장음표시 사용
141쪽
, , tur omnia alia praecepta legis naturae, ut Milicet omnia illa uri laetenda . vel vitanda per lineant ad praeeepta legis naturae . r
. , quae ratio praelica naturaliter apprehendit esse bona humana. ,. Quia vero honum habet ratin nem finis. malum autem rationem his contrarii. inde est . quod omnia illa. ad quae homo habet na , , luralem inclinationem , ratio naturaliter apprehendit ut bona , . et per consequens ut opere pro*equenda , et cuni raria eorum, , ut mala , et vitanda l . Secundum igitur ordinem ineli natio- . . ., num naturalium est ordo praecepturum legis naturae. inest enim iis primo inclinatio homini ad bonum secundum naturam , in quari communicat eum omnibus sub , tantiis, prout scilicet quaeli detri substantia appelli conservationem sui esse secundum Siram nari iuram, et secundum hanc inclinationem pertinent ad legem na- . , , luralem ea per quae vita hominis conservatur . et eontrarium.
, , impeditur. Secundo inest homini inclinatio ad aliqua magis spe -
ei alia secundum naturam. in qua communicat eum celeris ani- , , malibus : et secundum hoc dicuntur ea esse de lege naturali, . . quae natura omnia animalia docuit . ut est commixtio maris .is et foeminae , ei educatio liberorum , ei similia. Tertio modo is inest homini inclinatio ad bonum secundum naturam rationis. is quae est sibi propria: sicut homo habet naturalem inelinat iο- , , ne in ad hoc quod veritatem cognoseat de Deo s 2ὶ , et ad hoe, , quod in societate vivat id in et ei Secundum hoc ad legem natu- , . ratem pertinent ea quae ad hujusmodi.inclinationem spectant, . , ut puta quod homo ignorantiam vitet, quod alius non offendat, , , cuin quibus debet e0n ersari, et celera hujusmodi , quae U
inquit Fine ting. non obligat ad prosequenda omnia. et gingilla bona. Miseret animadversionis 1 quasi nempe S. Tliomas io eo si alii nilo primι legis pra eoplo ad gingnia respexerit bona . et non ad sinem ultimum propter quein agens agit. Si Finellus dili- .genitur suis et in v lvendis scholasticorum. imprimi que S. Tnomae libris. Me ali liis nuis et ab a iungenda absurda opinione Ange ea Praeceptori. ιιὸ Loquitur S. Do tor de inelinatione nati rati, qua ratione naturalis est . non qnaeorrupta . et depravola per petratum praesertim nrigia te. Quod autem id. ad quod homo habet natur. l. m inclinationem, qua leniis ham naturuit est . sit vo exivin. et re-elum . evidens est i fiam inclinationes nisi tirales sunt immediale a Den . qui solus est. aveloe naturae. et omnium quae natur m eonsentiuntur naturaliter. Deus aulem non potest inest nare ad malum, eum non sit huelor malorum . .
23 Ex Dei eosnilione sequitur eius tui in . si enim Deus inllnile perseelus est. θυque ab ipis habemus quidquid sumus, et quidquid boni desiderare possumus ab ipso
nobis. et in ipso est i qui non eum cole I ZiN Loeus est lite aptissimus pro suetali late ponenda inter naturae t ge1 a tantum. enim abest. iit siletalitas possit esse primum legis naturae prinei pium . quia praest yponat inelinationem et ad Pr priam eonservδlionem. et ad eon eruationem spretei humanae . homines enim ideo qi aerunt societatem, ut 1e eonservent i et nisi tonservar
tur speeira humana . periret loe telas politiea. t i Videant Philosophi retentiores . qui Grolios. Pnsendor nos. Wolssos . ete . admineant ne lamquam e eaeso delapsos ad restituendum sus naturae. an apud ipsos reperire valeant suhlimioremque Paveis eomplexus est S. Tliomas verissime. dilneidissimeqile.
