장음표시 사용
131쪽
in ordinis eustodia. VIII. Sed in eo quod statuit S. Thomas,
bonum est satiendum , et prosequendum, ei malum vitandum ;ad quod omnia legis naturae praecepta redueuntur. 275. Demonstratur l. p. ratione S. Thomae l . Praeeepla legis naturae huc modo se habent ad rationem praeit eam, si e ut prinei pia prima demonstrationum se habent ad rationem speculativam; utraque enim sunt quaedam prinei pia per se nota sit. In his autem quae pertinent ad rationem Speculativam, invenitur necessario primum principium in demonstrabile, ad quod eelera reducuntur . nimirum principium contradietionis, ut in Mela physi- ea ostendimus 3 . Igitur et in iis , quae ad rationem practi eam pertinent, inveniri necessario debet aliquod primum prinei pium in demonstrabile, ad quod celera reducantur. 276. Praeterea in iis quae eadunt in apprehensione hominum , quidam ordo invenitur, idque . si e ratio speculativa sit. sive praclica; rationis enim est ordinare. Ubicumque autem sunt plura ordinata, oportet, ut sit aliquod primum, ad quod eelera reserantur: nam primum est ad medium, ut medium ad ultimum: atque hac ratione demonstravimus eum S. Thoma s4 , in cause
sis ordinatis debere esse unam primam caussam, qua rem sila removerentur celerae. Si ergo in ratione praetiea est ordo plurium,
necessario debet esse aliquod prio et pium primum, ad quod e elera reserantur 53. 277. Demonstratur 2. p. adversus Hobhesium. Lex illa, quam ut primam, et fundamentalem ipse Statuit, quaerendam nempe esse pacem, bi haberi potest, sin minus quaerenda belli auxilν l. 2. q. s . a. 2. 2, Per te. inquit Angeliens i nam ut ibidem advertit. dieitur aliquid per re ne tum dupliciter . uno modo seeundum M. alio modo quoad nos. utile quae diximus
in Log. pag. 576. not. p. et quae loe. cit- seribit S. Thomas. Omnia aulem praetepta legis vaturae sunt per se nota seeundum se . licet non omnia gint per se nola quo
ιοὶ Ex his tonsulatae manent opiniones enm eorum qui plura primipia legis natura- is aeque prima fila luenda pularunt, ut dinimus S 266- tum eorum qui alunt, ueresse n nesse unleum aliquod primum pri ne pium legis naturae statuere ut dictum est , 267. et In not. subdeela. Finellus autem dum ait. satis esse in seientiis . ni omnia earum eris lata certo, et evidenter demonstrentur a nee requiri. ut omnia theoremata ex unieo prinei pio dedueantu ei nee expedire. ut in omnibus moralibus veritatibus ea resolutio sati non vide lue salis tenuisse vim. ot emeaeiam rationis S. Thomae. Non enim hie agitur de eerta se et evidenti theoremalum demonstratione . quae haberi non possi . ni fit ad unum aliquod prinei pium omnino primum demonstrationes resolvant ne i tatem Menamque id sine tali resolutione pluries haberi. si prinei pia tetera sint nobis per Re n ta. Sed eardo di me ullatis in eo est. an ulla essent prinei pia moralia per se nota . sngal ne . nullum esse prinei pinin omnino primum I id negat S. Thoma , et demonstrativa ratione probat. Ae eerte intelligere minime possumus. ita Finei tum scripsisse . Postquam loe. til. e. s. subseripserat A. Thomae doeenti. primum praeeeptum legis
natur . esse illud. homm est prosequendum. malum vitandum. Non erat ergo. cur eis an Meriberet qui multiplieia prinei pia luris naturalia omnino prima eo astituerant.
