장음표시 사용
111쪽
Si vero non adsint debitaeocireumstantiae, neu debitus linis; hoc ipso actus defleti ab ordine rationis, esiqile proinde inordinatus. et malus. idcireo Matth. I 2. v. 3ον ait Christus: Dies autem vo bis, quoniam omne Perbum otiosum scilicet ex defeeiu debiti nis qund loquuti fuerint homines reddent rationem de eo in die judicii. Fieri ergo non potest, ut delue aetus moralis indisserens
: Q 228. Ad primum negamus tum S. Thoma i 2 , actum bonum et aelum malum feeundum speeiem, nihil hahere medium. Ne gamus quoque eum eodem Angelieo 3 . bonum . et malum, in moralibus opponi secundum privationem . et habitum i opponuntur enim contrarie. Et licet malum dieatur esso privatio honi; non
est lamen ex eo genere privationum, quae tolum oppositum a serunt, ut est eaecitas, set mors et et dicuntur a S. Τhoma 4ὶ tonsistere in privatum esse, et nihil relinquunt medium i sed est ex eo privationum genere , quae dicuntur consistere in . privari, ut est aegritudo, quae non omnino privat hominem sanitale, sed est via ad omnimodam privationem. Sic autem malum morale diei tur priratio boni: non enim totum bustum aufert. sed aliquid r linquit. liaque inter actus honos. et malos secundum spetiem possunt esse aelus ineundum speciem indifferentes. Subuit vero S. Thomas 5 Mi. Bonum autem , et malum ex ei reumstantia sustiri immediata; quia distinguuntur Secundum oppositionem assima
lionis, et negationis. scilicet per hoc quod est secundum quod is oportet, et non Sesdudum quod oportet secu 'dum omnes ei cum flantias i hoc autem bonum, ei malum est proprium aelus ; singularis Ei yr0plerea inter arius diversos specie dari pos- sunt aerus indisserenies; Seeus vero inter aetus ei versos in inis dividuo. 229. Ad secundum respondemus . sbjectum ae lionis iudi δε-rentis, ipsamque ae innem neque eqse eonformia reelae rationi.
neque dissona, sed de illis nihil reelam rationem ditiare greundumlpeciem, licet in individuo diciet, ut actus flaui eum debilis circumstantiis. el cum ordinatione ad debitum sinem. 230. Ad tertium negamus, ullam esse actionem in individus,
de qua reela ratio. ideoque lex naturae , non praeelpia , ut flarquando, ubi, et si eut oypilet, ac propter debilum sinem. 23l. Ad quartum respondemus, praeceptum s6ὶ resere adi opa
lio In liane rem S. Augustinus l. de utilii. ered. e. i 2. M omae satium, ait, si re-- Ate factum non est. Peccabum est i nee reete saetum ullum esse potest . quod nonis a reeta ratione proficiscitur. M vide eumdem S. August. l. 2. de peti. meritis. s. 8. et t. 4. eon. aulιan. t. 3. et .S. Hieronymum Dial. i. eon. Pelagia n. l2 I. 2 q. l8. a. 8 ad 1. ιδι Q. 2. de malo a. 5. ad 3.ι44 1. 2. q. 18 a. 8. ad i. s51 Q 2. de malo a. 5. in eor.
isi, Praeceptum dicimus a non enim assentimur iis qui alunt. id esse consilii I
nam ordinatio operum in Deum . est ex praeeepto citati alis Vide S. Tl om. iv t. a. Epist. ad Colos. leet 2.
112쪽
a a tu Dei in , limo solum obligare , eum urget prae leplum eliciendiaetum eliaritalis: nam per huno actum homo totum seipsum o dinat in Deum ultimum finem l . Praeeeplum autem eliciendiae tum eliaritalis, eum sat assirmativum, obligat quidem semper sed non ad semper; ideoque si quis, eum non urget praeceptum et Helendi aelum eliaritalis, emeiat opus mora litor bonum nulla mala Cirtumstantia viliatum . non peccat, etiamsi illud opus nil v reserat in Deum t 23. Tune enim actio ipsa ex sine proximo honesta, ei PDnsona rationi naturali, suapte natura ordinatur in Deum siuem ultimum cujuscumque honestalis, ipsiusque rectae rationis i si .