142쪽
1 292. Confli inlum igitur habemus tamquam primum , ei universalissimum legis naturae prinei pium . illud praelicum axioma, bonum esι prosequendum, matum fugiendum. Ex quo tria manant
naturalia hominis osse ia . primum decenter vivendi erga se ipsum ad sui ennserrationem ς Meundum decenter vivendi in eommunicatione naturae cum aliis ad conservationem speeiei humanae,' et
liberorum edueationem ς tertium . vivendi pie ad Deum, et juste ad alios homines, eum quibus versari debet. En plena, omnibus que numeris abboluta lex naturalis ili. 293. Ad primum respondemus , proprietates primi principii
omnes reperiri in principio S. Thomae: nam omnibus omnino h minibus,eertum exploratumque est . bonum esse prosequendum , malum sugiendum. Huc etiam est omnium primum , et ex ipso omnia praecepta legis naturae. hominumque ossicia fluunt. ut demonstratum est 2ὶ. Quid autem ad nos de iis reeentioribus Philosopliis . qui sive in Scitia , sive malitia eae euli erunt ii rea primum principium, legis naturae' An quia ipsi hallue inali sunt, resera nulliinimexstat late Principium t Quod vero dieituri posse hominum osse taleolligi ex prinei piis non omnino primis . nihilesne it : nam ideo ex principiis non omnino primis ea omela proxime colliguntur, quia datur primum principium , ex quo pro-
eu. ctimmuniores spuu nos murales titur plus volent . quam uti uirini Platonis. Baetiue stulam meritu reprehemiit Prolestiariam, quod tum neerbe in Seholasticam Theologiam inxur eaerint Baesit Apologia pio Thestata Se laesim nihil eri meliust quod hoeietieis eam impugnantibus mssa opponi. Opus non liabinia is Melii
Apologia . ubi libri ipsi diei olasticu um loquuntur . praesertim vero opera s. Thomae sola tiarai νa. Nihil iminua et inimieorum auolatio maxime valet. eum edita fuerit τε ritale togente. ita Ad haee r duelliar Tlieocratia i motali shillei nam lex naturae est a No qnt eam homini dedit in errationν per lumen naturate intelloetn'. et rursus per Seripturam. ut homo ν. traher tur a villis visontibus eontra legom nuturae per legem in nyisepultae. Vide S Thomam Muse. tu. Ad haee etiam redue, ne pri ci tum Memmiugii. de quo diaximi a s 266. lle in prineis a Buriam aquii. incvieri , Hel nereii, Ruddν , Barur νι ae, i. et cennousis . quae ih. indit vim 3 . n quod tu priner pia proxima luris naturae tradi. derunt silvorunt de piane 'Dν omnium primo i nee de privet piis ipsis qnae tradebant.' eallonina aptas ad igna nat . ut S Tlmmas seelti eni proinde inparent te in hoaetiam genere dise plinae, valvuli re videntur, ille vero loqui ut iuris magister omnia aptissme e gaill repetens sontibus. Praeeonia non eo nitimus. quihu S. l Deloe non eget. omnem laudem supergressus δε doctrina ipsa 'nam deseripi tmn . testimouium
143쪽
lluunt i nisi enim hoe daretur, nec illa darentur: ratio namqne non procedit in infinitum , nec dari possunt principia proxima ,
et media . nisi detur et Primum. 'Non negamus. periculum errandi non eaveri, etiam post cognitum primum illud prinei pium ;sed hoc non provenit ex defeetu ejusdem prinei pii, sed ex desectu mentis nostrae . Praesertim PDSt vulnus ignorantiae . non valentis inferre ex eo principio universas conclusiones, quae inferri possunt et qui quidem desecius augetur mullo magis per concupiscentias eaptivantes nos in lege peccati. ut loquitur Apostolus Rom. 7. inepte autem ex desectu mentis nostrae insertur inutilitas quaerendi principium illud, quasi adlaborare non debeamus. ul emergamus ex ignorantiae tenebris, reducendo, quoad yos,umus , ea quae laetenda , aul vilanda se offerunt, ad prinei pia praelica per se nota, in quibus relueet verilas prinei pii omnino primi. 294. Ad seeundum dicimus . ea quae ex Pulandorsto deseri in psimus , id unum probare , hominem esse naturaliter animal x ciale ; quod pridem adseruerat , egregieque prunaral S. Thomas ilὶ : nullatenus autem evincunt. sociali talem es Ais primam, et sundamentalem naturae legem. Nec aliud probant Tullii, aliorat inque auelori tales inductae. 295. Ad tertium eoncedimus. felicitatem politieam haberi ex mutua bene olentia. non vero felicitatem . quae eonsistit in adsequutione finis ulli mi. qui Deus est. lino nisi homines se mutuo ament propter Deum, ut eommunicent in beatitudine, quae in solo Deo est, amor non erit verae bene sientiae, sed potius concupiscentiae ob propriam utilitatem. 296. Ad quartum dicendum, uos non excludere a lege naturae desiderium vitae. cum jam docuerimng. cons ruationem propriam esse ex lege naturae. Neque etiam excludimus desiderium felicitatis, quod nobis est innatum. id quod in Thoinasio e Iecra inur . est Epicureis mus , dum Onauem naturae legem invita diuturna, et selieissima hie agenda concludit.
