장음표시 사용
91쪽
nici, et Zenon Clitieus, et Cleanthes, et Chrysippus indisserens
esse die ebant. Insuper apud quosdam indus non videbatur turpe congredi publice eum uxore. Praeterea apud multos ex AEgyptiis licitum erat mulieres prostituere, Apud Persas. el potissimum apud Magos. contrahebantur matrimonia tuler matres, et filios; Λῖgyptii vero sorores ducebant ; Plato autem communes uxores esse debere pronuntiavit. Sthoici non esse a ratione alienum dicebant, ut quis aliorum, et suas etiam carnes comederet. Apud Citiees gloriosum erat praedari. Lacedaemonii autem furtum praecipiebant. et apud veteres Germansu surium non repulabatur illicitum. Haec autem, et his filmilia ostendunt, lurpes, et Bou lurpes actiones esse pro varietate opinionum hominum. et morum. et institulorum.173. II. Similia refert Marchio d'Argens lj de Caridibus.
Drusis, Pertianis: nam apud Carthes insanies saginali a parentibus eo tamen diantur: apud Perua nos oeciduntur uxores , quae filios non amplios gignunt, et ea rem eduntur earnes. Drusi vero certis diebus communes uxores habent.174. III. Comperta quoque est vis earum opinionum, quae a prejudiciis insanitae, consuetudinis, superstitionisve ortum habent. Potuerunt ergo ex hisce sontibus manare eae, quas de justo, et injusto, de honesto, et turpi. ac de Deo colendo habemus notiones. Nam si ex natura ipsa manarent, cur non essent eadem apud universas nationes 175. lv. Si puer recens natus educaretur in sylvis, ta elatusa helluis, is nullam haberet boni et mali notionem. Describit unum latem puerum Bernardus Connor 2ὶ repertum in nemoribus ad Lilhuaitiae, et Bussiae eonfinia ister gregem ursorum, decem cir-eiler annos natum, adspectu serino, manibus, pedibiisque ine dentem, loquelae expertem, nullumque rationis praebentem indicium. Is non modo nullam boni, et mali notionem habebat, sed neque vitae v vestris recordabatur. Notiones ergo boni, et mali non a natura, sed ab institutione pendent.
Prop. Non omnium moralium actionum disserentia ab hominum institutione et Iestibus pendes.
primis Christianis per ealumniam ori erint, eos docere nec qui quam esse virtutem, aut vilium. sed sola opinione hare ab hominibus judicari s3 ; qui quidem erat Gnosii eorum error, qui ab ethnicis eum Christianus confundebantur 4 .
ist in Evang. Mediei. l3ὶ vide S. Instinum Apol. n. 28. ιεὶ Vide S. Irenaeum lih. i. adv. hare, in Praelat.b L. g. eon. Gen. e 12s. ubi alias etiam rationes reperies.
92쪽
ni eonveniunt, vel ipsum dedecent, non pendent ab hominum institutione. et legibus; haec siquidem naturam etsi in are, ae s
vere possint, instituere non possunt, Sed instilulam supponunt. sunt autem morales actiones, quae naturaliter homini conveniunt,
vel ipsum dedecent. Homo enim naturaliter est ratione praeditus; lia namque differt a bellitis. Quidquid ergo est seeundum rectam rationem, eonvenit naturaliter homini ; et quidquid est contra re-elam rationem, ipsum naturaliter dedecet. Aelionum autem humanorum quaedam sunt secundum rectam rationem, quaedam contra rectam rationem. Quis enim dicet non esse secundum reelam