132쪽
lia ad vitae, membrorumque conservasionem; lex , inquam , illa
neque prima est, et fundamentalis lex naturae, neque, prout ab illo statuitur , ullo modo esse lex naturae potest. Non est quidem prima, et fundamentaIis: nam praesupponit legem naturae de sui eonservatione; ideo enim quaerenda est pax, aut belli auxilium, auctore Hobbesio, ut quisque seipsum conservet; lex vero conservandi se ipsum supponit legem amandi se. Neque etiam lex illa diei potest lex naturae eo modo quo ab Hobbesio eonstituitur. Licet enim lege naturae teneamur conservare nos ipsos si in; non tamen ita lenemur. ut pro nostra conservatione omnia nobis liceant, nec quidquam liceat, si conservatio nostra perie litetur; ila enim non liceret, pro Deo, et pro Patria in discrimen vitae venire ; obstaret enim lex praecipiens sui conservationem ; et quisque posset aliorum jura invadere. si semel putaret, ita requiri ad vitae suae membrorumque conservationem set . 278. Insuper proclivitas, quam Hobhesius in hominibus ponit ad mutuo sese lacessendum in statu naturali, ex qua inseri
statum hominum extra societatem esse Alalum belli, omnium in
omnes, ideoque belli auxilia quaeri de here, si pax cum aliis ha- heri nequeat; proclivi las, inquam, illa in eo qui invadit alium, ut ipsum privet jure quod habet ad propriam conservationem,
non est a natura , ut a Deo consillula, sed est a naturae depravalione: nam Deus naturae auctor ereavit homines, non ut mutuo sese lacesserent, sed ut se invicem amarent, nec hellum est
ex primaria intentione naturae, sed tantum in subsidium, si quis aliorum iniuste invadat jura 3 , ut infra magis declarabimus. 279. Ad haee, eum Hobbesius conservationem vitae, et mem-hrorum agnoscat lamquam primum principium lolius legis naturalis, ad quod celera praecepta ejusdem legis referri debeant; in Epicureorum labitur systema, omnia coneludentium hujus vitae finibus, atque statuentium prosequutionem voluptatis. et doloris
fugam iamquam eriterium ad dijudicandum quid prosequi, quidve aversari debeamus 4 . Et sane quid aliud expectandum erat ab
illi Quam Deile id eveniret in systemate Hobbesii is enim de cive e. t. S 12. ad
naturalem hominum proeli vitalem ad se mutuo laeessendi m . addit in statu naturali
jus omnium in omnia. quo alter jure invadit. alter jure resistit . unde inseri in
eodem statu luisse bellum omnium in omnes. Quod si talis erat status hominum nais inralis . peto. an homines in societatem coeuntest . emerint necne statum illum Sinon emerunt. igitne et in foetetate viget jus omnium in omnia . et potest alter jure invadere, alter jure resistere. vigetque bellum omnium in omnea. Si emerunt. nulla igitur exstat amplius lex naturalis . eum an liquatum iam fuerit primum, et sundamentale elns praeeeptum. Hare sane erat Hobbesii mens. qui nihil iustum. ut ia- iistum agnoseebat. ante eivilis Legislatoris imperium . ut stupra dietum est 3 37 .iai vide not. upera εν Conser. Ga endu in Animad. de Canonlea Epie lom. t. pag. 358. ubi quatuor tirea asseeliones deseribit Epienet ea nones . . ea voluptas. quae nullum habel
Maam meseuiam, amplectenda est. I. ea molestia. quae nullam habeι volup a.
133쪽
Hobbesio, qui animae spiritualitatem, libertalemque negabat Impium igitur est uobbesianum systema de lege naturae, ejusque fundamentali principio.
280. Demonstratur a. p. adversus Pulandorsium. Ad I. quindem foetalitas lex naturae prima et fundamentalis esse non potest: nam ipse Pulandorsius de aur. nat. et gen . l. 7. e. l. s 2. subseribit Hobbesio docenti, homines ex amure sui in societatem eoivisse; auditque voluntatem non ferri, nisi in bonum, quod est ipsius objectum. Socialitas ergo, salente Pulandorno . nititur amore, quo homo amat se ipsum , isque amor pendet ab alio prin-eipio naturali, quo voluntas sertur in bonum. Quomodo igitur foetalitas est prima. et fundamentalis lex naturae . 28 l. ll. Si universa lex naturae socialitate tamquam landamento niteretur, sotialitas deberet esse sons, ei origo omnium osse torum , ad quae homines lege naturae tenentur. Fac vero . h minem aliquem extra foeteialem vivere, uti certe vixit Adamus.
antequam Deus formaret Evam ; itemque S. Joannes Baptista degens in deserto. aliique sancti Viri Anaeo relae ab omni hominum consuetudine sejuneli, uti quoque plerique alii sylvestres, ae barbari vixerunt i l . Petimus an hi lege naturali essent ad- si rieli, vel ab ea soluti Quis dixerit . eos a lege naturae in eos talu fuisse solutos Nam si id assirmetur, habebimus homines exleges, quos tamen Pulandorsius ipse non patitur 2 . el reete
nnidem ; si enim illi suissent eaelestes . nihil non ipsis suisset li-
ellum, poluissentque impune in omne scelus contra Deum, et
tem adneram . myienda. a. ea voluptas, qua avi majorem voluptatem impedit.