232. Moribus hominum certam rationem, moderatiouemque leges adhibent; lex enim est regula, et mensura actuum, secun
fl) s. Thomas in I. d. 4 i. a. l. ad 2. .. Si qna eratne . ait, quando oporte ty εὐ clam referre in finem ultimum, hoe nitul aliud est . quam quaerere . quando opor - eat, habitum iliaritatis exire in aelum i dui3 quandocumqne habitu eliari lalla in . stilum exu. sit ordinatio totius hamois in naem ultimum . et per consequens om- ω nium eorum, quae in ipsum ordinantur. δε ly Idem ibid. ad 4. .. Ron obligamur ad line quod quilibet allus actu reseratur mi laesu illum . in quem non potest nisi Mes dirigere quia praeeepta amemativa - non obligant ad stemper. quamvis sempis obligent i et ideo non oportetis ut ae lus,, infidelium. qui in sinem ilIum no a esl ordin ius. semper sit peccatum, sed Fulum prq. tempore illo. in quo tenentur aelum suum iu linem ultimum. referre. δε 3I Iilem ibid. ad 2. .. Fides dirigit in lentionem in finem ultimum. sed ratio natu ... rvit . vel prudentia potest dirigere in aliquem finem proximum. Et quia . illa finis is pr. inus est. ordinabilis in sinem ut imum, etsi aetu non ordine luri ideo ia inade... lihus, quorum aettis per vim rationis i a talem sinem dirigantu ν. possunι aliqui . . elus esse boni. ., Consonat S. Augustinus in Psal. 34. Cone. 2. . . Suggero reme. dium. inquit. εinde tota die iandos Deum, si Quidquid egeris. bene age . et . a Iaudo ii Deum... viso tita tu cessasti ab hymno tantanda. discedis, ut reficiaris h. , noli inebriari. et laudasti Deum. Discedis . ut dormias i noli surgere ad ma Iesaeten, is dum . et laudisti Deum. Negalia agi si noli fraudem satere , et lariisti Dei m. . . ln.. innocentia operum tuorum praepara te ad lavdandum Deum lora die. ide S. .. Tvom. loci. I. ia vi. Epist. l. ad cor. 42 Lege in eum jure eo suntliint recentiores Philosophi pleriqtte omnes. qni de nathirae eι gentium iure scripserunt. Verum S. Thomas ostendit 2. 2. q. 57. a. l. lus Pr prie aeceptum. esse oblectum iustitiae. et signi sicare ipsam rem di stam . seu id quod alteri de tur tamqu/m proprium eius. Quare. ut observat Solus l, 3. de lusi. et inre q. .
Fatem ne tamen eum eodem Angelien loe . et t. ad 2. legem improprie dici posse lusi lex. inquit. non est ipsum jus proprie loquendo aed adqualis ratio juris. Est enim regula intellectus praeliei. atque adeo talio lusti . sive sae liva, et eo litvliva iusti. Grolini autem M . d. hir. l. et pae. S a. seqq. putat , ius quandoque aeeipi pro te.
ste , quandoque pro saeuuata aliquid.faciendi. Dei habendi; quandoque pro juas .am obieeio iustitiae . quandoque pro selemia legum, quae jurisprudenι iu dicitur. Sed hae .eceptiones . praeter tertiam . et Meuadam quae ad tertiam Peducitur. minu
113쪽
dum quum indueitur aliquis ad agendum, vel ab agendo reIrahitur ut S. Τhntnas observat l . Aelus autem humani diriguntur praesertim per legem naturae: nam, ut die lum est sq). humana ratio est regula propinqua volunt alis humanae: rationis autem regu la est ipsa lex naturae: leges vero humanae ideo sunt regulae actuum humanorum , quia congruunt eum recta ratione. itaque ad more i hominum componendos potissima est consideratio legis naturae. De hac igitur quaeremus i. existentiam , 2. ejus cο-gnoseendae principia, 3. immutabilitatem, 4. evidentiam . et certitudinem.
rarum Ieae naturalis Mistat. 233. Lex generatim accepta desinitur a S. Tlio ma 33: Rationis ordinatio ad bonum commune, Ob eo qui euram communitaιis habeι, promulgata εὶ. Dieitur ordinatio rasionis, quia ratio est regula , et mensura humanorum actuum : rationis autem est ordinare 5). Dicitur ad bonum commune; quia lex iudicitur loli communitali, ejusque bonum praecipue respicit; atque ideo differt a praecepto, quod est de particulari opere, nec hahel rationem legis, nisi quatenus ad honum eommune refertur G). Dieitur ab eo qui euram eam munitalis habet; quippe ordinare ad honum commune, nonnisi ad eum pertinet, qui totius multitudinis euram gerit s73. Dicitur promulgata, quia nisi regula in- nolesta l. adhiberi minime potest 8 . Acturalissima est haec legis desinitio. ut cuique expendenti perspicuum est. Quare nou nisi odio in Molasticos, id est, Callioli eos perciliis, seribere ineptis
sime Thomasius s93 potuit: mirer et inepte in lege generatim desinienda in sudant scholastiet si M.
propriae sunt vlde S. Thomam Ioe. ei l. ad 1. Coneedit tamen crolius ih S s lus si .gnillea re legem , quot las voae legis largissime sumitur.