rationem. eolere parentes, enutrire filios. subvenire indigentibus, obedire maioribus, juvare Bempublieam, reddere unicuique quod suum est y Et quis dicet non esse contra reclam rationem Oceidere innotentem, insurgere in parentes, ingurgilare se et bis, luxuriae in dulgere, aliena surari, famam proscindere. aliorum iura sine lusia eaussa, et polestale invaderer Sunt igitur morales actiones, quae naturaliter homini conveniunt: et sunt quae naturaliter ipsum dede eent. Non ergo omnium moralium ae lionum differentia est ab hominum institutione, et legibus. 78. Praeterea, leges humanae verae leges non sunt, si sinteonira reclam rationem l . Et ipsae igitur praesupponunt rati nem re elam, cui debent conformari, ut sint justae. Oportet ergo ante leges humanas praesupponere aliquam regulam, cui et ipsae tonsormentur, ut reciae sint. Quare fleri nullo modo potest, ut le
ges humanae, sive et iles, sint unica regula boni, et mali, justi, et injusti . honesti, et inhonesti s2ὶ.179. Ad primum respondemus eum S. I homa 33, humanarum
ii, Vio S. Tliom. l. 2. q. so. 1 - 2. ni Ex Habhesio. qui omnem iustitiam , et honestalem ad eiviles leges tamquam ad regulam redueit, merito quaerimns . an Legislator eivilia possit ex arbitrio legem rea etiam ad Reipublieae ruinam. v. g nt omnes Regni optimates ab qne ullo deli. elo in orneiantur ι ni integrae Civitates tonnagrentur ad praebendum plus erudelitati spretaeulum . qnem admodum seimus olim prae pisse Neronem Romaei ut D mnia ex.llepe ue Religio ete. Si stlemus Hobhesii prineipio illae interseetiones. eon stageationes. extirpationes de rent ex e honae . iustae. honestae , essent enim a l ge eivili, quae per ipsum est nniea regula bonitatis, institiae et honestatis. Qitis autem plumodi ι dis non dixerit iniqua Quod iniqnae anni. nee legis nomen merentne . undenam noe, ni l qnia sunt eontra rectam rationem et proinde etiam ipsarum ipsum me. ma . et regnia dehet esse. Non ergo lex et vilis quae et ipsa regulam habet, potest esse honitatis . In litiae . et honestalis regnia. Tam evidentia haee sunt. ut mirum sit Noli flum potuisse esse in tanta evidentia ea eum. Ad rem Cieero l. l. de leg. AS inlis.. timimum illud. xistimare omnia iusta esse, quae seita 1int a populorum instituisia tis . aut legibus. Eliam ne ii quae sint lyrranortim leges Si triginta illi Athenis te. ,. ges imponere valui sent . aut si omnes Athenienses deleetarentne tyrannieis legibus... num idelem hae leges Iustae haberentur ... Est enim unum lus. quo devineta estia hominnm societas . el quod lex enn lituit una. quae est reeta ratio imperaudi. alis . . que y ohibendi i quam qnt ignorat. is est inlusius. ista t. a. q. 94. a. 4 m.
93쪽
opinionum diserepantiam ei a recensitas actiones turpes, quas nonnulli lieitas putabani lὶ, non profluxisse ex reela ratione. sed ex ratione depravata ob passiones, seu malas consuetudines, et malam naturae habitudinem. Id autem conligit non ei rea principia eommunia moralitatis, ut sunt illa, bonum esι faciendum, malum est viιandum; Deus est colendus parentes sunt honorandi; benisieta non sunt maleficiis rependenda, etc. sed ei rea conclusiones deductas ex illis principiis, circa quas licet ratio ut in pluribus non desiciat, potest tamen deficere ut tu paucioribus, quemadmodum etiam in physicis nativa aliquando descit, cum generamur monstra propter aliqua impedimenta. Sicut ergo nemo negaverit naturae virtutem producendi esseclus persectos, ob paucos imperfectos, et monstrosos qui aliquando eontingunt; ita n
mo negare debel naturalem honeStalem actionum, quae sunt secundum rectam. rationem ; et naturalem turpitudinem earum, quae sunt contra rationem, propterea quod nonnulli fuerint, veluti naturae monstra, qui actiones quasdam natura inhonestas putarint ho
nestas 2ὶ.180. Ad secundum, si vera sunt, quae refert d' Argens 3ν, responsio eadem est adhibenda 4 .
