장음표시 사용
81쪽
ac ipsius voluntatis determinatio cognoscatur a Deo. Probatur, quicquid cognoscitur ab intellectu diuinoc gnoscitur virtute sui primi obiecti motiui,tale autem est essentia, ut essentia,S non voluntas, quod manifeste habes a Scoto. i .d x.in fine. Confirmetur quia aliter essentia no esset obiectumpi imum, S adetquatum intellectus diuini. Et licet quidam dicant vi ex supra dictis patet) voluntatem est Primum obieetum; non tamen asse ut m iam ne esse pi imum obiectum,quod hi ratio cognoscendi intellectui diutino; sed dicunt ipsam esse primi ian determinatum a te ideo dicit respem derelictum a ratione esse rationem cognoscendi rem . Quod tamen manifeste patet este falsum, nisi loquatur de ratione sine qua non e respectus enim est de genere stet ilium, nec potest elinratio cognoscendi aliquid, nisi modo
iam exposito. Secundum corrotarium est,quod nihil continet virtualiter v ritates contingentes in ratione obi cti, licet voluntas eas contineat In Iatione caul, . Pio bonam aliter ex tali obiecto moto possent euiden er c
gnosci ; quod non est dicendum, uuia non habent euidentiam & maxime Nhil continet visetualiter contii
obteistum, quia eli primo determinate Ioquendo de pi ima contingenti nisi
continens veritates continsentes . Quod nec etiam videtur bene dictum, quia voluntas non continet tales veritates in ratione obiecti, sed in ratione causae, & ideo non debet poni primu Obiectum earum. Quarta co ncluso stilla, voluntas ut determinata ad altei ucontingentium est ratio sine qua non, seu conditio Praesequisita ad hoc, ut
contiugentia ueterminate represententur ab essentia, & cognoscatur a Deo. Probatur nam ante voluntatis determinatione , nec essentia representate, nec intellectus intelligete potest co tingentia, ut determinata; quia aliter essentia false replesentare, S inteli
ctus false intelligere posset, si scilicet
voluntas oppontum determinasset evel saltem voluntas oppost iura dete minare non potuisset. Prima ergo ratio essentie representandi continentia est eius infinitas radicatis, & non v Iunias . Prima etiam ratio intelligendi contingentia,ut det ei minata est essen tia, nec voluntas dicitur ratio,nisi sine qua non, ut diximus. Ex his in seio quatuor corrolatia Primum est Fran. de May. esic repre- hesione dignum, vultincin i A.3 8.q. I. quod intellectus Dei cognoscen do it tuitiue det ei minationem diuinae volutatis quae est respectus rationis conse uens voluntatem in qluntate) c Lnolcat, de terminum, seu contingeno
rum. Tertium est, quod licet ouicquid potest cognosci intuitiue possit ei iam ablacti ire cognosci, non tamen qui quid potest cognosci euidenter intuiatiue potest etiam euidenter cognosci absit active. Primum patet quia si d retur aliquid quod solummodo intui-tiue,& non absit active potest cognosci, illud maxime esset essentia Dei,&existentia tam Dei, quam cieat uiae, sed essent a potest cognosci abltractive, cum non sit impoli bile dae speciem distincte representantem et Semiam smi, ut declarat doctor in a. d. s. q. 9.etiam actualis existentia potest pei speciem cognosci. Secundum probatur, quia sicut aliqua propositio ita est eu icens ex rei minis distincte notis, quod non est euidens ex terminis confuse notis, ut est de ilia Deus est, quemata modum dicit doctor. r. d. x. q. a. Ita est aliqua propositio quae sic est euidens
ex intuitu extremorum,nc unionis e
rum qualis est pi ima contingens quod non potest esse euidens ex tei minis abstractive notis. Quartum corro latium est quhd ratio ptimi subiecti theologiae contingentium in se est essentia, ut essentia, & non essentia, ut voluntas. Quamuis . n. voluntas vir tualiter contineat contingentium de terminationem ' non tamcn continet
virtualiter in ratione obiecti euidentia
gi Olci Pot etiacognosci abstractive. licet
82쪽
dubium. Primae cotingetis notutia euiades est intuitrua.
contingentium. Nec est simile dene-
cellariis, & continSentibus, nam in snecessariis quod virtualiter continetali suam veritatem, continet etia eius
euidentiam, quia illud tale est causa praecisa, & adaequata praedicati , sic cptate praedicatum dicitur inesse determinate subiecto ratione principii specifici, vel saltem tale predicatum includiatur qui itatiue in subiecto. Quod postea non est verum in contingentibus squoniam earum pridica iam nec est de quidditate sit biecit, nec ei determin
te mesi ratione principii specifici, ut manifeste apparet de ista, Deus vult aliud a se . Per haec ad argumenta Io. de Basi lis respondeo. Et ad Primum pro priamo dubio adductum dico, quod Deus
non scit det ei minate veritates conti gentes per id quod virtualiter cotinet eas deici minate, quantum ad earuminesse, quia ex voluntate cognita nCno
cognoicit illas, cum in cocingentibus ex nullo stabiecto noto concludi possit tale praedicatum sibi determinate messe; sed cognoscit determinate eas peressentiam, per quam post voluntatis
determinationem in cognoscit extrema, ac eorum unionem cui deter. Ad aliud dico, beatos scire det ei minate multas veritates contingentes, non equidem virtute alicuius obiecti virtualiter c tinentis earum cuidentiam ι sed vel quia vident terminos, ac eorum uni
nem in es lentia Dei; vel sui a volutas Dei, non in ratione obiecti, sed in ratione causae cffcientis talia contingentia beatis reuelat; & hoc loquendo deprimis veritatibus contingentibus si plui es tales sunt.
