Animadversiones criticae Antonii Octaviani in Launoji Commentarium de matrimonio

121쪽

arbitratur, quam si dicantur ad vitanda mala

pejora illud permisisso I) : Contra Scripturas

Iegem , inquit , mulieri oloento Oiro nuber quidam Ecclesiae Rectores pes iSerunt ammtos contria id , quod scriptum est: B Multor alligata est , quanto tempore vir ejus vivit D ; et contra illud : B Igitur vivente viro, mulier V cabitur adultera, si fuerit cum alio viro n. non omnino tamen sino rationes hiaec enim con tra Iogem initio latam et scriptam ad Ditian- pejora alieno arbitrio morem gerentes eos permisisso perisimiles est. Et infra, cum multa de hac re disputasset, tandem huiusmodi clausula utitur : Quemadmodum autem adu terra est uxor , etiamsi Uim aueri nupta pi deatur , Primo etiamnum siMo ; ita et Mir re pudiatam ducere Disus non tam ipsius maritus , quam adultor est dicendus secundum Somatoris nostri sententiam. Ubi adnotare juvat Episcopos istos , quos reprehendit Adamantius , ita alteras nuPtias permiSisSe, Seu . toleras se , si mulieres adulterii caussa repudiatae essent,

ut in pluribus Occidentis regionibus olim iactum

122쪽

antehac demonstravimus; secus enim ne divortium quidem fieri passi essent , nedum alteras contrahi nuptias. Et sane non modo Latini , ut supra vidimus , sed etiam Graeci Antistites sere omnes priscis illis aetatibus non sinebant viros nisi tantum ob adulterium uxores dimittere. Quare ipse Origenes paullo post Citatum locum quaerens, utrum sas sit ob alias gravissimas caussas, Puta ob Veneficium , aut situ ne cem, aut domus expilationem uxorem repudiare , se valde dubium et ancipitem haerere propter Evangeliqum textum ostendit a . Ceterum de Origenis mente haud valde laborandum nobis videtur : siquidem ejus verba ita clara et expressa Cavallario ipsi, licet Launojanae opinio nis vindici, sunt Visa , ut eumdem Scriptorem inter illos Patres numerare non dubita erit, qui post ejectam adulteram uxorem NOVas nuptias

vetarent. .,

Porro eodem Saeculo tertio , quo Claruit Urigenes, permultis Criticis in lucem prodi isse placet Canones vulgo distos Apostolicos; e quibus

123쪽

diatis uxoribus alias ducunt. En canonis Verba Si quis Iaicus suam uxorem Viciens alteram acceperit, Uel ab alio dimissam , excommunicetur 1 . Quamvis vero probe sciam nostr adversarios , quo hujus canonis , aliorumque Similium testimoniorum vim declinent, dictitare solere, haec omnia cum illa exceptione esse intelligenda, nisi divortium adulterii caussa fiat; quid tamen ipsis effagium istud prodesse queat, non Plane video. Nam praeterquamquod id sine ulla ratione asseritur , si ita se res habet, ut isti volunt, nemo certe inficiari poterit, hujus modi decretorum, seu testimoniorum auctores non usitatum ac perspicuum, sed obscurum atque intellectu disset Iem loquendi modum usurpasse. Sed cur , rogo , ita dubia et ambigua dicendi ratione uti dedita opera maluerunt, ut non modo xudes et imperiti, sed doctiores et cultiores quoque in errorem lacile inducerentur 2 Quanti tandem erat pauca addere. Verba , quo quisque sine ullo fraudis metu in re gravissima maximique momenti so gerere posset 3 At si statua mus Priscos canones , et Patres eo pacto Iocu-

