장음표시 사용
121쪽
Obiectu quod si quodlibet obiectum quietat ouodli- intrinsece per actum suum potentiam, lice quo quia finitum posse quietare intrins
quietat ce quodcunque receptiuum videtur: Potetia . non tamen sequitur, quod quodlibet obiectum quietet extransece Potentia,
quia potentia potest ad perfectius extrinsece ordinari, quam possit in se sor- , -- maliter recipere. Ad tertium princi-
b, Pale, negari potest maior, nam non estr /p verum , quod si actus sectat potentiam ' Di maliter, & intrinsecE, quod obi
ctum debeat factare obiective, & cxtrinsece, quia potentia ad persectius extra, seu obiective ordinari potest. Non se- Non ergo sequitur actus talis obiectiquit obie iaciat voluntatem formaliter,& intrinctum L, sece, ergo tali obiecto licite est fruenciare ex- dum; quia non sequitur tale obiectum trinsece, sectare voluntatem obiective. Sed
ex hoc si quicquid sit de maiori, negari potest
eius act' minor, actus enim alterius obiecti a intrinse- Deo factare nequit volutatem nostra Ice Poten quia nullus talis actus excludit anxie-tia iaciat. tatem, ac tristitiam, voluntas autem a
non est iactata, nisi quando alium actu appetere nequit cum anxietate, & tri-ititia . Ad primam probationem minoris dici potest. Quod si non est ideactus respectu Dei,& creaturae, actus voluntatis respectu creaturae non est perfectior actu volutatis respectu Dei,
quia fruitio est actus persectissimus voluntatis. Ad eius probationem dicendum , illam habere veritatem, quando illi actus sunt eiusdem speciei; modo
actus respectu Dei,& actus respectu creaturae ldunt diuersarum specierum; ideo quantumcunque actus respectu creatu ae intendatur, nunquam tamen
attingere,vel excedere potest in perfectione actum respectu Dei Exempluest de nigredine ut decem, quae non est persectior albedine, ut duo. Per hoc idem ad secundam probationem dicendum consequentiam nullam esse, actus enim citca alia obiecta a Deo quantu-cimque multiplicentur, nunquam thmen excedunt in persectione actum,
qui est respectu Dei. Vnde non λ-quitur iste actus est interior alio actu . ergo est perfectior illo, nisi sit peis.ctioris obiecti. Hic tamen notabis de t Cua persectione actus loquimur, an de illa, quae est secundum proportionem eometricam,an de illa,quae est secundum proportionem arithmeticam, de quibus multa alibi diximus .a Ad te i Uriam probationem minoris dici potest,
quod si Petrus potest se diligere plus, -
quam Deum,no tamen sequ:tur, quod
acius quo diligit se saciet voluntatem, ι- quia actus quo diligit Delim no iaciat ex hoc , quod est actus, sed ex hoc, Pest talis actus, seu actus talis obiecta, Aliter etiam possiimus respondere negando antecedens. Ad cuius probationem dicendum, quod licet Deus di ligat Petrum quinquies plus , quan asos sanctos: non tamen Ohoi tet P
trum diligere se quinquies ylus, quin
alios sanctos, quantum ad intesionem iactus ; sed bene opo: tet, ut diligat se ad quintuplant beatitudinem m. Ad quartum principale dico, aliquod bo- Ad qua num excedere capacitatem animae in- tum Printelligi posse tripliciter. Vno modo cipile .soria aliter, ac entitative. Alio modo obiectu obiective, seu in ratione obiecti pro- excedere portionati. Tertio modo quantum ad atqcap modum attingendi obiectum. Primo, cu atς tri& tertio moiuo minor est vera ; datur plicatcr. enim aliquod bonum, prua Deus, quod ii o
excedit animae capacitatem, ne dum quoadentitatem, sed etiam quantum -ta ι
ad modum attingendi, est nanq; Deus tattingibilis actu infinito , quo anima
nec aestire, nec passue attingere non valet Deum,quia nec Ginsare,nes recipere potest actum infinitum, seu in fini h tepeaseolim. Ais undo trio domi- Adquirinor est falsa Ad quintum dico, aliquid tum D inesse propter se amandum intelligi pos- cipale .se dupliciter. Uno modo xt ly propter Alr quid dicit circiuislantiam causae formalis. esseypse Alio modo ut dicit circians tantiam ν amad mcausae finalis. Primo modo vi tutes duplicia sunt propter se amandae, quia ex se sor ter. maliter sunt bonae S: sic intelligitur Virtutes Ambro. At secundo modo non sunt quo dili-
122쪽
Bonum honestuduplex -i n. ii AAd sextu
propter scamandae. Ad cuia iam
probationem dico Augu. loqui de fiuiorcosue, sumpto scilicet pro amore honesti , distineto contra amorein xu.lis,& delectabilis. Unde virtutibus siceli stuendum . Vel dicamus Aug. per bona inuisibilia intelligere pei sectiones in Deo. Et dixit in numero plura' li, bona inuifibilia, non propter plumlitatem essentiariim,sedpropter plura litatem huiusmodi perseetionum fiuiabiliunt. Ad tertiam probationem diaco , duplex esse bonum honestitan . Quod eam quod eit pure bonu, & hoceu vere fruendum,qilia quietat. Aliud quod non est purum bonum, sed tantuineo relucet similitudo veri bonI: ta lique bono non est fuendum s nisi filii sumatur large, seu pro amare alicui dV opter se negative. Virtutes cadunt in genere boni honelii secundo modo sempti. Ad sextum principale dico,qubd Deus non fruitur, sea utitur ii mine : quia secundum D. Bonati. dile