Ad secundum, & tertium dubium appat et quid est dicendum ex illis conclusionibus, & corrotariis. Cum enim qu libet notitia qui est de re existente ut exiliens sit intuit tua, ut clatum est ex definitione notariae intuitiuae, notitiaque euidens primae continsentis sit notitia de re existente, Ut exilies, quia quae abstrahunt ab existentia non sunt proprie contingentia , ergo notit: euidens primae contingentis est intuit uia. Confirmatur, quia nihil cognoscitur euidenter ex terminis ab actiuEnotis, nisi propter necessariam habitudinem terminorum; & propter hoc doctor. 3. Prologi, & 3. d. T. q. r. vult uod prima veritas contingens cognoscatur euidenter tantum ex intuitu C. tremorum, ac unioni S eorum .
Ad rationes principales. Ad prima dico, quod sicut homini per eandem rationem insunt risibilitas, flebilitas,& disciplinabilitas si haec duo ultima sunt eius propriae passiones ) ita nulluin conueniens erit asserere, trinitatem, ac unitatem conuenire Deo per eanderationem fundamentalem, quae Iatio est es lentia .
Ad secundam dico qnbd cognosces
aliquod medium in quo relucent multa,non est necesse quod cognoscat oia uae in tali medio relucent, &secunum Omnem modum quo possunt co-
nosci per tale medium, nisi illud motum plene, ac totaliter comprehendatur . Vel nisi illud medium naturalia ter , & non libere ostendat illa. Cum ergo essentia Dei, nec plene, nec t taliter comprehendatur a bearis: nec etiam libere ostendat relucetia in ipsa beatis : ideo beati videntes esientiam,
non neces latio vident omnia elucetia in essentia, nec secundum omnemo modum, quo in ea videri pol Sunt. S
cus est de intellectu diuino, quia essetiam complehendit,elique ipsa essentia speculum naturale respectu inteli eius diuini; imo nihil aliud ab esset iapotest moue e intelle tum Dei . Et cum probatur theologiam Dei nos esse de omnibus. Dico August. ubi al. legatur loqui de theologia nostra, ut Uparet ex his quae diximus in 'iitione de subiecto theologiae liostrae . A ltertiam rationem dicit Scottis, hanc
propositionem. Obiectum, &habiriis debent commensi irari esse solun modo vetam de habi ii in gladia pei secto, in quo gradu est tantum theolo
ad 1.principale a Beati vident Sessentia
ces Salio videntota relucentia in
83쪽
ione speciali sid. Cosiderare aliud secundurorae a solutam
quid. Particulare quo tu tr ali
iaci. a Dei,&non beatorum . Vel dicas quod subiecti im, di habitus debent
commensurari extrinsece, &obiecti-De , non autem est necesse quod set per comensurentur intrinsece: & ideo
tabitus to maliter finiti qualis habitus est theologia beatorum ) potest esse obieettim infinitum, nec ex hoc sequit ut, nisi habitum illum esse infinitum obiective, sed de hoc magis iris q. de subiecto formali subiecti theologiae nostra . Ad quartum principale dico, quδd speciale potest accipi di
pliciter . Uno modo, ut distinguitur contra absolutum, & proprium . Alio modo, ut distinguitur contra commune. Et hoc vel communitate praedic tionis,vel communitate applicationis, vel communitate considerationis. Speciale primo modo sumptum idem est, quod contractum secundum aliquam rationem accidentalem determinatam. Et ita considerare aliquid secundum rationem specialem,eli considerare illud secundum aliquam rationem accidentalem, vel quasi accidentalem .non equidem secundum hanc, vel illam indeterminate, sed secundum hanc determinate. Hocq; modo dicimus perspectivam considerare lineam sub ratione speciali,quia eam considerat sub ratione usualitatis, quae accidit lineae.
Et per oppositum considerare aliquid sub ratione Propria, & absoluta, eliconsiderare illud secundum absoluti nem subitantiae, seu quid ditatis ab a
cidente . Hocque modo arithmetica numerum,S geometria lineam dicii tur considerare sub ratione absoluta.