ill Empiriel narrationes gratis ad milhimus i neque pnim seeptiens homis. qui in versa remeabat in dubium, laniam meretur ndem . ni et dieret, indubii eredamus. praesertim eum et ipse dubitare videatur i nam quod de cermanis . et Thebanis a iurismat, ex aliorum relatione proseri a ait enim; - apud Germanos. ut sertur. turpe nomia Wst. ot apud Thebanos olim hoe litrpe habitum non sitisse dicitur De Zenone v ro. Cleant lie. et Chrysippo quod refert. ostendit, qnam Deile guperbi nomine . t terant Stoiei. in turpissimas actiones. Deo permittente. promant. Certe Laertina l. 7. de Chrysippo geribit ι . . Non desunt qui et Chrysippum laeerent. dicentes . illvm eom-
. . plura lurpiter ob ecten q t e scripsisse . . , Ut eeleros on ilia mu', quorum stogilia. exe-eran lafique aetiones. ae do cir inas Em iri et 1 ra serti quae quide in ostendunt. quanta sit humanae naturae eorruntio a quanta igniarantia hominum evan Melium in evigila
lionibus suis. et quanta neeessitas divinae revelation A in iis etiam quae naturali me is ix lumine elignosei possunt i id unum δddi mus de surto apud Laeedaemonios permis Mil stet ex l lillaretio in Ligurgo. ideo rurium apud illo suisse impune. ut hoe paetis omnes aranetlerent ad diligentem suarum rerum eustodiam . ulque surandi solertia . et adsuetudine a overentur adole eentum animi. Quod licti esset inique praeseriptum. demonstrat lamen. surtiam hil eleenmstanti ill exulum Laeedaemoniis non inisse probatum. I Et hi ipsi. qui deseribuntur moriun eorruptis imi. omnique honestalia idea extiti. non adeo fuere ea rei. ni nilii, omnino honestatis viderint i ostendimus enim Metaph. S i l. seqq. idoam Divinitalis apud universas Gentes suisse. ademne et Huse alias. Non est etiam pii laudam . quempiam ex litisse ita barba νum . et inhuman m. ut omnea omni, o homines odio habendo unxorit. etiam i de ipso bene mererentur a qui etiam seipsum oderit i et ia quo denique boatim naturae omnino fuerit torrnplum. et rationis tu neu prorsus restinet tim a non enim vitia ita pos uni praevalere. ut die tum est 6 132. in iis igitur qui ree fili sunt. i ii inhaerat rationis lumen. 1la inhaera recta ratio eirea multarnm saltem ae lionum honesialem. at inrpitudinem. litet in reliquis non satis eernerent, praesertim ob voluptatum blanditias sa e. eit. ι ν Diximus. si vera lunt; non enim hisce hominibus adhibenda indubia lides ost Solemne est menda elum d Argens dum reseri. 1ideles Romae Poulisset mulam exoseu lari devotioni et ergo. Et eredemiis reserenti mores Ameritanorum , quos numql am
dil Aineri eant illi sylvestres homines suu l. et ab aliorum topsortio seri ne ti. unis e
94쪽
lgi. Ad te ilium negamus, noliones justi, et injusti, honesti et turpis, si de vera iustitia, et injustitia, deque vera honestate, et
turpitudine sermo sit, oriri potuisse ex praejudieiis infantiae, eteonsuetudinis: id quod probare debuerant increduli, et non adsumere- tamquam e erium ; de h0c enim ipso quaestio est; ideoque eorum sophisma est manifesta petitio principit. Quod autem eae notiones ex praejudiciis illis non procedant , apertissime constat. Nemo siquidem revocare in dubiuin potest eas notiones in maxima hominum parte vigere: nam si qui ab illis alieni putant honestum quod revera lurpe est; aut iustum . quod resera est injustum ; ii certe sunt pauci, et plerumque ferinis moribus, nullis artibus, nulla disciplina instituli; reliqui vero homines quamlibet regionibus, elimalibus, moribus discrepent, in notionibus illis omnino eonveniunt. Unde autem hae tam late palentes, nisi ex natura hominis Nam quis innumeras nationes potuisset in iisdemideis honestalis, et turpitudinis, justitiae, et injustitiae iam multarumaelionum confirmare. nisi bunt in , ei malum morale natura judicaretur. et eadem esSent principia moralia naturaet Quae sunt ex mera hominum in&titutione, diversa sunt non η- singulis regionibus modo. nec in singulis Regnis. Sed sere in singulis V bibus, ae domibus. Educalio diversa est pro diversi late locorum. et personarum. Cur ergo in omni hominum genere, si sorte paveos excipias, eadem est de virtutum bouestale, et de turpitudine vitiorum senientia cl)3 Possunt utique pra Fae eonsuetudines, et perversa edueatio itasseere teneros, et rudes homines tatque utina in impii seelestis doel rinis, et libris suis non inlaeisse nil possunt ui Tullius advertii se . tendi insidiae ab ea quae penitus in omni sensu implieata insidet imitatrix boni voluptas, malorum autem mater omnium : eujus blanditiis eorrupti, quae natura bona sunt,
quia dulcedine hae, et stabie carenι, non eernimus salis: sive potius, potest homo ex corruptione naturae ob peccatum originale, aucta eliam a peceatis actualibus, in laniam ruerre demen
tiam, ut similis iis evadal, de quibus habetur isaiae 5. v. 20. e qui dieitis malum bonum, eι bonum malum ponentes 1 nebras lueem, et lucem tenebras: ponentes amarum in dulee, eιgo diligenter in eorum inquirere more poluit. Di eone inderet. unllam eos habere Matis ideam 1 Nonnulli viatores dixerant, entilem n nllam agnoscere Divinitate mi quod iam ea talsissimum esse alii d prehenderunt. ut diximus Metaph. , 295 seqq. Si Di.initatem agnoserint . oportet. ut gallem tommunia habeant prineipi a hones alis.lli Cieero l. i. ae 1 g. et fiolum . in ii. Ius a natura dijuditatu . ged omni-- no omnia tione la. ste turpia i nam ei tommnnil intelligentia nobi1 notas res eguit.., eamne in animis n.stris ine lina t. ut honesia in virtute ponantur. in villis ivria pia. Haee autem in opinione existimare. non in natura ponere . clementis est. Nam is nee arboris . nee equi virtus quae dieitur . In qu abutimur nomine, in opinione si .
