장음표시 사용
271쪽
ei v. l. i. e. 2. S. 2. ultra progreditur, atque in ipsam Stoicorum sententiam denique recidit: Vera virtus, inquit l . unice diei potest magnanimus ille conatus entis intelligentis , non a-
stentis neque contra legem , neque - seeundum lestem , sed ultra praeceptum testis , vel propter amorem supremi legislatoris , vel propter amorem sui mel, vel propter amorem suorum similium. 567. Videtur autem dicendum cum Stoicis, o Teia etiam ex honestate ducta, non perlingere ad rationem virtutis, nisi Sint omnia
no persecta, l. quia virtus est dispositio persecti ad optimum , ut dictum est 2). Nisi quis ergo ossicia omnino persecta Praestet,
virtutis actus non esset l. 568. I l. Ac lus qui non sunt omnino persecti, aliqua ratione deflectiant a regula; si enim nullo modo ab ea deflecterent , essent omnino persecti: persectio siquidem in moralibus pendet aeon sui mi late cum regula. Sed actus aliquo innitu deflectentes a
regula, nequeunt esse actus Virtutum,.quae conformant actus cum regula. Ergo actus virtutum debent esse omnino perlaeti.
si verae pontificii m Detretales non eontinent lus Canonieum . ni ita est in Summis Ponialiscibus anes oritas etiam in iis quae ad mere spiritualia pertinent. Haec in usum ly-ronum ille gerihelial. virili vera lintea monte puo dipsi qnel magnanima fisorro dei Pessere intelli is gra te. the non ogiste contra la lexge. non recondo la legge. ma Oltra it preeollo is delia legge, o per,amor ilet supremo Logislatore. o per amor di se lesso. . Per. . . mor de' suoi simili ... llaque si hune Seriplorem audi mus in virtutibus numerandi sunt dumtaxat magnanimi eonatu . qui sunt ultra praeteplum legis. li e est. 2-eliones liernieae, quas nisi emeia l. virtute praeditus diei non possit. Peregrina sane doctrina . et ad Stoicam Plutosophiam plane eo inposita. Sed quid disjunctio illa . aut
propter amorem Supremi Dyislatoris. aut propter amorem εut mel aut propter a.
morem suorum simitum Z Ervni ne heroicae virtutes, si liomo sistat in amore sui. Si orumque similivm imo vero neque erunt verae virlules 3 implieiter: nam qltomodo vera virtus simpliciter. idest omnibu modis a Dei caritate seiuncta . quae dat virtutibus sormam I .. Solae sinquit S. Thomas l. 2. q. m. a. 2. virtutes infusae. M sunt perseelae. et simplieiter dicendae virtutes, quia bene ordinant hominem ad siri nem nitimum simplieiteri aliae vero virlule . se ilieet aequisitae. sunt fetundum . . quid virtutes . non autem simplieiteri ordinani enim linminem bene te speetu sinisis ulli mi in aliquo genere, non antem respeelii sinis ultimi simpliciter ... Duanam vero ratione Seripior ille confirmat adsertionem suam Nulla prorsus. Sed tantum ad . Ferendo. more eiusmodi l hilosopliorum. Nam quod addit . eum qui vicisti lue ossensam . agere tontra legem, esse ille subditum eo nivmaeem . eum qui ullionem rem illit publieae Potestati, agere &ecundiam legem . et esse probum i eum qui ossen orem beneficiis prosequitur. agere ultra legem. et esse hominem virint praedilum i non est absolutae verum i qui enim rem illit offensam propter Deum eum animo benessetis pro equendi ossensorem . si opus sit. non agit tiltra legem. sed seeundi in legem. quae
ni ita rem illat. et animo sit paraliis . praeeipit. Exomplis vero quae ille adfert. Iuste est qund sit censeamus i ait enim' is Quindi in xpellatore g inorridisee at inror diis Catilina t. si appaga alia n,oderarinno iii Estheri e v rsa lagri me di tenererra gn lari elemen Za ei Augusto, pertith abomina ii virio det primo. perthh si ima la probita della fietonda, perche ama la virlit deli vltimo ... IIine sp ctator stahorre seu ad
Catilinae furorem. ei placet moderatio Esther i teneras luerinas fundit super Au-llusti elementis; eaeeratur enim vilium primi. aestimat probitatem Leeunda'. ρο-
tremi virtutem amat. Indigna eomparatio. indigniorque praelatio Ethniei hominis. qui superbia, et vanitale ducebatur. snpra Esther . quae a Deo fuit Mula pro Judaeo
272쪽
