Animadversiones criticae Antonii Octaviani in Launoji Commentarium de matrimonio

91쪽

moechus comprobatur: alterum Vero quod qui, absente Conjuge, HOUM Contrahens nuptias adulterii periculum adit, si nempe illa adhuc vivit, poenitentiae subiicitur; quod ipsum praescribitur

et in Vermeriensi, de quo agimus, Canone. Α-que alius similis exstat in eadem Collectione e non I . Si cujus uxor in captioitatem ducta fuerit, et ea redimi non potorii, POSt annum a plimum alteram accipiate et Si POStea propria, idest prior mutior cvtivitate reperea fuerit, accipiat eam, posterioremquct dimittat. Sim litor autom et illa sicut superius diximus, si

piro talia conligerint, faciat u). Sed non

quod edidit Iacobus Petitus Lutetiae Paris. an. 1677. desumti videntur; siquidem iisdem sere verbis expressi Ieguntur CaP. II . de Conjugiorum quaestionibus Tom. I. Verum in eodem Poenitentialis capite subditur hie alius canon: Si cujus uxorem hostis asstulerit, et eam ipse admisci non po&M,' licet aliam tot re; melius est sic facere, quam fornicari. Quibus verbis plane significat Theodorus non esse justum ac Iegitimum alterum conjugium, sed esse minus grave lacinus, quam scortari; atque illud licet idem omnino valet, ac tole

Tretur , Seu Cationica Poena non prenitur. Sed ea quae

92쪽

modo tempore, de quo loquimur, hic mos obti

nebat, verum etiam Leonis M. aetate, seu V.

statim sequuntur, nimirum: si itemum yost haeo uxor

illa penerit ad eum, non debet recisei, si aliam h Zet; sed illa tollat alta' oimum, si unum ante ha-δuerit, non ab ipso Theodoro prodiisse, sed ab aliena manu, quidquid alii sentiant, a3jecta mihi videntur.

Etenim I. non conveniunt eum simili Poenitentialis canone, qui sic se habet: Si mulier in captiOigate periam diaeta redimi non potest, Rosi annum liceat algeram acci ere. Si igitur alteram duxerit uxorem, priorem de camisitate moersam accipiat, Posteriorem ae mittat. II. Ecclesiae Bomanae disciplinae adversantur, quae etsi patiebatur viros, quorum uxores bello captae erant, alias inire nuptias, eos tamen recipere priores uxores jubebat, si domum reverterentur; quemadmodum ex Innocentii I. ad Probum superius citata epi stola , et ex Leonis M. ad Nicetam Aquileiensem infra adducendis Iiteris abunde constat. III. Vix est credibilo Theodorum, qui Graecuschomo Graecorum instituta etiam a Latinis discrepantia in suo Poenitentialietcommendata ut eum animantium suocatorum Carnes comedi prohibet, atque ex Basilii auctoritate tcrtias nuptias interdicit, mulieresque viros adulteros dimittere non sinit; vix est, inquam, eredibile eum Voluiss CBnonem condere aperte cum Basilii, imo potius E

93쪽

saeculo idem factitatum cernimus. Quod ut me

Iius perspicias, ipsius Leonis ad Nicetam Aqui

elesiae Graecae doctrina pugnantem. Nam hic misit canon. ad Amphilocri. can. 3i.) diserte docet adulteram esSe mulierem, quae alteri nubit, antequam de Viri absentis morte certior facta est. Haud ergo asserere potuit Cantuariensis Metropolita non debere recipi a viro priorem uxorem ad eum oenientem , si aliam Ra Bel, et illam trairam Possa alium Mimum; quasi alterum matrimonium Iegitimum baberi Posset , non verum adulterium. Ceterum si quis harum rationum pondere nillil motus contendere pergat integrum canonem Theodoro esse tribuendum, non repugnabo; modo tamen is mecum lateatur isthaec verba uxor non Hobet recipi, et tollat alaum Oinum ita esse accipienda, ut signifi-eetur non quod fieri oporteat, sed illud tantum quod ut minus malum lex Ecclesiastica sacere permittat. Heic autem pro re nata aliam Theodori regulam exponere juvat, quam ex ejus. Poenitentiali incorptam nobis objicit Cavallarius, tamquam firmissimum argu

mentum, unde ostendatur pIures e Veteribus censuisse

nuptias per adulterium dissolvi. Ea invenitur in allato capite II. sive cap. 116. ex Dacherio Tom. IX. Sinicia. his verbis : Si cuius uxor fornicam fuerit, licet eam dimittere, et aliam accisere. Verum etiamsi Viro d

