장음표시 사용
111쪽
accepto a creaturis intelligitur a vi tore, non igitur in se. Consequentia probatur,quia ut solum diligitur quod Praeintelligitur, nec licite aliquid diligitur nisi secundum illud elie, secundu quod prae intelligitur, cum ergo Deus non intelligatur a viatore in se, seu secundum se, nec licite diligi potest propter se. Item Deus non potest diligi propter se positiue,ergo non est obi elum fruibile. Antecedens probatur, supponendo qnod ly propter notet
causalitatem finis non. n.potest notare causalitatem alterius causae, ut patet
inducendo in omnibus alijs &quod
causalitas finis est, ut amatus, & desideratus moueat ad agendum . Hoc
supposito sic arguitur. Si Deus diligi ponet propter se positive, eigo dili si posset propter se ipsum prae intellectu, ac praedilectum: quod est falsum,nam illa praedilectio, aut esset fruitio, aut non . Si sic, igitur alia praedilectio praecederet, sic in infinitum procedendo. Si autem non est fruitio, ergo vel est usus, vel aetiis medius. Non usus,quia Deo non est utendum. Nec est actus medius, quia talis est cum voluntas vult aliquid absolute, non sistendo in illo, tanquam in fine; nec etiam res rendo illud in finei . AD OPPos I Tu Mest, quia id quo est
licite fruendum est obiectum frui bile, sed Deo est licite fruendum. Cum diacat D. Aug.primo de docto.Christ. c. r. Quod res, quibus fruendum est, sunt Pater, Filius, & Spiritus sanctus, & hi
tres sunt una res, ergo, &c. IN HAC M AEs Tio ΜΗ tria sunt d
claranda. Primo quid, & suomplex est fruitio . Secundo an sturtio sit actus elicitus, vel delectatio. Tertio respondendum est ad quaestionem . Frumos Qv vrv M ad primum dico. Ouod di i sui fruitio est inhaesio alicui propter se , quid, quae equidem inhaesio fit per amorem, vel est ipsemet amor. Et ideo D.Aug. ubi supra dicit, quod frui est amo re sint rere alicui rei propter se ipsam . Quoniam vero amor per quem alicui res ipsa inhaerete dicitur est ira plex, scilicet naturalis, animalis, & rationali S. Ideo fruitio tripliciter sumi potest, scilicet, vel impropriissime, vel improprie, vel proprie. Fruitio impropriis si me sumpta est inhaesio, seu infixio, qua res amore naturali qui est quaedam naturalis inclinatio, & non actus elicitus ) inhaeret, seu potius infigitur
bono', a dante sibi talem naturam .
Fruitio improprie sumpta est inhaesio qua animal amore animali qui esta ius elicitus appetitus sensiti ui) inhaeret propter se negative alicui delectabili. Fruitio proprie sumpta est inhaesio qua voluntas amore rationali qui est aetiis elicitus volutatis quo aliquid prosequitur applicat se obiecto ex libertate sua, illi propter se inhaerendo. Hic duo sunt notandata, . Primo quod volutas dicitur inhaerere obiecto amore, seu per amore, non essecti ite quia
sic se ipsa, seu natura sua inhaeret sed
formaliter. Homo ergo voluntate eL sective inhaeret, formaliter vero amOre . Exemplum est de limo, quod dicitur effective calefieri ab igne, sommaliter autem calo te . Hoc quoque
idem dici potest de amore animali, &naturali. Secundo notandum, quod voluntati ex libertate sua quae imite est de eius essentia conuenit inhaerere obiecto propter se, vel .ppter aliud. inia in cuiuscunque agentis potestate est agere, in eiusdem potestate est modus agendi quod maxime verum est quando ille modus non est incompossibilis aetiit, Ninest actui ratione agentis sed in potestate volu tatis est
amor, nec amori repugnat reser ibi litas, vel irreferibi litas,quae amor i inest ratione voluntatis,ergo in potestate voluntatis est inhaerere obiecto propter se, vel propter aliud. Quantum ad secundum in hoc articulo Aclarandum dico, quod cum propter te accipi possit dupliciter, scilicet negati uc, seu absolute, & positive, seu contrarie.
Idcirco voluntatem amore inli rere
alicui propter se,& ex cosequenti frui aliquo
112쪽
aeuaestio Sexta s. ri 3Mἰquo intelligi potest dupliciter. Sci-
licet vel propter se negatiue,seu abso-Volunta line. Quod tunc est, quum diligit alitem Ub quid no reserendo illud actu ad aliud. νς ς PR Vel propter se positive, seu contrarie. 1e negati Quod tune est,cum amat aliquid tanu. Vltimum finem, appreciando illud ut Potitiue, non reseri bile ad aliud. Et hoc dupli- ς', e 'citer 1 aut ordinate, aut inordinate. Vel abio Fruitio ordinata est qua, id quod est luxe Ru- vere, vel appareter summe diligendu, Frumo summὰ dii igitur . Vel est quae ordina- ordinata tur secundum debitas circunflantias. cc in Oriit Fruitio vero inordinata est qua summe nata P . diligitur, quod nec vere,nec apparen ter est summe diligendum. Seu est quae non habet debitas circunstan tias. Hic sunt duo notanda pro his definitionibus . Primo quod in prima addidi ty. . - apparenter, quia secundum Dolxor.3.