Speciale vero secundo modo sumptu idem est quod particulare, seu non commune. Et sic considerare aliquid secundum rationem specialem, est c'nsiderare illud secundum aliquam rationem particularem. Aliqua autem ratio potest dici particularis, aut quia non est applicabilis pluribus, ut est de hac intentione secunda Particulari,puta de hac specie . Aut quia non praedicatur de pluribus, seu de omnibus, quemadmodum naturalitas ux est ratio se alis subiecti naturalis philosophiae ) dicitur ratio specialis,omnes
enim aliae scientis a metaphy. speculantur partem entis, ut dicit Philos phus in principio .met. Aut quia non est ratio cognoscendi omnia; & hoc
modo species sensibilis, ac intelligibilis albedinis potest dici ratio speci Iis, na nec illa est ratio videndi omnia visibilia, nec ista est latio intelligendioia in elligibilia. Et per oppositum quod est ratio cognoscendi omnia potest dici commune. Hoc supposito dico theologiam non esse scientiam specialem pi imo modo sumendo speciale, quia non ponimus Deum esse eius subiectum sub aliqua ratione accidei tali absoluta, vel respectiva, ut Prob tum fuit in secundo articulo. Dicimus tamen theologiam esse scientiam specialem, idest non communem,communitate praedicationis, quia eius subiectit in quod est Deus no praedicatur
in recto de omnibus entibus : cuius oppositum contingit de metaphy. cuius subiectum primum est ens, quod de omnibus in recto quidditatiue, vel
denominative prirdicatur. Verum tamen est quod ineologia Dei,& beat tum potest dici communis communiatate consit rationis, quia theologia Dei est de omnibus: beatorum verbtheo l. potest esse de omnibus, qui quid sit de saeto. Ad formam argi menti dicendum Fhd scientia eodem modo dicitur specialis, quo est de subiecto sub ratione speciali . Modo theologia Dei, & beato tum dicitur tantum scientia specialis, idest no communis per praedicationem, no autem est specialis, quia sit contracta, vel quia non consideret de omnibus,& ideo eius ratio formalis sit biectiva ponitur id quod est ratio cognoscendi omnia. Nec est in conueniens ponere aliquam scientiam esse de subieeto q Inon est commune per i dicationem,&tamen talem scientiam esse commune per considerationem. Hoc idem enim esset Theolis
84쪽
Resp. ad 6. Principale aene'. ad
esset dicendum de metaphy. ponendo eius prunum subieetum esse Deum, ut imponitur Auereoi. Tunc enim esset de subiecto speciali,& tamen considerat de omnibus, ut dicit Philosophus in pro emio metaphy. Ad quintum p tet responsio ex his q diximus in line secundi articuli. Hic. n. est sermo de ratione sormali se tenente ex parte obiecti. Ad sextum dicendum quod in
necessariis id ponitur subiectum male,per quod pra dicatum inesi subieeto;quia in illis,ab eodem p r dicatum habet ς insit, & quod euidenter insit:
quod non est verum in cotingentibus, velle. n.aliquid ad extra inest Deo per voluntatem, non tamen ista propotatio. Deus vult aliud x se, habet euidentiam a voluntate, quia nec etiam est necessaria habitudo inter is hos termiano s. sed habet euidentiam prima cO
tingens ex intuitu extremor ii,ac Vni
Dis eorum. Hinc'; est quod ponimus rationem formale si ibiecti, seu obieeti contingentis, id quod est ratio cogno scendi terminos prunae contingentis,
accorum unionem I tale aut est esse
tia diuina , ergo ipsa erit ratio formalis subiecti theol. contingentium. Ad ultimum apparet ex dictas, falsum. n.est quod assumitur, quod L illud debeat poni ratio formalis subiecti contingelium, per quod subiectu in determin tur ad praedicatum primae contingetis. Gle namq; subiectum ; secundu Sc tum.q. I. prologi est quod visum ut tale) natum est primo videri coniungi cum praedicato illo. Et nota quod synatum est primo, debet construi cum ly videri. & non cum ly coniungi, ut clarum est ponderando eius litteram. od autem natum est primo videri coniungi cum tali praedicato,est esset tia, quia in notitia intuitiua illori m
extremorum, ac unionis eorum, ipsi primo occurrit intellectui diuino, nec
aliquid aliud natu est prius occurrei c.
Virum ens insinitum sit ratio formalis subiecti Theologiae
stientiis finita sub ratiorne ventis infiniti, sed theologia
nostra tam contingentilem, quam n
cestariolum est finita, ergo nihil debetroni eius subiectum sub ratione entis Infiniti. Maior probatur quadi upliciater. Di imo quia causa effciens imp nit necessitatem finimae, &formam
tetiae, sed subiecti ratio so: malis est causa cisciens scientiae, igitur si ratio λrmalis subicisti est infinitum ens, imponet necessitatem scientiae, ut sit in Gnita . Secundo quia scientia tradit c gnitionem sui subiecti omnibus modis quibus est cognoscibile; sed nullus habitus finitus potest tradere talem notiat iam entis infiniti,ut cognoscatur Omnibus modis quibus est cognoscibile ,
quia nullum finitum poteli comprehecere infinitum,ergo, circ. Tertio sciemtia finita non potest esse de omnibus, ergo non potest esse de alis uo sub r tione cntis infiniti; cum enim ens in Mnitum comprehendat omnia, ideo cognoscens trium, cognoscet omni p. Quarto quia habitus, & ratio sol in iis obiecti debent commensulari, igiatur si habitus est finitus, ra toform
Iis sui subiecti non potest esse infinita. Item secundo principaliter, illud est ratio primi subiecti habitus, per quod
subiecto conuemuisto passonesiulius habitus, sed Deo per rationem Cntis infiniti non couemunt omnes Pasisones theologicae, ergo , &c. Minor probatur. Tum quia multae passiones prius conueniunt quibusdam creatu- τιβι ut quod anima rationalis beatim
85쪽
nonum quid .cabitur in visione, ac si uitione Dei. Quod resurrectio eli sutura, & alis huiusmodi. Tum quia aliquae prius conuennant personis, ut generare, & generari , α non per rationem entis infiniti. Tum quia per rationem infinitatis non conueniunt Deo omnes articuli fi let, ut apparet de pertinentibus ad humanitatem, puta de passione, mO te, & resurrectione Christi. Item tertio, ratio obiecti scientiae debet accipi secundum exigentiam finis illius scientiae, quia sciens non vel satur circa tale obie tum, nisi piopter talem finem , sed sinis theologiae nostrae est dile tio, finis enim legis, ac eius plenitudo est Christiis,ac dile tio,ad Rom. io.& IIcreto ratio obiecti theologiae nostrae debet accipi secundum exigentiam
dilectionis, at dilectio eripit bonitate Iro ratione sormali sui o Diecti, ergo oc idem est ratio subiecti theologiae
nostrae. Item quarto, notitia honorabilissima est de subiecto honorabilissumo sub ratione honorabilissima,ex pri
comm. i. sed theologia nostia est notiatia honorabilissima, ergo eli de subi
dio honorabilissimo, sub honorabilis.