num intellectum de vera persectione sistente in adsequutione debili finis, praesertim ulli mi. verum esse; ad id enim natura in elinat. Sed longe aliud l Wolflus intellexit; nimirum de perseis elione loquutus suil ad Epicuri mentem repetentis persectionem ex voluntate, ad quam hominem iactu in esse dicebat, ut in ea selieitalem. et beati ludiuem eou sequeretur; et idcirco voluptalem quaereret, di inrem, ei miseriam aversaretur. Objectis, quam
ex Xoelii ero. qui Wolssi epilomen dedit, deseribit Genuensis 3 , ipsa per se loquitur. 298. Ad sextum negamus, homine in in statu laniuae inte-
ili l. Polit. Del. l. el Opi M. 20. l. 4. t. t.
144쪽
gritali habuisse imaginem Dei. prout eonsistit in ipsa natura menis iis, quae ed apta ad intelligendum, et amandum Deum. Ut enimadvertit S. Thomas lὶ triplex Dei imago eonsiderari potest in
homine ; una quidem quae dicitur ereationis, et consistii in ipsa Dδlura naeniis. quae per intellectum . et Folunialem potest Deum imitari. ipsum cognoscendo, et amando; altera quae est gratiae, prout lionio justus in hac vita actu. vel habitu Deum cognoscit, et amat, licet imperfecte: tertia quae est gloriae. prout homo Deum actu eognoscit , et amat persecte. Adam in statu integritatis prianam, et secundum Dei imaginem habuit. Cum
Vero peccavit. amisit secundum non autem primam; non enim peccato perdidit naturam humanam; emdemque primam imaginem Servant universi homines, etiam ii qui peccant, quia etiamyssi peccatum retinent naturam humanam. ln prima autem imagine reposita est lex naturae, quae est ipsum intelleelus lumen, quo discernimus bonum. et malum. Non est igitur necesse , ut re ocemur ad statum primaevae integri latis, ut cogoseamus legem naturae, sed sat est, ut ipsa in mentem nostram eonsideremus; in ea siquidem signatum est lumen vultus Dei, per quod in eSse naturae sumus ad imaginem Dei. 299. Ad semimum respondemus, nos non excludere ordinem a lege naturali: imo dicimus. per eam actus nostros O dinari, ei peccata eos ira ipsam deviationes esse a recto ordine.
Sed cum ordo sit etiam in actibus rationis speculativae, haud yOSSumus admi terre tamquam primum legis naturae principum, illud , naturalis ordo servandus est. 300. Ad octavum respondemus ex S. Τhoma 2 . verbis illis Christi Domini euntineri legem eharitalis , quae propria est legas Evangelicae, quae profertur in anxilium legis naturalis. Utique lege naturali lenetur homo Deum super omnia diligere,
sed lumine tantum rationis non potest Deum cognoscere nisi ut auctorem saturae; quare nec potest eum amare, nisi ut aucto rem naturae. Ut igitur Deum possit amare amore charitalis. quae irius supernaturalis est , praerequiritur lumen supernaturale Fidei , quo Deum cognoscat ut auctorem supernaturalem. In uir que autem lege iam Baiurali. quam Gangeliea primum praeceptum ordine dignitatis , seu finis . et virtutis est praeceptum amandi Deum super omnia; dignitalis quidem . quia Deus est uti limus hominis sinis ; virtutis vero, quia per dileelionem Dei homo perducitur ad Deum sinem ultimum . eique adhaeret. At non ebl primum ordine eostnitionis : nam praeceditur ab aliis naturae praeceptis . ut dictum est 3 . Christus autem loquebatur de praecepto charitalis, et de ordiae dignitatis ac virtutis, ut ex
l l t. p. q. 93. a. 4. opu e. 4. et l. 3. eon. Gen. e. i s. m. et 2. a. q. 44. a. t. lδὲ s. asi.
145쪽
Origene S. Thomas observat si). De quo eliam ordine loque ha lur Apostolus 2 .