aut graviorem molestiam parit, fugienda. . ea miaestis, Quae uul majurem me tui moles iam . aut uberiorem voluptatem erevi. amylectenda. Gemiens in . qui beatitudinem huius vitae in eo reposuit. vi corpus Ane dolore, et animus sine agritudine sit, Melaph. lom ι. e. 10. S 2. et t. i. de diar. et ume. e. l. S 5. ut diximus
pag. 70. in not. ni se purgaret ab Epitureismo. in S 2 eit. notam apponit . atque ait... Di exarunt quidam trane natural s felicitatis definitionem. v lni Eme uream. m per is te i nam se Iieitalem eum eansa telieitalis e meiente ivr havernat . quas res oportetis esse se eretas. Felieitas in eonseientia voluptatis posita esli quae caussa id emeiatia investigandum est philosopho perdiligenter, Sola enim vera virtute duee obtineri pos- e tu 3. pae . d monstravimus. .. Divexationem illam sui se justam . qui que perin telet. si animadvertat. et ipsos Epie ureos non exelusisse virlule . et quidem verasa ratione ea Me e meientis selieitatem, id constat ex Epist. Eplevri ad Misaeetum apud Laertium l. 10. tibi post ennmerata ea quae ad vitam lueunde transigendam ne . tessaria putabola se Menm. inquit, omnium initium. maximumque bonum p rnden-- tia est. Quoeirea philosophiam. quoque prudentia auleeellit. ex qua reliquae virlu-- lex omnes oriuntur. . . virtutes enim suavi. ei ineundae vitae eonjunetae sunt. Ju- . . t undaque vita heparari a virtutibus nequit. .. Quid ergo proficit Genuensis . ni e Bailionem gnam ab Epieureismo purget aam diximus pag. 57. not. l. eum S. Thoma . Epieureos diligenter eoluisse virtutes, sed quia illas tolebant voluptatis pereipiendae mussa. sive ne dolore torpnris. aut a stimi molestia a Scerentur. line ipso errabant . s
lieitatem. se ii finem ultimum . ut et sentiensiε saei t. in voluptate reponentes. Elua litur eo finitio ne latum quidem ungem ab Epieurea disiat.
134쪽
seipsos effundit quod animus horret dieere, nisi ad principia
Ilobbesii sit conformatus, omne fas, et nefas ab una tantum civili lege derivantis. Erant igitur illi adstrieli lege naturali. Vivebani autem extra mei elalem. Non ergo foetalitas est lex naturae fundamentalis; ablato enim sundamento, universa quae eo nil untur, eorruant necesse est si .
282. lli. Si omnia ossicia ex socialitate nuunt, e Iplieet Pu-
tly Mire hoe argumentum vexabat Pulam orsin m di niqne sui responderet adver1ariis exprobrantibus ab se in i ge natura Ii explieanda . omissa inisse praeeipita homi- tim niueia. nimirum erga Deum. et seipsos . de quibus cimiis in opere de iurena . et sen. ut primum ediltim ab ipso fueral .in ntillo libro, aut ea pile agendum ex iis limaverati m ni a quaesivit offugiat ae l. re pondei in speeim. eonte. e. 5. S 25. sibi
praecipue propositum esse. of ia hominum erga se invieem tradere. Si praeeipue.
te praeeipua hominis omela sunt. Si vero intondebat tradere tantum ossieta hominum erga se invieem ; eue opus suum inscripsit de jure naturae. et gentium P nam qui
agendum infli init de duro naturae, et postea praeleri niti it ea qnae in iure naturae praeeipua sunt. nae is primas ignorat Dialeelieae t g q. Sod quid de Dialeelio eum Pn. semiordo, qui ne fiesiolastiens appareret. remn m rati ei nandi artem melliodum e tonis tempsit la eadem erat elasse Barheyraei ita. qui propterea in not. S. ad ei l. S i5 e. a. l. 2. Pusend. de lur. nal. et geo. irrito e natu lentat eum excusare, qua intia ab ipso in dogmale recedat.