39 1. 2. q. so. a. 4. . . cΦJ Lex . si elvmon speeles, dieitur a ligando. vi advertit s. Thomas loe. eit. a. i. quia obligat ad agendum. Ex ipsa aulem ordinatione rationis ad linnnm tommune posita ab habente et tam eommnnitalis exstat obligatio i qnisque enim superiori tene-lue obedire, praesertim eum ordinat in honum enmmone . quod quisque debet praeserre bono privato . eum omnis pars sit propter lotum. Quare qui traditam definitio. Rem earpunt ob reliellam obligationem, illius vim non alligerunt. S. Augustinus et . 2st. ln risit, etymon legis a legendo. idest eligendo derivat.
ιοJ Mullo veritas de suis Protestant lins . ae de seipso ita seripsisset Thomas tua. pse enim destnit legem: .. Lex est iussus imp raniis obligans subieetos . ni Meundum istum jussum aettones suas instituant. . . naee autem dennitio 3. eon undit eaussam eum effectu. etenim jubere, est essetius teris, 2. nee omnes effectus explicati nam lex
114쪽
234. Dividitur Lex in legem aeternam', naturalem, Divinam positivam lin, et hnmanam: haec autem alia est Ecelesiasti ea , alia Civilis. De lege Divina positiva . quia non nisi per revelationem constare potest libera enim Dei voluntas in praecipiendo, vel prohibendo quidpiam, nonnisi Deo revelante in nolescit agere perlinet ad Theologos , qui de lege tam Veleris, quam do vi Foederis suse seripserunt 23. De legibus humanis infra. Nuncaute in de lege naturali agentes, pavea sunt dicenda de lege aeterna.
reon solam habet imperare aetus bonos, sed et prohibere malos . et permitterea aelusessi genere suo indifferente vide S. Thom. i. 2. q. s2. a. 2. Iussin au lem non e pri mit nisi unum tantum legis esseelum. 3. noa seeernit legem a praecepi ni nam ei prae ceptum est Iussus imperantis. 4. non distinguit legem iustam ab iniqua ι nam homo imperans pol est dubere aliquid impium. 5. de promulgatione silet . quae neeessaria .maiso est . ut lex obliget. Piisendor os autem a Thomasio non distat. nam l. t. detur n l. et M . eap. 6. S 4. ait . .. In genere lex eommodissime videtur dest aut per .. Deerelum. quo Superior sibi subieetum obligat. vi ad illius praeseriplum ae liones.. suas componat se Hane Pulandor sti desinitionem reprehendit vel ipse Hubnerus Easai mr Phistoire aroit nat. p. a. s T. eo quod neque promulgallonis. neque legitimae pol est alia meminit i quasi lex possit obligare ex solo interno supetioris deerelo; aut lyranni usurpatoris iussio sit vera lex. Reprehendit etiam Barbevraeis definitionem Purendorlli in not. ad et t. loe. Et gane Piisendor stata de ita ilio iisdem ae Thomasiosa deseeilbus laborat. Ipse autem Barheytaeis nihilo meliorem definitionem tradit . eum ait ibid. .. Lex ext decretum superioris quoeumque modo sumetenter maniles talum . quo .. Is gubleviorum aul omnes in universum. aut saltem allevius generis actiones dirigit iis ita ut ratione illarum aut areessit lem cello modo agendi. et non agendi imponat; - aut liherlatem pro lubitu agendi . vel non agendi reliqnai. - Ηaee enim definitio eodem taboeat vilio. quo Pulendorllanai nam decreti m sit prator 1 humani potest essa iniquum. Similiter pereat Heineeeii desinitio . quae habetur in edus Praeleel. Arad. in Gratium de dur. vel et pae. l. l. e. l. 3 s. ubi ait. δε lesem esse resulam attrium is morat in m a gupetiore praeseripiam gubditis, et obligantem ad id . ut alliones retundum hane legem instiluant. Ilae eadem lahe e timulata est delinil io Wo:lli p. l. Phil. Praei. univ. S 133. . . Lex est regula a Superiore praeseripla, luxta quam pub-- ditu aetiones suas determinare obliga nive. M llem sufflamoquii l. de prine. Jur. nai. e. s. 3- .. lex est regula a Superiore tommuni lati praeseripla subditis. sive ut is eos obliget ad aliquid agendum timore poenae i sive ut eis liberiali in agendi. vel ,. non ogendi pro lubitu relinquat. - , a tu qui clieno ne iurisprudentiae primipili. erraverunt a Ianua . tradere neseientes vel ipsam legis desinitionem. Pudere eos debuerant. Chalcidium In Timaeum reei ius legem definiisse. Quid est lea nisi jussum .ei- Mens honesta . prohibens eontraria Quod autem asperus seriploe Guar nn dis . 2.sur. nat. et gen . S 4. reprehendit in definitione S. Tliomae ea se illaei confundi legem eum quolibet praeteplo dato tommunitati ad determinatum tempus. demonstrat ipsum
non intellexi Me vim vectoriam desinitionis a nam quod est ordinat lim ad bonum comis mane natura sua non est ad delerminatum tempti . Si ergo praereptum detur ad delerminatum tempu1 . non est lex. Et si detur ad honum eo mmune. hoe ipso non datur natura sua ad determinatum tempus i licet postea mula lis eireumflantiis. possit noa amplius conducere ad bonum eam mune i quo ia ea su tessabit es e lex .. Vide S. Thom. l. 2 q. m. a t.