124쪽

tos esse, quia4nullam caussam , ne adulterium quidem excipiebant, et repudiato conjuge licet adultero , novi conjugii spem alteri adimere vo- Iebant , omnis plane ambiguitas , omnisque fraudis ac deceptionis occasio tollatur oportet. Ad haec nullo negotio intelligemus , cur iidem laudatam exceptionem in suis scriptis modo addiderint, modo tacuerint ; cum enim de alteris nuptiis post divortium agebatur , tunc Prosecto

nullam caussam , ne adulterium quidem licebat excipere: sin Vero de vetanda conjugis dimissione tantum sermo esset, necessarium omnino videbatur , ne errori Iocus daretur , eadem uti exceptione , quam adversus Iudaeos adhibendam censuerat Dominus noster. Iam vero quarto Ecclesiae saeculo Gregorius

Narianetenus conjugii incommoda ligata oratione doscribens , illud malum appellat, unde quis nulla unquam ratione liberari queat 1ὶ : hPervies quanta premunt Seroos incomm

125쪽

Praedita saepe bonis : quaesita attractaqus pestiβ , Pestis, quam nulla liceat ratione fugare. Porro haud sic Gregorius scripsisset, Si repudiata uxore, quam saepe perditis moribus esse dixit, ipsum coniugii vinculum solvi existimasset. Praeterea Basilius Magnus Gregorii aequalis, et familiaris diserte pronunciavit mulierem adulteram ESSe, quae , ViVente Viro , alteri nuberet, etiamsi ob culpam suerit dimissa quae culpa Plerumque adulterium erat : Non aussis, ait, quod etiam qui dimissam ducit, moechaturpori mim pro culpa dimissa est , attamen pluit sir ipsius I . Sed longo disertius alio I co cum dixisset: Nullo modo λbere Dirum ,

qui legitimo matrimonio cum uxores Conjunctus sit, ab ea se rari s mque MiciεSim tixo rem a Diro', nisi illorum allor in adultoria Prehensul Sιι, nastquct Cauasa aliqua ιn- ω it , quas Mercis a ersus Deum Pι etati orisciat , statim subdidit : non licere Miro , uxo

126쪽

re inmissa , aliam duceres nequct it uxori picissim , quae dimissa est , Oiro alii nubes re i . Quod quidem perinde est', ac si diceret non posse nisi ob adulterium separari conjuges,

eosque ob hano caussam Separatos novas non

posse inire nuptias. At idem Caesareensis Exarchus Epistola Cano nica aes Amphiuckium ea scribit, quae Launuit, ejusquct se intorum sententiae non parum favere ridentur quibusque mirum quantum isti triumphant. Consuetu , inquit, etiam adulteran tes viros , et in fornicationibus versantos best a mulieribus retinori. Ouam Furare cum piro dimisso habital, noxcio an possis a MDra amellari ; crimon enim hic attingit m ueram quase dimisit , quam ob causSam a conjugio discessit. Si enim pulsata , et Membera non frens, pati Satius, Puam a sum ερ arari t rivo Vacturam in psecunia non ferat, mo w3a Est dignati xcusatio. Sin au tom quoia i so Oisat in forniciatio non δε- Bomus hano Obseruatio m. in Ecclestiastica conaturations s aeiaci fiam insidetis viri jussa

127쪽

est muliser non Separari, aed manere Propter incortum Boentum . Quid enim scis, mulier, an Dirum sis εθν saturus p Quara quas relin-1 quit est adultera , si ad alium virum accessit. Qui autem relictus , est dignusά-nia, e quas cum eo habitat ζ non ideo condemn tur. Soci si sir qui ab uxoracdiscessit, cicc ait ad aliam, est et ipse aduller : 'quoniam sese eam adulterari ; et quas cum eo habiatiat , esse adultera eo quoa alienum sinum ad . so traduxit d. Quibus verbis indicare videtur I. eam consuetudinem in Asiae minoris Provincias , aut certo in Dioecesini Ponticam inductam esse', ut 'viro uxorem adultὸram dimitterasceret, uxor vero non posset a viro discedere, quamvis hie in adulterio esset deprehensus; II. η mulierem , quae virum licet adult im deserit 'adulterii ream haberi , si alteri matrimonio conjidigatur; virum vero sic desertum venia' dignum esse , si aliam ducat, ev mulierem eum ipso us ventem non ideo Condemnari, sivo adu Iteram judicari. Quamobrem licet nou nulli Theologi cum Arcudio , quae helo scripsit Basilius, bonam inq