sina ratione; talis autem ratio honorabilissinia est ratio finis, & boni. De
fine probatur, na Philosophus 2. phy. teX.com. 2 3. dicit, quod finis est olum prestantis sinum ; re primo Rhet. G. T. vult, maius bonum esse finem, quam quod finis non est. Et Avice. 6. met. p. vltimo dicit. Si scientia esset de somnibus causis, illa quae esset de fine esset nobilissima. Et Aueri. me .com-mcn. 3. Finis est nobilior aliis causis, quia alia sunt propter illum. De bono probatur, i d. n. ratione cuius alia sunt expetenda est omnium honorabilissimum, talis autem est ratio boni, ut patet ex Pi imo Rhet. cap. 6.& 7. ubi scribit Philosophus. Bonum esse quod natura sua expetendum est, re cuius gratia res quoq; aliae expetuntur. Et primo Ethi. cap. I. Probe veteres si immubonum desiuerunt id, ad quod omnia
reseruntur,seu quod omnia appetunt. Hoc idem secundo pi obatur sic, ratio finis est ratio honorabilissuna,ut supra robatum est, ergo & ratio boni est onorabilissima. Probatur consequentia, nam ratio boni est latio finis, ut accipitur a Philosopho a. met.tex. commen. 8. dicente, quod qui ponit infinitatem in entibus dest, uit natura boni, quia destruit natu iam finis. Quod noesset nisi ratio boni esset ratio finis. Et hoc expresse videtur dicere inpio mi O mei. cum est. Nam, & bonum, &cuius gratia, una de causis est. Et a. phy.tex .com.3 I. Aliae autem, ut finis, ct bonum alloi una, id .n .cuius gratia, optimum, & finis aliorum vult csie . Et Auer.3.met. com. 3. Illud quod disponiti ir per bonum est causa finalis, bonum. n. est desiderabile, & causa Gnalis est desiderabilis. Hoc totum p
test confirmari per Atili. 3. lnet. tex.com. 3. dicentem si scientia principalissima, & hono i abilissima, cui cste scientias tanquina ancillas contradicere non decet illa est ipsius finis,& b ni, huius. n. causa caetera. Item quinto principaliter, nec obiectum, nec eius ratio formalis unquam excedunt virtutem luminis correspondentis illi notitiae, in qua ponitur eius obie tum, veseius ratio formalis obiectiva, sed ens infinitum excedit quodcunque lumen in nobis, siue natu tale, siue infusum, quod correspondet theologiae nostrae, ergo ens infinitum non pol esse subiectum formale meo l. nosti ae. Malor patet a simili, impossibile namq; est aliquid habere ronem obiecti visibilis,&excedere lumen sensus visus. Ite sexto,
illa scientia cuius finis principalis est salus, & gloria het considet ate situm obiectum secundum qJ habet habiti inem ad glorificandum, &salvadum sed finis principalis theol. nostrae est salus, & gloria, ergo habet consider
te suum stibiectum inquatitu saluator,& glorificato: . Item scpitino Scotus probat contra Henrictim . quest. 3.piologi , Deum sub lauoiae clatis ius-
86쪽
niti non esse subiectum in theologia.