Diabolu q. t .art.v. Si quis faciens quod in te tamen errore inuincibili deli Unxiiii , sus, adoraret diabolum in effgiem arran sinu Christi transfiguratum, & ipso fruer ratu ado tur, non peccat; imo tantum maeretur, raΠβ an quantum si Christum adoraret. Sciei Pecccit dum tamen secundum D. Boma. quod honor latriae dupliciter diabolo sic amparenti exiberi potest. Aut simpliciater, aut sub conditione. Si simpliciter exibetur, sic exibens peccat, quia comittit ydolatriam. Nec exculatur ratione ignorantia', quia habet triplex remedium, per quod errorem deuitare Iotest. Primum est praemonitio sacrae cripturae dicentis. Multos in nomine Christi venturos esse mendaciter. Secundum est oratio, saltem interna, qua
homo recurrere debet ad Deum,ut cor
eius ab ipso illuminetur. Tertium est suspensio credulitatis suae. Nam h mo ciuilibet spiritui credere non debet , sed probare an sit ex Deo. Qui enim in talibus cito credit, leuis est corde ; & fortasie inflatus, quia se dignum existimat huiusmodi visionibus. Si autem adorans Diabolum sic apparentem, ipsum adoret sub conditione, aut ergo illa conditio est apposita actualiter, aut habitualiter . Si tantum habitualiter apponatur, sic non susscit ad vitandum peccatum Idolatriae, quia talis apparitio est insolita,& ideo non praecipitanter debet sequi adoratio , sed praecedere debet consideratio, &attentio, maturitas, ac praeuia oratio.
Si autem apponitur conditio actualia ter, adorando ipsum si est Christus,se non peccat & maxime si secit quod in se est, ut certus esset, an esset Christus quia tunc non adoraret ipsum Diabolum; sed magis Christum, quoniam non stat adoratio nisi stante com ditione , & ad eum refertur adoratio, ad quem refertur adorationis implic tio. Secundo notandum, debitas cir- -- cunstantias fruitionis este modos .apia PhyςVR
is rectationis. Quia suamuis sorte di πigere possimus nos firmius, vel inten- ὰςpy. πsus quam Deum, non tamen magis .' i aptreciatiue, ut tenet Adam Goddam. im quae I. Ir. q. . x xi.Vel dicamus debitas circunstantias fruitionis esse circunstantias respicientes bonitatem ex genere, videlicet conuenientiam actus ad obiectum, & potentiae ad actum. Nec hic loquor de circunstantiIs moralibus , quia amare Deum sine istis circunstanti)s est simpliciter bonum, ut dicit doctor. q. 4. prologi circa finem respondendo rationibus Henrici. Fruitio ordinata diuiditur in fruitionem simpli- Fruitio citer quietantem voluntatem , qualis ordinata est fruitio patriae, quae excludit anxi duplex. ratem, ac tristitiam. Et in fruitionem non simpliciter quietantem Voluntatem, qualis est fruitio viae, quae secum patitur anxietatem, ac tristitianus. Quantum ad secundum art. dico, P Fruitio licet doctor in I d. r. q.3. non determi an iit an et an fruitio sit actus, ves delectati'- ctus , vel Tamen in . . sententiarum aperte diciis delecta ipsam esse actum,&non delectatione. uo. Et auctoritates D. Aug. quae videntur dicere, ipsam esse gaudium, Voluptatem , seu desectationem, exponendae sunt causaliter, vel concomitanter. Vnde cum fruitio sit actus persectus, actumque perfectum consequariar delectatio ex.x. Eua. ca. 3 .vel. 4. ideo fruia
113쪽
factare capacitarem volutatis contingit duplaciter.
tio concomitanter dicItur delectatio iac ipsa delectatio concomitanter, vel Consecutive vocari potest fruitio; consequitur enim fruitionem . Quantiam ad tertium arriculum dico . Deum esse obiectum quo voluntas licite frui potest. Probatur,voluntas actu elicito licite amat Deum, aut ergo propter aliud aut propter se, non propter aliud; quia voluntas non po- teit licite uti Deo , igitur voluntas potlicite diligere Deum propter se, & ex
consequenti frui Deo. Consequentia patet per locum a definitione ad defi
Per haec ad argumenta respondeo. Ad quorum primum, negari potest ininor in fruitione beatifica. Ad cuius probationem dicendum, qu5d quando potentiae capacitas est faciata, tunc nopotest potentia aliquid ultra appetere
cum anxietate, &trittitius . Et ita licet voluntas beati, habens actum
circa essentiam Dei , appetere possit aliquid aliud, seu habere a tum circa aliquid aliud a Deo, dicitur tamen faciata, quia illud appetit sine tristula,& anxietate. Aliter etiam respondeo, distinguendo maiorem. Nam fruibile sacta e capacitatem voluntatis potest intelligi dupliciter . Uno modo quod illam faciet intensive . Alio modo extensue. Primo modo maior est vera, Δἴ minor falsa. Secundo modo minor videtur vera, & maior falsa. Deus. n. est obiectum mi ibile, accillantiale beatitudinis, intensiue lactans voluntatis capacitatem. Potest tamen v Iunias intcssue quietata, ac faciatus, appetere obiectum secundarium, seu accidentale beatitudinis, quo a postea ei contingit sine anxietate, ac tristitia, quia iam est quietata intensite. Ad s cundum dico,quod amare Deum propter mercedem contingit dupliciter. Vno modo principes ter. Alio modo secundario. Primo modo illicitum est amare Deum propter mercedem.