128쪽

partem accipere omni ope adnitentes ipsum tandem suae regionis consuetudinem improbaro existiment I); plerique tamen omnes vel illum in hae epistola a sententia Prorsus discessisse asse runt , quam ante Episcopatum defenderat sa) , , vel saltem cum Totirnelyo opinantur rius mentem incertam, atque ancipitem esse ob eamdem, quae in*aluerat . consuetudinem 5 . Verum tanti Doctoris , cujus in toto Oriente nullo non tempore maximi habita est anctoritas, Perperam adhuc a doctis viris absit verbo i vidia intellecta videtur me ., atque Sententia. Non enim ibi morum regulas tradens, aut EVangelii textum interpretans quaerit Basilius, utrum viro dimisso ab uxore adulterii caussa fas sit alteras inire nuptias, et an ob ipsum adulterii crimen conjugii vincv m dirimatur ; sed poenitentiae leges Praescribens illud tantum eΣpendit , num eanonicis Poenis , quibus multabatur tamquam adultera mulior virum dimittens, al-

aὶ Vide Maurinos Editores operam S. Basilii in ad

129쪽

terique nubens , vir quoque dimissus subjici debeat , si alteram ducat: aitque consuetudinem , quodiad hanc rem spectat, haud idein de viro,

ac de muliere statuere. Nec porro isthaec ConSu

tudo , de qua loquitur nasilius, virum ab adulterii crimine, i ut Vulgo creditur, absolvebat, sed dumtaxat canonica poena in adulteros decreta eximebat. Quod sane cum pluribus Suadeatur rationibus ex ipso Basilio Petitis, minime tot magnos xiros id advertisse miror. Nam Primo si illo satetur adulterium PerPetrare mulie rem , quae dimisso viro alteri nubit, lateri quo que cogitur prioris conjugii vinculum adhuc firmum perdutare : at si adhuc firmum perdi Tat Prius conjugium , quomodo non dicendus adulter vir, si ab uxore relictus cum altera nu- Ptias contrahat, nec alWra est habenda adutitera , quae cum relicto Viro conjugio copuI tur 2 Aut quomodo unum idemque conjugium in uxor6 stabile ac firmum perseverat , in Vim autem dissolvitur ae discinditur 3 praesertim cum in eo ipso canone paullo ante diseriis verbis ita scripserit: Domini autom sententia aeque Uinia ac mulieribus conponit, quod non si stat a mn trimonio ἀ/ eo or prvio DTquam Propter fornicationem. Deinde ut

130쪽

ex obiecto testimonio liquet, in eo agitur, de viris tum adulterii caussa repudiatis, tum d missis ob alias caussas , propter quas tamen viros a mulieribus repudiari non sinebat eou-Suettido : at quo , quaeso , pacto magnus Caesareensis Antistes , etiamsi demus ob adult tii erimen dissolvi nuptias eum existimaSse, ob alias quoque caussas idem fieri posse diceret 2 Praeterea Basilius alibi satis aperit, quo SenSucitato Ioco asseruerit virum, qui ab uxore relictus aliud contrahat matrimonium, penta dignum esεθ. Etenim in alio epistolae canonicae capite camdem quaestionem tractans expreMe pronunciat hanc veniam in oo sitam esse, ut a Fidelium communiono non segregetur l . In . marito , inquit, ab 'uxors derelicto consid-randa derelictionis caussa: ac li eam P ter rationem secessiε- constiterit, illa qui messentis penici, δε ρc preo mutia. Venici auromet , ut Ecclesiaὐ communicei . dabitur. Heio sane νonia opponitur multae Seu Poenae Cau nicae, quam Subire cogebaLur mulier dimittens, non vir dimissus. Neque aliter explicari queunt