AD o os I Tu M arguitur sic , id est ratio formalis subiecti theol. nostrae per quam theologus cocludit de Deo veritates necessarias, sed talis ratio est conceptus entis infiniti, seu infinitas ipsa. Minor probatur auctoritate M
il. I. l. I.q. I. dicent I S, conceptum entis
infiniti inter oes a nobis militer conceptibiles virtualiter plura includere. Probat, quia scutens includit virtualiter bonii, & verum in se, ita ens infiniutum includit bonum infinitum, verum infinitum, ac omnem persectionei simpliciter sub ratione entis infiniti. Confirmatur, quia φ intellectiis,& voluntas in diuinis sint principia communicandi naturam & ex consequenti pluralitatem personarum esse in diuinis subtiliter persuadet doctor in s.
d. a. parte secunda, &d. I . eiusdem
primi. Vbi dicit, quod voluntas, non ut communiter sumpta ad creatam, de increatam, sed unde infinita est pi incipium communicandi naturam. Item sicut in scientia habente euident lana ab obiecto,ratio sol malis subiecti ponitur conceptus notior, persectior, & implicior inter omnes qui possunt haberi de subiecto virtualiter continete:
unde si subiectum habet definitionem, sonenda est etias definitio talio subi
'i , quia inter omnes conceptus notiores, S persectiores, qui haberi possunt de tali subiecto, non datur simpliciorcpnceptu definitionis. Vnde licet conceptus animalis sit simplicior,ac sorte
notior conceptu animalis rationalis, non tamen est ipso persectior, quia ille non exprimit adaequale totam essentiam hominis, sicut facit iste. Ita in notitia, maxime necessariorum,non habente euidentiam ab obiecto, ratio formalis subiecti debet poni coceptus notior, persectior, ac simplicior inter omnes conceptus, qui naturaliter posisunt haberi at, intellectu habente tale notitiam de eo quod virtualiter continet; quia per talem conceptum tanciper medium probabilius, ac euidelius ostendi, seu persuaderi possimi passiones de subiecto virtualiter illas contianente: conceptus autem notior, rei sectior, ac simplicior, inter omnes quos naturaliter habere post .mus de Deo, est conceptus emis infiniti, eigo ratiosormalis subiecti theologiae nostrae quae non habet euidentiam ab obiecto ) est ens infiniuim . seu infinitas.
articuli. In primo te imi nos declar bimus . In secundo videndum ei it,an conceptus entis infiniti sit persectior
inter Omnes conceptus cmos naturali
ter possumus habere de heo. In tertio examinandum ei irpi incipale interum huius quastionis. IN imi Mo articulo prius declarabimus de qua necessitate, & contingetia hic loquimur, cum quaerimus de ratione sol mali sit biecti theologiae neces Itorum, de contingentium. secundo uotuplex est ii finitum, & de quo infinito est hic set mo aperiemus. Quantum ad primum, relinquendo multos modos neccssitatis, ac contingentiae, qui ad propositum nostium facete non videntur, dico necessitatem, ac
contingentiam dupliciter sumi posse. Uno modo, ut est motas, seu condi' N ecessi tio ipsius esse. Alio modo, ut est mO tas, S codus, seu conditio veritatis, seu pro 'D tinet Etiastionis. Necessitas, SI contingenii ' qiiotupli primo modo sumpta tantum inuenitur citer. an in coplexis. De qua intelligi potest illud Fran. de May. I . d. 42. q. r. 'uod scilicet contingens est quod conting terest; sicut necessarium est quod n cessario est q& ita contingentia,& necessitas pr supponunt esse, sicut mo- Contin-dus praesupponit id cuius est modus, cum sit eo posterior. De hac eadem scotingentia intelligenda est illa descriptio contingentis posita a Petro ce Aillyaco r. q.xj. Vbi dicit, contingens non cile id quod erit, & non erit: nes; id quod nec erit, nec non erit: sed id quod erit,& potest non fore,vel quod non erit, & potest so . Et ita contingentia est qua, quod erit potest non H 1 iste,
87쪽
Infinitupi tuati-ue quid. re; & quod non erit potest sore. I . De contingentia hoc modo sumpta potest intelligi illud Averr. 2. Phy.commen. 8. ubi videtur velle: contingens
esse in cuius natura est possibilitas ad deliciendum i eli enim contingens qgesipossibile esse, vel non uile . Et
nota quod Scotus in. I. d. a. q. I. ubi
ostendat quod primum efiiciens est intelligens, & volens, dicit, disserentiam esse inter contingenter causari, &esse contingens, nam id dicitur contin enter caulari cuius oppositum potesteri, quando illud fit. Necessitas , &contingentia secundo modo sumit a stantum inuenitur in propositionibus, de qua multa dicit Plii Iosophus, primo de interpret cap. 6.& in. χ' eiusdem libri, cap.3. ubi modalium consequentias docet. Et primo priorum cap. 1 3. M in sequentibus. Et primo posterio. tex. 4. ubi ostendit disterentiam esse inter scientiam, & opinionem , ac ii
ter scibile , & opinabile. Similiter
stratione esse necessariorii, facit mentione de necessario hoc modo Supto. secundus terminus declarandus est infinitu, od dupliciter capi pol, s. vel categor ematice, vel syncatcsor matI-ce. Infinitu categorematice idem est 'no tei minatu, seu non habens finem. Et potest tripliciter accipi, Cnegative, priuatiue, Oe positive . Infinitum negariue est quod non habet, nec aptum natum est habere terminum,hoc' Ue
modo puniatus dicitur infinitus, sicut,& vox inuisibilis. Infinitum priuatiue est quod ,vel simpliciter,uel secundum quid non habet terminum, quem natucst habete s. Vt si daretur corpus carens omnibus dimensionibus, scilicet longitudine, latitudine, & profunditate, diceretur infinitum priuatiue simpliciter, quia tunc nullam haberet dimensionem, quam natum est habere. Si vero daretur corpus carens tantum
longitudine, dice etur infinitum priuatiue secundum quid, quia tantum esset infinitum, seu non ter natum rau
ne unius dimensionis. Quod si obi;-cias contra hanc diui fionem, quia corpus infinitum debet esse infinitum in omnibus dimensionibus, et go corpus, non tei minatum tantum secudum unam dimensionem c non dicitur instantium . Assumptum est Arist 3.phy.
