretur ratio mensurae. Cum igitur theologia nostra sit habi iis in quo imperfecte cognoscitur Deus, ideo eius iii biectum io male non po est esse infinitum, quia illa est ratio secundi nusquam concipimus Deum in gradu pe
fectis sino. Confirma ur, quia ens in- Confir- finitum. aut mensurat habitum theolo- matio. giae nostrae,scut mensiura certa,aut no . Si sic . ergo non excedit ipsum , quod est falsum . Si non, e no hori est mens ira, quia mensiira debet cile ceria o Contra
108쪽
Contra Pachonexatio me surae quo
consistit in indiuisibili. Resp. ad
ratione Bactioni. Mensura quot
Cotta illud suppositum Bacho. arguo.
Si enim extrema mensurae non possune se excedere, ut talia extrema, ergo prima substantia non erit mensura eorum quae sunt in genere substantiae, quod est contra Philosophum. X.met. tex. men. 7. Consequentia probatur, nam prima substantia dicitur mensurare alias, inquantum illas excedit. Item non sequitur, ratio mensurae consistit
in indivisibili & hoc vel simpliciter,
sicut in numeris, vel ex infimitione , seu ad placitu, sicut in alijs generibus ergo extrema mensurae non debentae excedere. Imo ex dictis Arist. videtur sequi oppositum eius quod ab ipso I a
quod pedali mensiiratur aliquod totumaioris quantitatis. Item contra rhtionem eius ainuo, nam videtur ex illa
sequi,quod sub alia ratione sol sit obiectum visus hominis,& aquile; cum visio aquilae respectu solis dicatur pers etior visione nostra, quia illa magis attingit solem quam nostra. Ponti enim Vir ille aliam rationem in obiecto , ut respicit habitum, vel actum in gradu perfecto, & aliam ut respicit habitum, vel actum in gradu imperfecto . Adrationem eius dico , illud suppositum esse uniuersaliter falsum, nam suand
que mensuratum excedit mensuram , sicut apparet de panno quatuor cubitorum mensurato per replicationem
cubiti. Quandoque verb mensura ex cedit mensuratum, sicut accidit in mensura cognitionis, ac persectionis, quae mensurat per accessum ad eam,vel per recessi: m ab ea: de qua loquitur Philo
cum dicunt albedinem esse mensuram eorum quae sunt in genere coloris; &ptimam subitantiam eorum quae sunt in genere substantiae. Potest autem il- tu i suppositum concedi de mensiit a dis incla, & aequali, quae mensurat per sui applicationem, vel supe, positione, ut dicit Scotus. 2. d. r. q. espondendo ad secundam partem quaestionis. De
qua potest intelligi illud. q. rhy. t .
com. rip. ubi Philosophus dicit, te
pus esse mensuram motus. Tempus enim unius horae mensurat motatim
unius horae. Et nota illud dictum Aristi
maxime esse verum de primo motu: tatis nanque motus mensuratur secunda adaequationem, seu aequalitatem a tempore, quia est aequalis, ac legularis sicut & tempus. Et cum probatur illud assumptum, quia scilicet extrema meniurae non ponunt se inuicem excedere, quia mensura consistit in indivisibili ineganda est consequentia , sicut apparet ex dictis. Et ad intentionem Aristi dico. Quod cum dicit mensuram con sistere in indivisibili, non loquitur demensura sumpta pro formali, quasi ibi velit habere , quod relatio mensurae ideo dicatur consistere in indivisibili, quia est inter extrema indivisibilia , , idest non se excedentia, sicut videtur Bactionum existimasse,&male. Sed ira loquitur de mensura sumpta pr o
subtracto , quam ad hoc, ut sit certain debet consistere in alistro uno num
ro , quod dicitur indiui sibile, vel si pliciter sicut est de unitate) vel ex institutione sicut est de cubito. Quod si obijcias per Philosophum dicentem,
x. met. tex .com. . mensuras quandoq;
lurificari, non ieitur mensura consiit in ali uo uno i umero . Dico qu illae menturae positi ni plurificari, quarum una in aliam resoluitur; nam pondus duarum librarum potest mensurari per libram,& per unciam; libra tamen resoluitur in unciam, cum per ipsam
mensii retur. Eiusdem autem non possunt esse plures mensurae, quarum una in aliam non resoluatur. Sicut patet ex tex. 3. decimi mei. Cum igitur non sit necesse mensuram, & mensuratum esse aequalia, nullum in conueniens V detur esse, ponendo ens infinitum esse Obiemina, ac mensuram habitus, &actus finiti, quia adhuc potest salua ii ratio mensurae. Quod si obiicias, quia