Utrum leae naturae sit immutabilis. 30 l. Demostrata existentia legis naturalis, primoque ejus
cognoscendae principio, ad ejusdem proprietates expendendas progredimur. Sunt autem hae, unitas, universalitas, evidentia, et immutabilitas. De unitate non agimus: nam licet lex naturae plura praecepta snn lineat, ea lamen omnia reserentur ad riuum primum , ut dietum est 3 . ideoque lex naturalis dicitur una 4ὶ . Similiter nec de eius universalitate inquirimus; sal enim di-elum est de illa ab Angelico Praeceptore i 5 . ad quem remittimus 6 . itaque de ex identia, alque immutabili laet disseremit S. De immutabili tale vero primum dicemus, ut ejusdem S. Docto
In calena ad v. 38. e- M. Matth. isti vide S. Thomam l. 2. q. 99. a. i. ad 2 et in e . l. Epist. l. ad Timot. iret. I. ubi ostendit omnia pracepta virlulum ordinari ad eliari alem. et disponere ad eam.
itiae propterea diei lut finis praetepinrt in.
pontini hominum. eamque pendere saeirent ab hi mana legisla inne. ejusdem legis tintia versalitatem negant. Sed lans iam Fupra S. t 6. qq. abunde resulavi mira i nam ipsi humani l.νgislatores etiam supremi gere debrnt secundum roe am rationem. legemque naturalem servare . quam si viviant . rei sunt . et apud Deum preena dagni. si qua pruni nonnulli . an sient datur lex naturae universalis. ita l. lne lex aliqua Divina positiva linivorsali A. Qua in re si germo Ril de lege Divina posiliva perlinente ad ordinem pii pernaturalem. eertissimum est. dari lal in legem reniversalem. Nain Cliris iis Mare. 16. v. i5. pra tepit Apostolis ut irent in mundum universum. rt Drae diearent Evangelin m omni eraturae. Atque hoe est diserimis inter lνςem Mosaicam . et Evangelieani . qi nil illa ol, liguliat lanitim Hebraeos quoad praeerpla eaeremonialia . et ivdie talia i hace obligat univorsos immines. ut ostendit S. Thomas l. 2. q. 98. a. S. Etlieri iis qm nillil audire poli erunt de Evangelio. 1nndelitas non impule tir ad evlpam . quia fides ex amilli . ut idem S. Thomas advellit 2. 2. q. 10. a. r. lamen pro ipsis etiam data est lex Evangeliea, et eam sit ei pere tenentur. ut primum plus notitiam habere pos unt Uleum veto detur lex aliqua posiliva Divina univorsalis ad ordinem tantum naturalem . et moralem Perlinrn nega live respondemns adversus C r. inm l. l. de lue. hel. el pae. e. I. S 15. et Tlivina tum de Iuris pr. div. l. t. e. 3. S et . Nam Iieet Deus s ut ii oblieiuni l praeeeperit Adae . ne ιle lignn scientiae in mederela haelamen praeestpliam non fuit vera lex i non enim suil impositi m. nisi tantum Adae ι lex vero respieit homini m enm munitatem. Quo i vero Deus prohibuerit Noe. riumue aliis. ne eo mederent earnem eum sangi ine . ut dieitur Gen. s v. 4. nee et tam habuit horam rationem legis. σὲ literaliter intelligatur a nam ut interpretatur S. Anglisi innε 1. 12.eon. Faustum e 22. Elerio sanguine lubentur manun ea re i ne vita pristina qna i sun ineata in ton eientia len alne . Red hab at tamquam effusionem per eo ii tessionem ... sive ut intreprelatur Angelieus 3. 2. q 102. a. 3. ad 8. .. proliabebatur ris ns s R. ., gninis ad line quod i orrerent hi man, sanguinis em ionem i nnde illei Hir Gen. s.
. . Carnem eum languine non comedetis p 1ansuinem enim animarum vestrarum re-- guiram ... Quare praeeeptum illud datum Noe . nitisque eius non videtur lixisse di- linetum a praeeepto prohibente homicidium i quamvis postea in lege Mosaiea suerit
146쪽
302. Postquam Pulandorsius negavit omnem tulit secam muralem acti unum honestatem, et turpitudinem, ea inque repellita libera Dei voluntate, ut supra die lum est iij; consequens erat, ut absolutam legis naturalis immutabilitatem negaret. itaque
statuit 23, in voluntate divina quidem positum fuisse: tale ani
mal, cui lex naturae congrueret, producere vel non. Sed jam mstquam a Ivo creatus est homo animal, quod citra Obserrationem legis naturalis halram esse nequit, inde haudquidquam fas est credere, eumdem velle legem naturae tollere, aut immutare. Sentit igitur . legem naturae non esse quidem a Deo immulandam. non tamen esse absolute immutabilem.