R.spondet 2. in eit. 25. Speeim . eapnt de Religione naturali spoetare ad Philos phiam primam, sive ad Theologiam naturalem. Mirum i primiam hominis ometum . tulina nen,pe Dei, ad Ellite es tractat ionem non perlinet Ne ipse quidem Epieurus ita deliravit a nam in Epi t. ad Menaee. apud Laert. l. ιθ inter elementa honeste vivendi. mprimis recenset Dei eognitionem. sane enitit Des . et Religio ail Iu tillam pertinentinam qnid tu tius quam permn Enli summe praestanti. gummeqne veneneo eultum exis hibere ρ Consid. ratio autem iustitiae non ad Philosophiam primam, sed ad Eilii eam perlinet. Respondet a. in l. l. de ossie. lmm . et eiv. t 3. I. 13. praetepta adversus Deum, et so ipsum non directe quidem . sed indirecte a soeialitate nitere. Adverbia haee diis recie et indirecte in aliquo Stholasti eorum barbara es Wnt . in Piisendor no Tullianaestini elogantiae. At si omela erga Deum sitiunt indirecte a foetalitate quae est lex fundamentalis, quare Pusendorun i. a. de jur. nat. et se n. e. 4. I a. aiti is interia sententias quas primitus imbibisse omnes homines oportet. Prinreps est ea. quae se eleea Deum tamquam in ea lorem. et Reetorem huius universi versalire t .. Eritne
direeta eognitio prine Ps. et primitur imbibilar Si omela erga nos ipsos indireetes uunt a sto alituto tamquam tandamento, eue idem Pulandor stiis iv. e. a. S 24- seri. Bit i .. Distribulio duris naturalis isthaee nobis videt ne expedilissima . ut primo laeo consideretur . qnomodo ιν iv in In quis sese debeat gerere adversus teipsum i deindemtomodo adversus Glis1 hominu. .. Fluet ne a socialitate . quae est eum aliis hominibus, id quod primo meo eon idera lar in distri hulione antis naturatis si sunt egre. gil philosophi. qn, uno eodemqne loeo Meum ipsi tam evidenter pugnant Nihilominus Gonnensis Metaph. lom. 4. l. e. s s 8. partes Pulandorni suseipiens. ait inmeia hominis adversim seipsum ex illo prinei pio recte derivantur... omela vero adis.. versus Deum praeelare ex enuem primi Dio deduxeris. . . Proeelare petii tuom i namque non R. ligioni foetalitatem huius vitae . sed poeta litati hujus vitae Religionem l eit in ervire. lla enim Piisendorsi s de ossit. hom. et ei . l. l. e. 3 S. 3. .. Sola ra-
.. tio in Religione ulterius progredi nequit. quam quousque illa inserviι promoven- dae tranqnillitati. et foeta illati hujus vitae. ., Quo diei indiguina nihil polesti sedeonset apinm erat sententiae Pnsendornanae in Praelat. dieli Oper. de ome. S 6. Anis
diseiplinae furia naturalis, ambitu hujus vitae ineluditur. Quam sententiam et
ipse Barheyraeitus in nol. ib. execratu est; nam Maelita vellismum sapit.
135쪽
sendor stus, unde suat obligatio actuum internorum, ad quos emeten in
dos ani vitandos lege naturae tenemur l . Explicet qua ratione ex sociali late stuat prohibilio matrimonii inter personas proxima necessitudine conjunetas, praesertim inter ascendentes, et deseeudentes in reela linea, quam prohibitionem esse juris naturae, ipsemet Pulandorssus eoncedit s23. Explicet, quomodo investigationem juris naturalis non in alio, quam in ipsa hominis natura . eonditione , et inclinationibus, rep0Suerit. Si e in amore, studioque omnibus modis seipsum conservandi 33. Explicet, quid factu opus sit, si ossicia erga nos cum iis quae erga alios homines habemus. eollidantur. Sed quid expliealiones ab eo requirimus, qui omnia hac in re praeposteris verbis, perversis sententiis, perturba loque ordine miscet r283. Aeeedimus ad 4. prop. p. a qua paueis nos expedimus; quis enim nisi qui suturam deneget vitam. eonee det Τh lnasio, primam, et fundamentalem naturae legem non excedere praesentem vitam, in iisque Sistere, quae eam saei uni maxime diuturnam, et selieissimam 8 Ad Epicureorum gustum haec lex maxime est s43: illosque omnes reos habet violati juris naturae, qui luortem potius oppetere maluerunt, quam iransgredi divina mandata; non enim ii persequuti Sunt ea, quae vitam praesentem
reddunt maxime diuturnam, nes ritarunt ea . quae moriem ace
ierant, ut Τhomasius vitanda praeseribit s33. 284. Ad quintam prop. pariem quod perlinet, etsi Wolssa num prinei pium intellectum de vera perseelione posita in adsequutione debili sinis, praesertim ultimi. concors eum veritate sit: lex enim naturae, cum Sit a Deo menti nostrae impressa, ordinatissima est, et ad ipsum Deum ultimum sinem nos ducit, ad quem quo magis appropinquamus, eo magis perficimur: est enim
ipse cujuseumque perseelionis sons 6 : si tamen ad mentem Wol ni intelligatur; non solum non est primum et fundamentaletlὶ De hisee aetibus Pulandornus non erat admodum sollieitus Vide quae diximus I. II. I, De dur. nat. et gen. l. 6. e. t. 3 32. ων Loe. tit. l. 2. e. 3. S 34. late de his Pulandordiis. ex qui biis eonetvdivs am rem proprium naturaliter homo priuε εentu. quam aliorum euram. eo ipso quoia naturaluer prius est sentire aut, quam aliorum Gistentiam. Si amor sui prior est
aliorum tura, si lege naturae lenemur amare nos ipsos . et proximum ut nos ipsos . non plusqnam vos ipsos . quomodo foetalli est fundamentalis lex naturae l
i4i Vide laudatam Epist. Epicuri ad Menaeceum apud Laert. loe. eit. is, Non immerito Samuel Coeerius diss. 1 . e. 4. S. 2ι. ait i hoe rvstema Thom ait plures habuit seetatorea i nam si ultorum in sinitus est numerus, qui nihil magis amant . quam in hoc mundo din . selicissimeque vivere. ιεν uine rursus salsum deprehenditur quod Pulandornu docti in tit. Praefat. S. s. ri diseiplinam iuris naturalis hominem formare. prout hane vitam eum aliis foetabi- .. lem exigere debeat. Et iuris naturalis scita d lorum dum laxat humanum adapta-- ri. quod ultra haneee vitam fiese non e tend/t. Impi ast sententiae. ut reeta .eihailius tu Epist. ad uolanum.