ctum esset infinitum, de scientia finita L non Mensura uo conlisiit in
Mensura dupla. Menseraa cosistat in aliquo
109쪽
ct mensuratii, quo dicuntur unigenea Resp. ad
sideratae in aliquama non semper ramo siui adiare
non essent unigenea, ergo obieetiam infinitum non potest mensurare scientiam finitam. Respodeo, & dico quodniensura , de mensuratum non dicuturvnigenea, quia sint eiusdem rationis specificae: imo inter ea quq sunt eiusdespeciei non est mensinae ratio , quia sinter ea quae sunt eiusdem speciei non est ordo , at inter il la, inter quae est ratio mensurae, eli ordo. Nec dicunt ut semper unigenea, quia sint eiusdem rationis virili oce,ut dicit Averr. . phy. comm. I 3 3. sed dicuntur uni genea propter viaitatem analogiae, & attributi nis, ut ibidem dicit Commen. 3c Ale
igitur non attendatur unigeraeitas, &conitententia inter mensura uia, , &mensuratum quantum ad omnem modum , sed latum quantum ad Ordinem,
talisque ordo sit inter scientiam finita,& obiectum infinitum, ideo nullum inconueniens est dicet e, eus in finitimielle subie tum habitus finiti. Ad secundum principale dico assumptum ecth uniueis aliter falsum, quod
scilicet illud sit ratio primi subie ti habitus, per quod primo subiecto in s e
considerato coueniunt omnes passiones illius habitus. Falsum enini est lomnes passiones consideratae in habitu non existente viro unitate specifica immediate conueniant primo subiecto, ut manifeste apparet de passi nibus in logica consiueratis, quae non conuentiliat omnes syllogismo in se sumpto,si ii tamen ponitur eius subiectum primum; sed aliquae prim5 conueniunt enunciationi,& aliquae pi aediuramento, ac aliae aliis prim d conii niunt. Ucrum tamen est quod omnes passiones cuiusci inque habitus dicuntur conuenire primo subiecto illius habitus, in se scilicet considerato , vel in
re ducibilibus ad ipsum: non autem omnes conueniunt immediate tali si
biecto praecise in se sumpto ; quia nec etiam semper idem est subiectum proximum cuiuslibet partis illius habitus. Cum igitur theologia nostra non sit unus habitns unitate specifica, ideo non est mirum, si in diuei sis partibus eius ponuntur diuel sa subiecta proxima sub diuersis rationibus confider i a Vnde in illa parte in qua pertractatur de generatione fili; , ponitur filius prox innim subiectnm, te in illa in qua agitur de pio cessione Spiritus sam Eu, potest poni ipse Spiritus sanetusi& in illa in qua agitur de passione morte, & de aliis pertinentibus ad hum nitatem, ponitur Vel bum subiectiim: in illa vero in qua agitur de beatitudine , & resurrectione ponitist creatura beatificabilis, vel homo: sicq; de aliis est dicendum. Sciendum tamen qudiscum hoc stat, unum esse subie tumis
primum sub una ratione cosderatilm,
ad quod omnia considerata in habitu habent attributionem. Vel aliter dici
potest, quod aliud est loqui de subi
cto primo cuiuslibet partis theologiae nostiae, & aliud est loqui de matel la eius remota. Cuiuslibet partis theologiae subiectiam primum est Deus, ac per rationem infinitatis ostendi inus generationem, ac processionem amoris
infiniti esse in Deo, ut apparet ex I tionibus Scoti. i. d. a.&d.x. similiter quod Deus Possit causare incarnatione ierbi, ac reli irreetionem mortuorum,& quod possit beatificare cieatur norationalem per ratione infinitatis persuademus. Matelia verbi emota partium diuersificatur, secundum diuersitatem partium , Vnde in aliqua Dat te est creatura rationalis beati stabilis,&se dicas de aliis. Ad tertium pii iacteale dico, quod dilectio ordinata respicit Deum pro obiecto primo; quod maxime est velusi eodem actu quo utimur crea lI Mos
fritimur Deo. Dilectio autem exigit pro ratione sermali sui obiecti bonitatem non attributalem, sed qui idi: aliuam, ac essen tes em , scilicet essentiam diuinam: & ideo essentia diuina quantum ad conceptum entis infiniti ponitur ratio sub ecti nostrae theologiae. Pei ideni diccndum est ad quartum,
110쪽
dupli. Resp. ad quintum principale .