569. Ill. Virtutes sunt media ad asseqnendum finem ullimum. Oportet ergo, ut ille qui virtutis ossicium praestat , sit reclus ei rea snem ultimum. Qui autem ita rectus est, habet virtutes perseetas : nam finis ull7mus rectus universa lacii recta. Sola igitur omela persecta merentur dici actus virlulis , celera vero ad summum erunt media inter virtutes, et vilia. Prop. I. Nullum eastare potest ossietum medium eae honestate ductum, quod neque in bonis . neque in malis sit habendum. II. Non oportet autem. Ossicia esse undique perseela. tit sintea virtutis praescripto. III. Exstant vero osse ia honesta, quae non procedunt eae virsutum habilibus, et nihilominus in bonis censeri debent. IV. sestant quoque osseia imperseela. quae a virtutibus profleiscuntur, lieet hae non sint verae virtutes simplieiter. V. infleta autem virtutum simpliciter,
non surru nisi ejus qui perfectas simpliciter habet tirtutes. 570. Prob. p. p. Osseia ex honestate duela quae ab homine
praestantur. Sunt actus morales, non in specie tantiam, sed etiam in
individuo. Demonstratum e t autem l . nullum dari posse in individuo aelum moralem indisserentem , qui non sit neque bonus . neque malus. Nullum igitur exstare potest ossicium medium ex honestate ductum, quod neque bonum sit, neque malum. Quare qui osseia etiam honesta in seipsis, faciunt ob pravum finem . ut est v. g. dare eleemosynam ob inanem gloriam; ii male agunt: namhonum faciunt male : malum autem est ex quocumque desectu. 57l. Prob. 2. p. Osseia undique persecta. perseelione scilieet lana essentiali, quam accidentali sunt ex irtutibus, quas S. Thomas 2ὶ purstuli animi vocat; quia scilicet sunt eorum . qui divinam jam assequuntur similitudinem. Sed hae virtutes nnnnisi beatorum sunt, aut nonnullorum paucorum in hac vita persectissimorum; reliqui vero communiter homines in hae vila ad eam omnimodam perseetionem non pertingunt. Sane quilibet iustus una eum caritale reliquas .virtutes habet, quae si in ut cum caritate in s m.
Oi l. 2. q. fi a 4. nhi virlules eaedinales dividit in politieas, purstatorias. pur- stati animi. α Memplares. vii Platoniel enm Plotina dividebant. Atque exemplares
quidem eas voeat qn e sunt ipsi m Divinum virit in m exhmplar. in quo pes existunt huminae virtutes, a te ut praeexistunt rerum omnium rationes. Potui a vero aph llatillat vir lutes. secundiam quas homo rette se habet in humanis rebus gorendis. Puris stalarias antem eas nominat. quibus veluti per molnm qnemdam tendimus in Divinam similitudinem. lieet eam nondum 1imns adsequuti. Denique virtutea Puryali animi dieit esse virtutes jam ada uentium Divinam similitudinem. ita seviset quoa prudentia sola Divina intueatur. temperantia terrenaa eupiditates neseiat, sortitudo passionea ignoret. justiιia eum divina mente perpetuo foetetur, eam Wilieri imitando. De his antem postremis ait a quas quidem virtulci dieimus me beaω-rum, vel aliquorum in hac tua perfectissimorum.
273쪽
infunduntur, ut S. Thomas ostendit si , caritas enim, quae ordinal hominem ad Deum sine in ultimum , est principium Omnium honorum operum, quae in eum finem ordinari possunt. Nun omnia autem ossicia hominis justi , habent omnimodam persecaunem; nemo enim justus tenetur ad ossicia summo persecta , Sed salis est , ut in omni opere suo Deum diligat super omnia , nihilque admittat , quod Divinae caritali repugnei. Non ergo in ossetis , ut sint ex virlulum praescriptis, requiritur omnimoda persectio 2 . 572. Prob. 3. p. Virtutes non insunt nobis a natura, nisi tantum secundum quamdam aptitudine in , et inch0alionem , ideoque vel infunduntur a Deo, si sint virtutes Super naturales . vel per actus nostros aequiruntur, si sini virtutes naturales 3ὶ. Actus autem, quibus virtutes naturales acquirimus, sunt quidem boni: nam si mali forent, generare habitum virtutis non possent: non procedunt vero a virtutum habilibus . cum hi habitus nondum si ut per eos geniti. et acquisiti. Praeterea etiam in ordine supernaturali plurimi sunt actus, qui a virtutibus insu Sis non procedunt , ii scilicet. quibus peccatores ad justineationem disponuntur per contritionem imperfectam, quae ab habitu Poeni lentiae , et earitalis non procedit, quamquam non sit Sine auxilio sit periurali Dei moventis, et adjuvantis. Exstant igitur ossicia honesta. quae non procedunt ex virtutum habilibus, et nihilominus in bonis censeri debent. 573. Nunc prob. 4. p. ex S. Thoma 4ὶ. Virtutes murales , prout sunt operativae boni in ordine ad finem non excitae talem facultatem hominis naturalem , possunt acquiri humanis actibus , licet non sint verae virtutes simpliciter, quia el si hominem ordinent bene respectu sinis ultimi in aliquo genere, nou lamelli espectu sinis ultimi simpliciter, ut dictum est 5 . Si ergo ejusmodi virtutes in actus exeant. hi actus erunt o IIicia imper secla quidem, quia Virtutes sunt imperfectae, proficiscentur vero ab iisdem virtutibus, quae non sunt verae virtutes simplicuer Ν). Dum