303. Videtur autem ita dicendum l. quia pol 1gamia est prohibila jure naturae 3ὶ, ut dictum est 4ὶ . Atqui v leribus Pa tribus suil licitum habere plures uxores. Nulata igitur fuit hoc
304. II. Lex naturae praeeipit, ut aliena restituantur. Atqui lege praescriptionis sancitum est, ut eerto elapso tempore is qui bona si de possedit, restituere minime teneatur. Ergo ei haec lex naturae fuit mulata.. 305. III. Liberias est juris naturae; omnes enim jure naturae nascimur liberi. Haec autem lex mutata fuit, inducia servi lule, et politica subjectione Ergo. 3Ω6. lV' dure naturae omnia sunt communia. Illic lamen jus suit mulatum , indueta rerum divisione. Ergo. 307. V. Matrimonium clandestinum validum est jure naturae; et nihilominus est irritum lege Ecelesiae. Similiter plures contraveritin praeceptum distinclum qua ratione pertinebat ad ea eremonias saerili eloriam. Et sana late praeerptum dolii e tum , si fuisset datum ante legem obligaret etiam modo ι nullibi enim legitur revocatum; nec pertinuisset proprie aii legem teletem Mosaicam. Quis antem dixerit . cristianofi modo teneri pro ecepto urium ad abstulendum a san ruine animalium Ne 1psi Prolesialites quidem l/le praeteplum agnasenni. lino et ipsa piohibilio saeta ab Apostolis in conellio Ierosolymilano. ut Gentileg eonversi ad Fidem Christi abstinerent a sangi ine. ei sumeato , ut dieitur Aet. 15. v. 29. suil ptaeeeptum mere Apostolicum . . iit Ios et coaleseere linio Gentilium . et Iudaeorum insimul li., bi- . . lanluim .s Judaeis enun propter antiquam consuetudinem sanguis, et sta meatum is erant abominabilia is ut odvertit S. Tliomas l. 2. q. 103. a. 4. ad 3. qui ibid. q. s l. a. 5. legem divinam postlitam dividit in .egem veterem Mosaieam, et Novam Evangelieam. Quod denique additur de polygamia velita Adae. ejusque filiis . ad rem non Deil ν polygarnia enim est contra legem naturae quoad secunda ejus praecepta. licet non quoad pruna . lii probat S. Tl omas in 4. it. 33 q. l. a. sqq.
- modi, ut eis abstinere laones ins esse diei et ipsa ratio i at non talia ut absque lege . . divina nesas in illis appareat ... Coeeelu in I roteg. ad Grol. S 48. nos subseribit Grotio, putat antem polygam iam non probi heri noe lege Mox sis. nee llese Evangelii. ii sunt restauratores luris naturae. qui tone ubi natum . et polygam iam vel licita ha veni iure naturae; vel non prolisbila in Evangelio. iii Nol. I. Pag. is.
147쪽
elus, v. g. pupi li line auctoritate tu loris, sunt validi jure naturae. et nulli iure ei vili Ergo. 308. V l. Elisaeus Propheta dispensavit eum Naaman Suro, ut rege adurante idolum in templo Remmon posset illud licite adorare, ut dicitur 4. Reg e. 5. v. 18. sit. Suiramus etiam Pontifex , aliique Ecclesiae Praelati in volis dispensant. Eqt autem idololatria prohibila jure naturae: obligatio voti est etiam ex jure naturae. Igitur lex naturae non Sulum mutari potest, sed etiam pluries fuit mutata.