Nec sic intelliguur glosa illa. At secundo modo non est illicitum diligete Deum, ac ei seruire propter mercede
Dicit. n. Psal. Inclinaui cor meum ad faciendas ivllificationes tuas propter retributionem. Ad tertium dicit D. Bonavent. duplicem esse conuenientiam. Quaedam est secundum similitudinem, quaedam secundum proportionem, ac imitationem . Delectatio est coniunctio conuenientis cum conuenientis accipiendo conueniens secundo, &non primo modo. Deus. n. est conueniens voluntari conuenientia proportionis, quae in proposito ponit indigentiam, ac inclinationem in volunt te nostra,& quietationem, ac susicientiam in Deo: anima nanque nostia propter Deum facta est, & ideo ad ipsum ordinatur. Ad quartum dicenda ex D. Bonaventiara in Primo d. i. & ex Scoto. 4.d. I . q.2. Quod excellens sensbile contristat, ac corrumpit sensum per accidens, quia corrumpit armoniam, seu illam mediam proportione, in qua consistit bona dispontio org ni: quae ne dum per contrarium, sed et per excellens coirumpi potest. Inte lectiis vero cum non naneat organum non corrumpitur ab excellenti intellia gibili, imo ab ipso magis confortatur.
Ad aliud dici potest duplex elle infiniutum. inoddam per priuationem per fectionis : de quo intelligitur illud cinmune dictum, materiam scilicet ese infinitam; dicitur enim infinita , quia caret persectione quam habet a forma, re finitur per fomam. Unde huius infiniti non est finite, sed finiri. Aliud est infinitum per priuationem limitationis; huiusque infiniti proprie est finire. Antecedens velum est de infinito primo modo, de quo procedit elus Dbatio. Falsum vero est de infinito secundo modo. Vel dicas. Antecedes este verum de infinito in potentia, falsum de infinito in actu . Ad sextum quicquid sit de consequem l . . Dico antecedens dupliciter intelligi posse. Vno modo quod Deus non possit intellisti a viatore in se motiue . Alio mocio quod nequeat a viatore intelli
114쪽
Vt Praecos nita. &Vt praedigi in se terminative. Primo modo verum est, Deum non poste intelligi a notas in se: quia non potest Deus mouete intellectiim nostrum in ratior e obiecti, ut in statu isto existen lori . Si vero antecedens intelligatur secudo
modo. Sic dico ly in se, exponi posse
dupliciter. Vno . modo, ut idem sit in
se quod distincte. Alio modo,ut idemst quod in propria natura, idest non sin aliquo eminenter,vel virtualiter,uel Iotentialiter continente. Primo m o verum est, Deum non posse intelligi in se, idest distincte a viatore de lege communi , ac in statu isto. Vltimo modo antecedens est falsum Deus enim intelligi potest in se, a vi
tore: cognitio namque, qua viator dicitur cognoscere Deum in se, terminatur ad Deum in se, & non ad aliquid
in quo virtualiter, eminenter, aut P tentialiter contineatur DeuS. Vn et licet Deus intelligatur a nobis in conceptu sumpto a creatura, tamen dicitur intelligi in se, quia conceptus simplex abstractiis a creatura viai uoce c uenit Deo , & creaturae, ut patet de conceptu entis, boni,& de alijs huiusmodi. Patet etiam quod quum Deus concipitur in aliquo conceptu com-hlexo sibi proprio, dicitur conciri ins e . Ad ultimum dico, quod causa Mnalis potest compar ari, vel ad Dium quo diligitur: et ad ea qtur ordinatur ad ipsam, tanquam in finem . Si co
patetur adactum, sic aliqualiter in uel rer modum finis moralis, Π n sequidem praedilecti, sed tantum praecogniti cognitione practica dictativa. Si autem compat: ur ad ea quae ad ipsam ordinamur, ut ad finem . Sic dico quod movet per modum finis, ne dum praecogniti, sed etiam praediiceti. Ad
Dimani igitur argumenti, nego antecedens . Ad cuius pioba ionem dico, ly propter nota e causali ratem finis. Et clim subsum tur, quod causalitas finis eli ut ama iis, Se desidera tis moueat ad agendum. Dico hoc vel una es,
se comparando finem ad ea quae ad j-obiectionis sum ordinantur, respectii quorum v re habet rationem causae finalis. Non est autem verum comparando ipsum finem ad actum quo diligitur,respectu cuius habet rationem obiecti, re non causae finalis. Deus ereo diligitur propter se ipsum piaeintellecti: m, &non propter se ipsum praedilectam . Quod si obijcias quia cieatura diligitur propter Deum, ut praelatellectum,& prae- dilectum, ergo similiter hoc idem vi- dilutio detur esse dicendum de Deo ; cum lypropter utrobique notet causalitatem causae finalis. Dico similitudinem nullam esse, cum creatura ordine ur ad
Deum, ut ad finem, quod non est dicendum de Deo respeetu sui ipsius. Aliter etiam dico aci hanc rationemra. Quod finis quandoque accipitur pro causa finali, quandoque pro fine attin-gibili per operationem : Et ideo lyPropter quandoq; notare potest causalitatem causae finalis,ut cum dicimus creaturam diligi propter Deum. Qua doque ipsum furem, ut attin. gibilem
per operationem . Ut cum dicimus,
Deum diligi pi opter se ubi V propter
notat finem, i non reserit ite ad aliud.