ιιν spolius l. t de Inr. bel et pae, e . I s. dividit lux . sen legem univernim. in naturale. et voluntarium. Sed haee divisio salis aeturata no a est i nam licet lias naturale non sit a libera Dei voluntate . quasi liberum fuerit Deo praeeipere . vel non praeeipere, prohibere . vel non prolithere . quod est natura sua bonum . et malum; est tamen voluntarium. enm nihil non voluntarium sit in Deo. set vide S. Thom. i. 2. q. 98 sqq.
115쪽
t 235. Lex igitur aeterna, ut eam S. Thomas definil ιὶ est ipsa ratio gubernationis rerum in Deo , sicut in prineipe ει
versitatis eaistens; lotum enim Universum guberna inr ratione divina . et propterea Deus omnibus providet; non quod Iex aeterna nominet ipsam Dei providentiam. sed quia providentia consequi- ur legem aeternam, uti S. Thomas animadvertit 2ὶ; eaque a lerna in se ipsa est, quamvis essectus ejus sit in tempore, qui l men ab aeterno fuit a Deo praeeognitus, et praeordinatus s3 . Plane legem S Augustinus i4ὶ appellat summam rationem, et aeternam, et incommutabilem Iestem. Et rursus 5ὶ Leae . inquit. aeterna est ratio divina, vel voluntas Dei. ordinem naturalem eonservari jubens, perturbari vetans. De hac Cicero 6ὶ: ., Lex
,, ratio est summa in Sila in natura , quae jubet ea quae facien- ., da sunt, Prohibetque contraria , . . Et rursus i7ὶ eam vorat 'aeternum quiddam . quod universum mundum restit, imperandi,
Irohibendique sapientiam. Nihilominias Thomasius non dubitavit scribere. 8), legem aeternam esse β9mentum Scholasticorum in.
tri Ibid. et 91. a. l. et q. m. a. l. Il Q. S. de ver. a. t. ad 6. .. Providentis . inguit, in Deo preprie non nomina legem aeteream . sed aliquid ad legem aeternam tonsequens a lex enim aeterna es δε eonsideranda in Deo. leui aeeipinninr in novis priueipia Dperabilium naturaliter ω- ., ta ex quibus proeedimus in tonsiliando, et eligendo. quod e t prudentiae . sive pro-- pro identiae . nnde hoe modo Fe habet lex intelleelux nostri ad prudentiam. sleutis principium in demonstr tione. Et nimiliteν eliam in Deo lex se terna aon est prou . . dentia . sed providentiae quasi Prineiplum. δεεῖν l. 2 q. 91. a. i. ad 1. εὶ Lib. t. de lib. arb. eap. 6. Iὶ L. 22. eon. Fau lum e. 27. ' iti L. de leg. ira L. 2. de leg. dari sprud. Div. l. l. e. t. 3 31. si Exssendamus erasoris animadversionem Et ipse latetur. se non respirare rem De termino lisgis aeternae den taliam . fori 1 e ne in erimen voearet ne negatae dia vinatis . in en iis eriminill suspitionem tui se voealum ipsemet distet in praefat. l. s. ea ulei Nam si negetur ratio divinae gnbernationis. quid erit reliquum praWlee ea sum. et fatalem materiae neeessitatem. qnam Spino a traei. theol. polit . e. 4 voeat legem naturae Ilaque Thomasius reprobat tantum denominationem legis Geternae. unaseolastiei usi sunt i et mazimam ἄκυρολογιαν in mes legis esse proanneial. Otim S. Hieronymus Apol 2. ad ν. Rumnum . alebat i .. Istiusmodi nugis. ei evrolos iis omnisia ejus Malet oratio . .. Cur non idem de Thomasti oratione . quae Nnd que fingi . et atyrologiis scatet Nam qn id inept iis, quam seolasti eis attribnere vocem. qnae latum ullo ante et a S. Angustino. et a Tullio nsurpata snerat Quod si maxima est Geuro. Itala. sive impropria loquutio in v e legis attrihula re . quam geholas liti volant legem aeternam. explieet Thomasius rem illam voee propria. Sed polis non est, imo omnia mire perturbat. Ait enim , per legem aeternam seolastitos intelligere totum naturae Ordinem divina voluntaυ. es deerelo institutum. Dieere . hominem hune ne proe ut quidem quempiam Seliolastieorum librum vidisse . nam si vidisset . animadvertis et utique . ab se eonfundi eatissam eum effetin, idest ordinem qui est effetina luvinae rationis ordinantis. enm ipsa ratione quae est ordinig eaussa. Mola tiei autem non ipsum ordinem institutum, sed rationem divinam ordinantem res in suos fine . voeant legem aeternam. Haee autem ratio et lanam aptius vota signineari polera .