έ21 De hae ipsa Stoicorum sententia loquens S. Thoma 1. 2. q. 66. a l. anima il- vellit. virtvlem ejusdem speeiei, fideinque dieendum de ossiciis dici posse mal/rem. vel minorem duplieiter. uno modo secundum seipsum. alio modo ex parte subjecti eam participantis. Ait porro. virtutem primo modo non suscipere magis. vel minus. quia ratio virtutis tonsistit in maximo i quieumque enim habet v. g. temperantiam. h. betipsam quod omnia ad quae temperantia se extendit, alioqui temperantia non laret iet secundum hoc. inquit. bene diaerunι Stoici. At vero ex palle subjecti potest linus prae alio. et ipsemet etiam diversis temporibus, esse magis. vel minus dispositus ad atting ndum medium virtvlis i sie vero virtus potest esse major vel minor. M in hoc
Diebant Stoici, existimantes. nullum esse virtuosum dicendum, nisi qui summe fuerit dispositus ad virtutem. Non enim Migitur ad rationem virtutis. Quod allingat rectae rationis medium in indivisibili. stetit Moisi putabant. sed susseu
274쪽
autem dicimus non esse veras virtutes, non intendimus eas reponere inter virtutes salsas, ut est prudentia carnis, et temperantia avarorum il); sed negamus tantum, esse virtutes simpliciter veras id est 3 lutes persectas quoad modum. S. Thomas 23: ., Si, is inquit, illud boniam particulare sil verum bonum , puta conservatio civitatis, vel aliquid hujusmodi, erit quidem vera virtus, , , sed imperfecta, nisi reseratur ad finale, et persectum bonum.., Et secundum hoc simpliciter vera virlus sine caritale esse, , non potest . , ,
574. Denique postrema pars sequitur ex dictis 33. Si enim
virtutes simpliciter sunt eae, quae ordinani hominem respectu finis ultimi si myliciter, qui Deus est, oportet, osticia verarum vir-lulum simpliciter, nonnisi eorum esse, qui Virtutes per evitatem perlectas habent. Accedit, quod virtutes morales perseelae ita sunt invicem connexae, ut una sine altera esse nequeal 43. Nulla enim virtus moralis potest esse perseela sine prudentia, ad quam pertinet dirigere electionem reclam circa agibilia : prudentia autem haberi nequil, nisi ceterae virtutes morales habeantur; est enim prudentia recta ratio omnium agibilium. Ossicia igitur vi lutum verarum simpliciter sunt illorum dumtaxat, qui habent virtutes persectas. 575. Ad primum respondemus, virtutem dici dispositionem persecti ad optimum, quatenus ordinatur ad actum , per quem res finem suum consequitur, ut die lum est 5 . Vel dicendum, virtutem quae vocatur disposilio persecti ad optimum , esse illam quae ordinat ad principale bonum hominis . scilicet Deum : et sis nulla vera virtus, proiuileque nullum verae virtutis ostietum . potest esse sine caritale. Sed si accipiatur virlus secundum quod est in ordine ad aliquem finem particularem . si e potest aliqua virlus dici sine earitate. inquantum ordinatur ad aliquod pia ticulare bonum, ut S. Thomas scribit 6 . Ila in eo etiam, qui caritale destituitur, potest esse aliquod osticium moraliter bonum a virtute imperfecta procedens. 576. Ad secundum dicimus, actus morales duplicem habero perseetionem posse, alteram essentialem , et quoad substantiam et alteram accidentalem, et quoad modum. Ut autem sint persecti
essentialiter, Sat est eos esse rectae rationi consorine'; ita enim congruunt eum regula proxima humanorum aetuum , quae eSt re-ela ratio: cujusmodi est elargilio eleemosynae ad sublevandum pauperem.
tum D meia esse aelus virtulum vera rvm i aeeipiebat enim virtutes veras pro Titi tibiis simpliciter. seu earitate sormati . Vide S. Tliom. 2. 2 q. 23. a. I. isti Loe. eit l31 S. praeeed. 41 Vide S. Anglist. l. s. ile Trin. e. s. s. Ambrosium l. i. de Dalc. e. v. S. Greg. . lib. 22. Hor. e. l. et S. Tliomam l. 2. q. 65. g. l.