Quare infinitum corrus undequaque extensum erit in infinitum. Pro nunc dicitur quod Aristide Commen. ibi l quuntur de corpore, quod dicitur infinitum positive ratione infinitae ex tei sionis uimensionum. Quod equidem infinitum nec naturaliter, nec per potetiam diuinam est dabile: nec ad oppositum sentiendum me cogunt ratio nes Gregoris Ariminensis, quas e nit. I. d. 42. q. . ut alibi habet videri Non autem credo este impossibile dari aliquod corpus infinitu priuatiue per potentiam diuinam ' quia non video quare Deus nequeat separare,vel omnes dimensiones, vel unam im ab ipso corpore physico, cum ipsae dimensiones a corpore, & a se inuicem realiter distinguantur, nec aliud apparet propter qs non possit fieri talis separatio. Ad haec notandum ex primo de coelo tex. comm. 3 9. 93 linea potest tantum
imaginati infinita propter longitudinem, non yy latitudinem: supe ficies vero ἐῖ longitudinem, & latitudine, non aut yy Profunditate: sed corpus
yP magnitudine, non aut ry numerudimesionii. Et ratio v. inuit Commen. eli, quia infinitas debet accipi ex parte materiae, & generis, non ex parte formae, modo longitudo in linea, longitudo , & latitudo in superficie, &multitudo in corpore hiat ronem materiae, seu generis' esse vero sine latitudine est folina, seu disserentia lineae: sicut esse sine prosunditate est dicti etia lysius supel ficiei; & no habere infinitas numelo dimensiones est disseretia corpo itis. Et sciendu 2, infinitas lineae si perficiei, & corporis pol imaginari
esse, vel ratione infinitae extensionis.
dc talia per nulla potetia est possibilis.
minatum secunda unam di-musione
Quo potiari alia quid cocpus in
cles , ω corpus quo poΩ sunt imaginari ef
88쪽
Infinitas dupleX. Infinitas secudum
ii finitas sinplici ter quid . Vel ratione priuationis terminorum ,
& talis infinitas est possibilis inesse lineae,superficiei, & corpori, saltem per potentiam diuinam. Infinitum politi-ue est duplex. Quoddam dicitur infini tum intensiue, quoddam extensue . Eorum quae dicuntur infinita intensi-ue , aliud dicitur sic infinitum simpliciter, aliud secundum quid . Infinitum intensiue simpliciter est infin tumii entitate, seu in vigore: & dicitur id cui nihil entitatis deest, eo modo quo possibile est illud haberi in aliquo uno, Ut ait doctor s. q. quol. Infinitum intensiue secundum quid, seu in genere est id cuius persectio non est tei minata in eadem specie, sic quod eius non est dabilis ultimus gradus; ut si posset dari albedo in infinitum intensa de quo in
simili per ti actat Scotus 3 ,d. t 3. ill sdiceretur infinita, non equidem simpliciter, & uniuei saliter, seu extra genus, sed secundum quid,& in genere. Quod si obijcias, quia doctor i. s. 3. ostendit Deum no esse in genere, per hoc, quia est infinitus, ergo nullum infinitum serit in genere, igitur si daretur albedo infinita intensiue , illa non esset in genere, & ex consequenti esset infinita .
extra genus. Dico, quod cum non omne infinitum tollat omnem potentialitatem , quam requirit ratio generis , ideo no per quamlibet infinitatem concludi potest aliquid non esse iiis
genere: eit enim quaedam infinitas le-cund tim quid, quae est infinitas alicuius Impei sectae entitatis, non dicentis scilicet persectionem simpliciter, in qua entitate sin quocunque gradu ponat potest esse compositio: talisq; infim-tas non excludit rationem generis ab
eo cui dicitur ineste. Alia est infinitas simpliciter, quae est infinitas entitatis dicentis perfectionem simpliciter. Haecq; infinitas excludit quamcunque
potentialitatem, compositionem, ac componi bilitatem; & ex consequent Irationem generis, quia ubicunq; reperitur ratio generis, In eodem reperitur aliqua potentialitas , di componi bilitas, seu compositio , ut pro nunc suppono. Assumptum probatur, aram quod est infinitum hoc modo, non potest excedi in persectione, sed id ii quo est potentialitas, ac compositio sotest excedi in persectione, ergo S c. octor igitur ostendit Deum non esse in genere, quia est infinitus secudo modo . Infinitum extensiue est duplex, Infinitu Quoddam est sic infinitum quo ad duia ex te siue rationem: quoddam quo ad entitatem. quotu Infinitum in duratione potest subdiui- plς - .di. Aliud enim potest dici sie infinita Infinitutum simpliciter, & est cuius duratio dura neque a parte an te, neque a parte post xi ne habet aliquem terminum. De quo in- quo tu telligi potest illud Aristot. sthy. tex. . com. 13. ubi vult, quod infinitorum si miid
non eii primum, non erit utique vitiamum. Hocq; modo materia prima ,
coelum, & intelligentiae dicuntur entia infinita. Quidam etia dicunt Arist. existimasse Deu in tanti m hoc modo esse infinitum. Quod non credo esse verum, ut alibi habet videri. Aliud diacitur infinitum in duratione secundum quid. Et est cuius duratio licet habeat principium, non tamen habet finem.