ctio Dei ad creaturam non est aflectio, sed effectus communicauo ; quae communicatio prouenit ex conuersione voluntatis diu nae super suam bonita tena. Ad septimum neganda est con- se uentia. Unde non est sinule de intelleetu , & voluntate. Quia inteli citis Uentit unicuique vero secundum euidenriam ipsius rei, sic quod non est in porestate eius firmus, vel minus st: miter assentire, di ideo cum aliud a primo vero sit sibi euidentius , firmius T. sentietatio a prim 3 vero. Voluntas at tem ex libet late sua intensius allanti te potest alio bono a primo bono. U runtamen est,qiiod voluntas hoc licite nequit facere. Dicendum ergo, suod scut intellectus iure fi mitis assentit alio a primo vero , quia in assentiendo sequitur euidentiam i ei, aliudq; a primo vero est sibi euidentius . Ita volutas licite fi mius, ac intensius assentire debet primo bono, uia in assentiendo
non sequitur maiOem, vel minorem
notiam, quam habet de obiecto ; sed sequitur i egulam, seu praeceptum Dei. Aliter dici potest, quod voluntas P test in testus diligere se, ac proximum,
quam Deum, non tamen magis appreciatiue ; de quo magis infra. Ad odi uum, nego minorem.'Ad cuius probationem dicendum Philosophum I qui de amicitia proprie sumpta. Ad nonum dicendum, qubd animus potest
quiescere aliquo, vel tanquam aliquoquo formaliter qiuescit a vel tanquam aliquo quo quiescit obiective. Beatitudo o eata quietat voluntatem pi imo modo, verum tamen est, quod ipsam non quietat Per se,sed per coniuncti nem cum obiecto increato, ut dicit D. Bonauen. Deus vero qui erat secundo modo. Tunc dicendum est, quod eo Drmaliter in fruendum,quo volun πιλrnialiter qii iescit, & ideo cum formaliter quiescat beatitudine crea a , formaliter fruitur beatitudine creata . Cum autem obiective tantum quiescat in Deo, ideo Deo tantum frui debet obiective. Ad confi mationem dicendum 'licitatem non esse appeten tam propter aliam operationem ulteri pre ,& si bene propter aliud obiectu iura Nec hoc negat Philosophus curia. IO. Eth dicat 'licitatem esse respectu optimi. Ad decimum dicendum, quod aliquid potest dici fructus, vel per comparationem ad arborem, qua est comparatio et huius ad causani. Vci per comparationem ad fluentem Eo, quod dicitur fricitius piimo modo, non est fruenduin, quia qui ibet ei laetus hoc
modo dici potest frudius, & quolibet
essectu itoli est fruenduim. Cum igitur charitas dicatur fuctii, hoc modo, est enim effectus Spiritus sancti in nobis, ideo ea non est fruendum 1. Tantum ergo est seu duiu si uelit lucundo in a do, quia tale est vitii nulla expectarima in ratione obiecti. Ad viadecimum dicit D.Thomas, quod si ui aliquo contingit dupliciter . Uno moto laquam termino. Alio modo tan suam medio. Primo modo solo Deo est fruenerari. Secundo modo seuendum est cieatura. Hocque modo loquitur D. Paulus de
tingit . Voluntas quo fiuitur beatitudine . relicitas,
no est appetenda. Ad deci- mu principale.
123쪽
Plui crea sint in illa auctoritate, ut dicit Dinug. tura quo primo dedqctri C, istiata Non enim
quis pol. dixit D. Paulus tantuni. Em te fruar;
. . . sed addidit in domino, ut denotaret: potuisse finem illius fruitionis in Deo . Vel dicamus, qudd loquitur de frui lar ' . ps sumpto. Et per hoc idem pater, qd Ad dum dicendum ad illud Eceles.s .Adduod decimum dico creaturam tantum lieite 'incipa, ς imiantum ipsa valet, non
se intelli: gendo, quod actilita intenso,
Creatu a diligi debeat. sed licite diligi potest
duo im ad tantalia beatitudinem, ad quantam dio ipsam ordinauit Deus propter dii test dua Onem, qua diligit Deum ;& tunc situm ipsa beata Virgo tanti im valet,quantum im ale sa diligit Deum, idest tantam beatitudi-. nem meretur, quanta est dilectio qua neum diligit; ipsa beata Virgo licite. l. ii, latum diligi potest fi beato Petro, idest
ad tantam Deatitudinem, quantam m
retur propter dilectionem, qua diligit Deum. Et ideo non sequitur, quoci sit ipsa Virgo actu intensiori diligit Deii , i quod etiam Petrus actu intentiori eam, Alia is cisigere debeat. Aliter dico, quod lys
sponsio . tantum,& quantum important aut ap preciationem, aut intensionem actus diligedi, si important appreciationem actus, maior est vera, quantum enim valet creatura, idest quantum est adii precianda, tantum potest Mite diligi, . idest appreciari. Et minor falsa, nam. beata virgo appreciatine diligit Deum infinit E, & tamen ipsa non tantum πι- Iet , quia non est apprecianda infinite Si veto ly tantum, α quantum notantactus intensionem. Sic dico,qubd p ε test fieri comparatio vel quantum ad aequalitatem, vel quantum ad propo . tionem. Si fiat comparatio quantum ad aequalitatem taeti similitudinem, sic maior, & minor est falsa, quia inter actum, &obiectum non requiritur si- militudo, sed proportio. Non igitur est verum , quod beata Virgo praecise tanti m valeat, quantum ipsa dii sit ' Deum, quasi non sit persectior dii one qua Deum diligit. Similiter non est verum,quod quancum Valet creatu ra, tantum ponit hoc modo ilicite cita gi, quia aliqua creatura est subliatilia, . a
G dilectio est acciden monergo ditis Tlibe creatura potest licite diuini dile- , inlctione, qui sit aeque persecta ficut esti pia dilectio. Si autem fiat comparatio
quantum ad proportionem actus adactum , obiecti aci obiectum, re ac iis ad obiectum, sic concedo maloi em ς &nego minorems nam beata Virgo non
tantum valet, idest non est diligendata actu ita intelo, sicut ipsa diligit Deum. Ad tertium decimum principale Ad tertiit
spondeo negando coniequentiam . decimii
Ad probationem de Christo, & eius principaliumanitate dico, quod licet eadem sit letis.