275쪽
577. Ad tertium respondemus ex dictis l , hominem per
virtutes simplieiter persectas ordinari ad linem ultimum simpli-riter, scilicet Deum: et harum virtutum actus suntlossicia caritale persecta. Sed quia homo potest ordinari respectu sinis ultimi in aliquo lanium boni genere per virtutes imperseetas. idcirco possunt in ipso dari aliqua osticia bona quidem moraliter, sed imperfecta, si Sint a caritate Separata.
Utrum osseia, ut sinι virtutum actus, debeant esse ab omni passione libera. 578. Analysim virtutum. et viliorum in praecedenti fecimus articulo: nunc breviter passionum est analysis in Stituenda. Passiones ergo , ut illas S. Augustinus s23 describit , sunt animi motus , γιos Graeci- γ) . nostri autem quidam , sicut Cicero, perturbationes: quidam allectiones, rei asseclus; quidam vero
fleui iste de Graeco, e ressius passiones vocant 4 . Passionis autem nomen aequivocum est: nam , ut advertit S. I liomas 5 quandoque accipitur e0mmuniter , secundum quod omne recipere
est pati; et sic etiam intellectus pali dicitur, qualenus recipit
species rerum. Suasque intellectiones. Quandoque accipitur proprie: si e vero consistit in abjectione unius contrarii, et alterius reeeptione per viam transmutationis : ut cum quis infirmatur. abjecta sanitate . is pr0prie dicitur pali. Quia vero transmutatioah uno ad aliud contrarium . non potest esse nisi tantum in corporibus, in quibus dumtaxat invenitur motus, et contrarie lay qualitatum et idcirco passis proprie dicta non pol est competere animae , quae est in corporea, nisi per accidens, qualenus se ilicet eo inpositum patitur.
579. ., illud ergo, qu0d per se patitur passione propria sui S., , Τl in mas 6ὶ recte inseri in e0rpus est. Si ergo passio proprie
3 sine Stoieorum απα Θαα sive immunitas a Passione . quam illi requirebant in sapiente. vide Laertium l. 7. J Stolei de passionibus late tractabant. Vide Laert. loe. et t. et Stobaeum in log. Ellite. illos imitatus est Tullius praesertim in Tuscuhinis . cariesius librum de passionibus edidit in tres parte divisum. De hoe autem libro Thomasti s Cavi H. p. 3. e. l . S 3 l. .. Et si Cartesius . ait. nobilissimam et lueae doctrinam de passionibus ani. ., mi solide se demonstrasse opinatus fuerit. infinitis lamen eamdein tontradiclioni- hu repletam esse saei te ostendi potest ... Mulli niagnisqtie est haee tractatio obsita dimetilla libiis . et propter a Maximus Tyrius Diss. 3 l. alebat . eam non esse rem Parvam . neque simplicem . non directam . neque e editum. Εam lamen S. Tliomas mirum in modum deelarat. ιον l. 2. q. 23. a. l. et q. 2 6. de ver. a. l. sqq. so 0. 26 tit. a. a.
276쪽
dicta aliquo modo ad animam pertineat, hoc non est, nisi se- eundum quod unitur corpori, et ita per aceidens. Unilne atr- , , lem corpori dupliciter. Uno modo. ut somna in . inquantum,. dat esse corpori vixisseans ipsum. Alio modo ut motor t2ὶ , in-
, , quantum per eorpus suas operationes exercet. Et utroque modo,, anima patitur per accidens, sed diversimode: nam id quod est , , compositum ex materia et forma , sicut agit ratione formae , , , ita patitur rali 0ne materiae; et ideo passio incipit a materia . , et quodammodo per accidens perlinet ad formam. Sed passio, , patientis derivatur ab agente, eo quod passio est effectus aetio, , nis. Dupliciter ergo passio corporis attribuitur animae per ae-- eidens. Uno in udo ita quod passio incipiat a corpore , et terri minetur in anima secundum quod unitur corpori ut forma, et , , haec est quaedam passio eorporalis: sicut eum laeditur corpus. ,. debilitatur unio corporis eum anima, et sic per aceidens ipsa , . anima patitur, quae secundum suum esse corpori unitur. Alio , modo ita quod incipiat ab anima , inquantum est corporis mo- , , t 0r, et terminetur ad corpus; et haec dicitur passio animalis:
, , sicut patet in ira, et limore, et aliis hujusmodi: nam hujusmodi per, , apprehensionem. et appetitum animae peraguntur, ad quae sequi- , tur transmutatio ... Et sic eorpore transmutalo per alterationem
, , aliquam. ipsa anima pati dicitur per aeeidem 3ὶ , ,. Igitur sive
passio in ei piat a corpore, et terminetur in anima, ut in doloribus corporis; sive incipial ab anima, et terminetur in eorpore. ut in ira et timore; numquam est sine aliqua transmutatione corporali. Si enim incipiat a corpore, perspicuum est eam oriri ex transmutatione corporis. Si autem incipiat ab anima , et ex ea transeat in corpus. manifestum quoque est . debere esse in ea polentia , quae organo corporali adiungitur: alioquin non transiret in corpus.