Vtrum solus Deus sit obiectuntis
tum potest sactare capacitate alicuius inuenta s. sed quocunque faciante capacitatem struentis ethfuendum,eigo snito est si uendum.&ex consequenti, solus Deus non erit hobieci ina fui bile . Primum proba tur , nam finitum laciari, ac repleri potest aliquo finito, capacitas autem alicuius f ueniis est finita, cum natur δοι
seu subiectum in quo est talis capacitas sit finita, Secundum probatur,fit i-
115쪽
tic enim est quietatio in obiecto fruubili. Item a simili, quaecunque forma
naturalis faciat capacitatem materiae, ergo quodcunque obieetiam faciat c pacitatem potentiae. Consequentia Probatur, quia potentia Der formam in ipsa receptam respicit obiectum , ergo si una .rma recepta iaciat appetitum intrinsece, sequitur obiectum,
uod respicitur a potentia per illam
ormam, faciate appetitum extrinsece, sera terminative. Antecedens probatur si enim aliqua forma non factaret capacitatem materiae, ergo stante tali somma,materia inclinaretur naturaliter ad
aliam, & per consequens sub ista violenter quiesceret: quietatio namque quaelibet, qua aliquid quiescit sub opposito eius ad quod naturaliter inclinatur,est violenta, sicut patet de qui te grauis extra locum suum. Undet
quodlibet prohibens aliquid ab illo ad quod est naturalis inclinatio illius, dicitur violentare illud. Item illud, cuius actus potest sectare appetitum, potest esse obiectum f. uibile aed actus alterius obiecti a Deo potest faciat e
voluntatem nostram,ergo, &c. Minor
tripliciter probatur, primo sic. Quando actiis alicuius potetiae sic se habet, quod virus est simpliciter implaetior, ει alius persectior, si actus impers etior potest iactare potentiam, multo magis actus perfectior hoc idem facere potest, sed aliquis actus voluntatis
rei pectu alicuius creaturae potest esse intestor, S persectior, quam actus volu litatis respectu Dei, quia cum actus respectu Dei sit finitus , & per conloquens habeat certam proportionem in persectione ad alios actus, non videtur includere contradictionem, si fiat alius actus perfectior illo, igitur si actiis finitus imper eius faciat voluntatem nostram, multo magis hoc idem facere potest actus finitus persectior. seclido actus circa alia obiecta a Deo possit ni ita multiplicari, quod excen-uent in persectione aettim voluntatis
respectu Dei, igitur si ille actus respoetii Dei saeiat, & illi faciabunt voIun. talem. Tertio Petrus potest plus dilugere se ipsum quam Deum, sed actus quo diligit Deum faciat, ergo & actus quo se ipsum diligit faciabit volunt
tem . Asti impium probatur, & pon tur casus quod amor quo Petrus, &Paulus diligunt Deum sit in quadruplo Plus quam amor quo nunc ciligunt seipsos, & alios Sanctos: modo reuel tur Petio, quod Paulus dirigi urin,
quadruplo plus quam alij Sancti, reipse quinquies plus: Tunc Petrus p test se licite diligere quinquies plus stalios Sanctos, & ex consequenti plus quam Deum, quia Deum diligat in quadruplo plus,&se ipsum quinquies plus, quam alios Sanctos. Quod aute Petrus possit sic licite diligere se probatur . Nam tenetur se diligere,& verule , sicut scit se Deum diligere, & veliale. Item ubi maius,& minus, ibi aequale, sed est dare maius bonum excedens animae capacitatem,& bonum deficies ab ea, eigo, &c. Minor probatur, Deus, cum sussciat sibi ipsi, est maius capacitate animae,& corpus est minus, ergo datur aliquod medium aequale i, quod est minus Deo, quod animae capacitatem factare potest. Item eo clinuendum quod est propter se an an-dum,sed virtutes sunt propter se amandae, scut dicit D. Amb. super illud ad Galat. v. I ruetus spiritus est charitas. Etiam secundum D.Aug. Fruendum est bonis inuisibilibus, virtutes vero sunt bona inuisibilia. Insuper omne bonuhonestium est propter se amandum, &virtutes cadunt in genere boni honesti, quia honestum est quod sua vi nos trahit, de dignitate sua nos allicit, ut dicit Tullius. Item eo ell f uen dum quo Deus fruitur,sed Deus fimitur homine ; uia ipsum amat amore, quo seipsum diligit, cum in Deo non sit duplex amor, sed amor quo Deus se ipssi diligit est fruitio, ergo, &c. Item intelle tus licite assentit firmius alii v ro, suam primo vero, ergo, & volui tas licite intensius potest assentire alij bonos
116쪽
bono, quam primo bono. Item illo est fruendum, quod est summe diligendii, sed aliud a Deo est huiuimodi, quia unusquisque magis se ipsum , quam quodcunque aliud debet diligere, secundu Philosophum 8. Ethi. ergo, S c. Item illo est fruendum, quo habito animus quiescit, &delectatur, nihilq;
vlir quaerere potest, tale autem est beatitudo creati, ergo, M. Confirmatur Felicitas est operatio hominis, est vitari late diligenda propter se,exprimo,&.x. Ethi. Item frit mi est si uendum , sed charitas est fiuctus, ut dicit Apost. ad Gala. v. Fructus spiritus est cliaritas, gaudium,pax,& huius modi, go, c. Item: Apostolus ;id Phil