136쪽
legis nain rae principium , neque absolute diei potest eontinere Praeceptum , sed ad Epicuri systema proxime aecedit. Et quidem quod non sit primum et fundamentale principium eonflat: nam primum et fundamentale principium in unaquaque seientia debet
esse per se nolum. et inde monstrabile ; Si enim demonstratur, jam per aliud principium demonstratur, ideoque non est primum. Prinei pium autem Wolstanum non est per se nolum: nam ut intelligi possit, explieanda probandaque est illa determinatio aetionum liberarum , demonstranda libertas actionum Iiberarum , demonstranda existentia rationum Analium , per quas determinantur naturales , nec non actionum tendentium ad perseelionem h minis ejusque status. Haee omnia, et ipse Wolfius demonstranda censuit l , probationeque eerte indigent, cum non filatim so stent pereeptis terminis. Non est igitur principium illud per se nolum. Quare nec est in demonstrabile: nam quod non est nolum Per Se . ut innoteseat, . indiget aliquo alio prinei pio, per quod
nat notum. Deficit ergo Wollianum prinei pium saltem a ratione prinei pii primi, et fundamentalis. 285. Delicit etiam a ratione absoluit praeeepli respectu Fin
gulorum hominum: nam si lex naturae praeciperet singulis omnes aetiones, quamlibet perseelionem cum animi , tum corporis no- Stri, eorumqne flatus respicientes quoquo modo; singuli teneremur lege naturae universas scientias, artes, disciplinas, saeui tales. Opes, commoda non solum aequirere, sed etiam augere,
jugiterque perficere 2 . Haec si quidem ad perseelionem animi
eorporisque saeiunt; consistunt enim in usibus saeullatum animae. organorumve torpuris, qui Wolito a uel ore, sunt lines naturales a Deo in lenti, per quos determinari debent actiones liberae. Omnia igitur respectu singulorum praecepto coneluderentur . nec ulla essent opera tonsilii 33. Praeterea quisquis ali cujus scientiae, autlsi in Phil. prael. printi pium illud. de quo agimus. gla init 3 37s tamqne praemiserat Sibi. Lum naturae nos obliqui ad deserminandum actiones liberas per easdem rationes males. per guas determinantur naturales. At vero S 46. probaverat. exi tenuam
nium rerum naturalium: .. Usus. inquit. saetillatum animae , et organorum torpori , , gunt fines a Deo intenti ι etenim usus rerum naturalium omninm ivnt sues a Deo
is intenti Quae propositio etiam probatione indiget. ibid. 6 45 explieavit ae proba
vit usua. quos habent saeuitates animi, et organa eorporum. Per piet lis . quat quantaeque explieationes . et probationes neeessariae sunt. ut intelligatur Wo, nasum illud primipium, quod nihilominus obseurum remanet. Quomodo igitur es e potest per se notum. et indemonstrabit et Nee iiivat respondere. Wolfium non pes vulgo, sed pro viris doetis seripsisset nam l. eae notiones etiam viris doelissimis non sunt per fie no . t e. I. primum prinei pium legis vaturalis debet esse omnibus notum. eam et ipsa lex naturaliε sit omnibus nota.
t 3, Demonsteat utique S. Thoma t. a. q. ss. a. a. omnes actus virtutum. inguan. tum fiunt virtuoli, pertinere ad legem naturae 1 nam pd ipsam pertinet omne illud. ad quod homo ineli natur Meundum tuam naturaminaturalis autem ineli natio nomini 1 est ad agendum mundum rat Mint quod est agera Meundum vir utem. Sed aliud est.