quam legis Nonne lex est quaedam rationis ordinatio γ ιd ne ipse quidem Thomasius potest negare . nam legem desinit, Iussua imperantis . lubere autem , et imPe-
116쪽
236. Ad legem naturalem propius aceedentes , decernendum prinei pio est, quid per eam intelligamus. Lex igitur naturalis. ut S. Tliomas advertit ii . nihil aliua esι, quam partieipalio legis i
aeternae in rationali creatura 23. Lege enim aeterna non aequomodo diriguntur, et gubernantur a Deo creaturae; sed quae sunt rationis experies, diriguntur tantum in proprios acius. et fines, . quin seipsas dirigant et creaturae vero rationales, quae sibi, etialiis provident, regulantur, et gubernantur a Deo per lumen ra
tionis , quod nihil est aliud, quam impressio divini luminis in nobis et per hoc autem lumen discernimur quid sit bonum, quid malum, quod pertinet ad naturalem legem t3 .
237. Porro quemadmodum ratio nostra, quae speeulatim dieitur per divinum lumen menti participatum, cognoscit principialbeo relica per Se nota, ri g. quodlibeι est, vel non est; atque ex eis ad demonstraudum , aliasque propositiones coneludendas Pr
rare . sive ordinare pertinet ad rationem, cur ergo summae . aeternamne Mentis oris
dicatio, sive juss et imperatio, diei lex aeterna propriissime nequiti sed Tliomasius subdit i liaee vocis usurpatio habet aliquid analoilum eum doetrina Genti-lsum ae materia Deo eoaeterna, aut ile fato. Quaenam imalum haee tua nugat
ria aeeusatio. Thomai l Negasne divinae Mentis ordia alionem qua 'Deus troatomis. praesertim rationales. dirigit in nues Si negas. doctrina tua nim modo ana iuga. sed ipsissima est ineredulorum doeteia a i ila enim omnia ea su evenirent , et ex materiae necessi late. Me Deus rebus provideret Si non negas. q uid h. t eommvne u urpatio setiolastitarum eum doeirina GentiliumI An oportebit. materiam esse Deo eoaeternam, ut Deus possit e reaturas in ordinem redigeret an hare ordinatio . quae est a Deo primo libera. satalem ne tessitatem indueet Z Sed de nusis Thomasii plus qua in salis si l. 2. q. si . a. 2.έ2ὲ cieero l. a. de les. Ioquens de lege naturali ex sapientissimor lim sententia atti,, Principem legem illam . et ultimam mente m esse uitebant omnia ratione aut cogen-- li . aut velantis Dei. .. Quae non ita sunt intelligenda . ut cenuensis puta l. eum Metapli. lom. a. e. 4. I 3. inter proprietates essentiales legis primam enumerat . ut ιuralis lumina. Nam lieet omnes leges derivent a lege aeterna quae est summa Dei ratio, non sunt tamen ipsa ratio summa . sed ejus partieipationes i sicut lumen intellein eius non est ipsum iumen inereatum . sed participalio luminis inereati. Nee propterea ex naturalis debet esse εumma ratio. ne indigeat alia regulat imo hoe ipso quod non est aumma ratis , sed edus participatio . est eonformis summae rationi, nec intdiget alia regula, nisi ipsa summa ratione . eulus est parti ei patio. 3, Ex hisce eognosellis inlustam ne inereti talum uiam in S. Thomam , dum tu Elem. Hist. Plial. p. i. e. 4. i. 10 l. et ali ribvit sententiam peccati philosophiei. nempe aelus humani dissoni a recta ratione . qui tamen non sit mora iis transgressio divinae legis . quae transgressio die tur peceatum Theotosti eum. Nam hoc ipso quod lex naturalis est partieipat o legis a lemae , aetio humana neqvil esse innira reti m ra- lonem . quin ximul sit eontra legem aeternam. Atque ideo idem S. Thomas l. 2. q. 71.
a. si tradens definitioni m peeeati. quod sit dictum. vel suetum . vel eon pilum contra lesem aeternam . docet. dictum. vel suctum. vel coneupitum esse quasi materiale in peresis; quod vero dieitur . eontra kρem aeternam. pertinere ad rati nem mali. eι rase quasi formale in precato. Fieri ergo nullo modo potest . ut aetio
deliberata ait eoutra rectam rationem. eL non sit simul transgressio divinae legis a quia
Me ipso quod ea inordinata. juri naturali repusnat, ut S. Thomas iv. ait ad 4.
Si autem repugnat iuri naturali. pepugnat legi aeternae . endus lex naturae tu par tiei patio. vide quae diximus Tom. i. paε. sq. in ny . .