ratio adorationis, & finitionis, tam ni An Chri adoratio confuse exibetur totis fui' sto,&ei'tio autem respicit distinctet naturam ' humani-
interminois Quod si obiicias, quia si tale sit non est fruendum Christo, erigo ipso fluendu
est vetendiam. Respondeo , quod non vel vi ei est per se fruendum, nec per se utendu hristo, quia realitat non dicit unam
diuinam est suendum Christo, di id. iii. reundum humanam est tendum eo .s in LP
Contia quia natura diuina cum hum m est magis diligenda, quam diu in tantum, sed diuina est siuein dumi ergo elicui, etiam siue dum erit natura diuina clim livio.
humana; at Chrastus dicit nati iram di- -
uinam cum humana, ergo &c. Respon sue i deo negando maiorem armen fue, quia Natuit, natura diuina cum humana non est naa divina deis diligenda intensile ,.quam sola di- humana uina. I icet bene sit manis diligenda non est extensiue, seu pluribus dilectionibus. magis di Si vero quis concederer, quod dilectio ligenda, po est aeque confiise tendere in Ohi q se dictum, sic in adoratro Tunc concedi uina. potest,quod Christo habente naturam humanam est fluendum, licet nec Matura humana, nec crus virio ad verbum stratio illius fruitionis : Et ita ne tantum est fruendum, saltem termina
liue, eo quod est realiter Deus, sed etiaeo, quod huppostatice in unitum verbo. Licet autem id, quod habet exu insecam habitudinem ad Christiam , st
124쪽
st adorandum latria At est de cruce, &alijs huiusmodi, non tamen eis est fruedum, quia non habent actualem habi- . iii linem unionis hyphostaticae ad ver-
Aliquid bum. Notandum, quod aliquid eis sese ado' adorandum latria contingit multiplici randu lv ter scilicet her se,vel per accidens. Il-t ra mul ilud est per se adorandum lati ia,an quot ipliciter per te caula talis honoris , talet au-cotingit item est solus Deus , quia Deitas, quae
QS ' est per se causa talis honoris, est per se per te, re in ibio Deo. Id autem est per acci- per acci dens adorandum latria, quod habet dens ado ali quam habitudinem ad illud in quo at dum est per se causa latriae. Quae habitudoratri . potest esse, vel relatio unionis hyp-poliaticae, vel aliquis respectus extrinsecus ad Christum . Si eit habitudo
unionis hyppostaticae , sic aliquid est
adorandum latria, aut quia actu est unitum verbo, aut qiua quandoque suit
unitum. Primo modo adoratur humanitas Christi. Secundo modo adoratur sanguis Christi dimissus in terrain.
Si vero illa habitudo est respectus extrinsecus ad Christum , sic dico , talem respectum esse, vel imaginis, vel contactus, et veri signi rememorat illi,ducentis nos in Christum crucifixum s.