- ta est. sed in natura. Quod si ita est, honesta qnoque . ae iurpia natura di uili-- ea da fiunt ... lv LM. eii.
95쪽
dulee in amarum ; eujusmodi plane sunt omnes in ereduli, qui universas pervertunt rerum ideas. Sed deleri a mente hominis landi ius non pol est lumen rationis ostendens in mediis ipsis tenebris quid honestum, quid turpe sit, ho in inemque reprehendens, si quid
82. Quod additur de superstitione, eadem qua dieitur, sae illin
ia te negatur non enim homines in Dei cullum eonvenerunt, nisi ex evidentissimis argumentis existentiae Dei. Et licet partim ob poetarum sabulas, partim ob morum corruptionem, et improborum nequitiam, varias abominandasque superstitiones in eiderint: non suit lamen superstitio harum superstitionum caussa, sed caussam describit Apostolus Rom. l. v. 2 l. seq. Quia cum eognovissent Deum, non sieuι Deum stlorigearerunt. aut gratias egerunt, sed eranuerunt in eostitationibus suis, eι obseuratum est insipiens eor eorum. Di-eentes enim se esse sapientes, stulti facti sunt. Quae est etiam caussa dementiae incredulorum.
l83. Ad quartum negamus absolute puerum illum in laeta
hypothesii nullam habiturum notionem boni, et mali, cum ad annos diseretionis perveniret line haberet enim animam ratione praeditam: haberet sensus, per quos posset, etsi non omnes, mullas lamen ideas eomparare; haberet rationis lumen, quo posset num a malo disternere. Itaque et notionem boni, et mali ha
berei, et ea quae saceret, ipsi imputarentur 2). Ad puerum vero
si I aeqvierim Pliil. mor. p. l. e. l. hae proposita hypothesi. eone it . yneruin millum nulla praebi lupum inditia priueipiorum moralium. qnia mente elus oblusa , riserinae solitudinis horrore ne lala. ratio guis non uteretur saetillatibus. Sed bona et paee. videtur haee responsio inereuntis angam praebere adserendi. aolione honesti. et inrpis ad edueationem unice debere referri. cur enim illius pueri ratio. etiam post annos diseretionis ita obtusa , et hebetata foret, nisi ob edueationis hi mana more de- Delum p Sallem eduealis esset e nil ilio . sine qna explieari saeuitates ment νε non -- en . etsi nullum in eo areis organis esset impedimentum. Quod non videtur diei pos- e. alioqui puer ista lare grandaevua laetus libera non . uteretur arbitrio. neque a de aetiones turpes. 1i quas patraret. ei imputarentur ad eulpa mi esset proinde semper veluti puer ante usum rationis. etiamsi organa torporis apla haberet ad operandnm humano modo. Quae omnia videntur esse abs nrda. Nam ex e trina Eeelesiae filatim post anaus diu retioni homo fit ea pax metendi. aut demere ad . nisi sorte mala af ἀ- eta sint organa ut in mentet apti r quod tamen in puero illo post annos diseretionia non eveniret i upponimus enim habiturum organa apte disposita. leti S. Thomas q. 4. de ver. a. I. ad i. de hae hypothesi loquens, non modo non eximit puerulum illum . ad nsum rationis pervenientem . ab ohservantia mandatorum naturalis. sed ait, ip-m teneri ad explicite eredendum ea quae stunt F1dei . liaeet in illo statu instdelitas e iis sit negativa . neque proinde ei imputetue ad eulpam, eum nihil audierit de Fide. Ait enim i A Non aequiliae intonveniens posito. quod quiari libet leaeatur aliquid explieite eredere. at in sylvis, vel inter