117쪽
nuneupatur propterea quod versatur ei rea operabilia, per lumes 2 . quo sit particeps legis aeternae, tamquam regni ala, et men surata per ipsam , cognoscit principia praeli ea tionesialis per ge
nota, v. g. quod tibi non vis fieri, alteri ne seeeris ; atque ex eis proeedit ad judicandum , et coneludendum quid in e et eris sit
bonum . et laetendum ; quid malum , et vitandum. Itaque principia universalia practi ea per se sola lumine rationis , quo sumus participes legis aeternae, et propositiones universales ex eis de-
duelae eodem rationis lumine, habent rationem legis nain rivis 3 , ut egregie S. Thomas observat id). 233. Sie autem lex naturalis disseri a syndere si 5ὶ, et a tonscientia : nam synteresis, ut Angelieus advertit 6ὶ, est speetalis habitus naturalis principiorum praeli eorum, quemadmodum intelligentia dieitur habitus prinei piorum theore licorum, ut in Logi ea diximus 7 . Conseientia vero est applicatio seientiae ad ea quae saeimus, aut secimus, aut laeere, vel non laeere debemus , ut idem S. Thomas ostendit 8 . itaque lex naturalis hoedisseri a synleresi, quod principia praclica universalia sive immediata . sive mediata sunt ipsa lex naturalis; unlerest .autem est habitus ejusmodi principiorum; dissert vero a conseientia quod haee est applicatio eorumdem principiorum universalium ad id quod sil , vel factum , aut laetendum est 9).
illi S. Thomas in Psal. 35. explieans verba illa v. ls. in Iumin η tuo videbimu si umen a is la inmine, inquii. tuo. quo Miliot lu liaeea. quod est simili indo Milis lanis . . tiae tuae. istud lumen non partiei pant animalia bruta. sed rationalis ereatura pr -- mo partiel pat illud in eogniti ne naturali. Nihil enim est aliud ratio nainralis ho-- minis . nisi resulgentia divinae claritalis in anima. propter quam elaritatem est ad , imaginem Dei M. Vide Lactantium l. de ira Dei . e. l. tri Montesquius ergo errat, eum l. t. de Pexpra dea Ioia. e. 2. a ita Avant tou-- les tes loIx soni eelles de la Nature. insi luimmeel parte qn elles derivent uni-quement de la constitution de notre et re M. Ante omnes istas testes auri leges NM. rae rie diciae. quia unice derivant a constitutione entilatia ncutrae. Errat . inquam . etenim leges natur e manant a lege Dei aeterna . enlus sunt partiei pationes a tantum abest. nt unlee manent a nostra tonstitutione. Errat quoque Hobhesius. eum de Cive e. a. S 33. statuit . .. n/turae leges nillil aliud esse. quam eonvio iones qua -- dam ratione intellectas, de agendis. et omittendis ... Non enim lege naturae minis prehenditatur solum e nelusiones ratione intellectae . sed etiam principia. ima Ipsa prine pia sunt leges natur e , qualenus a lege aeterna manant. per quam Deus hominibus imperat. εὶ t. a. q. si. a. I. ον Graeca vox est a συντηρε ω. conservos siquidem synleresi tonservari videntur prima principia honestatis. Ideo . ut S. Thomas advertit t. p. q. 79. a. 12. - sy te . . resis dieitur instigare ad boniim . et murmurare de malo, inquantum per prima . . principia proeedimus ad invenienda. et ludicamus inventa. te e. eit. lΤν S 181. έ83 LM. eit. a. t . ων Plures eonscientiae statua enumerantur. videlicet. recta . Praua . creta. Pr babilis. dubia. 3crupolosa. et emronea; quas tamen explieare Theologis moralibuseelinquimus. Hie tantum animadvertimns. vehementer errave Pulendorllum . dum l. . de ine. nai. et gen. e. s. s l. seripsit, eonscientiam esse norma in aetionum huma-
118쪽
239. Ex dieiis autem pala in est, quam merito S. Thornis . scripsit in 4. d. 33. q. l. a. i. - Lex naturalis nihil est aliud. , , quam eonceptio homini naturaliter indita, qua dirigitur ad eo n-
, . venienter agendum in actionibus propriis, sive competant ei ex , , natura generis , ut generare . comedere, et hujusmodi: sive ex , natura speei ei, ut ratiocinari, et similia. Omne aniem illud , , quod actionem ineonvenientem reddit stni, quam natura ex op , , re aliquo in lendi l . contra legem naturae esse dicitur , ,. 240. Hisce animadversis: qui existentiam legis naturalis inst
eiantur si , obj ieiuni l. Ut mores hominum ad normam dirigan
narum quatenus est eognitione legum imbuta i norma enim debet esse tecta . alioquinoa norma i tost erealia aulem muliolies est erronea . etiam eum putatur tognitione legi m imbuta , imo ideo est errone a. quia putat qilis aliquid esse ivel praee e plum, vel prohibilum a lege quod revera praeeeptnm. aut prohibitum 2on est , vetetnia putat esse praeteplum quod est prohibitum. aut elontra. Audiendus ergo S. Tlio maa. qui more suo liant rem totam praeciam explicat in I d. 24. q. a. a. 4 ,. Ra-- lio. inquit. in eligendis. et rugiendis , quibusdam syllogismis utitur. In νyllogismo is autem est triplex tonsideratio. Meundum tres propositiones . ex qnarum dua hus V tertia eoneludit ne i ita etiam eontingit in proposito. dum rotio in operandis. ex universalibus prinei piis. ei rea partientaria ludietum assumit. Et quia universaliar prineipla Iuris ad synteresim pertinent rationes autem magis appropria lae ad opu ... pertinent ad habitus, quibus ratio superior . et inferior distinguuntur, syniteresis