Et dico veri signi, ad disterentiam signi figuralis, ut erat agnus Pascalis In
Imago, vetera te ita mento. Primo modo inaa-
vcstes, de go Christi . Secundo modo vestes intactari Christi. Tertio modo crux Christi est est adora adoranda latria. Non ergo quolibet da latria. est fruendum, quod est adorandum latria. Sed aut tantum est fruendum eo, quod est per se sic adorandum . Aut tantum eo, quod est per se, vel ratione acitualis unionis nyepostaticae
sic adorandum. Et ita nec 1 anguine Chiisti dimisso in terra, nec imagine Christi, nec eius vestibus, aut cruce
Ad M. est fluendum. Ad quartum decimum i incipa dico, quod sicut summum bonum est leo . summe diligendum appreciatiue, ita magis bonum est magis diligendum appreciatiue, sed non semper magis
intensue.,Vel alitur dico magi. bonum posse minus intense diligi. Et
cum probatur, quod non per regulam Philosophi Σ.Top. Dico illam resulam non esse veram, nisi tribus conditionubus seruatis. Prima, quod piaedic
tum, & si bieetum suscipiant magis,&minus. Dicit enim ibi Philosophus, quod si sequatur ad subiecti inci ementum accidentis incrementum, man i festum est, quod accidit ; si autem i onsequitur, non accidit. Desecitu huius conditionis non sequitur, homo est animal, ergo magis homo est magis
animal. Secunda coni ditio est,qubdarguatur in propositionibus per Ies. Dese 'tu cuius non sequitur, ait, a seli dulce, ergo magis album est magis dulce. Tertia, quod P: aedicatum non dicatur de opposito contrario, vel disparato ipsius subiccti. Vnde non si quitur, album est coloratum, ergo magis album est magis coloratum . In proposito deficiunt secunda & tertia conditio . Secunda deficit, quia ista
non est per se,bonum est dilietendum ;actualis enim dilectio non dicitur per
se de bono. Et ideo non sequitur m gis bonum esse magis diligendum . Nisi illud magis bonum si ens particu ζatione cuius minus bonum est ens, aconum. Si autem aptitudinalis dilectio dicatur per se de bono , ita ut ista sit per se, bonum est in se diligibila ,
tunc sequi videtur, bonum est in se diligibile , ergo magis bonum est in se magis diligibile. Deficit etiam tertia, quia Deus,Angelus, & homo sunt omposita disparata , & de ipsis dicitur otia lectio. Ad quintum decimum dico , falsum este, quod Deus non sit dili pendiis super omnia. Ad primam proba tionem dico. Deum adigendum esse super omnia, pone intelligi quantum
ad appreciationem, seu quantum ad firmitatem, vel quantum ad intensi nem, ac seruentiam actus. Deus est diligendus super omnia quantum ad appreciationem,& firmitatem,qitia est appi eclidus super omnia, nec aliquid
sicut Sumum ad summu , Ita nugis
citer ad simpli. Ad is . principa
125쪽
homines quo in nite sunt diligedi.
esita debet nos ab eius amore euellere. Non tamen eli necesse, quod Deus diligatur super omnia quantum ad se uentiam . moniam actu intensiori, seu feruentio i i , ac teneriori proximus diligi potest. Et hoc maxime si similnon cogitamus de Deo, & de proximo. Quia aliter actu sorte intensiori diligendus esset Deus. Notandum, quod quidam dicunt Deum intensius diligendum esse actu procedente ex caritate, quia dilectio qua ex caritate diligitur creatuia est amor relaturus creaturae in Deum , ut in finem. Per hoc idem ad secundam probationem
patet , quod voluntas ci eata non tene-iur dilige te Deum infinite intensiue, licet bene infinite applectative. Ad tertiam probationem dicendum, infinitos homines non esse diligendos a Petro infinito inu,licet bene infinite, idest improportionabiliter plusquam centum; praeeligendo, scilicet salutem omnium coniunctim plusquam solum
unius,vel duorum. Et licet Petrus reneatur diligere Deum plus quam infinitos homines, no tamen sequi cur, quod plusquam infinite, quia ly plusquam confundit. Ad quartam patet, quo leodem habitu quis tenetur plus diligere Deum habitualiter, quam alia . Ad quintam dico, ly super Omnia non denotare intensiorem actum, sed adipreciationem,ac filmitatem, ut dictuin est sit pra. Scotus 3 .dist. Σ .dicit, illud praeceptu inde diligendo Deo possiadimpleri in via extensue, & intensiue, non tamen quantum ad omnes conditiones, quae exprimuntur per illas particulas, ex toto corde,&c. Quia non potest esse in hac vita tanta recollectio virium, ut amotis impedimentis possit voluntas tanto conatu seri ii Deum, quanto posset, si vi: es essent unitae, S: non impeditae. Et quo ad talem intensionem actus, quae scilicet inesset si vires essent recollecte .& non impeditae, intel Iigendum eli aictumis
Augalicentis: praeceptum illud aduri. pleri noli posse in via. Ad sextam diacit Henr. ue Ganda. quod. q. quast. M. Quandam esse da lectionem naturalis complacentiae, & beneplacentiae. Et quandam esse dile tionem naturalis amicitiae proprie acceptae. Primo m do Deus debet diligi super.omni:
At secundo modo quilibet potest plus diligere si . Aliter etiam responderi potest ex uictis, ut patet. Ad ultimam
probationem dicunt Henr. Durando&Scotus 3. diit. 2 7. Philosoplium loqui de amicitia proprie sumpta, quae est inter perforas aequales, qua indignum
est diligere Deum. AD RATIONEs Durandi, quae probant Deum non est e immediatum fruitionis obiectum, reliquum est respondere. Ad primam dico maiorem esse falsam , voluntas enim quantum adactum concupiscendi habet totum ens pro obiecto, sicut etiam quam uinad actum amandi amore amicitiae, ut dicit Scotus x. distin. 6. quaest. r. Falla est etiam minor. Ad cuius probati
nem dicendum, quod licet fruitio sit respectu Dei habiti, illa tamen habitio, nec est obiectum, nec ratio obiecti, sed tantum conditio obiecti fruitionis praerequisita ad fruitionem, sicut cognitio praerequiritur ad volitiones .