monom, Itaque frater ego te fit r in domino , e go non tantum Deo: ς' fruendum . Item Eccle.. . Bonum est ut seiratur homo labore suo. Itenus quantum valet creatura tantum potest licite diligi a voluntate creata, sed beata Virgo ad minus tantum valet 'liantum ipsi diligit Deum, igitur mla potest licite tantum diligi a beato Petromit ipsa diligit Deum di sed ipsa plus diligit Deum quam Petrus, ergo beatavii go potest licite plus diligi a beato
Petro, quam Deus; dilectio auton
qua aliquid plus diligitur quam Deus est fruitio, eigo cum Petrus possi licite plus diligere Virganem quam Deli,
noterit filii virgine . Item Christum humanitas Christi,ςius imago, S. crux est adoranda adoratione latriae, ergo his est fruendum. Consequenti prombatur, eade enim est ratio obiecti ad rationis, & fruitionis scilicet summa bonitas. Unde latria est actus quo extollitur in corde bonitas alicuius, ta otiam surranu tes pectu bonitatis suae, di a quo ipse magnificans habet totam bonitatem suam. Antecedens de Chri lio, & eius humanitate patet ex.3.d. 9. Ad ex Dama. lib. de Orthodoxa fido. 3. cap. 8. ubi ait Christum adoramus cupatre, & spiritii una adoratione , culnincontam: una eius carne, eam norus
in adorabilem dicentes. Et infra ait. Adoro Christi inei simul utranque n
tu am propter carni unitan deitatem.
Eream Auet. super illud psal. 93. Adori rate scabellum, &c. ait. Sciculi in quia in Christo terra est, idest cai o, quae sine impietate adoratur. De imagino probatur ex Dama. dicente lib. I. Ho-uor imaginis resertur ad prototypum,Hesi ad principale figuratum, Ergo ea dem adoratione Christus, S eius ima go est adoranda . De Cruce patet ex D. B'nauent. & ex multis aliis. Item
ad principale, si solus Deus esset obie-cium licite frui bile, hoc ideo esset, gatantum summum bonum est sun me diligendum, sed hoc videtur esse falsum,
nam tunc tam una magis bonum esset
mastis diligendum , & non posset magis bonum minus diligi, quod videtur esse falsum, quia aliter Angelus esset magis diligendus ab homine, quania ipse mei homo, quod est comi a Phil iphum, ac Sanctos. Consequentis probatur per Philosophum dicentcim
x.TOP.cap. 3. Sicut summum ad sui
naum, re nugis ad magis, & simplicia ter ad simpliciter,ergo si summum bonum est summe diligendum,magis bonum erit magis diligendum . item si tantum Deo esset fruendum, hoc ideo esset, quia tantum Deus diligendus est
super Omnia , .sed hoc non videtur verum, ergo , in Minor Probatus per sex rationes . . Primo quia proximus
potest magis diligi quam Deus ' potest
enim amor proximi licite iniendi, de amor Dei remitti, donec amor i espectu proximi si maior amor e,quo Deus diligitur. Secundo quia tunc holuntas creata teneretur diligere Deum infinia, te, nam s solum finale, cum creat ut M.
possit se licite diligi, non diligeret un
tunc plus ouam infinite Deus esset dialigendus a Petro; quoniam si essent infiniti homines essent tufinite diligendi,plus enim Petrus tenetur diliget e sduos homines, quam unum tigo inii,
117쪽
nitos infinite, ergo si Deus est diligendus super omnia, erit diligendiis plus
qitam infiniti homines, ia ex cons quenil plus ouam infinite. Quarto si Deus esset diligendus super omnia ,
hoc esset actu , vel habitu, quorum neutrum videtur esse dicendum. De actii pa et , nam do iniens nullum
actum dilectionis habet ι multi etiam
non semper aetii cogitant de Deo, nec
semper actu diligut Deum, ergo Deus non est semper diligendus ae tu super
omnixta. De habitu probatur , nam
eodem habitu diligitur Deus, S proximus , non autem videtur quod idem habitus magiς inclinet in unum obiectum quam in aliud. Quinto qui stunc quis teneret ut diligere Deir in secundum totum suum posse , quod
est impossibile in hac vita, secundum Sanctos. Sexto quilibet diligit plus
sequam Deum, nec potest aliter facere, quia non potest se non diligere, quoniam non potest non fibi vellet beatitudinem, & non odire miseriam ut patet in cap. v. tertii decimi de trin: Deum verb non diligere potest. Con firmatum nam origo amicitiae , magis diligitur, cum amuabilia ad alterum procedant ex eis quae sunt amicabilia ad se ipsum. s. Et hi. cap. q. Sed unus
ruasoue est origo amicitix , seu dile-iioms qua diligit aliud , ergo dilectio
cuiliscunqire ad se ipsum 'maior est dialectione aes alierunx, & ex conseqn ii dilectione qua diligit Dei in . Item ad principale probatur septem rati
nibus Deum non esse immediatum obiectum fuit ionis. Amor concupi- stentiae non sertur super rem immediate , sed super actit in quo res habe tur , sed Duilio cst amor concupistet tiae, cum sit respectu Dei habiti, e
go, &c. Item quandocunque volun tas utitur iebus usu sequente actum
deside iit .ivtitur illis mediante aliquo actu, qui actus est obiectu in formale illius usus: sicut paret inductive, ando enim aliquis primo tacdeiat domum , & postea illam conlinitime, &.