580. Sequitur aulem ex dictis, passiones inveniri magis in
lli Hane unionem animae eum torpore non videtur negara vel ipse Cartesius. eumine. et t. p. l. a. 30. statuit. animam esse renitam omnibus eorporis partibus eon-j unetim . ratione Milieel dispositionis organorum i quamvis a. 31. Ponat animam ha here sedem prinei palem in glandula terebri. in qua suas suntlionei specialibus exemeat
c2J Etsi cariesius loe. eii. a. 5. dieat. erroneum esse credere. animam clare motum eorPors. idque esse primam caussam . quominus hue usque bene e lieari potuerint iinsiones. sire apelus; nihilominus a 3 l. eoneedit posse stlandulam m. rie m eri ab animaiqnasi glandula non sit eorpus. Et a. 43. demonstrandum ad insiimit . quomsuo anima possit movere eorpus. quia scilieel eum inredere volumus.
aut alio modo movere nos rum eorpus. haec voluntas vipeu. ut glans impellat spiritus ad mustulos, qui huic rei inserviunt. At nisi glans moveatur ab anima .
quomodo voluntas ridete l. ril glans impellat Quid e meiel voluntas. si glans ni impellat . non pendet oti anima Si alitem anima pole4t mavere glandem . ut haec impellat. ene non poterit tetera torporis mem bra Sed de glande animae sede iam dixi
mus Metapli. S s l. 3J Tradita doctrina explicat elarissime eam mertium animae eum eorpore. Vide quae diximus Metapli dist. sqq.
277쪽
appetitu sensilivo i l . quam in appetitu intellectivo; is enim
non estia elus alicujus organi corporalis, cum su ineorpore lis . sicut ipsa anima: passio autem cum nonis it Sine tran, mulatione, corporali , necessario itebet esse virtutis utentis organo corpo
rali. Sicut est appetitus sensitivus, qui nihil est aliud, quamvis et polentia animae in organo corporeo ad appetendum bonum sensibile ; quemadmodum appetitus rationalis, sive voluntas est animae vis et polentia ad appetendum bonum intellectuale, seu bonum secundum rali 0nem.
58 l. Quoniam vero appetitus sensilivus duplex est, ut S. Iliomas demonstrat 23. concupiscibilis nempe, et irascibilis ; sequitur etiam , recte ab eodem S. Doctore 3ὶ passiones numerari ad undecim 4 , quarum Sex pertinent ad concupiscibilem , Sci-
J Carlestiis loe. eii. a. 47, declarare aggreditur, in quo eonsistant constitius, guos vulsso linaclinantur inter partem inferiorem, et superiorem animae. Vulgusne ita imaginatur Caro. inquit Apostolus ad Galat. 5 iv. 17. eoncupiseit adversus miritum. spiritus autem adversus earnem. mee enim sibi invicem adversantur, ut non quiae. eumque vultis illa faciatis. consti cliis ergo inter partem in seriorem . et Superiorem non sunt ex vulgi imaginatione, sed ex doetrina Fidei. Nam fit explicentiae ut eos Caelestiis explieat is adeo ut nulla alia lucta sit, nisi quod . eam glandula quae est in medio terebri, possit impelli ex una parte ab anima quomodo id liel. Mnelim est dicere. animam dare molnm eorpori Τὰ P. et ex alia a spiritibus animalibus. qui nil nisi eorpora sunt. saepe eveniat, ut hae duae impulsiones sint contrariae, et ui sortior impediat esseetum alterius ... Si. inquam. ila explicentur; quomodo verum eri l. carnem concupiscere adversus spiritum et spiritum adcersu/ ear nemi Aa spiritus animale , qui nil nisi eorpora sunt. aut glandula . quae ellam eor-Pus est. habebunt vim eoncupiscendi adversus spiritum, ita ut tonssietus nihil aliud sint, quam impulsiones illae eorporeae invicem contrariae I Quod si omnes unimae GPDelitus volitiones sunt. ut ait Cartesius . explicet. quomodo earo eoncupiscit . sive appetit adversus spiritum. eulus sunt volitiones. Audiat S. Thomam, qui exponis 3 verba Apostoli ib. leel. 4. proposito dubio . quia cum concupiscere sit aclus animae tantum . non videtur quod competaι carni; respondet i ia Ad lioe dicendum est se