bruta animalia nutriu-- luei hoe enim sta divisam providentiam pertinet, ut euili et provideat de netessariari ad galulem. eum modo νx P rte elu non impediatur. Si enim aliquis taliter nutri-- tu dnelum naturalis rationis sequeret ne in ppetitu honi. et suga mali. eertissime . . est tenendum . enod et Deu . vel per late nam luspirationem reveleret ea . qnaeia stuat ad eredendum nere f. i. . vel aliquem Fidei Praedaeatorem ad eum dirige- . . ret. sient misit Peleum ad coenelium. Aet. 0. ., idem repetit iret. 3. in e. lo, Eis
pist. ad Rom. et alibi, Tantum igitur abest, ut puerulus ille inter seras enutritus. nulis
96쪽
illum quod alii ne l. de quo loquitur Connor, dicimus primum, hujusce Seriptoris fidem valde esse suspectam, ut supra diximus il . Deinde negamus; puerum illum decennem nullum habuisse rationis usum : nam quomodo id eonflare poterat, si prorsus ille erat loquelae expers, neque proinde poterat per verba manifestare interiores cogitationes suasi Indicia si quae fuerunt, debuerunt esse valde dubia, el aequivoea. ideoque ex eis eertum haberi judicium minime potuit. Quod vero vitae sylvestris anteae lae visus fuerit non recordari, mirum esse non debet: nain eodem reserente Connor , interrogatus ille suil de vita an leaela, enm vix inhumana , et rauca quaedam verba proferre eoeperat, et vix ea quae diae ebantur, intelligebat. Quis autem tales interrogationes, ei reSpousiones pro exploratis habebit
Utrum omnis cutionum moralifas a Dei voluntase, eι lege posiliva pendeat.184. Hactenus de iis qui omnem moralitatem ab hominum opinionibus, et legibus hauriebani: nunc de illis qui eam repe-lunt a Divina voluntate et lege positiva Pulandorssus ita Ohllr- malus in hae sententia fuit, ut putari l. nullo modo admitti os
se principium illud , quod ipse arbitratur invectum a Seholasticis
actionum. scilicet, moralium alias bonas esse, aul malas natura
Sua ; alias bonas , aul malas, quia praeceptae . vel prohibitae a quod quidem prinei pium ita explieare solent: Aetionum moralium quaedam sunt praeceptae quia bonae . quaedam bonae quia prae ceptae r et rursus quaedam gunι prohibime quia malae , et quae dam malae, quia prohibitae; v. g. odium Dei non ideo est malum , quia prohibitum ; sed ideo est prohibitum , quia malum , et amor Dei nou ideo est bonus. quia praeceptus ; sed ideo est praeceptus. quia bonus. I, contra lex Mosaica quoad praee eptataere inoni alia, non ideo erat praecepta qaia hona , sed ideo , na quia praecepta: et ejus transgressin non ideo erat prohibita, quia mala ; sed ideo mala. quia prohibila. Quae quidem est dimserentia inier praecepta legis naturalis, et legis positivae, uι pri ra sint de rebus praeceptis, quia bonae, et prohibilis, quia malae : posteriora sint de rebus bonis, quia praeceptae, et malis quia prohibitae Pusen dorsius autem hoc prinei pium conatur diruere , statuens s 21. Deum uti omnia, ua et hominem liberrima volu fate creasse; erat emisquens est, in beneplaetio ejusdem fuisse,
tum posset trabere usum rationis. eum ad nnos diseretioni perveniret. vl pog et etiam eredere, fit sequeretur due iam reetae rationis. Deo vel interius revelante. vel Praed
calorem millente. Iol Metaph. , 1372. ia uol. lol De lure nai. et gent. l. t. e. I. 3 6.