Prop. I. Si mutatio Dyis naturalis intelligatur fieri per additio
nem , lea naturalis mutari potest. II. Serus si mutatio in
telligatur steri per subtractionem: Ill. nisi forte sermo sit demutationem improprie tali in seeundis praeeeptis ob mufalas
309. Iia S. Thomas l . Prob. i. p. Legi naturali mulla addita sunt per legem divinam positivam s2 , et per leges humanas 3), ad hominum utilitatem. Si ergo ejus musatio intelligalii r Ileri per additionem, lex naturalis suit mulata; non quod
in seipsa mutationem sit passa, sed ita ut ea intrinsece immulata permanente, alia praecepta ei extrinseca addita sint vim legis ha-tιν I. 2 qnae l. si art. 5.l2ὶ Iam stipea pag. 26. nol. i. animadvertimus eommnnem Lnlli a nornm errorem esse . Christum proprie diei non posse Logi Alalorem, nisi quatenus ut listis dedit legem Moysi in Sina . coeeelus pro hoc errore seripsit in 1. de Foedere e. 42. n. 357 Gro. uix to: et t. n. a. id negavit; erat enim Armini an iis . et Soeinianis savebat . qui in hae parte eum Calliolitis eonsentiebant. Geonovius autem in not. ad ei l. loe . Grotii. Lullieranorum agens eatissam. negat christum esse Legislatorem Novi Testamenti. propterea quod lex Dei perseeia est. nee ei quidqnam addi. vel detrahi potest. Sophismadampridem sibi obieeerat . ste dissolverat S. Thomas l. 2. q. 98 a. I. ad i. Eqri dem opera Dei in seipsis perlaeta sunt i Leges aulem dant ne hominibus . et eorum statui debent eonvenire, Lex igitur naturae in suo genere pet laeta est. prout eonvenit hominibus sola ratione naturali utentibus i at non potest eos di erre ad stiperna in ratio. quae rationem naturalem exeedunt. Lex Mosai ea etiam in suo genere suit perseela. tonsiderato flatu hominum. quibus dabaturi erant enim instruendi sie ut pneri, ideoque Apostoli 1 ad Gai 3. v 24. ait. Leae paedastogus noster fuit in Christo. Sola Lex quam
christus dedit . est omnino perseela. quia est is x eliaritatis. et gratiae . Per quam homo instineatur . et perdueitur ad vitam aeternam. Et lieet etiam in lege Moysis . et ante ipsam homines Iustinearenturi id tamen non erat neque per legem naturalem . quae vim habere non poterat in ordine supernaturalii neque per legem scriptam. quae gratiam non eonferebati sed per fidem Christi venti ri. qui in Veterum sacrisse iis . et Speramentis praefigurabaturi ut oque illi per hane. Idem pertinebant ad novam legem. Vide S. Thom. ibid. q. 107. a. l. Ceterum si quia lex Dei perseeta est. nihil ei aedipolesti ista remanebit lex naturali . quae M lique lex Dei est i et non solum nulla erit ex Divina sive Velus. sive Nova . sed nullae erunt leges humanae.
tur a lege naturali. et quid ei addat , determinando videt ieel ea quae non sunt deler-m in la per legem nati rae.
148쪽
QUAEST. IV. ART. iii. 147hentia, quae ante non erant, quae tamen integram relinquu ut legem naturae, o usque im, immutata ejus essentia; ideoque m latio non est intrinseca legi naturali, sed tantum extrinseca. 310. Prob. 2. p. Lex naturalis , ut supra dictum est l , nominat principia universalia juris naturae. Haec aulem sunt ut rerum essentiae, quae sunt intrinsece immutabiles, ut in Metaplayssi ea diximus 2 . Nituntur enim prinei pia illa immutabilitate divinae aeternae Balionis, euius lex naturalis est participalio, ex supra die lis 3 . Lex igitur naturalis inulari non potest intrin Sece. Mularetur autem intrinsece . si in ea mutatio fieret per subiraelionem. Mutari igitur per subractionem lex naturalis non potest. all. Prob. 3. p. Ad legem naturalem non solum pertinent
prima principia praelica . sed ei iam secunda praecepta ex illis illata per eone lusiones iisdem primis principiis propinquas. in his
autem praeeeptis potest aliquanda contingere aliqua mulatio, non quia praecepta ipsa mulantur sed quia mulantur circumflantiae. Sive speciales quaedam adsunt eaussae in aliquo particulari casu impedientes observantiam latium praeceptorum. 3l2. Rem lolam explicemus exemplis. l'rincipium primum legis naturae est, bonum esse prosequendum, malum fugiendum.