eundum Augustinum. quod earo dieitur eOneu piseere. inquantum anima secundum V ipsam earnem eo neu piseit . sicut oculus dieitur videre. eum pollus anima per D u. tum videat. Sie ergo anima per earnem eoncupistit, quando ea quae delectabilia' sunt secundiam ea mem appetit ... Ha et autem dicitur pars inferior . nun animae solius cui pulat cartesius imperile redargnens eos qui admittunt partem superiorem. et inferiorem in homine. quasi anima habeat partes). sed hominis, evius anima per carnem toncupiscit; delectabilia enim carnis sunt inua nos. sient. deleetabilia spiritus sunt supra nos. Eadem igitur anima est quae appetit delectabilia tarnis per earnem. et haee in nobis dicitur pars inferior. et appetitvs sensitivi si ei delectabilia spiritus per voluntatem . seu appetitum rationalem, qui est pars superior . tum delectatur initis quae sunt secundum spiritum, sicut sunt opera virtutum, et contemplatio divinorum. et meditatio sapientiae.
49 Haud ignoramus. Carlesium loe et t. p. a. a. bi. sqq. longam tonstituisse Pas. sionum seriem. quamvis a. o. universas ad sex tantum primitivas passiones eoarctet, nimirum admirationem, amorem. Odium. eupiditatem. laetitiam . moerorem. Ne tempus in eo resulando inutiliter te ramus, haee pauta habeto r Admiratio. quae oritur ex eo quod quis videt esseelum. et eaus am ignorat. vel non pertinet ad partem oppetitivam i vel si per linea l. reduei potist ad timorem, ut infra ditemus. Si autem amori
respondet passio odii; et laetitiae, Mu gaudio respondet moeror, sive tristitia . quare
278쪽
licet amor, et odium; desiderium , et fustar staudium , et tri
stitia. Ad irascibilem vero pertinent quinque reliquae, nimirum spes, et desperatio, timor, et audacia , et ira. Inter lias autem animae passiones, praecipue Sunt spes et timor, gaudium , et tristitia, ut idein S: Thomas lὶ profunde demonstrat. Quia vero eoncupiscibilis versatur circa bonum Sensibile secundum se Spectatum . irascibilis vero circa ide in bonum ut arduum; ideo passiones ad coneupiscibilem spectantes, Sunt Ordine priores passionibus spectantibus ad irascibilem. De amore, et odio.
582. Prima igitur passio est amor , qui, ut loquitur S. Τh mas 2 . est eo inplacentia appetibilis, sive immutatio appetitus
ab appetibili: sive ut idem Thomas habet 3ὶ ex Aristotele 4 ,
amare est velle alicui b0num, Cum enim objeclum appetitus sit bonum, quod naturaliter appetimus; primus motus appellius debel esse circa bonuin, quod hoc ipso appellium immulat, ex quo appetitus sibi complacet in eo o . 583. Cum autem appetitus duplex sit, sensitivus, et intellectivus, ut die luna est 6ὶ, duplex qu0que est amor, sensitivus, et intelleetivus 7 . Ac sensili us quidem est complacentia
eupiditati, seli desiderio . non debot respondere iuga. sive aversio Quod enim ait ille. emndem esse moln m. qui simul seri ad prosequendum lionum. et ad sugiendum malum ipsi contrarium, eur totum habere non debet in amore. et gaudio p tur non de hei esse idem motus quo amamus bonum. et odio habemus malum ei oppositum. ne idem motu . quo laetamur de bono. et tristamur de malo opposito Motus distinguuntur ex terminis a lam vero diversi sunt termini eupiditatis . seu desiderii. et fugae, seu aversionis. qnam diversa sunt bonum, et malum.