97쪽
qualem ei quem erea iurus erat, naturam velles assignare l . linc vero inserit . . Qua ratione igitur actioni hominis possit cona- ., petere aliqua asseclio, quae ex necessitate intrinseca . et abso- lula, extra Dei impositionem, ei beneplatilum pro mane ly Sic, , ut revera omnes, molus et actiones hominis . remota omni lege , , tam divina, quam linmana, sint indisserentes; earum autem ali- , , quae ita lanium naturaliter honestae. aut turpes dicantur, quod ,, eas fleri , aut omitti quam maxime requirat conditio naturae, , , quam Creator homini libere altribuit 23 , . . Pro eadem sententia Pusen dorsus citat Sel denum 3ὶ, Osiandrum 4 , et Platonem 53. Pusendor fiunt vero ex parte sequitur ne ineecius, ut supradiclum est 6 . Sequuntur autem Samuel Coccejus 7 , et Schv-vari ius i8 . 85. Videtur autem ita ditendum l. quia . . Cum honestafi, , si e necessitas moralis, et turpitudo sint assecliones actionum humanarum ortae ex convenientia. aut discon enientia a nor-
,, ma Feu lege, lex vero sit jussum superioris; non apparet. quomodo honestas, aul turpi ludo intelligi possit ante legem, is et ei ira superioris imposili 0nem. , , 186. ll. - Qui ei ira impositionem divinam . moralitatis actio, , noua humanarum aeternam aliquam statu uul rogulam, nihilli, tu hisee verbis animadvertile erassam Pittendor si halli e nationem ι non enim dis inguit inter essentiam. et existentiam rerum erealarum. Ulique Dens liberrima voluntate hominibus . sicut et teteris erealis rebus existentiam eontulit ast essentias rerum no a libere , fimi necessario vult. Hae siquidem nihil sunt aliud quam ideaearchetypae rerum in mente divina existentes . seu ipsa divina E sentia ut dixer- simode partiei pa hilis, ut diximus Metaph. 6 45. Dens an lem essentiam svam non li- here . sed neees ario vult. Errorem Pusendor stus hausit ex Carlesio. qui vi diximus hid. S 4 l. posuit essentias rerum immittabiles. quia sit laeus voluit. Mira autem est Pusemtorni solertia. eum ait . in beneplacito Dei suisse. qnalem vellet homini naturam assignare. Quaero an poterat Deus homini assignare naturam equi, ita tamen ut permaneret homo' nam si non permansisset homo, sed suisset equus. Iam Deus non assignasset homini nati ram equi. si pillem permansisset homo, et nihilominus fuisset ei assignata ualnea eqvi , lam sui set simul . et non suisset homo; inisset quidem , quia permansisset homo; non fuisset vero quia as signata ei suisset natura equi. Tam aperiam eontradietionem Pnsendo in iis non vidit. Hi sunt praeclari aetatis nostrae pullosophi qui eo ni radictoria loquuntur . et Schnia litos aspernantur.
Ii idem saepiv repetit . at praesertim in Eride seanulea S is.' Si ne ii r. nai. et g n. l- l. e. 4 t i in Nolia ad Grotivni p. 60. in loco quem ex Convivio Pulandorniis eit at , Plato loquitur de allioniblis in physi ea earum nati ra inspeelisi ait enim: aetionis e uslibet haec est eonditio. ut suapte natura neque honesta sit. neque turpis , ut ea quae nunc agimus . bibere. eanere, diu utare. Ceterum de iis in es e morali seribit , sed ostendi modus actionicenum tribuit cognomentum. Itaque Pi sendo es iis Platoni volaementer imponit. Nam alagendi modus aetioni phy i eae trilivit honestalem, vol turpitudine mi eum is modus au ael inni intrinsecus a igitur modo aeeedente . intrinseca aetioni erit honestas, vel turpili do t61 vide elus verba pag. v. in not. ιτν Comm. ln l. l. Gentii de in re hel. . et pae. e. I. S is. 8 Insi. Jur. pubi. univ. nai. et gen par. l. lit. l. lv l. i.
98쪽
ri aliud lidentur agere, quam ui Deo adjungant prinei pium aliis quod coaeternum extrinsecum , quod ipse in assignandis rerum, , sormis sequi necessum habuerit. .,
187. li I. , , Si quaeras ex istis hominibus t admittentibus
, intrinseeam moralium actionum mnestatem, vel turpitudinem , , de quibusnani lege naturae disponatur respondent: de iis quae
per se natura sua honesta , et turpia sunt. Sin ulterius quaeras, quaenam autem sunt illa per Se , et sua natura honesta .
, , vel turpiar nihil aliud habent, quod respondeant, quam ea de , , quibus lege naturae disponitur Quod est in circulo revolvi. et pelere id quod est in principio. l88. t V. , , Admissa hac de intrinseea moralitatεὶ senten- , tia, in obscuro manet, quinam demum sint illi actus in se il- , . liciti, et quo indicio ab aliis actibus liquido internoscantur;
, , quae item ratio sit proxima , quare iidem tales sint. 189. V. , , Quilibet actus citra legem sunt omnino indigeri tentes. Remota enim lege , removetur quidquid est morale in ae in illo. Ergo si ab his omnibus . adulterio. furto. homi ei- , , dio, incestu. aliisque remo eas respectum ad legem, erunt, , haec prorsus indisserenita l . , , 90. V l. Deus aliquando mulavit boni, malique notiones; ut eam Abrahae praecepti Gen. 22. ut filium Isaacum immolaret, eum Osee e. l. jussii, ut acciperet lisorem fornicalionum. et laeeret sibi filios fornicationum; eum Exod. e. it. seq. mandavit Judaeis, ut spoliarent AEgyptios . eum ibid. e. l. bene Deit obstetrieibus aegyptiis, quae mentilae fuerant. Nulla est ergo intrinseca differentia inter actiones honas, et malas, neque hae lales sunt ex natura sua, et ex voluntate Dei praeeipientis, vel prohibeo lis 2ὶ . Prop. In actibus humanis sunt aliqua reeta , vel mala seeundum naturam . et non solum eae Dei lege positiva praeeipiente, vel prohibente. l9l. Ita S. Thomas 3ὶ iampridem redarguens , exsufflansque Pulandorsi, eiusque gregalium errores. Praesial ejusdem S. Du
t in Ne Pnsendornant de talumnia. ut sappe Piisendorsus adversario' Iu . nos ae-ensarent. deseripsimus ipsa elus verba ex locis et t. exque . l. 2. de lur. n. t. et gen .