Notandum ex D. Thom. prima secundae. quaest. I I. art. . vltimum finem dimpliciter haberi posse. Uno modo imperfecte, quando scilicet habetur tantum intentione. Alio modo perfecte,qnando lcilicet habetur in intentione, .d intes. Fruitio viae est finis habiti Primo modo. Fruitio vero patriae est finis habiti secundo modo. Ad secui dam rationem mirandi negari potest, quod fruitio sequatur actum desiderii. Vnde dicunt aliqui tres esse actus ii patria, scilicet visio, & fruitio,ac alius actus succedens desiderio. Aliter etiadico, quo i quando voluntas utitur Iehus, semper utitur illis mediante actu , qui est usus, ut quando utitur domo , utitur ilia mediante inhabitation αν ,
personas aequaleS. Ad rones Durandi.
126쪽
Durandi. Ad 6. rationum . Dinandi.
non tanquam obiecto immediato usus, quia tale est domus, sed utitur illa mediante inhabitatione, quae est ipsemet usus. Similiter fruimur Deo mediante fultione tanquam actu. Nec est verum, quod visio beatificii pi aecedat fruitionem sicut eius obiectum immedi tum, sed praecedit sicut actus prior, sicut causa sine qua non . Ad tertiam probationem Durandi dicit Ocham,qmod fruitionem succedere desiderio, contingit dupliciter. Vno modo,quia est post ipsim . Alio modo, quia est actiis beati succedens in patria a tui quo Deus desideratur in via. Primo modo fruitio patriae ne dum succedit desiderio, sed etiam fidei. At secum do modo non succedit desiderio, tale enim succedens est aliquis actus quo mediante visione, ac fruitione habetur Deus in patria , . Succedit ergo fruitio patriae fruitioni viae . Potest etiam forte dici, desiderium ne dum esse respectu actus, sed etiam respectu Dei, tanquam respectu obiecti desiderati. Ad quartam rationem dicendum,suhd si no est idem obiectum primum fruitionis, ac desiderat, non sequitur , desiderium eli respectu alicuius complexi, ergo & si uitio . Si vero sit idem obiectum stultionis, &desiderii, dicendum est, desiderium non esse respectu alicuius complaxi, tanquam
1espectu obiecti per se primi. Ad quintam dicitur , cu bd summe desderatum est visio beatisca, & non Deus, quia desiderium pioprie est respectu futuri , visio alvem est satura, & no Deus. Vel dicamus desiderium ese etiam respeeiti Dei. Et cum dicis , desiderium esse respectu f turi. Concedo , qu bd est respectu futuri , vel simpliciter, vel secundum quid. Modo Deus , & si non si futurus simpliaciter, est tamen futurus secundi maquid, quia est suturus obiectum vis nis , ac fruitionis beati existentis adhuc in via. Ad sextam rationem Durandi quidam dicunt, damnatob Deo dum tris lari de carentia visionis Dei, sed etiam de Deo, secundum se, quia tristitia sequitur odium , sicut delectatio amorem , & damnati odiunt Deirin. Ali) dicunt non esse simile de tristitia damnatorum, di delectatione beatorum: quia tristitia damna torum est inordinata, diligunt enim-sse usque ad contemptum Dei, & ideo primo tristantur de carentia propriae persectionis . Delectatio autem bonorum est ordinata , & ideo magis gaudent de bonitate Dei, quam de ilia persectione formali. Aa formam igitur argumenti dicunt, maiorem esse veram, ubi deleetatio, & tristitia
sunt ordinatae. Et tunc minor NOI
est ad propositum. Aliter etiam dico, quod sicut obiectum tristitiae damnatorum est carentia visionis diuinae, ita obiectum delectationis se uentis si uiationem, est ipsa fritatio, & obicctum delectationis sequentis visionem, est ipsa visio. Non tamen sequitur ergo fruitionis obiectum est visio, quia sdelectatio,& fruitio non sunt idem, cum delectatio sit passio. Ad ultimam rationem patet ex dictis , saciatur enim intellectus , & voluntas in visone , & fruitione Dei, quia non potest aliud appetere cum anxi tale ,& tristitia. Dicit etiam Bachonus. I.