in hoe syllogismo quasi maiorem ministrat. enlus eonsiderati o est aelim synteretis. Sed minorem ministrat ratio superior . vel interior . et eliis eonsiderat in est ipsius - aetus. Sed consideratio eone lusionis elicitae est eonsideratio eon elentiae v. g. gyn ia teresis hane propnait 4s omne malum est Titandum. Ralio snperior liane assumit... adulterium est malum . quia lege Dei prohibitumi sive ratio Inserior assumeret il-- Iam, qnta et est malum. quia injustum . sive inhonestum. conelusio autem et nae est . adulterium line esse vitandum . ad eonscientiam perlinei . et indifferenter . sta ve ait de praegenti. vel de praeterllo . vel de laturo. qnia eonsetealia ei uelis r .. murmurat . et laetendis eontradicit . et inde dieitue ton eientia. quasi evm alio sei misia tia, quia seientia universalis ad aetum partitularem applieatur ι vel etiam quia peria eam aliquis sibi eonseius est eorum quae feeit . vel latere intenditi et propire holia etiam dicitur gententia . vel diet mea rationis i et propter hoe etiam eontingit. eo M seienti m errare . non propter lynteresis errorem . sed Propter errorem rationisi Mis.. eut patet ia haerelleo .eni dictat conseientia. quod prius permittat se comburi, quamia lueet . quia ratio superior perversa est in hoe . quod eredit. Juramentum simplieiteria esse prohibitum. Et Meundum linae modum patet . qualiter differant synteresia. lexia naturalis . et tonsetentia a quia lex naturalis . nominat ipsa primipia universalia i .. eis, synteresis vero nominat habitu in eorum . en polentiam eum habitu a tonsete lia vero nominat applieationem quamdam legis naturalis ad aliquid faciendum. per .. modum eoaelusionis cujusdam ... Cum liae S. Thomae doctrina eonserantur ea. quae Pulandor lina doeet e. et t. et plane tonstabit . quam is humillier imbreilleque. et salis o . alte vero ille ae robus te. et omnino ad veritatem seripserit. id esseeit Pulandorsu contemptus Seholasticorum i a quibu1 tamen, nemine exeepto. ait primo introduetum voeabulum tonsetentiae hoe gensu, quod habeat vim dirigendi et iones. qnae a lege non dependeat. aut proven lat. Quo quid iniquius diei poterat de sanioribus saltem Schola litis. ae peaesertim de S. Thoma , ut ex edus vervis perspieuum est ilὶ Legis naturalis existentiam lieet verbia videantur admittere a revera lamen ne gant omnes si qui docent, moralitatem stelionum humanarum pendere ex homi aum opiis
nionibus. exve legissius dumtaxat humanis. de quibus die tum est Il. sqq. Negantellam universi athei. et Epleurei. qui omnia easul. et neeessitati altribuunt. et i, ne latem aetionum ex viiii late, et voluptate repetunt. Q nos inter praeeipui luat Hel
119쪽
tur. salis sunt voluptas, dolor, et amor sui; utilitas enim men αsura esl humanarum actionum, atque, ut Horatius Hebal: ipsa
inllitas justi prope mater, eι aequi. Nulla igitur exstat natu
., 24 l. ll. nomines non sunt legis capaces, nisi ratione utantur. Sed eum primum homines a Deo creantur, nou sunt rationis eum poles. Ergo a Deo treantur ealeges; distata Fero rationis non sunt nisi lautius sponte adoleseentes ex natura rationali 2ὶ.242. Ill. Si qua esset lex naturalis. ea deberet habere adnexam sane lionem, nimirum Praemium servantibus legem, poenam, illam transgredientibus. Praemium autem nullum fingi potest , ut neque meritum: quippe omnium virtutum ae lus sunt omnino debiti, nee possumus qllidpiam Deo tribuere, ut nobis retribuatur. Poenae autem inflictio in Deum eadere non potest,
euia sit infinite bonus, et cujuscumque recipiendae iniuriae. aut essensae inea pax 3 - - . 243. IV. Qui ex Dei sane litate, et instilia sanelionem po uae in delinquentes inserunt, ii haec Dei attribula eo ne ipiunt Instat perseelionum creatarum; inuidunt pr0inde in errorem Antro- pomorphitarum , sibique ipsis Deum velut hominem fingunt. Nullais itur est sanelio, ideoqtie nulla lex naturalis 4 . 244. v. Ratio sibi relicta nequit concipere Deum ut Regem,aul Dominum , sed potius ipsum eoueipit ut Doctorem juris na-
luras , quam ut Legislatorem ἔ omnes enim pDenae in transgressores juris naturae sunt naturales, adeoque improprie die lae. Po na etiam ex natura Sua est humana et arbitraria , et visibiliter insertur: mala autem a Deo statuta in iransgressores juris naturae, occulte veniunt. Praeeepta ergo moralia, sunt potius monita paterna, quam leges so . 245. V l. Philosophus sola ratione utens, ignorat publieationem juris naturalis. quod non nisi ex Divina revelatione potest ia-
nolescere. Si ergo solam rationem consulamus, existentia legis
naturae constare nequit 6λ. 246. VII. Ea quae legi naturae adversantur, sunt prohibila, quia mala. ut dictum est 7 . Ergo non habent a lege prohiben-le, ut mala sint. Ut quid ergo haeo lex, quae nullam obligationem inducit 3247. VIII. Quod homines quaedam honesia, quaedam turpia
velim . et qui ipsum exseripsit Auetor stystematis naturae. Idipsum negat Antior libri codieis naturae. adserens. ptinitionem preeali pngnaee enm dea entis influite perseeli . et henellei. Thoma ius insuper. et Flelseherus tollere videntur leges natura es. dum ras habent loeo eonsilii.