eto concedimus istud capitiesum Theodori. esse ζ de quo

94쪽

kiensem scribentis praestat locum licet Iongiusculum apponere: Cum, inquit, per bellicamIcI

merito ambigi potest , haud eo sensu esse intelligendum , quo ipse existimat, inde pIane colligitur, quod Concilium Herusordiense an. 673, cui idem Cantuariensis Metropolita praesuit, aperte edixit post dimis sam ob adulterium uxorem non posse a Christiano aliam duci. Verba canonis IO, quem alibi Iaudavimus, haec sunt: Nultas conjugem Proseriam, nisi ut sanctum Ganyestam docet fimicationis caussa, relinquat. Quod si quis Aroueniam expulerit conivem legitimo Mi matrimonio conjunctam, si Christianus esse UOL Hii ,1nulti alu i copuletur. Ad haec Egbertus Eboracensis Praesul, qui non multis post Theodorum antiis Vixit, cuique Britannicae Ecclesiae disciplina perspecta esse debebat in:Excerytionibus ex dictis et canonia δus Sta Parrum can. Illo Concilii Mileuitani decretum pluries a nobis memoratum recitat; tum scan. aut haec ex Augustino refert: si mulier fornicata fuerit relinquenda est, Mes ilia Oloenta, alum non est Hucenda. Quomodo igitur haec, aliaque AngIicana illius aetatis monumerita, quae alias producta lubenter nunc Praetereo, cum objecto Theodori capitulo convenire queunt Quare non est dubitandum, quin illud licet altam accipere idem sonet, ac nulla assicitur poena canonica aliam accipiuns; eoque Praesertim, quod non

95쪽

m, et per parissimos hostilitatis incursus ita quaedam dicatis diMisa esse conjugia, ut 'abductis in captisitatem piris fominao eorum

remanserini destitutae, quae inros Proprios aut interemtos putarint, aut nunquam a domi- unatione credi rint Iiborandos, et ad aliorum conjugium solitumne cogente transierint; cumque Hunc statu rerum auxiliantes Domino in meliora converso, nonnulli sorum, qui Putabantur PsriisSs , remeaverint; merito Ca ritas tua ' si tur ambigore, quia as mulieribus, quas aliis junctae sunt Miris, a nobis; beat omclinari. Sesd quia nos mus Scriptum, quoa a Deo jungitur multor Uiro, et itErum Prae-Ptum amoVimus, ut quod Deus conjunxit, homo mu separet; necessse est ut Iogitima foedom nuptiarum retulGrauda credamus, Et

semel σα licos hac significatione Theodorus usurpet. Ac ne Iongius abeamus, cum in modo allato eatione dixit: si in captiostate per Uimrducta redimi non potest uxor ὶ, liceat post annum aliam accipere, minime prosecto censebat ob conjugis scrvitutem diremtum esse conjugii vinculum; si enim ita se tiret, haud ista sub jiceret: si assuram duxerit uxorem, Prrorem de ca-yticitate reυersam accipiat, ei P tenorem. d tu L

orale

96쪽

remotis quae hostililaa intulit , unicuique id quod legitimo habuit, reformeture omni- Puct studio procurandum, tit recipiat unus-guisque quod proprium est. Noc tamen cui pabιlis judicetur, etitamquam citiseni juriapor asor habsatur, qui personam ejus mariti, qui iam non se existimabatur , assumsit..... Si autem aliquae mulictres ita posteriorum Mirorum amore sunt captae, ut malint his cohaerere, quam ad legitimum redire consoristium , merito sunt Notandae, ita ut etiam Ec- cIosiastica Communione Priνentur 1). Haec

sane respondit Leo Aquilejensi Antistiti: quod

ipsum responsum iisdem verbis recitavit Steph ntis ΙΙ. medio saeculo VIII. in epistola ad Brit tantacum monasterium missa' u).,Non mirum igitur si Vermerienses PP. tempori inservientes

virum in aliam provinciam necessitate Cogente Prosectum, quem uxor sequi noluerit, quique nunquam in Patriam Se reversurum speraret, aliam ducere mulierem patiantur. Non est tamen il- 1 i s. ad Nicetam Aquile jens. TOm. Iv. vicia.