ratῖonem scilicet finIs, & boni esse
honorabilissmam sumendo finem, noformaliter pro respectu finis , sed fundamentaliter . Similiter sumendo b num , non pro passione entis, vel pro ratione alitibulati, sed ellentraliter. Ad quintum dico minorem esse falsam, nam ens infinitum non excedit lumen naturale intellectus nostri. Si autem dicas saltem veritates theologi-Ps excedere proprium lumen nostri intellectus , ergo no sunt intelligibiles a nobis. Probatur cosequentia a)imili, quod. n.excedat proprium lumen visus non est visibile, ergo, M. Respondeo negando colequentiam: nec instantia de visu aliquid valet; quia intellectus pio pter sui perfectionem ad plura se extendit pastitae, quam active: ut declarat doctor.'. I.prologi. Ad sextum calcendum, maiorem esse
falsam , quod scilicet scientia cuius finis principalis est fatus, S gloria, habeat conliderare suum subiectum si cundum quhu habet habitudinem ad lorificandum & saluandum; quasi t is habitudo sit ratio sol malis subiecti.
Potius enim id ,ratione cuius conuenit sibi ecto talis habitudo, dcbet poni ratio sor malis subiecti. Sicut apparet de medicina cuius subiectum ponitur homo, vel corpus humanum secundum quod habet habitudinem ad sanitate;& tamen talis habitudo non est ratio sol malis subiecti medicinae,sed potius id ratione cuius homini conuenit esse sanabile . Ita etiam dicendum est in roposito, cum . n. Deo conueniat ha-itudo ad glorificandum,ac salua dum, quia est ens infinitum, ideo ens infinitum est subiectu in male nostrae theologiae , S non illa habmido ad glorificandum, & saluandus Gy.
Ad ultimum dico doctorem ibi lo- . qui de theologia in se, & de sit biecto
virtualiter continente, sicut patet ex rationibus quibus probat ens infiniatum non esse subiectunum
clare capacitatem voluntatis , sed hoc non est dicenduite Deo, ergo, &c. Maior patet, frutitio enim importat voluntatis quiet tionem. Minor probatur, quia quando potentiae capacitas est faciata, tunc non potest potentia aliquid ultra appetere, sed voluntas habens actum circa diuina essentiam, potest aliquid aliud appetere, scilicet habere actum circa creaturam, ergo, Item quod licite amatur propter aliud, non est obi istum si uibile, sed Deus licite amatur propter mercedem; ut dicit quaedam glosa super illud Lucae. is. Quanti mercenarii, S c. ergo, &c. Item illud tantum est obiectum frui bile . quo dei ctamur, sed Deo non delectamur, nam delectatio est coniunctio conuenietis ricum conuenienti secundum Avice. 8. - me .cap. Vltimo, Dei autem ad ei eam Πο qui ram nulla est conuenientia, imo maxima distantia,ergo, &c. Item quod corrumpit, vel contristat intellectum non
est frui bile; quia frui bile delectat, &non corrumpit, neq; contrissat, Deus autem corrumpit, vel contrissat intellectum, nam sicut excellens sensibile corrumpit, vel contristat sensum. 2.de anima tex. com. 64. ita videtur esse diacendum de excellentissimo intelligibi-Ii quale est Deus respectu inteli
eius. Item in infinito uon est quiet tio,ergo nec fruitio Antecedens probatur , infinitum enim est extra quod semper est aliquid accipere. Ilcm Deus non potest intelligi a viatore in se, ergo nec licite diligi propter se, & ita ex consequenti non erit obiectum licite frui bole. Antecedens probaturnam Deus tantum in es quo conceptu I. 2 accepto