120쪽
in dieem, pendent ab eduealione. Nulla est igitur lex naturae, honesta praecipiens, turpia velans. Prop. missit leae naturiali mentibus hominum a Deo per Lmen rationis impressa. 248. Demonst. i. ex S. Τlioma si . Homo, tum sit rationa lis ita fit partieeps divinae providentiae, ut sibi et iam , et aliis possit pro idem. Est ergo particeps legis aeternae, quae ut diei trinest 2 , nihil est aliud, quam ratio gubernationis, et providentiae in Deo. Ex die lis 3ὶ autem lex naturalis est parti ei palio te,
gis aeternae in rationali ereatura , per luinen rationis menti imis pressum, quo discernimus, quid sit bonum . quidve malum. Existit ergo lex naturalis mentibiis hominum a Deo per lumen ra
249. Demonst. 2. ex eodem S. Thoina 5 . Creatura rationalis multa cognoscit lumine naturali rectae rationi conssna , quia honesta ; mulla dissona, quia turpia, ut die lum est 63. Haec autem vel eognostit immediate absque ratiocinio; atque eiusmodi sunt prima principia universalia praeli ea, quae simplici intuitu,
et ex sola perceptione terminorum eogu0Scuntur eSSe vera, ut virtutem esse prosequendam . vilium sugiendum: non esse alteri sa-eiendum quod nobis fieri nolumus, etc. vel cognoscit ut deducta ex primis prinei piis praeli eis, ut , bonum esse eleemos unam indigentibus elargiri; non surari ; neminem laedere etc. atque haec, licet inserantur ut conclusiones ex primis prinei piis practicis, ha-
polit . e. 18. .. Per lit . et in litulam naturae nihil alit .l intelligo, quam regulas nais . . lneae nniti entu ne individiti. eeundum quas naumqn qne determina lum eoncipiis,. mns Od eerlo modo ex Mendum . et operandum ... nee hie liam agnosti must disse. . . rentiam intest homines. et reliqua naturae indivulna . neque inter immines ratione: . praeitilos . et inter alios . qui visam rationem ignorant. neque inter saluos. deliram. to. et sonos. Q nidquid enim unaquaeque rea ex legibus suae naturae agit. in ut . . mo iure agit . nimirum quia agit. prout ex mali ra delerminala eat . nee aliud po- . . to . .. vere ro utri erat. delirabatque Minora . eum hare seri hali nam quid stiliari titis non diei modo, sed fingi poterat . quam nullum aliud agnmeere Ius naturae. praeter illud . quod eommane est aniversis naturae individuis ι novo laeto uiserimine inter i omine . helluas . eelerasque ereatura neque ratione . neque Musu praedit3s. nee inter homines pati ne nientes, at delirantes . et lain Aguntur quidem fiat veris a ereaturae. et rogulantur lege clivillae providentiae . tui stuMnntra . ideoque parii. eipant aliquo modo legem aeternam i at vero, ut mi S. T in loco vii. .. ereatum
se rationalia ex re lentiori quodam modo divinae provideatiae subbaeet . inquantum etia ipsa in providentiae partieips. sibi et aliis providens. ia uane exeellentiam Spin a minime agnoviti ideoque nullum aliud videre poluit lux. et i titulum naturae. Ma ter la alem nee essitatem ad existendum . et operandum terio mod O. absqui pole lateat aliquid ali ad agendum . vel ad non agendum. Sed de eiusmodi oestriis gausa demonis stravimus enim it Melaph. hominem esse liherlata praeditum. Vide S. Thom loe eit.