5J Cailesius loe et t. a. 79. amorem deliuit i is Amor est eommotio animae pro- ducta a motu spirituum . qui eam incitat ad se voluntate iungendum obieetis. quae . . ipsi convenientia videntur ... Si oblecta videntur convenientia. igitur liare eonvenientia oblectorum voluntati ostensa . praecedit tommotionem animae productam amotu pirituum . qui non possent intitare animam . ut sibi per voluntatem uniret ob-Jeela . nisi lia et visa essent ipsi eonvenientia. Qua igitur ratione commotio spirituum producet commotionem animae . ,i omnis eommotio pendet ex objectis. quae animae tonvenientia videntur mni loqtie magis . qua ratione amor Prit ipsa eommolio producta a motu spiri Iuum, si hie motus sequitur ad voluntatem Iam incitatam ex convenientia oblectorum. ut sibi ea liniat Praeclare S. Augnstinus l. 8. de Trin. e. 10.., Quid est amor, nisi quaedam vita. duo aliqua copulans . vel eopulare apPetens... amantem scilicet. et qiiod amatur ... Quae est ipsa immutatio appetitus ah ap.
7J Non loquimur hie de amore naturali, qui non eongeqnilur tognitionem sire sensilivam, sive intellectivam eliis qui appetiti is enim . amor quodammodo dicitur amor . qnia est ex cognitione instituentis naturam . e lque pondi '. et propensio quaedam rei in linem sibi proportionatum, ait quem eoaptata fuit a Deo nati rae auctore. ut laetitis propensio in centrum. Vide S. Thomam l. 2. q. 26. a. l. sq. et s. Angustinum l. ll. de ei v. e. 23. tibi ait i amores eorporum . momenta sunt ponderum.
279쪽
in bono sensibili, intellectivus vero est eomplaeentia in bono intelligibili. Uterque autem passio quaedam est, cum uterque sit quaedam immutatio ab appetibili; sed lamen amor . prout est in appetitu sensitivo, proprie passio est; amor vero qui est in voluntate, diei iur passio improprie i , pmplerea quod in anima incorporea nulla esse potest propria passio, ut die lum est 2 . Ad hunc amorem qui est in voluntate, pertinet dileelio, quae est in voluntate lanium, ut probat S. Τhomas 3ὶ; Hileetio enitia addit
electionem supra amorem; electio autem ad voluntatem pertinet. Ad dilectionem vero perlinet earitas , quae amoris persectionem continet, qua magni aestimatur res amata 43. 584. Dividitur etiam amor in amorem amicitiae, quo amicum amamus propter ami eum 53, et amorem concupiscentiae .
quo aliquid amamus propter nos ipsos 6 Verum amor amicitiae pertinet ad voluntatem; procedit enim ex electione; ideoque inter passiones proprias concupiscibilis non est reponendus 73.585. Prima , et propria amoris ea usa est bonum t8ὶ, quod est ejus objectum, ut dictum est 9 . Et Quia pulcrum. et bonum ratione dumtaxat disserunt. vi S. I liomas advertit ili ): ideo 2. ejus caussa est etiam pulcrum ill). Nequit autem bonum ama-
19 Caritas apud Latino auel ores signiscat amorem honestum in eos. qui amantur gratuito , et vieissim redamare possvnt. Vide Ciceronem l . l. de ome. De diser Lmine inter amorem. dileelionem . et caritatem vide S. Augustinum l. l . cle et v. e. 7. et S. Thom. Iot. tit. 5 verns amor amieitiae est amor propter virtutem . ei iste est tantummodo verus amor proximi; sie enim non amamus ipfinm propter bonum nostrum . ut in amore tonen pistentiae . sed propter honum elus. Vide S. Thomam Opuse. 4. e. 7. GJ vide S. Augiist. l 83. qq. q. 35. et S. Tli m. l. 2. q. 26. a. 4.
79 Missa hie saeimus quae Plato in medro ri Convivio; et Lysisse, et Charmi.
de , multa seribit de natura , et multiplieitate amoris 1 quaeq ue Plotinus Enneadr 3. I. 5. aliique Platoniei tradideri ni i siqnidem magna ex parte mystiea sunt i nisi quisistit eum Theodoreto ser. I. eon. Graeeos. ermones amatorios. qilibris disputationes Soeratis . et Platonia opera abundant . pertinere ad amorem impurum . velatum. data opera . quibusdam doeumentis de intelligibili pulchri tudine . elusque amore. Ceriste Nazianzentis Iam hieo 18. v. 288. sqq. de charmide Platonis loquens , alti Et Char.
mides. et pallii velum exteri, sub quo Meebat Bevum mira rum gregem Divina. Soli pulchri enim ingenio valent. M Apuleius ipse in Apologia, pro finorum amatoriorum tarminum de sensione profert Platonis earmina tamqnam sitis impuriora. Hi ne amor ille impuriis. Platonicus amor dietus.