utitur ea, utitur illa mediante inhabi-itatione,quod in aliis quoque eli dicendum, ergo a simili, quando aliquis fruitur alioua re sultione sequemia tum desiderit , fruitur aliquo attumediante, qui actus erit obiectum formale illius fruitionis. Item fruisio
succedit desiderio , ergo idem erit obieetum desiderii, di si uitionis, sed desiderium est respectu actus, quo P stea haberiir Deus, & non respeetia Dei absolute, ergo fruitio non est de Deo, sed de beatifica visione . Item fruitio est immediate respectu alicuiuς complexi, Quum sit respectu eiusdem, respectu cuius est desiderium, Deus autem eli quid inc lexum, ergo, &c. Item illud est obiectunt fruitionis Ageli maxime desideratum, sed tale est actus quo videtur Deus, ergo, &c. Item idem est obieetum stultionis, S delectationis seqtientis, sed obiectum delectationis est visio, de qua Beatu&summe gaudebit, e go,&c. Confirmatur illa lectatio enim prouenit ex
coniunctione conitententis cum con
uenienti, ergo delectatio est de actu quo fit illa coniunctio , talis autem actus est visio. Item sc se habet delectatio ad bonum, sicut tristitia ad ma-llim, sed simum tristitia, quam habent damnati, non est de Deo secundum se, sed de carentia damnae visionis, igitur nec delectatio , seu fruitio est de Deo. immediate . Item fruitio beati sua . consistit in illo actu qui tota litet te minat appetitum, 'tua secundum At gustinum, sed nec in visione, nec ii amore Dei fac iann appetitu . imo vltet ius est appetitus ad videndum leo tenere, seu amare Deum impedibiliter, oso in actu reflexo super actum ,
quo videt se tenere Deum impedibiliuter confistit frui io,cuius immediatum obiectum est actus tenendi, scia amandi Deum γAD Prosi TvM est, quia scut ing ς. e cognitionis tantum assentier
118쪽
dum est per intellectum primo vero
Piopter se; ita extra genus cognitionis tartum assentiendum est per voluntatem pi imo bono propter i .
duo articuli. In primo inquirendum est , an solus Deus sit obiectum frutitionis ordinatae. In secundo,an Deus sit immediatum obiectum fi uulonis. Qv AN Tum ad primum dico, quod illa propositio, solus Deus est obiectum fiuitionis ordinatae, exponenda est gratia alietatis hoc modo ' Deus est obiectum si uitionis. Aliud a Deo non est obiectum fruitionis ordinatae. De prima propositione specialem
compilavi quae uioncm . Idco reli- vvm est videre de secunda s. Pro cuius declaiatione duo sunt supponenda. . . Primo quod hic potest esse se ino de alietate, vel rationis, vel so mali , seu ex natura res, vel essentiali, seu real Secundo triplex esse obi mina , scilicet sormale tantum , quod est ratio sor malis obiectiva a. Foim Ie, Et telini natiuiura simul, quod est includens formali her rationem sortia Iem obiecti. Et terminatiuum tantum quale est obiectum, tantum terminansactum propter identitatem reale in ,
quam habet cum obiecto formali , vel propter aliquid aliud; dummodo non terminet quia includat sor maliter obiectum sot male s. His suppositis pono duas conclusiones. Prima est quod sola essentia diuina est ratio formalis obiecti fruitionis ordinatae . Vnde bonitas non ponitur talis ratio minimi is nisi sit sermo de boni ate essenti ii, seu radicali, quae est ipsa met essen tia in nec aliquia aliud ad ipsa essentia distinctum vel realiter, vel formaliter, vel etiam distinctione rationis potest ponis talis ratio obiectiva . De eo quod realiter distinguitur abessentia probatur . Solum id quod est ratiosi uetandi volutatem est ratio quare Deus est diligibilis irre tibi liter, est obiectum formale fruitionis ordinatq, talis est essentia ergo, S c. Minor probatur . Quod enim est ratio radicalis suare aliquid est summum ens, seu ens infinitum, est ratio quietandi volunta tem , & quare aliquid est diligibile is reseribiliter; at essentia est huiuInroji, cum sit fundamentum, & radix totius infinitatis, ergo, &c. Quod vero id uod est formaliter distintium ab es.sentia non sit ratio mi malis obiectis uitionis probatur. Tantum id quod eli ratio includendi omnia per se obiecta, ad quae inclinatur aliqua potcntia, quanis includi possunt in aliquo uno, est ratio iis alis obieeti fruitionis ordinatae, sed sola eslentia est limusin di, unde nihil ab ea sol maliter dii lii eium est ratio radicalis eminenter continendi omnia per se obiecta volunt iis, ut patet, ergo, dcc. Quod etiam
nihil distinctum ratione ab essentia sit ratio formalis obiecti fruitionis deci ratur sic. In his quae sola ratione di-ilinguntur qualis distinctio est inter concretum, &abstractum, ut alibi habet videli) quandoque accidit, quod