97쪽

lud heic praetereund

quod Galli Episcopi

in Synodo Compendiensi congregati quatuor ei Citer Post Vermeriensem annis canonem Omnino citato contrarium his verbis sanxerunt: Si qui

propter Didam inimicitiam ) fugiunt in aliam

Patriam, et dimittunt uxores suas, nec illi Viri, nec illae fominao accipiant conjugium 1 . Unde profecto discimus Vermeriensem sancti nem a Compendiensibus Episcopis suisse eme datam , moremquo jamdiu inductum tamquam Corruptelam excisum: idque sortasse factum i stanto Apostolica Sede, Siquidem huic canoni consensisse legitur Georgius Episcopus Stephani II. Legatus. Quod vero ad Gregorium II. attinet, ut demus ejus decretum genuinum esse, de quo no nulli dubitant, haud tamen credere fas est hunc Pontificem Apostolicae Sedis traditionem deser re Voluisse , ex qua legitimi matrimonii vinculum cujusvis morbi caussa dirimere non licebat. Cujus quidem traditionis testem gravissimum e hibemus Stephanum II. qui paucis post Gregorium annis Pontificatu auctus est; nam is in iὶ Can. 18.

98쪽

epistola, qtaam Brittan. monasterio scriptam Su-Pra memoravimus, ita de hac re statuit: Sivulsiae in conjugio copulaserit, et iani Eorum contigerit, ut debitum reddere non possit, non licealseos separans, nec pro alia ins mitrato , excepto si daemonii in mitas , aut DPract macula su eroenerit. Cetorum si ab Ais

duabus in mitatibus liberi itiserint, inpicem conjuncti unus altori semilium exhibeat I .

Unde cognoscitur ob daemonum tantam VEXationem , aut 1πram posse separari conjuges , sed ita stabili conjugio Perdurante, ut Post ipsos morbos depulsos denuo inter se conjungantur. Deinde Nicolaus , qui paullo plus uno saeculo a Gregorio II. distat, ex quovis morbo , quia matrimonio jam contracto accesSerit, non Posse conjugium Solvi expressius per haec verba desinit: Hi qui matrimonitim sani contraxerint , et uni gae cluobus amentici , aut furor, aut aliqua in mitas accesserit; ob hanct in- Rrmitatem conjugia talium misi non unt a . Itaque cum Ecesesiae Romanae doctri

99쪽

na , Contra atque opinantur adversarii, Gregorii rescripto aperte repugnet, dicendum omnino videtur ibi de eo morbo agi, qui a Canonistis impotentia nuncupatur, quique matrimonium non consequens, sed antecedens illud jam nurulum reddiderat, ut proinde nil prohibere po Set, quominus viro alterius conjugii venia da

retur.

Eodemque sane pacto intelligendam Putamus Compendiensis Concilii regulam de viro Icpra laedato, quao cum Gregorii decreto nobis Paullo ante objiciebatur. Nisi enim quis credere velit Gallicanam hanc Synodum doctrinae ab univQrsa Ecclesia receptae refragari auSam esse , quod Sane recta ratio suspicari non patitur 3 obiectus Canon de eo morbo eXPonatur necesse rat, qui nuptias antecedens virum rei venereae imParemessiciebat , quique idcirco ceu impotontia con siderari poterat. Quod si quis his non contemtus , in canone Compendiensi , et in Gregorii decreto de morbo agi , qui non antecessit, sed Consecutus est matrimonium , Pervicacius Contendat ; nil profecto impedit , quominus ita

Sentiat, non ex ea tamen ratione , quam Cum Launoto comminiscitur Cavallarius, quod scili cet Per eas aetateS ex quavis cauma , quae Con

100쪽

iuges simul habitare non sineret, nuptias Iegi timas dissolvi posse Latini crederent; sed quod impedimentum , ut Bjunt, impotentiae non mΟ-do praecedens, sed matrimonium quoque S quens ad illud dirimendum satis esse nonnulli tunc temporis salso putarenti Qui quidem ita in hac re decipi potuerunt, ut reipsa deceptus eStClemens III. cum, teste Innocentio III. I , Propter haeresim alterius Conjugis matrimonium dissolvi posse statuit , putans videlicet in hae reticum etiam quadrare, quod de infideli tantum edixerat Apostoli . Tertio demum opponitur Concilium Romanum,an. 8u6. sub Eugenio II. habitum , adquo id statuitur' a . Nulti licsat excγω caussa si nicationis uxorem. rotinquere, et deindo aliam Fulare I alioquin transgressorem priori Compenit sociari conjugio. Idemque canon consimmatus fuit ab alia Romana Synodo, quae Sub