137쪽
ariis aequisitionem negligeret, statim reus esset violatae legis naturalis; non enim uteretur facultatibus animi ad nnes naturales a Deo in lentos. Paradoxa haec sunt Volsiana, contraque omnium opinionem l . Quis enim Philosophos v. g. condemnabit, is neglectam artis suturiae, pistoriae, etc. atquisitionem y Quis artiss-ces ob neglectam Philosophiam t286. Ferri autem haec ultumque possent, nisi Wolfianum principium ad Epicureis mu in planam sterneret viam. Ita aulem esse , praeter ea quae supra letigimus 23 . proposilioues ipsae , quae ex eo principio consillulo Wollius deducit, aperie ostendunt. Ne singulas persequamvr quod immensi esset laedit in tanta ejus operis obscuritate, alque prolixitate in salis erit prin-eipium ipsum expendere 3 . itaque ex Nolstano principio, determinatio actionum liberarum est per easdem rationes Anales
per quas determinantur aetiones naturales. Ut igitur eonflet de rationibus sinalibus actionum liberarum, expendendae sunt rati nes finales aelionum naturalium. Petimus ergo. ecquamam Sint hae rationes finales actionum naturalium, per quas determinandae sunt aetiones liberae 8 Equidem rationes unales actionum naturalium ad lineam moralem sepsis non periinent: nam si pertinerent, jam essent rationes sinales actionum liberarum, quaesulae ad lineam moralem pertinent; ideoque determinatio actionum liberarum fieret per rationes sinales actionum liberarum, non per rationes sinales, per quas determinantur actiones na
turales , ut Wolfius dicit: ei foret petilio prineipit; explicaretur enim idem per idem , idest . delerna in alio aelionum libe
rarum per determinationem earumdem liberarum actionum. Rationes igitur finales, per quas determinantur actiones naturales .
de quibus loquitur Wolfius, ad lineam physitam dumtaxat pertinenl l). Si ergo determinatio actionum liberarum laetenda
omnes allus virtutum , qualentis nnt virtuost. ει- d. lege natur ei aliud est . ad omnes quo eumque oeliis villulum et ieiendos . nos leneri ex lege nataerae. Omnes qui indem allus virtutum punt de lege naturae. qua ratione sunt virtuosi. quia sunt eerin eum rationem ι at non omnes sunt praetepit lege naturae 1 nam opera eon ilii fiunt qui dein tonsormia legi naturae. non tamen arant praerepta lege naturae. Subdit dem Angelietis i .. Si loqnamur de aetibus virtuosis seeundum Reipsos. prout se ilieel in propriis spees bul eonside antur. sit non omnes aelus vir inlum unt te irge naturae. Mul , . ta enim fretindvnx virtutem fiunt , ad quae natura non primo ine linat i sed pee ra- tionis inquisitionem ea immines adinvenerunt quas F t tilia ad bene vivendum M.
ii Selmus Daries Wolni Metalorem. cloeuisse prinei pinm illud perinde valere apud olfit m . ae illud aliud rommuniter reeeptumi bonum est Pro sequendum. malum fugiendum. id quam sit salsum . mox videbimus. Nune vero . si nihil aliud valebat prinei pium illud Wolfianum . quid erat neeesse rem involvere tot obseupill propositi nibus, quae Delio egent natatore II I 27. et in notis subleelia. l31 Vide qnae adversiis Wolfium geripsit Finellus de prine. In p. nat. et g a. l. 7. e. S. et Suvieelevius de dur. nat. et gea. par. l. e. 4. quibus tu locis multas Woisti Pro positiones expendunt.' l 1 Revera Wolfius non aliam . quam physicam aetionis bonitatem videtur agnori sei nam in Phil praei. univ. , 53. eilat de Milionem aettonis bonae traditam lu
138쪽
egi per easdem rationes, finales per quas determinantur aetiones naturales, bonitas moralis actionum nihil est aliud quam bonitas physita. Hanc bonitalem physicam Epicurei non admittebant
modo . sed in ea omnem lini e Stalis ideam reponebant; statue bant enim si minum huminis bnnum in voluptate cum animi, tum corporis esse repositam. Ut istanum igitur principium reela ducit ad Epicureis innua, omnemque destruli ho nil alem moralem. 287. Atque ui elarius hujusce rationis deprehendatur vis, el olnana fraus lol ambagibus per longam propositionum seriem lecta, per qua' multos decepit l . uno veluti telia oeuli apparealet petimus quaenam Sint rationes finales, per quas deler- minantur aeirones naturales 3 Non aliae sane, nisi illae, ad quas eaedem ae livnes naturales Sunt determinatae a natura. Sic centi determinali sunt a natura ad videndum . aures ad audiendum, pedes ad ambulandum, manus ad prehendendum, Scribendum. ele. palatus ad gustandum, os ad loquendum, polentia gonerativa ad propagationem, ele. Si ergo determinatio actionum liberarnm fieri debet per easdem rationes, finales. per quas determinantur actiones naturales, atque hoc est primum , et fundamen late prinei pium legi A naturae . quo vii debemus ad discernendum quid honestum sit, et reeium . quid inhonesium, et turpe; possumus
libere uti oeulis ad videndum quodlibet obieelum, licet visio
occasionem proximam peccandi praebeat; possumus libere uti auri-hvs ad audiendos quoscumque sermones, licet turpes. sint . et aliorum proscindant famam et possumus quocumque ire etiam ad lupanaria; quodcumque prehendere etiam rem alienam, quod- eumque scribere etiam contra bonos mores, et Religionem , et Fidem; possumus epulari non modo in ira, sed contra legem; obseaenus etiam . iniquosque proferre Sermones; generandi polentiam quocumque modo exercere, dummodo generalio non impediatur. Nam qui haec facit, sines naturales horum sensuum , et polentiarum non praetergreditur; actiones enim illae naturales sunt. nec peceali rationem induunt, qua ratione sunt naturales, sed quatenus sunt contra legem. Si ergo actiones liberae delem minandae sunt per rationes sinales aelionum naturalium . in actionibus sensuum, ei pulentiarum eorporearum numquam erunt peccata ; et tunc solum peccabitur, eum impedientur actus, ad quos iidem sensus, et potentiae sunt a natura deler minata.