virum est ratio agendi, vel terminandi aliquam actionem, & aliud non est i lis ratio agendi, vel terminandi eandeactionem. Quod patet de essenti: adiuina, quae sola est ratio generandi, ac terminus sorinalis generationis diuinae, ut dςclarat doebor. v.& 7. d primi . Similiter essentia non exclusa v luntate est ratio formalis creandi, &tamen Deus qui tantum ratione distinctitur ab essentia, nec est ratio sormalis generandi, nec te minus mi malis generationis, nec ratio se inulis creandi: ergo a simili, nec Deus erit ratiosormam obiecti fruitionis, licet essentia sit talis ratio formalis. Igitur quod est, aliud ab essentia alietate reali, vel formali, vel rationis non est rauo so malis obiecti fruitionis, & ideo sola essentia erit talis ratio. Secunda conclusio est, quod solus Deus est obi e tum formale, & terminatiuum frui . tionis ordinatae, quo scilicet est ii seM 1 fluen-
119쪽
hiendum . Probatur quia Deus ethobiectum licite fiuitate , & quod est
aliud a Deo alie ate reali, vel formali non eli obiectum 1 opinale, ac terminatiuum simul fruitionis ordinatae De eo quod realiter distinguitur a Deo satis patet uno notato. Quod scilicet si quemadmodum eodem habitu, ita etiam eodem actu diligitur finis, ac ea quae sunt ad finem, ita ut aetus idem
ut est respectu finis dicatur similio, de ut est respectu eorum quae sunt ad fi- Creatura nem dicatur usus. Tunc dicendum est, u est aliquid realiter distinctum a Deo effecbitum debi um obiectum fruitionis ordina obieczu tae , quia creatura est debitum obi fruitio' ctii in illius actus qui , dicitur fruitio .mS ordi- Non tamen creatura est obiectum licina R. stibile, seu non est obieetum so male, ac terminatiuum fruitionis ordinatae , ut . f uitio ordinata; sed ben Eest debitum obiectum fruitionis, ii itantum ille actus qui dicitur fiuitio, icitur etiam usus. Ex hoc similiter Pe' quo sequitur , Deum esse debitum obla- debitum tum usus, quamvis Deo non sit uten- obiectu dum. Iou autem id quod est aliud se . . a Deo alietate sol mali, seu quod est istinctu sorinaliter distinctum a Deo sicut est
sorinus de relationibus propriis, commu- a Deo no nibus, ac de attributis λ non sit obie- est obie- etum sor male, ac terminatiuum simulct in for stultionis ordinatae,ppobatur. N.ilia male, ac i l tantum est obiectum formale , as tia ininam terminatiuum cultionis, quo est fruenti uia si ui dum p opter se inquantum tale, sed eo xi .ni . quos est formalit et distinctum a Deba non est fruendum propter se in qua tiinutale, e go, &c. Maior pale . Minor piobatur,quia nee relatione , nec atmbutis, nec ali iio alio fotnialiter distincto a neo si aliud datur, quod sub istis aliquo modo sumptis
non contineatur elffluendum propter se inquantum talia entiatas. De δ relationibus clarum est, & maxime dei: propriis, puta de paternitate, filia ita ne activa, ac passiva, nam sunt etitia non quanta, & ex consequenti nolo sunt entia formaliter ii . Dira , aris lummodo scitendima est propter scis, inquantum tale, ente fornialiter inimnito . Similiter nec sapientia, nec b0- R. elatio
nitate loquendo de attributali , & A- , i
non deessentiali,seu radicali eii seu ' butu duo duin pmpier se, inquantum taliam' est obie-tia, quia aliter qualibet: iapi ei ia, ac ci' filii bonitate .esset fi uendum . Verumta- limen e t quod eo, quod eis sor maliter
distinctum a neo 'est i ruendum , non equidem inquantum tale, sed inquat tum est retem realiter obi cito formali, ac terminativo f uitionis. Unde rei tio diuina, ac attributum dicitur obi flum termino ut in ta tum stultionis: sunt enim in Deophi te ς rationes finiabiles, ut declarat doctor. r. l. i. q. i. An veto quod est ratione tantum dustinctum a Deo , puta deitas, sit obie. etum formale, ac terminatiuum simul Deitas ausi uitionis 3 Dico quhd si essentia po- sit obi teli essi: quo , & quod respectu elus ctum fordem aetiis in ellectus, Sc voltu tatis, male, ac tunc pars asstinatiua est tenendL . termina si ver botest tantum esse quo, & non tiuu frui
quod si 'dicendum est, qu6d distin- tionis λctum ratione a Deo, est tantum obiectum formale. Si non sor male, ac te minat ilium simul. QvANrv M ad secundum articulum est opinio Durandi. i. l. t.Q. . qil O .i immediatum 'fiuitionis obiectum est aliquis actus praecedens fi usitionem, qui actus est, vel viso, vel alius huhismodi
actus: cuius rationes fundamentales sunt septem ultimae,positae ante oppositum: ex quarum solutione manifesti ierit, mi am falsa est talis opinio. Nec hic adduco rationes contra ipsam ,
quia sunt multi alii ipsam impiasnantes. Respondeo tamen ad rationes
Durandi , quia ab alias non mihi videntur ad iraemem Scoti bene solutas esse. Et mi iniuis quidam credant hoc idem sensisse D Thomam . Tamen harac opinio item non credo esse v ram , ut eam ponit Durandus. AD
120쪽
quo fruedum est faciante capacita. tem volutati S.