Est hoe principium omnino immulabile, ne qui ullae dari possunt circumstantiae , in quibus liceat malum prosequi, odio habere bonum. Idem dicendum de aliis prinei piis universalibus juris valu-rae , ui sunt illa: quid tibi non vis sieri, alteri ne feceris: jus
suum euique esι tribuendum: vivendum est secundum reciam rationem, ele. Nullae enim in his singi possunt circumstantiae, in quibus liceat oppositum sacere. At vero in secundis praeceptis eire u instantiae dari possunt, ob quas praecepta illa non Obligant, ideoque licet oppositum sacere. Honorandi equidem sunt parentes ;si lamen hi a Deo avertant, is qui eos deserit. ne Deum ossea dat, non iransgreditur naturae praeceptum. Debel homo seipsu in eun servare ex naturae institulo; si tamen pugnandum sit pro Religione , vel pro Patria, non peeeat qui se periculo mortis exponit. Praeceptum naturae est . ut propagetur species humana; sed non violarunt tale praeceptum, qui seipsos castraverunt propter Regnum caelorum. Praeeeptum naturae est ut S. Thomae id utamur exemplo ul depositum petenti restituatur; si lamen is illud petat ad impugnandam Patriam , lepositum non est reddendum. Homicidium quoque prohibitum est, si fial privata a uetoritate, non tamen si stat anelori late publiea, dummodo homo. sit mortis reus. Innumera alia exempla asserri possum. Sed quae al- tulimus, salis sunt ad explicandum , quomodo videatur aliquando
lex naturae mulari, mula lis ei reum blanliis, quae sane circum
149쪽
Manliarum mulatio non a meit intrinsece ipsam legem naturae. se Iessicit, ut id quod praeelsis illis circumstantiis esset praeeeptum lege naturae. praeceptum non sit in iis ei reum stantiis l . Quaremulatio est legi omnino extrinseca, nam lex in iis ipsis circumstantiis eamdem vim obligandi relinet; non enim vis ejus erat ait obligandum in illis circum lantiis. 3l3. Ex quibus facillime explicatur eollisio, ut vota ut, jurium ; saepe enim jura secum invicem pugnare videntur, nec lamen revera pugnant, sed urge ille potiori jure, aliud jus silet.
S e potiori jure tenetur homo conservare Se ipsum . quam alios homines: hinc si quis eum invadat injuste, ut occidat, nee ulla sit spes evmendi , urget pullus praeceptum conservandi seipsum, nec erit homicidii reus . si aggressorem oecidat cum moderamine inculpatae lutelae. Sic etiam potiori jure tenetur homo servare Patriam , quam depugilum reddere petenti: hinc non tenetur in hac circumstantia depositum reddere petenti contra Patriam . Generatim vero praecepta quae respiciunt ossicia erga Deum praeponenda sunt praeceptis respicientibus ossicia erga nos ipsos; et haec praeponenda praeceptis, quae respieiuni ossicia erga alios; ita enim exigit ordo charitalis; et rectae rationis. Quare si urgeat praeceptum ossieti erga Deum , et tales sunt ei renuastantiae, ut servari nequeat cum praeeeplo respiciente ossicia erga nos ipsos , praevalet pra e eplum ossicii erga Deum , idque servandum est etiam eum vitae dispendio. Saneli Martyres ita se gesserunt. Si urgeat praeceptum omeli erga nos ipsos. et ei reum stantiae sint tales, ut aut debeamus hue ossicium omittere, aut omittere ossicium erga alios; praevalet ossicium erga nos ipsos, et omittendum est ossicium erga alios. Qui ire extrema necessitate versatur, nec ni i unum habet panem quo se conservet, non tenetur panem alteri tradere, ut eum ser et a morie. eum suae vitae dispendio, nisi sorte vita illius necessaria sit ad bonum commune. Haee S. Thomas s2ὶ pau- eis complexus est, scribens. o Quantum ad Seeunda praecepta,
quae diximus esse quasi quasdam proprias conelusiones propinquas primis principiis sit lex naturalis non immutatur. quin ut, , in pluribus sit reclum semper quod lex naturalis habet; potest, , lamen mulari ei in aliquo particulari, et in paucioribus propter
ilὲ Ila demon tral S. Thomas loe . eit a. I. ad 2. legem naturae non suisse trinia tam . eum nens praecepti Ahrah-e ut sit in m immolaret i neque emn praeeepit Hebraei . ut vaga ιΕguptiorum fiube iperent; neque eum praecepit Osee. iit uxorem fornieariamaeel peret i etenim mor innotetill nti ei reum tantia praerepti D i. qui est Domin εν vita . non e t prolithita pra permis non Oeeidendi. Et si mutior ablatio rei alieneae Deo pra peipiente qui est dominus omni m honorum, sub tirenna flantia divini prae pii . o. est en inprehen a in praetepi non surandi. Quemadmodii m nee in pra te pio non fornieandi eomprehonditur aee 'si a mulierem fornieariam . Deo praeeipiente i line ipso
enim mulier ni elus. qui ad ipsam aeeed l, ut diximus S 20, . isti Art. eii.