Psyeliol. Empiri ea I 55 . bona aetio ea. quae nos. Matumque n trum emernum Per.
Mil. Ibi alitem loquitur ile sola perseeltisne pissim. videtur etiam de flatu εnterno animi pari in eurare . eum virtutem definit ex persectiono status no iri externi. Ii in liniae amauit seopillum Genuensis . ai Φamen velimus eum a Wisinam vere erroeibus. Nam lom. 4. M taph e. 14. S 26. Nemo. inqnil, ante Widsium t
stes. M Iura hominum naturalia copiosius. α e suis 'ntibus penilius haustua do
cuit. vel Genuensis Nollium non l- sit, vel elua prinei pia . et systema non penetravit. vel la eodem haerebat luto 1 quod plures ejus propositio ael ladieare videntur . et pe it varius.
139쪽
288. Nee respondere Wolfius posset, homines debere moderari actiones illas ad rectam rationem. Nam i. si ila est, erit recla ratio primum principium. ad quod expendi debeat
honestas. vel lurpitudo actionum liberarum; non erit conficia illa determinatio earum per rationes finales actionum naturalium. 2. Meminisse debuit Volsius, ab se mordieiis suisse de sensum systema Lethnii ianum harmoniae praestabili lae , qua ita anima est conjuucla eorpori . ut molionibus cnrporis respondere debeant harmonicae actiones animae . et actionibus animae , harmoni eae motiones corporis. quin corpus in suis motionibus pendeat ab anima, et anima suis actionibus pendeat a eorpore lin. Quid ergo essi ei et recta ratio respectu molionum sensuum, Polent larumque corporearum, si corpus in iis nullo modo pendet abant inar Vide, quo pacto colligatum sit systema lolum Wolsti, et quomodo harmonia ipsa praestabilita dueti ad Epicureis mum. 3. Nota, Wolfium non dicere, actiones liberas esse a nobis determinandas per rationes sanales actionum naturalium e id quod dicere non poterat de actionibus quae pendent ab Organis eo Poris, statuerat enim. corpus in suis molionibus non pendere ab anima. Ait ergo : determinatio aelionum liberarum.yer eaS-dem rationes sincies. per quas determinantur naturales, σι principium eognoseendi legum naturalium; ut non quidem determinalio , quae a nobis stat, sed determinatio lavi praevisa a Deo ob harmoniam praestabili lam, ob quam hoc eorpus lati conjunctum huic animae, quia actiones hujus animae respondebant molionibus hujus eorporis, et vieissim, est illa determinatio per easdem finales rationes, per qua ' deierminantur actio ues naturales , estque principium eas cognoseendi. Perspicuum ergo eStWolssum revera in actionibus quae pendent a corpore . imo iu stionibus ipsis, quae ab anima pendent , nullam agnovisse Deque agnoscere potuisse determinationem , quae a nobis sal, nisi vale diceret harmoniae praestabili lae: nam si aliqua determinatio in eoi poris molionibus steri posset ab anima ; et si aliquam deler minationem anima posset sacere in suis actionibus. quae non esset harmonica molionibus eorporis. jam lota eorrueret harmonia praestabili la i 2 . Longius fortasse quam erat neceSSe, iust 1 vide quae diximus Metapli. S 989. sqq.