di itinctione prima, quaestione prima , qudii appetitus 1aciatur in amore Dei, uia non est amplius desiderium respectu obiecti essentialis, sed tantum respectu obiecti accidentalis beatit dinis, quod est creatura. Ad ulti
127쪽
Virum exiKentia fit de qui ι-tate Dei, vel eius modus intrinsecus Z
IDE Tua quod sit modus i ii in lecus. Quia quaecunq; in Deo, aut in aliquo alio, se formaliter includunt, illa
etiam in suis.conceptibus simplicissimis, & abstractissimis, se formaliter, seu quid litatiue includunt: sed essentia, & existentia in suis conceptibus simplicissimis,& abltractissimis nonisse formaliter includunt: ergo nec etiavi sunt in Deo se formaliter includunt, igitur exilientia non erit de quid dit te Dei ri quia quicquid eli de quidditate Dei, inclua itur semialiter, seu quid-ditatiue in eius essentia. Maior pr batur , quia manente eadem ratione formali alicuius, manet etiam eadem identitas , vel diuersitas so malis ad alium conceptum, sed talis ratio m net,quando illud accipitur in suo conceptu abstractissimo, ergo etiam manet eius identitas , vel uiuersitas formalis ad quemcunq; alium conceptu digitur si aliqua vi sunt in Deo sic se habent, quoa unum sormaliter includit aliud ,illa etiam sic se habent, qu bd a stractissime sit inpra, unu includit aliud formaliter. Confirmatur, veritas enim primi modi dicendi per se est ratione essentiae senificatae, & non ratione sillius, quod concernunt, vel in quo uniuntur termini. Minor probatur, quia si essentia in suo conceptu abs ctissmo includeret exilientiam, emo quaelibet essentia formaliter includ ret existentiam, quia quod est per se tale, ubicunque ponatur, semper erit tale: sed falsi in est . quod quaelibet es.sentia sormaliter includat existentiam; quia aliter praedicamenta non possentabiti ahei e ab esse existentiae, cum nishil, ut reponitur in praedicamento, abstrahit ab eo, quod est de quiddita; scius: praedicamenta autem secundum Boetium fiunt deesse essentiae, re non de esie ex illentiae, alioquin rosa ita hyeme non esset in praedicament O. Item secundo principaliter. Quεcunque sunt eiusdem rationis, sic se habent , quod si unum non est de quid-ditate illius, in suo est, nec aliud erit de quid litate illius, in quo est: sed
existentia in Deo, & in creatura elieiusdem rationis, & in creatura est modus intrinsecus, & non de quidditate, ut omnes Scotillae concedunt; ergo hoc idem erit dicendum de existentia Dei. Minoris prima pars probatur Iquae enim sunt communia Deo,& creaturae, sunt eiusdem rationis, ut scribit doctor subtilis i. distinct. 3. & 8. Item si existentia esset de quidditate Dei, gitur tot essent exiitetiae in Deo, quotiat personae : quod tamen est saltum. Consequentia probatur , quia multiplicato aliquo, multiplicatur id. quod eli de ratione eius. Item si existentia esset de quidditate Dei, ergo de Deo scientia haberi non potest. Consi quentia probatur, scientia enim, demonstratio, & definitio abstialiunt ab existentia, propter quod Philosophus,& Comment. saepe dicunt, de singularibus non este scientiam: sed si ex stentia esset de quidditate Dei, igitur Deus abstrahi non potest ab existentia ; & ex consequenti de Deo non
posset haberi scientiatas. Item Scotus prima q. qilol. art. a. scribit. Talem Ouinem esse inter aliqua, ubi dii lii guntur tantum ratione, vel rari ociunante, vel ratiocinata ; qualis ordo esset inter illa, s distinguerentur realiter: ergo a simili, qualis est ordo inter aliqua ubi sunt finita, talis ordo est inter illa ubi sunt infinitar sed in creati ris talis est ordo inter essentiam,& existentiam, i existentia est posterior es.sentia, tanqu.ura eius modus, e go hoc
idem erit dicendu de existentia in Deo. Consi
128쪽
Confirmatur ratio, finitum enim,& infinitum, cum sint modi intrinseci, non variant rationem formalem illius cui adduntur, ergo nec vatiant ordinem, qui est inter ipsas formalitates ratione earum, sed inter essentiam, Se existentiam est talis ordo, quod essentia est prior existentia, cum praesepponatur ipsi existentiae, & non e conuerso, ergo inter essentiam, S existentiam inmnitam erit hic idem ordo. Item quando duo conceptus ordinantur ad aliquem unum tertium, si coceptus prior
non est idem formaliter illi conceptui tertio, nec posterior erit illi sic idem: sed ad conceptum entis prius ordinantur conceptus passionum eius, quam
conceptus existentiae; quia passionesentistiunt enti propinquiores, quam existentia; & passiones entis non con ueniunt enti in se, nec alicui enti, in sprimo modo dicendi ner se ; ergo nec existentia conuenit alicui enti quidditative. Quod autem passiones entis snt propinquiores enti quam existentia, probari potest, nam passiones entis praedicantur de ente in secundo modo, existentia autem nec in primo, nec in secundo modo dicendi per te praedicatur de ente, quia quod praedicatur in altero horum modorum dicedi per se, importat aliquam formalitatem a Iquod de existentia non est dicendum. Item si existentia poneretur de quis ditate Dei, hoc fieret, ut saluaretur ipsam verissime couenire Deo : sed propter hoc non debet poni ipsam esse de quidditate Dei, ergo, Gc. Minor
probatur, quia cuicunque non repugnat esse idem essentialiter alicui tu nantiar, illud non conuenit verissime alicui sebstantiae, nisi conueniat illi es.sentialiter. Haec est regula Scoti. q. r.