eap. 3. I . et ex Speeimine controv. eap. I S 8. seqq.αὶ ua ex SamnWle Coeeeio in . t. crotii e. l. s. io. lai L. 3. eoni. Gen. e. lis. In eadem sententia universi callioliel fiant. lmo et he- erodoxi. Geolius de Inr. belli. et pae. in Praefat. l. Clathlu es Heu Des dela Re istion ele. e. 3- Leibnilina Tlieod. S 182. seq. et in Epist ad Molanitin. Quod autem Seholastiei nonni lii disputent . an honestas. et malilia in aetioniblis antecedenter ad legem ait fundamentalia . ut aiunt , vel formati . alia quaestio est. st qua modo u persedemus videri possunt Patres Salmantieenses de honit. et malit. hi man eluum, iraei. i . disp. l. dnh. 6. n. 85. geqq et trael. N. e. it. et noster Daniel. Coneina t. l. de iur. nat. et gen . di s. I. e l.
99쪽
eiuris rationes ipsius mei verbis describere; sunt enim veluti limpidissimi lapides illi, quos David elegit ad prosternendum Goliath . eui Pulando ritus assimilatur , eontemnen, feli0lasticos , seu veritis Catholicos Doetores l .l92. l. , , Ex praeceptis legis divinae mens hominis ordina-
, . lur sub Deo, ei omnia alia quae sunt in homine, sub rali , , ne: hoc autem naturalis ordo requirit, quod inferiora superio- . . ribus subdantur. Sunt igitur ea quae lege divina praecipiuntur, , , Secundum Se naturaliter reeta 2 193. I l. . . Homines ex divina providentia sortiuntur na- , . lurale judicatorium ratio uis, ut prinei pium propriarum opera- , , lionum : naturalia autem yrincipia ad ea ordinantur, quae sunt ., naturaliter. Sunt igitur aliquae operationes naturaliter hominio convenientes, quae Sunt Secundum Se rectae, et non solum
l94. Ill. ,. Quorum eumque est natura delerminata, oportet, esSe,, operationes determinatas , quae illi naturae conveniani; propria , , enim operatio uniuscujuSque, naturam ipsius sequitur. Constatis autem, hominum naturam e fise deler minatam. Oportet igitur, , operationes esse aliquas Secundum Se homini eonvenientes s 4 , ,.
,, esse naturale id, sine quo illud baberi non potest; natura enim , , non desicit in necessariis. Est autem homini naturale, quod
lli Non ob aliam rationem Pulamiornus intrinseeam aetionum bone talem . et ma. at iam videtur negasse, nisi ob Scholasticorum eontemplum, tali se explicat in Eride Seundiea S I s. id autem erat reliquum. ut cieeronem S holastitis aerensereti is enim I. I. cla leg. .. Nos inquit . legem bonam a mala , nulla alia . nisi naturali norma di- . . videre possumus i nee solum ius a natura dindieatur, sed omnino omnia honesta ... ae turpia r nam et tommunis intelligentia nobis notas res e mei l. easque in animi . . nostris inthoavit . ut honesta in virtute ponantur. in villis turpia . .. Legant antem Pulandornant quae flatim sequuntur a uiare autem non in natura ponere . dementis eat. l2ὶ uirabilis sane ratio. qua sunditus eorruit Pulandornana sententia. Haec enima lege divina positiva repetit omnem aetionum honestatem. Atinni si nihil sit natura sua reetum . nulla potest esse obligatio divinae legis positivae : nam haee obligatio oritur ex eo quod mens hominis ordinatur sub Deo, et omnia quae fiunt in iis mine. ordinantur sub ratione. ob naturalem ordinem . quo inferiora superioribus subdunis tur Si ergo omnis naturalis actionum rectitudo tollatur. lollitur obligatio divinae legis positivae, et ipsa met lex divina positiva. lex enim quae non obligat. non ist lex. Pressiust Ideo tenemur lege positiva divina, quia menn ordinatur stili Deo. et Deo est sublecta. Haee ordinatio. et subleelio intelligitur praeeedere legem divinam post liva mi est enim ratio. ob quam lex divina positiva obligat. Necessario igitur ante imgem divinam positivam debet esse aliquid obligans ad eam observandam . ideoque otia
quid natura sua reclum. t 3ν naee ratio demonstrat. omne quod est secundum reetam rat onem esse natura liter rettum .i41 Natura seeundum se non inclinat ad malum, sed ad bonum . quod est naturae eonveniens. enae igitur operationes eonvenituit n/lvrae hominis . ut homo e t. seu quatenus tecta ratione utitur . eae secundum se bonae sunt.