21 Rationes . quas urgemul. tam praevalidae videntur, rit vix patere exitus Wo sanis possit. Sed eas pprime eonssrmant ip aemet pro 'o ilione nilli et nox deseri y linmus i 27. - de evitanda quaevmque mole ita quant m libet exigilai de obligatione ad M vitam inerinde tran igendam , de puleiirili dr naturali tonservanda . quaerenda' eis etiam arti fletali δε Addimns . quod i 'le geribit in Praefat. Pliit prae . nniv. . . in h. M laeeunda spargi nive semina. qnae laetam segetem. messent i herminam in 1equentl-- hna Promittunt Ampliorem demonstris mus ubertatis in actiones humanas insin xum ... quam vulgo agnoscitne , praesertim quoad usi in rae allatum inserinrnm . et operuis.. tiones intelle eius Quid illa laeta reges quid amplior ille influos libertatis Sanino haec effata Christiano Philosopho digna. et non potius Epieuris
140쪽
lili eonsulatione proeessimus; sed opportunum duximus , ut hujusee tenebrosi Philosophi amhages panderentur.
289. Brevibus a sexta pro p. parte nos expedimus. Nam status integritalis, uti status naturae lapsae, nobis non innotescunt, nisi per revelationem: nunc autem principium naturalis legis quaerimus cognoscendae lumine naturali.
290. Pari modo panea diei in iis de septima parte propositio
nis: nam ordinis custodia erimmunis est omnibus rationis ae libus cum speculati, is, tum praelieis; sie ut enim peee ala quae adrun-cliam non habent speeulativum mentis errorem, deordinationes sunt praelieae; ita mentis errores speeulativi deordinationeA sunt speeulativae. Ordo igitur . elusque custodia non sunt proprium prinei pium eognoseendae legis naturalis; alioquin omnis error etiam speen lativus violatio esset juri A naturae.
29 l. Po tremam prop. partem iisdem S. Thomae verbis probandam explicanda inque due imus. Sic igitur habet lin: Si eut
, , ens est primum quod cadit in apprehensione simplieiter: ita, , bunum est primum quod eadit in apprehensione praelicae ra- iunis, quae ordinatur ad opus. Omne enim agens agit propter , . finem, qui habeat rationem boni. Et ideo primum prinei pium, . in ratione praelica est quud sundatur supra rationem boni:,, quae est, Bonum est quod omnia appetunt. Hoc est ergo pri- , , mum praeceptum legis, quod bonum est faeiendum, et pro- , , sequendum, et malum vitandum 23; et super hoe fundan-
uoeat lcholastieorum . pi lat esse non posse proprium et intrin eeum prinei pium duris nai tira , . propterea quisu applieari potest. et reipsa applieatur aetionibus nodum boni . ged etiam malis 3 ae praeterea . quia Mx naturalis non obligat ad proseqitenda omnia . et Mngula hon . Dum haee serabi . in An linum Praeee torum serinit . quem tam a sequi se velle ostendit. Nam xi prine pium illiid - est proprium. et inlein e eum prine pium luris naturalis i erravit ergo S Thomas doeens. illud esse primum prae teplum legis. Expendamu nsoris animadversione . Privet pium. inquit. illud applie lue ei am malis aetina bus nane vero gitur Deus principium inuidit nobis aetionum malarum . nam qnod principi rem Mind git inditum a Dere, ah dnbio esti est enim per e nutum tum me naturali in eliseius . quo sumus a Deo perfn l. Neseivit Finelitis e - linguere inter tal quod est a Deo uuetore naturae , et id quod est ab immine agentemni ra institutum sal .rae Ab eo qui pee it, non applieatne prinei pium illi J. quod inuitum est a Deo. imo in licte tons alii metatum . quod homo Dervertit primipium illud. et qvod est malum appetit tamquam banti m. Persiai ergo illud principium. non olnm ni proprium. e in ν in reum. ed ut primi im legis naturalis praesepi nm. Vide S. Timm . Ostnse. 4. e. t. tibi distinguit legem naturae a lege eone opiferntiae. De peioria i , trape nihil alina est . quam lumen intelloeliis insitum nobis a Deo, per quod to-gnose imus sin id agendum . et quri vitandum. Hoe lumεn et hane legem diait Deus homini in ereatione ... En num proseqtiemin m. rt malum vitandum . quod lumine ia- elire iis innotesei . Q ut hae honnm apparens . qtiod pree les pro mi untur ' De preste riori ait i ta Laeet Dena in treotione dederit homini hane letom , ae lieet naturae. di bolus tamen superseminavit aliam legem. Militet tonet pistenil e . qua eam ton u. M piseit adversus 1piritum M. Hare non est lex naturae a Deo tonditae. 1ed lox natre rae depravatae a diaholo snperseminata. Finelius utramque eonfundit. Sed lex natura .