plex. Alterius obiectionis dilu
tatis quo excedit. Adi principalia, ad primum dico,quod capacitas volunt iis comparari potest, vel ad id , quod formaliter recipit,vel ad iis,quod obiective recipit. Si coparetur ad iis,quod formali tet in ea recipitur,sic dico, aliquod finitum laciare capacitatem creaturae se uentis, voluntas enim creata formaliter faciatur fruitione creataol.
Sed non est pollea verum, quod fruendum sit obiective s licet bene formaliter quocunque saciante sormaliter capacitatem fruentis .iSi autem voluntas comparetur ad id, quod obieetiue ab ea recipitur, sic dico. Fruendum esse tanquam obiecto quocunque faciante obieetiue capacitatem fruentis; & tuc fallum cit, qubd finitum'ossit hoc modo faciate capacitatem fruentis. Imo capacitas voluntatis, licet sit finita maliter, non tamen obieetiue. Qubds obiicias, quia capacitas voluntatis est finiti entitatiue,sicut.& ipsa voluntas, eigo & obiective Conloquendi a patet, quia inret potentiam de obiectu requiritur adaequatio. Resimi deo negando consequentiam. Ad cuius pro . bationem dico, quod inter potentiam,& obiectum, non requirit ut adequatio in emitate, quae eli quantum ad simili- trudinem in natu a, Oe appellatur adinquatio similiti idi nix. sed in piopota one , qtis exigit dissimilitia disiem extremorusra; qualiς adaequatio eth inter agens,& passum inter ilia etiam,& forniana. Contra quia saltem non requiritur dissimilitudo, quae est inter finitu, S infinitum, quia inter capacitatem appetituς bruti, tu eius obiectum nonis requiritur talis dissimilliti lo, ergo nec
inter capacitatem voluntatis, ac obi ctum requiritur talis dissimilitii do. Probatur consequenti O , voluntas creata non excedit in infinitum appetitum bruti, ergo nec capacitas c pacitatem, nec obiectum obiectum.
Dico, qudd licet voluntas, ta eius capacitas formalis non excedat in infinitum capacitatem appetitus bruti ;ordi.ratur tamen volutas propter eius persectionem extrinsece, & obiective in infini- ad persectius obiectum, quam appetia tum aptus bruti. Ad secundum quidam, ut petitum D. Bonaventura dicunt, quod non e It Druti. simile de materia, & voluntate: nam Ad α. priserma propter immediatam, ac neces- cipale. satiam unionem sui artat appetitum materiae, di artatum finit, ac saciat. Obieet urn vero in unitur immediate voluntati, ideo non artatur volunt Propter unionem eius cum obiecto.
Aliter dicendum, quod non quaelib*x Non illi forma naturalis ticiat intensiue cap bei
citatem materiae, sed tantum forma perfectissima, puta anima intellectiuα - ,- An veto detur aliqua una serma exten ' , . siue iactans materiae capacitatem. Di co, quod non, imo nec forte da a -
test, quia nulla una rnia informans dari potest,quae contineat in se omnes alias Grinas, si autem aliqua una ser- i. ma daretur, quae materiae capacitarem extensue laciare posset, illa in se consetineret omnes Bums . Cum autem a . bo
probatur, 'i d quaelibet iaciet, quia . tiualiter materia esset violenter sub nomrma, quia natu aliter inclinaretur ad aliam. Dico , quod sicut nihil dicitur violenter quiescere in aliquo loco, nisi naturali rer, ac determinate inclinetur ad eius oppositum: sicut patet de graui, quod dicitur esse violenter sursum , uia dcterminate inclinatur ad effera deorsum. Ita uersali er nulla quies dicitur violenta, nisi quiescens determinate inclinet ast ad oppositum t modo teria ad nullam io unam ita dete minare inclinatur, quod non inclin tur ad eius oppositam, vel disparatam, ideo naturaliter lub quacunque 'uiescit. Non est autem ita de obiecto, quia datur aliquod via lina obiectu in quo aliquo modo omnia alia incli duntur, & ideo illud tantum intensiti , ac extensiue quietare po est potentia, tale autem obiectum eli solus Deus . Quod si dicis quodlibet obiectumis quietare potetiam intrinsece per actu, seu serniam quam causat in Po entia, ergo quodlibet faciat extrinlece. D co