100쪽
is sit animal metale il): quod ex hoe ostenditur, quod uniis homo
, , solus non sussicit ad omnia , quae sunt humanae vitae neces- , saria. Ea igitur, sine quibus societas humana eonservari non ,, Potest, sunt homini naturaliter eonvenientia. Huiusmodi autem, , sunt, unicuique quod Suum e St conservare, et ab injuriis abri stinere. Sunt igitur aliqua in humanis ae libus naturaliter recta. ,. 196. V. ., Omnis homo naturaliter hoc habet quod utatur, , rebus inlarioribus ad suae vitae nee essi latem. Est aulem aliqua , , men Sura determinata, secundum quam usus praedictarum re- rum humanae vilae est conveniens, quae quidem mensura si,. praetermittatur, sit homini nocivum, sicut apparet in sumpli , . ne inordinata et borum. Sunt igitur aliqui aelus homini naturaliter ,, eonvenientes 2 .l97. VI. ,. Seeundum naturalem ordinem corpus hominis est , , propter animam, et inlariores virtutes animae propter rationem ... , , Ex eo aulem quod est ad aliud ordinatum, dicitur ei auxilium, , pro enire, non autem aliquod impedimentum. Est igitur natu- , , raliter reclum, quod sic proe u lur ab homine, corpus, et in- , . seriores vires animae, ut ex hoe et actus rationis, et bonum ipsius, , minime impediatur, magis autem iuvetur. Si antem se eus aeci ,. derit, erit naturaliter peeealum. Vinolentiae igitur et eoinessa - , , liones, et inordinatus venereorum usus, per quae actus rati
H nis impeditur; et subdi passionibus. quae liberum judicium ra- , , itonis esse non sinunt, sunt naturaliter mala 3 o. 198. VII. - Unicuique naturaliter eonveniunt ea, quibus len- dil in suum sinem naturalem f. quae autem econtrario se babent, , , sunt ei naturaliter inconvenientia. O,lensum est enim supra H 4 , quod homo naturaliter 5 ordinatur in Deum si cui in fi- ., nem. Ea igitur, quibus homo inducitur in cognitionem, et amori rem Dei, sunt naturaliter resta; quaeeumque vero econtrario
iri Paeti miristis hape ratio adversu Pu mlortlnm . in us primipinm . sive pr p ilio eardinalis in t advertit Maseovins in Praefat. 1 ex qlia tnne lusiones omne deis .lveuntur . est Soeialitas. quam ille eonstituit prinei plum mndamentale etanoseendi itis naturale , ut intra ditem si sient principinm essenni eiusdem luris tonstituit iuvoluntate divina. inspecta aut em natura socialitatis . necessario sequitur, aliqua inaelibiis humanis dehoe esse naturaliter reeta. ili Ut ad hane ratinnem advertii Ferrariensis. δε ista ratio landatur super hoe
manifesto prineipioi Id in homine naturaliter est rectum, quod determinatamia mensuram a natura institutam non exodi ι. quia tale est te eundum e uoueniria omne autem, quod est aetnndum rationem. est eretum. - 31 Idem Ferrariensis i ta ista . inquit , talio habet pro fundamento. quod illud est . . natura ille e reetnm, quod seeundum naturae ordinem .et institnliostem tur Montra- . . rio autem nati raliter malum est id, qtto naturae oedo pervertitue. aut impeditue. - vo prine pio nihil potest me no litis. ειν Id s. Doelor probavit ibid. e. 112. N Tu naturaliter hie S. Thomas non aeeipit pro eo laninm quod est ex viribus eaturaei 1ed pro eo enod eongruit naturae hominia. sive ex viribus naineae. stive eguirihug g aliae. Conser. e. itff. eit.