Quemadmodii Angelos,ac animam nostram infinitam, ac aeternam essse diciamus. Infinitum extensiue quo ad entiatatem sumitur dupliciter, scilicet transumptiue, & proprie. Transumptiue eli, vel spatium, quod propter suam longitudinem non sine labo te, ac fati ' Vς gatione potest pertia siri; pi opter hoc enim viam longam dicimus esse infini- 'i' latam. Vel aliquod finitum, quod pro- ς pter aliquod exti in secum non potest
Pertransiri, ut cum dicimus, maris profunditatem esse infinitam. Infinitum extensiue proprie est cuius actus sem- Infinituper eli commictus cum potentia . Et ex te succit triplex secundum Arist. 3. Phy. tex. proprie cona. 34. scilice aut lecundum apposi- quid, &tionem, aut secundum diuisionem, aut quompli utroque modo simpl. Infinitum per citer. appositionem dicitur de numero, qui Infinituper unitatis, vel alterius numeri appo- per appositionem augeri potest in infinituri . sitionem. In fili,
89쪽
Infinitu Infinitum per diuisione est cuius quan ter diui- titatem accipientibus idest ouantum stoliem. cumque accipientibus, ut declarat Scotus q. .quot.) rellat aliquid accipere. Seu est cuius aliquid 1 emper est extra ivt dicit Philosophus 3. phy. 62. Infini- Tempu tum Her appositionem, ac diuisionem quo ii ii simul-tempus, quod dicitur infinitui H per appositionem,quia cum unum tempus xeniat post aliud,unum dicitur arisoni alteri sic procedendo in infiniiu. icitur quoque tempus infinitum per diuisionem, quoniam est diuisibile uis infinitum, sicut cit quodlibet aliud c
Infinitu tinuum. Infinitum syncategor ematia syncate- ce quivalet quandoque huic compi go C - ΣΟ, duo, tria, ruatuor,&sic de alijs sinetice. statu. Quandoq; huic,tantum, latum, tantum, S sic sine statu. Aliquando idevalet sicut hoc complexum, aliquot,&non tot quin plura. Seu aliquantum,& non tantum quin maius. Vel esse quantum, & quantumlibet maius. DirricvLTAs in secundo articulo discutienda est. An conceptus entis
Conce- infiniti sit perfectior, ac simplicior ii
plus per ter omnes conceptus,quos naturalitersectior, de Deo pio statu illo habere possu-
ac simpli mus. Iuxta hoc quaero, an conceptuscior, qui entis infiniti sit notior uater oes con- naturali- ceptus quos natu aliter habemus de ter pota Deo. Ad Primam arguitur, quod non nobis lia a Ioan. Bacnono in I.d.3. q. 2 art. 2.Vbiberi, an ponit quatuor conclusiones .i Prima, sit conce quod conceptus Dei sub ratione su plus en- ltantiae eis periectior conceptu infinitis inlini ti. Secunda, tertia,& quarta, quod quiti 3 libet conceptus quo concipitur Deus, ut prima intelligentia, vel ut Deus, velut prima causa, est persectior, qui in conceptus infiniti. Primam conclusionem probat tribus rationibus. Primo sc, conceptus alicuius sub ratione substantiae est persectior coceptu eius. dem sub ratione accidentis, sed concopius Dei sub ratione ii finiti e si conceptus de Deo secundum esse acciden-rale , ergo conceptus eius sub ratione substantis est pei sectior conceptu eius sub ra tione infinita. Minoi pi Obatura infinitum enim ut distinguitur contrx subitantiam dicit qumitateire Secundo praedicata, quae dicit quid sunt persectiora non dicentibus quid, infinitas autem non dicit quid, eigo non dicit
conceptum perfectiorem, quam alia praedicata. Confirmati , quia conceptus qui conuenit rei per se primo ei rei sectior illo, qui conuenit rei, quasi superaddita propi ietas, conceptu, autem infiniti conuenit i ei per modum peoprietatis. Quod patet per Anici. mono. I s. ubi loquens de infinita te,&accidentibus,ac spiritu, dici:,quod spiritus solum videtur sipnificate lubstantiam, caetera vero substantiae pi op ietates. Item tertio,conceptus qui co
refrondet rei secundum quod tyla est
prima causa persectiorialis Omnivo vallorum est persectior illis corceptibus aliorum quasi secundarioi um , sed huiusmodi est conce tus subitantiae ,
ergo M. Minor pro Datur, si enim quaeratur quare Deus est infinitus,quare Per se bonus , non t edditur cautios
nin quia est pei sectis sinus, sed pers ctior est substantia accidente, igitur noredditur causa infinitatis, nisi quia irile per se est substantia. Secunda concluso probatur tripliciter. Pi imo sic, Rones Pquilibet conceptus intrinsece specim secunda cans Deum, ponens eum in propi la concit ratione quasi specifica, R in genereias sione B subitamiae est perfectior quolibet alio choni. non sic specificante Deum, sed huius modi est conceptus priinae liuelligentiae, & non infiniti, eigo&c. Minor
probatur, quia cum concipio Dei in infinitum, adhuc restat dubium, , trum
sit substantia, vel accidens; sed ch.m Philosophus concipit Deum intelli etiam priniam, concipit ipsum specifice in genere substanti , re ab alus omnibus distinctum. Quod conii naturanam postquam Philosophus 12 mela.