81 vide S. Thom. t. a. q. 27. a. t. Non probamu antem qnod Heinetellis habet in Elem. Phil. mor. S M. M Dii hilari sane non potest . quin in affectu mens semper amato ad bonum moveatur ... Non enim voluntas potest aversari malum, nisi quia mo vel ne ad honum i malum si quidem est privatio boni, nemo antem a mera privatione pol est moveri. eum privatio nihil sit . ideoque nequeat appetitum inellare. ut ab eam veatur. Qui ergo refugit malum . liae ipsum laeti ex amore boni. ad quod inclina ivr i ideoque bonum est id quod primum movet affectum.
isi s 582. si0ι L . et t. ad 3 έlt Apud Graecos idem nomen καλοὶ et honum. et pulchrum signi sie t. Est autem καλοs καλεῖν vocare ad se, sive allistere, ut advertit Autlor l. de di ,
280쪽
ri, nisi cognoscatur; non enim serimur in ineognita; quaproptereognitio est 3. amoris caussa l r et quo major est cognitio bonitatis Objecti, eo intensior est amor 23. Additur similitudo, quae est . amoris caussa 33: dieitur enim Ecel. l3. v. 39. omne animal dilistit simile sibi 4 . Ipsemet amor est 5. Caussa amoris.
Quare illud Senecae 53 : Si vis amari. ama. Et illud S. Augustini s6ὶ: Nulla major est ad amorem in ei latio, quam
, praevenire amando: et nimis durus est animus, qui si dile- ., clionem nolebat impendere, nolit rependere 7ὶ 6. Com, , versatio insuper, et tolloquia accedunt ad lavendum amorem et et idcirco qui eum Deo frequenter agunt . divina meditando . et orando, divino in ardeseunt amore. Psal 38. v. d. in meditatione mea eaeardeseel ignis. Qui vero cum hominibus perpetuam habent consuetudinem. pro sano sagrant amore, maxime si consuetudine periculum adeant honestalis. 7. Labor in re paranda impensus. amorem excitat erga ipsam 8 : in hoc enim genere homo veluti suum laborem amat: 8. Raritas rei, si ejus pretium . et bonitalem augeat, ad amorem conducit: bonum enim aestimatur majus ex ipsa raritale 9 . 9. Oritur amor ex eonjunetione. Patres,
inquit Aristoteles ti0ὶ amant liberos, quasi eae se quiddam sint:
liberi autem parentes , quasi eae illis quidpiam sint ... Fratres autem se mutuo diligunt, eae eo quod ex iisdem nati sunt. Et quia libri sunt veluti Auctorum laetus, ideo hi amorem eis impendunt l l . Denique ipsa corporis eonstitutio praecalida, ut in his qui sanguine abundant, quales sunt juvenes, solei aliqua ratione in amorem inssuere l2 .
586. dam inter esseelus amoris S. Thomas i 33 numerat
nom t. nam bonum . et pulchrum allicit . et ait se trahit. Vide S. August. l. 15. de ei v. e. ι3. II Adealve S. Tliomas loe. Ul. a. 22. 29 lline amor in Beatis perseelus est, sequitur enim elaram Dei visionem. Potest tamen aliquid plus amari. quam eo guosei i ivsti enim in via amant Deum per seipsum. quem tamen per seipsum minime cognoseant. Vide S. Thomam loe. tit. a. I. 33 ibid. art. 3. 4, Amorem praesertim ex eitat simili ludo morum. asseetuum . et studiorum. Nee obstat illud Hesiodi a Diona Chrusos inmo orat. 77. memoratum, fistulus Dulo invi-δει ι nam in amore eoncupiscentiae Itomo amans alterum . in eo pol iv se ipsum amata ideoque si alter impedit Φpsum a tonsequutione alienius honi. v g. lueri. aut mrine ris . vel praedae . praevalet amor eonti piscentiae erga seipsum. vide S. Tliom. loe. eit. ibi Epist. s. isi L de ealheehir. rudibus e. 4. 7J vide S. Ambros. l. 2. . de ome. t. 7. 82 Propterea. ut S. Augustinvs advertit Trael. 96. in Dan. ealeelivmenis olim nega hatur iaspeetio mysteriorum . ut postea impensius eam amarent. ideo etiam matres ardentius amant filios. ut adnotat Aristoteles l. l. Ellite. e. 7.
99 1lae ratione filius lanigenitus parentibus est magia dileelus. 10J Lib. 8. Ethie. e. ι 2. ci I Vide euind. Aristi. s. Et hie. c. 7. 32J Adeatur Aristoteles l. 2. Rhet. e 4. 13J l. 2. q. 28. a. l. sqq. Elii modi est elus operosius investigare. instituli ratio non sivi l. vide S. Tliom. loe. eit. et Rithardum Victorinum in duplici Trael. de caritate.