150쪽
. . aliquas speciales eaussas impedientes observantiam latium prae- cel torum ., l . 314. Ad primum respondemus, polygam iam non esse contra prima praeeepta legis naturae. sed aliqua ratione emitra secunda praecepta; non enim est contra sinem prinei palem matrimonii, id est . prolis procreali 0nem , et educationem , cum unus vir po Ssii procreare, et educare filios natos ex pluribus uxoribus te): impedit lamen sinem secundarium matrimonii, idest communicationem operum inter eos juges, eum facile non sil eonservare pacem
in tam ilia. ubi unus vir plures habet uxores. Diclum est autem a) secunda praecepta legis naturae posse aliquando mulari in aliquibus peculiaribus casibus, variatis ei reum stantiis. Pol ἰtit ergo Deus. qui est auctor praecepit de unitate uxoris, dispensare per iniernam inspirationem euin veteribus sanctis Patriarchis, ut plures haberent uxores; ut major esset multipli talio prolis ad cultum Dei educandae. Nec latis di pensatio data suil contra ratioues, quas
Deus naturae inseruil, sed praeter eas; si eui etiam miracula non Sunt contra naturam, sed praeter ea, quae frequenter Solent
evenire. 4ὶ.3io. Ad secundum dicimus, lege naturae praeceptum esse.
si cennensi l. i. de olde. e. 7. S. 5. sqq. quinque statuit regni f. ut explicaret justum tollisi inem. Prima ext i asino ra jura jura non sunt. cum ροι iora in eadem
Per Onia competunt. lla e regilla salsa est. nam inra m ora remane ut jura etiam eum potiora compei mili non enim q ii deposuit. exeidit absolute jure depositi repe-lendi. licet liis non habeat repetendi . in Patriae pernielem. Altera est i aura Perse-
etisni atrielae obligationis juribus posthabeantur. Haee regula etiam deficit. Ii iura
per sellionis in ivra stri elae obligationi transierint. Vola Mona silea solemnia sunt dura P rsectionis et nillilominus postquam emis a sunt. iuditi ni rationem sirietae obligatio.
nis. Tertia est i Iura humanitatis, liberalitatis . earitalis et juribus atrietae obligationis . seu nostris seu . alienis conceu uia. eι aequalibus adversus nos juribul ea
ritatis. Iura humanitatis, et caritatis sunt strietae obligationis, pronunt enim ex praecepto eari latis . quare si aliquando videntur ennssigere eum nostris. aut alienis luribus . id provenit ex eodem praecepto iliaritatis. quo tenemur ordinate diligere primum nosipso . deinde alios . hau ita ratione neeessiti dinis eornm eum nobis ipsis. Quarta est . . . Qui nullo in re sed per libidinem. vel foeordiam aut dura nostra at- . . tr ei are eontendit. aut violavit. in tantii nilem lure suo excidit, quantum ali reerat . . aut laesit . . . Hie nullus est ennstitius lurium di ver v a tonnie in primae regulae inam lura nostra potiora snnt. Qii inta est. NeminI licet jura aliena violando , sua
servare, si aliunde premantur. Haee regula aequivoca est i nam fit loquimur de eo. qui rit si a servet iura , invadit aliena inluste. vera exti si antem sermo sit de eo qui iniuste invaditur in suis luribus . is aliena non violat. si contra injustum invasorem sua Iura Rervet. illi Non ita e set in Polyandria . sive in matrimonio unius foeminae eum pluribus viris haee enim est contra linem principalem matrimonii i redderetur namque interia proles 1 et lavstraretur debitum edi eationis ex parte patris. Hi ne reprobamns Thoma sit erro rom. qui ut diximus 25. pii lavit polygam iam etiam virilem non es o interili elam luro nati ra . Quod et eonfirmavit in sua luri pr. div. l. 3. e 2. S 2 M. fieri.
hens . Potuririam infimum grudum litentiae obtinere . et prohibitioni propiorem