stantiam, non inquisuit, an esset infinitus, sed statim probati it,quod esset intelligens,& hoc quasi inquirens rationem eius specificam . Item secundo
90쪽
ad idem arguitur se. Conceptus qui
conuenit Deo secundum quod collocatur in persectissimo genere viventium est persectior quolibet alio conceptu , & praecipue u talis conceptus conueniat Deo in quoddam excesssu; sed huiusmodi eli conceptus Dςi,ut intelligentia prima, ergo &c. Probatio minoris,per intelligere namque quod est persectissimum vivere ex 2. de an iu
telligentia) collocatur Deus in genere
viventium. Item tertio, ratio illa ex naturalibus conuincitur nobilissima a
secundum quam aliquis est summe beatificabilis beatitudine naturali, sed i lis ratio non est nisi quia ipse est in teluti gentia,seu intelligens, secundum Philosophum Io. Eth. cap. 8.ergo ratio intelligentiae eli nobilissima, quam naturaliter conuincimus. Tertia conclusio
quo J.s conceptus de Deo ut Deus sit persectior conceptu infiniti) probatur tripliciter. Pi imo sic. Deus sub illa
ratione est nobilius conceptibile naturaliter, secundum quam est obiectum theol. nostrae naturalis, stu meta, sed hoc est sub ratione deitatis, &non sub ratione infiniti, ergo dcc. Probatur minor, plus enim qu ritur in meta. subratione deitatis,quam infiniti, ut patet .meta. ubi Philosophus eum definit sub hoc nomine Deus; re Auer. co m. 39. numeratis multis propriis de Deo concludit, quod Deus est unus, aete nus, in sinitet nobilitatis, & vita, concludens igitur Deus: & hoc consueuit facere de obiecto suo secundum si iam rationem formalem, sicut etiam 3. phy. tex.com. 6.definit motum, qui est ratio formalis subiecti philosophiae naturatis. Item secundo, ratio perquam concipitur Deus in natura sua, ut dicit purum actum,& habet persectissimum modum essendi, est perfectior aliis c ceptibus, sed talis ratio est deitas: quia
I 2 met. tex.com.3 o. probatur de Deo
sub illo nomine Deus, Sc non sub nomine infiniti, quod est purus actus, ergo &c. Item tertio , nomen quod uit proprium soli Deo, & non communicab le alijs, videtur sgnificare pers
ctiorem conceptum, tale autem est nomen Dei sub ratione deitatis , & non snomen infiniti, quia infinitum dicitur de creaturis, ut patet ex 3. physi. texta comm. 3 .ergo &c. inarta conelusio
quod. s. conceptuspiung causae sit p- sectior conceptu in Diti probatur dupliciter,primo sic. Vnum quoiq; cui ratio causandi potest conuenire) perfectius cognoscitur sub ratione causae, quam non; quia tunc unumquodque Gicitur perfectum, quando potest age. re actionem suam. 7. Phy. I 8. sed quando concipitur Deus sub ratione cati saepramg, cognoscitur sub ratione causae; quod non contingit accipiendo ipsum sub ratione infiniti, nam sic concipiendo Deum, adhuc potest esse dubium an sit causa, vel non. Item secundo, ille conceptus videtur persectior, ii ,
quo Philosophus vltimate stetit,sed in
I 2.meta. in ultimo textu non stetit in ,
hoc, quod Deus esset infinitus, sed q, esset unus principes: quod secundum omnes intelligitur, vel principatu ii genere essicientis, vel finalis & e scientis, ergo dcc.
Ocham in r.dJ.qs. ostendit concoptum entis infiniti non esse persecti rem omni conceptu possibili naturaliter haberi de Deo. Omnes'; rationes eius ex hoc procedunt,quod coceptus entis infiniti est conceptus negat tuus: ex quo pollea inseri conceptum entis infiniti non esse perfecti minum , nec simpliciorem omni conceptu possibili naturaliter haberi de Deo ; conceptus enim positiuus est persectior, ac simplicior conceptu negativo. Quod autem conceptus en is infiniti si negativus probatur, nam cum conceptus entis infiniti sit compositus ex ente,& ex infinito, quiro de conceptu infiniti an sit negativus , vel positiuus; si negativus habetur propositum: si positivus, cum talis conceptus sit simplex non enim pollini dari conceptus partiales in quos resoli uir ta si conuertibilis