quot .art. I. Ex sua infero aliam regi lana, quae est talis. Cui cunulae repu-xat esse idem essentialiter alicui su
titiae, illud potest verissime conu nite sit bstantiae,dato quod non conueniat. illi essentialiter. Sed existentiae L Pugnat cae eadem essentialiter cilientiae creatae, & increatae; ergo existetia potest vel inline conuenire alicui, puta Deo, absque hoc qnod conueniat illi quiddilative. Non igitur est necesse, ponere existentiam csse de quid litate Dei, ad hoc ut ponamus eam verissime
conuenire Deo. Item actita non potest terminari ad aliquod obiectum , nisi etiam tei minetur ad id, quod est
de ratione eius: propter hoc. n. Scotus I .d. I.q.2.art. I. vult, quod non possumus cognoscere, neque stui ordinate persona, non fruendo essentiat igitur si existentia est de quidditate Dei, non poterit Deus cognosci, quin eius exustentia cognoscat ut: quod tamen videtur esse falsum s quia cognoscendo Deum esse sapientem, cognosco Dcu,& tamen no necessario cognosco eius existentiam. Item Scotus. I .d. 8. q. r. lufine, P. .d. I 2. q. 2.respondendo ad ultimum principale, dicit. Infinitatem in Deo praeceaere existetiam: propter hoc enim in. .ubi supra, tenet infinitatem esse medium ad concludendam exilientiam; sed infinitas est modus intrinsecus,ex.q.s . quot.& modus inti i nsectis no prscedit id quod est de quis
ditate, ergo existentia est modus intrinsecus. Item existere, & subsissere
in diuinis idem sunt; sed subsisse: ν per quod suppositum constituitur inesse suppositi) non est de quidditate
essentiae, ergo nec existe te . It m
quod est pallio, vel modus entis in scommuni, non est de quidditate alicuius entis, jed existere est passio, vel modus entis in communi, eigo, &c. Mianor probatur, nam non minus esse ii
actu, vel in potetia est modus, vel passio disiuncta ent is; ouam e C Vnum Favel plura; continetens. ves necessariu,
sed talia sunt paviones, vel modi ei
tis, ergo, &c. Item Quod non solum conuenit essentiae, seu etiam aliis alitia tis , non includitur in conceptu es.sentiae, sicut nec etiam ipsa attributa ;sed esse actitatis existentiae est huius. modi, e go,&c. Item propositiones, quae correspondent diuerus quaesitis, dist
129쪽
disserunt, sicut & illa quaesita; sed illae
propositiones Deus est Deus, & Deus est, correspondent diuersis quaesitis: quia prima correspondet quaestioniuid est ; feci inda vero quaestioni asot: ergo tales propositiones disserunt, sed prima est quidditatiua,ergo secunda non erit quidditativa. Confirma
dicit. Quaestionem ii eesse actualis ex iilentiae pertinere ad problema de accidente. Item si essentia diuina perim-s ossibile non esset,adhuc tamen inteligi posset abstractive, non intelligendo eius existentiam, ergo existentia
non est de quidditate Dei. Consequentia probatur, nihil enim intelligi ρ test intuitiue, vel abstractive, non intelligendo id quod est de quid litate
eius. Item nomen Dei tetagramaton est nomen abstractissimum, inter Omnia nomina diuina, ut dicit Rabi Moyses signifidat enim meram essentiaI s, sed si existentia esset de quidditate diuinae essentiae , non mimis existentia esset nomen abstractissimum,quam eo
AD op νos I Turi est, quia eo modo quo negamus creaturam esse suum esse, eo modo concedere debemus Deueste suum esse: sed negamus creaturam esse quidditatiue sui im esse existentia , ergo debemus concedere, Deum esse quiddilative suum esse existentiae. Mianor probatur, nam negamus creatura
esse quuditatiue illud esse, quod est diuersum ab ipsa ' secundum enim Boetium de Hebdo. diuersum est esse, &id quod est: sed esse estentiae non est
diuersum ab essentia creata: cuia secundum Avicen. .me . in I icet res recipiat ese actitatis existentiae ab alio: esse tamen essentiae habet esse tialiter de se, ergo. S c. Item quod ex se formaliter summe est necesse esse , includit in suo conceptu quid sua tuo
ipsum esse, seu cuidaitatiue est ipsum esse: se s essentia diuina est ex se so
maliter summe necesse esse, ergo, S c.
Maior probatur, quia oppositum prindicati infert oppositum sebiecti; quod enim non includit quidditatiue ipsum
esse, nec etiam est ex se formaliter ia cesse esse. Minor probatur per Auia Cen. S.Inet dicentem. Quod necesi: sesse est idem illi, cui secundum prima, S absolutissimam rationem suam conuenit esse: talis autem est essentia diuina : dicente D. August. 7. de trinit. cap. 4 Vcl. r quod Deo proprijssime, di verissime conuenit esse. Item illud in quo non differunt quaestio si est, requid est, habet esse in suo conceptu quidduattuor sed hoc contingit Irin Deo secudum Ibyncon. a. posteriorum in principio, ergo, S c. Item illud ci ius quidditatem non consequitur es Se, sed itabilitur per esse, includit in suo conceptu ipsum esse, sed necesse esse, seu essentia diuina est huiusmodi secu
Item illud, cui non repugnat esse, &in suo conceptu non includit esse, est possibile,seu cotingens esse: sed Deus non habet esse contingens, seu post, bile, ergo, S c. Maior probatur, quia quod ex suo conceptu non est necesse esse, ex quo quidditatiue non est necesse esse; sequitur quod quidditatiue est no necesse esse; de Der c useques; si non est impossibile esse, erit vossib
le, seu contingens esse . illa nam L. gatiua de necessario non habet plures causas veritatis, ex primo Priorum rae go, E c. Sed hoc argumentum parum, vel nihil concludit. Negata enim maiori; ad eius probationem dici potest. Quod non valet haec consequentia. Deus quidditatiue non est necesse esse, ergo Deus quidditatiue est non necesse esse. Sicut nec etiarnsequitur: homo quidditatiue non est risibilis, ergo homo quidditatiue est non risibilis: quia sensiis consequet tis est, quod non tisibilitas cst de quid-ditate hominis. Cucinadmodum eiu utraque istarum est falsa. Deus quida iata luc est sapientia. Deus ouidditati ita est non sapientia. Ita utraque istari imvidetur falsa. Deus quiduitatiue est necesse Resp. ad hoc argu
130쪽
necesse esse, Deus quidditatiue es nonecesse esse . Item quod est actussurus, est sui iditatiue suum esse; sed
eus est actus purus, eigo,S c. Maior probatur ; tum quia esse est aetus pi i nauS in conceptibus: nec aliquid , id tur posse esse in actu, nisi per actii Iem existentiam. Tum quia aliter essentia praeintelligeretur ipsi esse,& ita esset in potentia ad ipsum esse. Coi fir nutur ratio, quia in omni ci eatura eo modo quo essemia distinguitur ab existentia videtur prior illa, sicut potentiale, & susceptiuum eius : eigo etiam si aetus pin iis non esset quidd, latiue sui: in esse, sed esse distinguer tur ab illo ; sequet et tir quod actus purus esset potentialis, musceptilius imsus esse: quod tamen non est dicendum, quia i unc non esset actus pui tis. Sed huic rationi potest quis respondere, negando maiorem . A l cuius primam pi obationem dicitur. Qi Iod esse essentiae,& non esse existentiae, est primus adtiis in re, ac in conceptu. Et cum dicis, nihil esse in actu, nisi per actualem existentiam. Dicendum illud esse veru de actualitate existetiae. est autem falsiim de aruialitate essetia . Ad aliam probationem dicitur, quod licet essetia diuina prε intelligatur existentiae, non tamen sequitur quod sit in potentia ad existentiam. Tum quia
nihil dicitur esse in potentia ad id, qd non ime tat aliquam sor malitatein distincta formaliter positive ab ipso,
existentia autem, cum sit modus intrinsectis, non importat talem sor malitatem. Tum quia essentia Dei est infinita,& infinitum non est potentiale .
tuor articuli. In primo terminos d clarabo . In secundo declarabimus quid dicendum est ad hanc quaestione iuxta mentem Philosophorum. Eces sae doctoruin. Et multorum Suoque attollim theologorum. In tertio videbimus quid secundum mentem Scotitenendum. In quarto duae dissicultates soluendae erunt.
PRIMI TE MIur declarandi sunt essentia,& exulentia, Pro quorum d claratione sciendum. Qubd ens potest accipi dupliciter, ut 1Oibit Pitilos - ν
modo, ut idem est quod verum : & sic kens significat veritatem, S non ens falsitatem Propositionis, ut dicit Philosophus ubi supra, S . 6. met.tex .comm s. ac alibi. Alio modo accipitur, ut di iliaditur in decem genera, & sic significat subitantiam, seu et iuratiam iei, ut scribit Auertas .met.comm. 14. Ab ciat et in pilantia. pii momodo sumpto non sit nai turn c. men essentiae, ut scribit D. shO.dς ζηζς tia a duo S essentia cap. I. Nec multo minus ac ien e fiu cipitur esse exilienciae : multa e .im dicuntur entia hoc modo, quae nec existentiam, nec essentiam habent. Vnde hoc est veru,& ex consequenti ens. Homo est animal. Et tamen homo, ut de ipso verificatur animal, dicitur ab strahere ab existentia. Similiter hoc est verum. Caecitas est priuario. Et tamen nec caecitas, nec priuatio sorte habent essentiam. Sumitur ergo essentia,&existentia ab ente secundo modo sumpto' imponuntur enim essentia,& existentia ab ipso esse. Non equidem ab eodem ; sed ab alio, & ab alio este Duplex enim est esse, se undum Auicen .in fine quinti metaphi. suae; ut notat Henr. quol. I.'. 9. Quod iam est es- se essentiae. Quoddam est esse existen Eiic ut tiae. Primum esse vult quamlibet rein p/ς siue incleatam, siue creatam 1 de se essentiaIiter habere. Secundum esse existimat rem creatam ab alio habere:& esse additum essentiae rei; ut recitat
Averr. I O. mei. comin. s. ue quo alibi.
Este essentiae non differt ab essentiao; Esse esse& esse existentiae non dissert ab existe- tis, S exitia, nisi ratione: quia esse est nonacris stetiae noconcretum; essentia vero, & existetia dii sertabsunt nomina abstracita; concretum au- cstentia , tem non disteri ab abstracto nisi ratio- vel existene, ut alibi dictum est. Est aurem es- tia nisi rasentia, id quo res constituitur in pi o- tione.
prio genere, vel specie, seu in proprio Essentia esse quidditativo. Et quoniam id pee quid. quod julliros l